აბუჯა: განსხვავება გადახედვებს შორის

აბუჯა
Abuja
დედაქალაქი
	აბუჯა; Abuja
	დროშა
ქვეყანა	ნიგერია
შიდა დაყოფა	Abaji , Bwari , Gwagwalada , Kuje , Kwali და Abuja Municipal
კოორდინატები	9°03′00″ ჩ. გ. 7°29′00″ ა. გ. / 9.05000° ჩ. გ. 7.48333° ა. გ.
დაარსდა	1828
პირველი ხსენება	1700
ფართობი	713 კმ²
ცენტრის სიმაღლე	840 მ
მოსახლეობა	778 567 კაცი (2006)
სიმჭიდროვე	1091,96 კაცი/კმ²
აგლომერაცია	1 400 000
სასაათო სარტყელი	UTC+1
ოფიციალური საიტი	fct.gov.ng
	აბუჯა ვიკისაწყობში

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

უკანასკნელი რედაქცია 14:04, 29 ნოემბერი 2021-ის მდგომარეობით

აბუჯა (ინგლ. Abuja, იორუბა. Abùjá) — ნიგერიის დედაქალაქი 1991 წლის 12 დეკემბრიდან. მანამდე დედაქალაქი იყო ლაგოსი. აბუჯა მდებარეობს ყოფილი დედაქალაქიდან 800 კმ-ით ჩრდილოეთით. 2006 წლის მონაცემებით ქალაქის მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს 778 567 ადამიანს, აგლომერაციის მოსახლეობა — დაახლოებით 1,4 მილიონი ადამიანი (2005 წელი).

აბუჯა მდებარეობს ნიგერიის ცენტრალური ნაწილის ულამაზეს ხეობაში, ჯოსის პლატოზე. ეს რაიონი შედარებით სუსტადაა განვითარებული და ეთნიკურად ნეიტრალურია. ახალი დედაქალაქის ადგილის არჩევისას, ნიგერიის პრეზიდენტი მურტალა მუჰამედი ცდილობდა შექმნილიყო ქალაქი, სადაც არ იქნებოდა დომინანტი არც ერთი ეთნიკური, სოციალური ან რელიგიური ჯგუფი.

ისტორია

აბუჯა დაარსდა 1828 წელს აბუ ჯას მიერ, რომელიც იყო ზარიას სახელმწიფოს ჰაუსანის დინასტიის წარმომადგენელი. თავდაპირველად ეს იყო გამაგრებული ბანაკი, საბოლოოდ მიიღო ქალაქის სახე და უწოდეს დამაარსებლის სახელი. 1976 წელს მიღებული იქნა გადაწყვეტილება ამ ქალაქში ლაგოსიდან სახელმწიფოს დედაქალაქის გადმოტანის შესახებ. აბუჯის განვითარების მნიშვნელოვანი სტიმული გახდა ლაგოსის დემოგრაფიული აფეთქება, რომელმაც გამოიწვია მოსახლეობის გადაჭარბებული სიმჭიდროვე და საცხოვრებელი პირობების გაუარესება.

ახალი დედაქალაქი აშენდა იაპონელი არქიტექტორის კენძო ტანგეს პროექტის მიხედვით. მშენებლობა დაიწყო 1980 წელს. მოქმედი დედაქალაქი აბუჯა გახდა 1991 წლის დეკემბერში, მშენებლობის პირველი სამი ეტაპის დამთავრების შემდეგ, რომელიც მოიცავდა მთავარი სამთავრობო დაწესებულებების გადმოტანას. დამამთავრებელი მეცხრე ეტაპი უნდა დამთავრდეს 2020 წლისათვის. პირველი სამი ეტაპის რეალიზაციისთვის ნიგერიის ხელისუფლებამ გახარჯა დაახლოებით $4,8 მილიარდი, ამასთან მშენებლობას თან სდევდა კორუფცია.

კლიმატი

კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაციის მიხედვით აბუჯა იმყოფება Aw (სავანის კლიმატი) ზონაში. შეიმჩნევა სამი გამოკვეთილი კლიმატური სეზონი — თბილი და ნოტიო წვიმიანი სეზონი (აპრილიდან ოქტომბრის ჩათვლით), ძალიან ცხელი მშრალი სეზონი და მათი გამყოფი მოკლე პერიოდი — ჩრდილოაღმოსავლეთური პასატების ჰარმატანი, რომელსაც მოაქვს სიმშრალე და მტვრიანი ჰაერი.

