پرش به محتوا

منطیق

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
Depiction of inference using modus ponens
منطیق، ٰمدوس پوننس کیمی اعتیبارلی نتیجه فورملارینی اؤیرنیر.


منطیق (یونانجا: λογική)، مۆلاحیظه‌لر (ایستیدلال) حاقّیندا علم، فیکیرلرده و فعالیّتده علاقه‌لر حاقّیندا علم — منطیقی دیل‌له جامع درک ائتمه‌نین قانونلاری، متودلاری و فوْرمالاری حاقّیندا علمدیر. منطیق حاقّیندا بیلیک‌لر تفکّورله آلیندیغیندان اؤترو، اوْ دۆزگون تفکّور حاقّیندا علم کیمی ده گؤتوروله بیلر. عئینی زاماندا منطیق دوْغرولاما و یا دانما متودلاری حاقّیندا علم کیمی ده قبول ائدیله بیلر. منطیق قازانیلمیش تجرۆبه و درک ائتمه واسیطه‌سییله حقیقتین الده ائدیلمه‌سی علمی ده آدلاندیریلیر.

منطیق بیلیمینین اینکیشافین‌دا ارسطو و قوتتلوب فرگهنین رولو بؤیوک‌دور. منطیق اساس اوْلاراق ایکی حیصّه یه بؤلونور. قدیمی منطیق اۆزرینده قۇرولموش فورمال منطیق و فورمال منطیق اۆزرینده قۇرولموش ریاضی منطیق.

منطیق بۆتون علملرین اینسترومنتی کیمی گؤتورولور.

منطیقین مضمونو

[دَییشدیر]

کلاسیک منطیقی نظریه خصوصی دیل‌ده ایضاح ائدیلیر، مادی نومونه‌لرله مولاهیزه ایرلی سورولور. اوْرادا سهولر اۆزرینده نظارت هله قۇرولماییب، ماسشتاب‌لی دۆشونجه تام فورمالاشماییب، تسویرلرین محدودیت خطی ایشله‌نمه‌ایب و س.

آنجاق بونونلا بئله دوزگون مولاهیزه یوروتمک مدنیتی منطیق بیلیمینه قدر ده یارانا بیلمیش‌دی. مویینتمه، سینیفلان‌دیرما، تصدیق، تکذیب و س. منطیقی اوْپراسییالار هر بیر اینسان طرفیندن فیکیر دونیاسین‌دا اؤزون‌دن وابسته اوْلمادان و مۆافیق سهولرله باش وریر. بونا گؤره ده بعضیلری بئله حساب ادیر کی، شخصی تفکّور طبیعی پروسسدیر و آنالیزه احتیاج یوخدور. حساب ائدیلیر کی، دانیشیق - تفککورورون اؤزو دمک‌دیر.

تفکّور ایسه ساده‌جه اوْلاراق منطیقی آردیجیل‌لیق دییل‌دیر. ایسته‌نیله‌ن مثلاًین حلین‌ده هر شی واجیب اوْلا بیلیر: آردیجی‌لیق، تصادف، اینتیوسییا، اموسییا، شخصی تجروبه، دونیانی درکتمه ماسشتابی و س.

منطیقین اساس وظیفه‌سی بۆتون دؤورلرده عئینی اوْلوب‌دور :نتیجه چیخارتماق مۆمکون اوْلان هر شیی تتدیق و آنالیز اتمک. بونونلا بئله، حساب ائدیلیر کی، نتیجه اوْبیکتین مضمونوون‌دان دییل، اوْنو تتدیق یوْللارین‌دان بیرباشا وابسته‌دیر. اوْنا گؤره ده تتقیقات یوْللارینی رنگارنگ‌لیگی و سوبیکتیو باخیشلارین چوْخ‌لوغو آرزوولونان‌دیر.

منطیقین کونکرت ساحه‌لری بۆتون تاریخ بویو تدریجه‌ن دییشیلیب‌دیر.

دیگر علملره موناسیبتی

[دَییشدیر]

تاریخاً منطیق فلسفهنین بیر حیصّه سی کیمی اؤیرنیلیب. حال-حاضیردا اوْ موستقیل بیر علم کیمی قبول اوْلونور. بیرده سیموولیک منطیقریاضیات و اینفورماتیکانین بیر حیصّه سی کیمی ده اؤیرنیلیر.

منطیق بیلیمینین اساس آنلاییشلاری

[دَییشدیر]

خاریجی کچیدلر

[دَییشدیر]

ادبیات

[دَییشدیر]

قایناقلار

[دَییشدیر]