Przejdź do zawartości

Podział administracyjny Polski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 95.160.184.183 (dyskusja) o 23:40, 7 cze 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Podział administracyjny Polski
Mapa administracyjna Polski (stan na 1 stycznia 2013) z zaznaczonymi województwami, powiatami, gminami i miastami w gminach miejsko-wiejskich.
LEGENDA:
czarne linie – granice województw
czerwone linie – granice powiatów
zielone linie – granice gmin
szare linie – granice miast w gminach miejsko-wiejskich
Województwa
Powiaty, stan na 1 stycznia 2007 r.
Gminy
Porównanie podziałów administracyjnych sprzed i po reformie z 1999 r.

Podział terytorialny Polski zmieniał się wielokrotnie, od II wojny światowej reformy miały miejsce w 1946, 1950, 1957 i 1975 oraz obecny trójstopniowy podział administracyjny obowiązujący od 1 stycznia 1999.

Stan na 1 stycznia 2017[1]:

  • jednostki I stopnia – 16 województw,
  • jednostki II stopnia – 380 powiatów, w tym:
    • 66 miast na prawach powiatu – gminy o statusie miasta, wykonujące zadania powiatu, potocznie zwane „powiatami grodzkimi”,
    • 314 powiatów – skupiają od kilku do kilkunastu sąsiadujących ze sobą gmin, potocznie zwane „powiatami ziemskimi”,
  • jednostki III stopnia – 2478 gmin, w tym:
    • 302 miejskie – gminy, które zawierają się w administracyjnych granicach miasta (w tym 66 gmin będących jednocześnie miastami na prawach powiatu),
    • 621 miejsko-wiejskich – gminy, w skład których wchodzi miasto oraz kilka wsi,
    • 1555 wiejskich – gminy, które na swoim terytorium nie zawierają miasta (z tego 158 takich gmin ma siedzibę w mieście).

Dane statystyczne

Stan na 1 stycznia 2017

Herb Flaga Województwo Siedziba władz Powierz
chnia
w km²
Ludność
(2017[2])
Gęstość
zaludn.
na km²
Miasta II stopień adm. Gminy
powiaty m. na prawach powiatu ogółem miejskie wiejskie miejsko-wiejskie
dolnośląskie Wrocław 19 947 2 902 365 146 91 26 4 169 35 78 56
kujawsko-pomorskie BydgoszczToruń 17 972 2 082 935 116 52 19 4 144 17 92 35
lubelskie Lublin 25 122 2 129 260 85 47 20 4 213 20 166 27
lubuskie Gorzów WielkopolskiZielona Góra 13 988 1 016 652 73 42 12 2 82 9 40 33
łódzkie Łódź 18 219 2 479 962 137 44 21 3 177 18 133 26
małopolskie Kraków 15 183 3 386 162 222 61 19 3 182 14 121 47
mazowieckie Warszawa 35 558 5 372 579 150 86 37 5 314 35 228 51
opolskie Opole 9 412 991 161 106 35 11 1 71 3 36 32
podkarpackie Rzeszów 17 846 2 127 687 119 51 21 4 160 16 109 35
podlaskie Białystok 20 187 1 185 174 59 40 14 3 118 13 78 27
pomorskie Gdańsk 18 310 2 319 735 126 42 16 4 123 22 81 20
śląskie Katowice 12 333 4 552 627 371 71 17 19 167 49 96 22
świętokrzyskie Kielce 11 711 1 249 710 107 33 13 1 102 5 69 28
warmińsko-mazurskie Olsztyn 24 173 1 434 783 60 49 19 2 116 16 67 33
wielkopolskie Poznań 29 826 3 484 975 117 113 31 4 226 19 113 94
zachodniopomorskie Szczecin 22 892 1 706 579 75 66 18 3 114 11 48 55
Polska Warszawa 312 679 38 422 346 123 923 314 66 2478 302 1555 621

Oceny podziału administracyjnego

Bohdan Wyżnikiewicz (Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową) wskazuje, że różnice w wielkości i potencjale województw są znaczne i że wynika to z faktu, że tworzeniu nowych województw towarzyszyły przetargi polityczne w sprawie ich liczby. Przedstawia ponadto, że mniejsze i słabsze ekonomicznie województwa rozwijają się wolniej niż duże i silne ekonomicznie regiony[3].

W 2000 rząd Jerzego Buzka uznał potrzebę rozpoczęcia pilnych działań prowadzących do łączenia się miast na prawach powiatu i powiatów mających siedzibę swych władz w tych miastach, z uwagi na znaczące dysproporcje występujące w zakresie potencjału instytucjonalnego jednostek powiatowych. Analizy rządowe wskazywały na znacząco wyższy potencjał miast na prawach powiatu i szczególnie niski potencjał powiatów pozbawionych większych ośrodków miejskich. Dane wskazują, że powiaty pozbawione dużych miast mają znacząco mniejsze zasoby służące do wypełniania powiatowych zadań publicznych[4].

W 2001 Sejm i Senat zgodnie uznały nowy zasadniczy podział terytorialny państwa za poprawny i spełniający założenia reformy administracji publicznej. Senat wskazał na konieczność wspierania inicjatyw zmierzających do racjonalizacji podziału terytorialnego kraju na powiaty[5]. Sejm stwierdził, że część powiatów jest zbyt słaba ekonomicznie, a przez to mało sprawna i mało efektywna. Analiza potencjału rozwojowego jednostek powiatowych wskazuje na duże zróżnicowanie między miastami na prawach powiatu a powiatami pozbawionymi ośrodków miejskich. Za korzystne dla wykonywania funkcji publicznych Sejm uznał łączenie się miast na prawach powiatu i otaczających je powiatów mających siedziby w tych miastach[6].

Podział administracyjny Polski

Poniższa lista przedstawia podział administracyjny Polski na województwa. Najpierw wymienione jest miasto (lub miasta) wojewódzkie (wytłuszczoną czcionką) oraz pozostałe miasta na prawach powiatu. Dalej wszystkie powiaty wraz z miastami będącymi siedzibą władz powiatu. Podział powiatów na gminy przedstawiono na stronach „Dokładniejsze informacje”.

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa górnośląskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa kujawsko-pomorskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa lubelskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa lubuskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa łódzkiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa małopolskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa mazowieckiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa opolskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa podkarpackiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa podlaskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa pomorskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa śląskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa świętokrzyskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa warmińsko-mazurskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa wielkopolskiego.
Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa zachodniopomorskiego.

Historyczny podział Polski

Zobacz też

Przypisy

  1. Główny Urząd Statystyczny [online], bip.stat.gov.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
  2. Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Ludność / Ludność / Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r [online], stat.gov.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
  3. Bohdan Wyżnikiewicz: Mazowieckie ma silniejszą gospodarkę niż Słowacja i Bułgaria. Biznes.pl, 2012-06-13. [dostęp 2016-11-09].
  4. Zasadniczy, trójstopniowy podział terytorialny państwa. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, 2001-05-31. [dostęp 2012-07-15].
  5. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 stycznia 2001 w sprawie oceny nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa (M.P. z 2001 r. nr 2, poz. 24).
  6. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 maja 2001 w sprawie oceny funkcjonowania zasadniczego podziału terytorialnego państwa (M.P. z 2001 r. nr 16, poz. 249).

Linki zewnętrzne