ადმინისტრაციული დაყოფა

ქალაქი დაყოფილია 6 რაიონად. ცენტრალურ რაიონში მდებარეობს პრეზიდენტის რეზიდენცია.

ეკონომიკა

აბუჯა ავტომაგისტრალებით დაკავშირებულია ქვეყნის რაიონების უმრავლესობასთან. მოქმედებს საერთაშორისო აეროპორტი. მსხვილი სამრეწველო ობიექტები ქალაქში არ არის; არსებობს საკვები დაწესებულებები, ასევე სავაჭრო დაწესებულებები და მომსახურების სფეროები.

გეგმარება და მშენებლობა

აბუჯის ცენტრალურ ნაწილში მდებარეობს სამთავრობო შენობების კომპლექსი, ასევე საერთაშორისო კონფერენც-ცენტრი, ცენტრალური ბანკი, რადიოს სახლი, ჯანდაცვის ცენტრი, ქალაქის ყველაზე დიდი მეჩეთი. საცხოვრებელი კვარტლები უპირატესად აშენებულია ერთსართულიანი შენობებით; განაშენიანება სწრაფი ტემპებით ვითარდება ქალაქის ცენტრიდან პერიფერიებისკენ.^[3]

სოციალური სფერო

ქალაქში მოქმედებს უნივერსიტეტი (დაარსდა 1988 წელს), ნიგერიის საგზაო-სამშენებლო ინსტიტუტი, ფარმაცევტული კვლევების ეროვნული ინსტიტუტი.

რესურსები ინტერნეტში

ოფიციალური საიტი დაარქივებული 2006-05-09 საიტზე Wayback Machine.
Abuja.Net
Abujacity.com

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 ^1.5 https://nigerianinfopedia.com.ng/fct-abuja-local-government-areas-and-towns/
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 https://nigerianfinder.com/local-governments-in-nigeria-the-full-list/
↑ World Bank Conference: African Regional Roundtable on Upgrading Low-income Settlements. www.citiesalliance.org. World Bank, 3–5 October 2000, Johannesburg, South Africa, p. 16. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-09-28. ციტირების თარიღი: 2007-08-10.

[[https://nigerianinfopedia.com.ng/fct-abuja-local-government-areas-and-towns/_https://nigerianinfopedia.com.ng/fct-abuja-local-government-areas-and-towns/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 ^1.5 https://nigerianinfopedia.com.ng/fct-abuja-local-government-areas-and-towns/

[[https://nigerianfinder.com/local-governments-in-nigeria-the-full-list/_https://nigerianfinder.com/local-governments-in-nigeria-the-full-list/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 https://nigerianfinder.com/local-governments-in-nigeria-the-full-list/

[3] World Bank Conference: African Regional Roundtable on Upgrading Low-income Settlements. www.citiesalliance.org. World Bank, 3–5 October 2000, Johannesburg, South Africa, p. 16. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-09-28. ციტირების თარიღი: 2007-08-10.

[1]

[2]

