Przejdź do zawartości

Karpieńcokształtne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karpieńcokształtne
Cyprinodontiformes[1]
Berg, 1940
Ilustracja
Zagrzebka Rachowa (Nothobranchius rachovii)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Infragromada

doskonałokostne

Nadrząd

kolcopłetwe

Rząd

karpieńcokształtne

Synonimy
  • Microcyprini Regan, 1909

Karpieńcokształtne[2], zębokarpiokształtne[3], zębokarpie[4] (Cyprinodontiformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii), obejmujący ponad 1000 gatunków klasyfikowanych w rodzinach, które zestawiono w dwóch podrzędach:

Rodzina strumieniakowatych jest klasyfikowana przez niektórych biologów jako podrodzina Rivulinaestrumieniaki w rodzinie szczupieńczykowatych, a rodzaj Nothobranchius jest klasyfikowany w podrodzinie Aplocheilinae.

Karpieńcokształtne wyglądem przypominają karpiowate (Cyprinidae). Także ich ciała pokryte są łuskami cykloidalnymi, występuje jedna płetwa grzbietowa, a w płetwach brak jest promieni ciernistych. Różni je zamknięty pęcherz pławny i brak linii bocznej oraz różnice w budowie szkieletu. Karpieńcokształtne mają drobne uzębienie szczęk. Kość krucza nie występuje. Najmniejsze (Fluviphylax w rodzinie piękniczkowatych) mierzą około 2 cm długości.

Na rząd składają się dwie grupy ryb – jajorodne i żyworodne, przy czym żyworodność rozwinęła się niezależnie w kilku rodzinach. Wysuwalne szczęki ułatwiają zbieranie pokarmu z powierzchni wody. Dymorfizm płciowy u większości jest mocno zaznaczony, samce są zwykle znacznie mniejsze od samic, u gatunków o zapłodnieniu wewnętrznym mają gonopodium.

Występują na południu Ameryki Północnej, w Ameryce Środkowej, w tropikalnej strefie Ameryki Południowej, w Afryce, południowej Europie i Azji. Większość (prawie 1000 gatunków) zasiedla wody słodkie, część słonawe, a nieliczne tolerują wody słone. W zapisie kopalnym znane są od oligocenu.

Wykorzystywane są jako ryby akwariowe i zwierzęta laboratoryjne.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Cyprinodontiformes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  3. Nikolski 1970 ↓, s. 330.
  4. Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
  • Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
  • G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Franciszek Staff (tłum.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.