پرش به محتوا

پیشیک

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن

Domestic cat
پیشیک
Various types of domestic cat
Domesticated
علمی قوروپلاشدیرما e
عالم: حئیوان
تیپ: خوْردالیلار
صینیف: ممه‌لیلر
دسته: ییٛرتیجیلار
آلت دسته: پیشیک کیمی‌لر
عائله: Felidae
جینس: Felis
نوع:
آلت‌بؤلوم:
F. s. catus
اۆچلو آدلاندیرما
Felis silvestris catus
کارل لینه، ۱۷۵۸
سینونیم‌لر

Felis catus (original combination)[۱]
Felis catus domestica (invalid junior synonym)[۲]

پیشیک لاتینجه: Felis silvestris catusییرتیجیلار دسته‌سینین پیشیکلر فسیله‌سینه عایید چؤل پیشیی نؤعونون یاریم نؤوع.

ائولرده بس‌لنه بیله‌ن، کیچیک، ممه‌لی، اووچو و اتیئیه‌ن حیوانلاردان‌دیر. زامان-زامان بیتکی منشأ‌لی ییئجئک ایستهلاک ائده بیلر. ائو پیشیی، چؤل پیشیی نؤعلرینه خاص فیزیولوژی خصوصیتلرین بیر چوخونا مالیک‌دیر. اورتالاما آغیرلیغی ۲.۷ – ۴.۵ کق آراسین‌دا دییشمکله بیرلیک‌ده، سویو قاریشیق اولانلار آراسین‌دا ۱۲.۵ کق-ما چاتانلار نادر دئییل. اورتالاما بدن اوزون‌لوغو ائرککلرده ۷۰، دیشیلرده ۵۰ سم-دیر. ائو پیشیکلرینین بؤیوک حیصّه ‌سی قیسا توک‌لو، آنکارا و ایران پیشیکلری ایسه اوزون توک‌لودور؛ آیریجا، بیر اینگیلیس سویو اوْلان رئخ پیشیینین توکلری ایسه بوروق‌دور. پیشیکلر عومومیتله قارا، ساری، بوز و آغ رنگ‌لی، یا دا بۇ رنگلرین بیر نئچه‌سی ایله آلاجالی‌دیر. تئکیر دئییله‌ن قارا خط و خاللار ایله بزنمیش پیشیکلره اوْلدوقجا چوْخ راست گلینیر. اوچرنگ‌لی پیشیکلرین چوْخ آزی ائرکک اوْلوب،بو ائرککلرین ایسه آز قالا بوتونو سون‌سوزدور، آنکارا پیشیی کیمی ماوی گؤزلو، اوزون آغ توک‌لو پیشیکلرین چوْخو ایسه کاردیر. پیشیین عومومدونیا صحیّه تشکیلاتینین چنه‌سین‌ده ۱۶، آلت چنه‌سین‌ده ۱۴ دیش اولور. جمعی سایی ۲۴ اوْلان سود دیشلری، تخمیناً بئشینجی آیدا یئرینی قالیجی دیشلره وئرر. او بیری پیشیکلر کیمی آغیزلاری تک شاقولی ایستیقامت‌ده حرکت ائد‌رک ییئجئکلاری توتماغا، کسمه‌یه و پارچالاماغا، فیرچایا بنزه‌یه‌ن دیللری مایع لری ایچه بیلمه‌یه و فیرچالا/دانلانیلاراق تمیزله‌نمه‌یه فای‌دا.

پیشیکلرین خۆصوصیلشمیش یاپیسال(ساختار)لارین‌دان بیری ده، ایتی و ایتی دیرناقلارلا بزنمیش گۆج‌لو پنجه‌لری‌دیر. پنجه‌لرین‌ده، دیرناقلاری ایچرییه چکه‌ن بیر مکانیزمم اولور. بارماق اوجون‌دا دیرناغی داشییان سۆموک، اویناقلاندیغی سومویون اوجون‌دا دؤنه‌رک دیرناغین ایچری چکیلمه‌سینی یا دا چؤله چیخاریلماسینی تامین ائدر. دیرناقلاری اؤرتویون‌دن چیخارما حرکتی، عئینی زامان‌دا ایکی میس‌لی گئنیشلتدیی پنجه‌نی تأثیرلی بیر سیلاحا چئویرر.