[3]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 {{ინფოდაფა დასახლება
- |სტატუსი                  =დედაქალაქი
+ |სტატუსი         = დედაქალაქი
- |ქართული სახელი        = აბუჯა
+ |ქართული სახელი = აბუჯა
- |მშობლიური სახელი   =Abuja
+ |მშობლიური სახელი = Abuja
- |ქვეყანა                  = ნიგერია
+ |ქვეყანა           = ნიგერია
- |პანორამა = Abuja overview.jpg
+ |პანორამა =
-|პანორამის სიგანე = 300px
+|პანორამის სიგანე =
 |წარწერა =
- |დროშა  =
+ |დროშა =
  |გერბი =
- |გერბის სიგანე            =
+ |გერბის სიგანე =
- |დროშის სიგანე            =
+ |დროშის სიგანე =
  |lat_dir = N|lat_deg= 9|lat_min= 03|lat_sec=
  |lon_dir = E|lon_deg= 7|lon_min= 29|lon_sec=
- |ქვეყნის რუკის ზომა     = 250
+ |ქვეყნის რუკის ზომა =
- |რეგიონის რუკის ზომა    = 200
+ |რეგიონის რუკის ზომა =
- |რაიონის რუკის ზომა     =
+ |რაიონის რუკის ზომა =
- |რეგიონის ტიპი             =
+ |რეგიონის ტიპი =
- |რეგიონი                  =
+ |რეგიონი =
- |რეგიონი ცხრილში        =
+ |რეგიონი ცხრილში =
  |შიდა დაყოფა =
-|რაიონის ტიპი=
+|რაიონის ტიპი =
- |რაიონი                   =
+ |რაიონი =
- |მმართველის ტიპი        = ქალაქის მერი
+ |მმართველის ტიპი = ქალაქის მერი
- |მმართველი                   =
+ |მმართველი =
- |დაარსების თარიღი          =
+ |დაარსების თარიღი = 1828
- |პირველი ხსენება       =
+ |პირველი ხსენება =
- |წინა სახელები           =
+ |წინა სახელები =
- |სტატუსი-დან                =
+ |სტატუსი-დან =
- |ფართობი                 = 713
+ |ფართობი = 713
-|სიმაღლის ტიპი=სიმაღლე ზღვის დონიდან
+|სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე
-|დასახლების ცენტრის სიმაღლე=
+|დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 840
- |მოსახლეობა              = 778,567
+ |მოსახლეობა = 778 567
-  |აღწერის წელი           = 2006
+  |აღწერის წელი = 2006
-  |სიმჭიდროვე              =
+  |სიმჭიდროვე = 1091,96
-  |აგლომერაცია            =
+  |აგლომერაცია = 1 400 000
-  |ეროვნული შემადგენლობა    =
+  |ეროვნული შემადგენლობა =
- |დროის სარტყელი            = +1
+ |დროის სარტყელი = +1
- |DST                     =
+ |DST =
- |სატელეფონო კოდი          =
+ |სატელეფონო კოდი =
- |საფოსტო ინდექსი         =
+ |საფოსტო ინდექსი =
- |საიტი                    = http://www.fct.gov.ng
+ |საიტი = www.fct.gov.ng
 |კატეგორია ვიკისაწყობში = Abuja
 }}
+'''აბუჯა''' ({{lang-en|Abuja}}, {{lang-yo|Abùjá}}) — [[ნიგერია|ნიგერიის]] დედაქალაქი [[1991]] წლის 12 დეკემბრიდან. მანამდე დედაქალაქი იყო [[ლაგოსი]]. აბუჯა მდებარეობს ყოფილი დედაქალაქიდან 800 კმ-ით ჩრდილოეთით. 2006 წლის მონაცემებით ქალაქის მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს 778 567 ადამიანს, აგლომერაციის მოსახლეობა — დაახლოებით 1,4 მილიონი ადამიანი ([[2005]] წელი).
+აბუჯა მდებარეობს ნიგერიის ცენტრალური ნაწილის ულამაზეს [[ხეობა]]ში, [[ჯოსის პლატო]]ზე. ეს რაიონი შედარებით სუსტადაა განვითარებული და ეთნიკურად ნეიტრალურია. ახალი დედაქალაქის ადგილის არჩევისას, [[ნიგერიის პრეზიდენტი]] [[მურტალა მუჰამედი]] ცდილობდა შექმნილიყო ქალაქი, სადაც არ იქნებოდა დომინანტი არც ერთი ეთნიკური, სოციალური ან რელიგიური ჯგუფი.
-'''აბუჯა''' — [[ნიგერია|ნიგერიის]] დედაქალაქი 1991 წლის 12 დეკემბრიდან. მანამდე დედაქალაქი იყო [[ლაგოსი]]. აბუჯა მდებარეობს ყოფილი დედაქალაქიდან ჩრდილოეთით 800 კმ. მანძილზე. დედაქალაქის გადატანის შესახებ გადაწყვეტილება მიღებულ იქნა 1976 წელს. ქალაქის დაპროექტება 15 წლის მანძილზე ხდებოდა. ახალი დედაქალაქი აშენდა იაპონელი არქიტექტორის [[კენძო ტანგე]]ს პროექტის მიხედვით.
+== ისტორია ==
+აბუჯა დაარსდა [[1828]] წელს აბუ ჯას მიერ, რომელიც იყო ზარიას სახელმწიფოს ჰაუსანის დინასტიის წარმომადგენელი. თავდაპირველად ეს იყო გამაგრებული ბანაკი, საბოლოოდ მიიღო ქალაქის სახე და უწოდეს დამაარსებლის სახელი. 1976 წელს მიღებული იქნა გადაწყვეტილება ამ ქალაქში [[ლაგოსი]]დან სახელმწიფოს დედაქალაქის გადმოტანის შესახებ. აბუჯის განვითარების მნიშვნელოვანი სტიმული გახდა ლაგოსის დემოგრაფიული აფეთქება, რომელმაც გამოიწვია მოსახლეობის გადაჭარბებული სიმჭიდროვე და საცხოვრებელი პირობების გაუარესება.
+ახალი დედაქალაქი აშენდა იაპონელი არქიტექტორის [[კენძო ტანგე]]ს პროექტის მიხედვით. მშენებლობა დაიწყო 1980 წელს. მოქმედი დედაქალაქი აბუჯა გახდა 1991 წლის დეკემბერში, მშენებლობის პირველი სამი ეტაპის დამთავრების შემდეგ, რომელიც მოიცავდა მთავარი სამთავრობო დაწესებულებების გადმოტანას. დამამთავრებელი მეცხრე ეტაპი უნდა დამთავრდეს 2020 წლისათვის. პირველი სამი ეტაპის რეალიზაციისთვის ნიგერიის ხელისუფლებამ გახარჯა დაახლოებით $4,8 მილიარდი, ამასთან მშენებლობას თან სდევდა [[კორუფცია]].
+== კლიმატი ==
+[[კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაცია|კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაციის]] მიხედვით აბუჯა იმყოფება ''Aw'' (სავანის კლიმატი) ზონაში. შეიმჩნევა სამი გამოკვეთილი [[კლიმატი|კლიმატური]] სეზონი — თბილი და ნოტიო წვიმიანი სეზონი (აპრილიდან ოქტომბრის ჩათვლით), ძალიან ცხელი მშრალი სეზონი და მათი გამყოფი მოკლე პერიოდი — ჩრდილოაღმოსავლეთური [[პასატები]]ს [[ჰარმატანი]], რომელსაც მოაქვს სიმშრალე და მტვრიანი ჰაერი.
+== ადმინისტრაციული დაყოფა ==
+ქალაქი დაყოფილია 6 რაიონად. ცენტრალურ რაიონში მდებარეობს პრეზიდენტის რეზიდენცია.
+== ეკონომიკა ==
+აბუჯა ავტომაგისტრალებით დაკავშირებულია ქვეყნის რაიონების უმრავლესობასთან. მოქმედებს საერთაშორისო აეროპორტი. მსხვილი სამრეწველო ობიექტები ქალაქში არ არის; არსებობს საკვები დაწესებულებები, ასევე სავაჭრო დაწესებულებები და მომსახურების სფეროები.
+== გეგმარება და მშენებლობა ==
+[[ფაილი:AbujaNationalMosque.jpg|thumb|250px|[[მეჩეთი]] აბუჯაში]]