او بیری فامی‌لییا عضولرین‌ده اوْلدوغو کیمی، گؤزلرینین رئتیناسین‌دا ایشیغا قارشی بؤیوک بیر حسّاس‌لیق تامین ائد‌ن گوانین لایی واردیر. آرخا فنرین گئجه‌لری گۆج‌لو ایشیق قارشی‌سین‌دا پارلاماسینا بۇ ماده گتیریب چیخارار. ایریجه اوْلان گؤزلرین‌ده‌کی ایریس، ایشیغین سیخ‌لیغینا گؤره گئنیشلیر یا دا اینجه بیر دیینه خط حالینی آلانا قدر دارالار. پیشیکلر رنگلری دقته چارپان اولاراق آییرت ائده بیلمزلر.

دویغولاری

[دَییشدیر]

خصوصیله یئتکینلرده گلیشکین اوْلان قوخو حیس ائتمه دویغوسو، ییئجئکلارین قیمتلندیریلمه‌سین‌ده حیاتی اهمیت داشییار. بئله کی، خسته‌لیک نتیجه‌سی بورون دلیکلری تیخانان بیر پیشیین ایشتاهی تماماً باغ‌لانا بیلر.

پیشیکلرین توخونما دویغوسو ایتی‌دیر. قاش، بیغ، یاناق توکلری و قولاقلارداکی توک توتاملارینین بوتونو ده تیترشمه فورماسین‌داکی خبردارلیقلارا قارشی سون درجه حسّاس‌دیر. بیغلارین خۆصوصیتسی تام اولاراق آیدین اولا بیلممیش‌دیر. یئنه ده بیغلاری کسیلدیین‌ده پیشیین موقتی اطرافا اویغونلاشما چتین‌لیگی چکدیی بیلینر. آیریجا آیاق بارماقلاری، پنجه سطحی و بورون، توخونماغا قارشی چوْخ حسّاس‌دیر. پیشیکلرین ائشیتمه دویغوسو دا چوْخ ایتی‌دیر. اینسان قولاغین‌دا تک ۶ عضله تاپیلماسینا قارشی، پیشیک قولاغین‌دا ۳۰-آ یاخین عضله تاپیلار. بونا گؤره قولاقلارینی چوْخ سۆرعت‌لی بیر شکیل‌ده سسین گلدیی ایستیقامته چئویره بیلرلر. پیشیین قولاقلاری، سانییه‌ده ۲۵.۰۰۰-ا قدر چاتان سس عومومدونیا صحیّه تشکیلاتینینو تئزلیکلره حسّاس‌دیر.

آرتی‌می

[دَییشدیر]

عومومیتله ائوجیل( خانگی) پیشیکلر ۷-۱۲ آیدا جینسی یئتکین‌لییه چاتار. حامیله‌لیک مدتی پیشیک‌دن پیشییه دییش‌سه ده اورتالاما ۵۷-۷۰ گون‌دور و دوغوم عومومیتله ۲ ساعت قدر سورر. دیشی پیشیک اورتالاما ۱-۵ بالا دوغورار. یئنی دوغولموش پیشیک بالالارینین گؤزلری باغلی، قولاقلاری اینکیشاف ائتمه‌میش و قوخو حیس ائتمه دویغولاری اسکیک‌دیر. دیشی پیشیک نورمال شرطلر آلتین‌دا ایلده اوچ دفعه حامیله قالدیغین‌دان، بۇ حئیوانلارین اوْلدوقجا ساده و اعتیبارلی بیر عملیّاتلا سونسوزلاشدیریلماسی مۆعاصیر جمعیتلرده مشهورلوق قازانمیش‌دیر.

ایسلام

[دَییشدیر]

محمد پیغمبرین معزه آدلی بیر پیشیی وار ایدی.

گؤرونتولر

[دَییشدیر]

خاریجی کئچیدلر

[دَییشدیر]

قایناقلار

[دَییشدیر]
  1. ^ See Opinion 2027
  2. ^ ITIS Standard Report Page: Felis catus domestica. ITIS Online Database. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 19 January 2012. یوْخلانیلیب14 December 2011.