+აბუჯის ცენტრალურ ნაწილში მდებარეობს სამთავრობო შენობების კომპლექსი, ასევე საერთაშორისო კონფერენც-ცენტრი, ცენტრალური ბანკი, [[რადიო]]ს სახლი, [[ჯანდაცვა|ჯანდაცვის]] ცენტრი, ქალაქის ყველაზე დიდი [[მეჩეთი]]. საცხოვრებელი კვარტლები უპირატესად აშენებულია ერთსართულიანი შენობებით; განაშენიანება სწრაფი ტემპებით ვითარდება ქალაქის ცენტრიდან პერიფერიებისკენ.<ref>{{cite web|url=http://www.citiesalliance.org/cdsdb.nsf/Attachments/South+Africa+roundtable/$File/African+Regional+Roundtable+on+Upgrading+Oct00.pdf|title=World Bank Conference: African Regional Roundtable on Upgrading Low-income Settlements|accessdate=2007-08-10|work=www.citiesalliance.org|publisher=World Bank, 3–5 October 2000, Johannesburg, South Africa, p. 16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070928045105/http://www.citiesalliance.org/cdsdb.nsf/Attachments/South+Africa+roundtable/$File/African+Regional+Roundtable+on+Upgrading+Oct00.pdf|archivedate=2007-09-28}}</ref>
+== სოციალური სფერო ==
+ქალაქში მოქმედებს [[უნივერსიტეტი]] (დაარსდა 1988 წელს), ნიგერიის საგზაო-სამშენებლო ინსტიტუტი, ფარმაცევტული კვლევების ეროვნული ინსტიტუტი.
 == რესურსები ინტერნეტში ==
-* [http://www.fct.gov.ng/ ოფიციალური ვებ-გვერდი]
+* [http://www.fct.gov.ng/ ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060509165241/http://www.fct.gov.ng/ |date=2006-05-09 }}
 * [http://www.abuja.net/ Abuja.Net]
 * [http://www.abujacity.com/ Abujacity.com]
+==სქოლიო==
-{{ესკიზი-ნიგერია}}
+{{სქოლიო}}
 {{აფრიკის დედაქალაქები}}
 [[კატეგორია:ნიგერიის ქალაქები]]
 [[კატეგორია:აფრიკის დედაქალაქები]]
-[[af:Abuja]]
-[[am:አቡጃ]]
-[[ar:أبوجا]]
-[[bat-smg:Abodža]]
-[[be:Горад Абуджа]]
-[[be-x-old:Абуджа]]
-[[bg:Абуджа]]
-[[bn:আবুজা]]
-[[bo:ཨ་པུ་ཅ།]]
-[[br:Abuja]]
-[[bs:Abuja]]
-[[ca:Abuja]]
-[[ckb:ئابوجا]]
-[[cs:Abuja]]
-[[cy:Abuja]]
-[[da:Abuja]]
-[[de:Abuja]]
-[[el:Αμπούζα]]
-[[en:Abuja]]
-[[eo:Abuĝo]]
-[[es:Abuya]]
-[[et:Abuja]]
-[[eu:Abuja]]
-[[fa:آبوجا]]
-[[fi:Abuja]]
-[[fiu-vro:Abuja]]
-[[fr:Abuja]]
-[[frp:Abuja]]
-[[fy:Abuja]]
-[[ga:Abuja]]
-[[gd:Abuja]]
-[[gl:Abuja]]
-[[he:אבוג'ה]]
-[[hif:Abuja]]
-[[hr:Abuja]]
-[[ht:Abouja]]
-[[hu:Abuja]]
-[[hy:Աբուջա]]
-[[id:Abuja]]
-[[ie:Abuja]]
-[[ig:Abuja]]
-[[io:Abuja]]
-[[is:Abútja]]
-[[it:Abuja]]
-[[ja:アブジャ]]
-[[jv:Abuja]]
-[[kg:Abuja]]
-[[ko:아부자]]
-[[ky:Абужа]]
-[[la:Abugia]]
-[[lb:Abuja]]
-[[lmo:Abuja]]
-[[ln:Abuja]]
-[[lt:Abudža]]
-[[lv:Abudža]]
-[[mk:Абуџа]]
-[[ml:അബുജ]]
-[[mr:अबुजा]]
-[[mrj:Абуджа]]
-[[ms:Abuja]]
-[[my:အဘူဂျာ]]
-[[nap:Abuja]]
-[[nl:Abuja]]
-[[nn:Abuja]]
-[[no:Abuja]]
-[[nov:Abuja]]
-[[oc:Abuja]]
-[[os:Абуджа]]
-[[pam:Abuja]]
-[[pap:Abuja]]
-[[pl:Abudża]]
-[[pms:Abuja]]
-[[pnb:ابوجا]]
-[[pt:Abuja]]
-[[qu:Abuja]]
-[[ro:Abuja]]
-[[ru:Абуджа]]
-[[rw:Abuja]]
-[[sco:Abuja]]
-[[simple:Abuja]]
-[[sk:Abuja]]
-[[sl:Abuja]]
-[[so:Abuja]]
-[[sq:Abuja]]
-[[sr:Абуџа]]
-[[sv:Abuja]]
-[[sw:Abuja]]
-[[ta:அபுஜா]]
-[[tg:Абуҷа]]
-[[th:อาบูจา]]
-[[tl:Abuja]]
-[[tr:Abuja]]
-[[udm:Абуджа]]
-[[uk:Абуджа (місто)]]
-[[ur:ابوجا]]
-[[vec:Abuja]]
-[[vi:Abuja]]
-[[war:Abuja]]
-[[yi:אבוזשא]]
-[[yo:Abùjá]]
-[[zh:阿布贾]]
-[[zh-min-nan:Abuja]]