İçeriğe atla

Kazakistan'da insan hakları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kazakistan'de siyaset

Bağımsız Devletler Topluluğu BDT Üye Devleti

Kazakistan'da insan hakları, bağımsız gözlemciler tarafından tek tip zayıf olarak tanımlanmaktadır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, "Kazakistan toplanma, konuşma ve din özgürlüğünü büyük ölçüde kısıtlıyor. 2014 yılında yetkililer, gazeteleri kapattılar, barışçıl ama onaylanmamış protestolar sonrasında onlarca insanı hapse attılar ya da para cezasına çarptırdılar ve dini devlet kontrolleri dışında uyguladıkları için ibadet edenler para cezasına çarptırıldılar. Muhalefet lideri Vladimir Kozlov da dahil olmak üzere hükûmet eleştirmenleri haksız davalardan sonra gözaltında kaldı. İşkence, gözaltı yerlerinde uygulanmaya devam ediyor."[1]

Kazakistan'ın siyasi yapısı cumhurbaşkanlığında gücü yoğunlaştırıyor. Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, 1989 ve 2019 yılları arasında ülkenin lideriydi. 1989'da Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri seçildi ve Aralık 1991'de Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını takiben ülkenin ilk cumhurbaşkanı seçildi. Kazakistan'da yapılan hiçbir seçim uluslararası standartlara uygun değildi.[2][3]

2012 yılında Kazakistan, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'ne üye olarak seçildi. 2014 yılında İnsan Haklarının Evrensel Periyodik İncelemesi sırasında, ulusal temsilciler "Kazakistan’ın işkenceyi ve ulusal insan hakları kurumunu önleme mekanizması", "özgürlükle ilgili yasal kısıtlamalar konusundaki endişelerini paylaştığı" için övgüde bulundular.

2014 yılında yayınlanan ABD hükûmeti raporuna göre, Kazakistan'da:

Kanun, bağımsız bir yargı için yeterli bir öneri sunmuyor. Yürütme organı yargı bağımsızlığını keskin bir şekilde sınırladı. Savcılar yargısal bir rol oynadı ve mahkeme kararlarını askıya alma yetkisine sahipti ... Yargı sürecinin her aşamasında yolsuzluk belirgindi. Yargıçlar en yüksek ücretli devlet çalışanları arasında olmasına rağmen, avukatlar ve insan hakları izleyicileri, hakimlerin, savcıların ve diğer yetkililerin ceza davalarının çoğunda lehte kararlar karşılığında rüşvet talep ettiklerini iddia edilmiştir.[4]

Asliye mahkemelerinde açılan kamu davalarında sanıkların yüzde birinden azı beraat etmiştir. Bu arada, temyiz mahkemeleri mahkûmiyet kararlarından çok daha sık beraat kararlarını bozma eğilimindedir.[5]

Etnik çeşitlilik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan farklı kültürlerin bir arada yaşamasını desteklemektedir. Kazakistan Halk Meclisi, çocukların ve yetişkinlerin 30 farklı dili öğrenebileceği 200'e yakın merkezi desteklemektedir.[6]

2015 yılında Kazakistan Halk Meclisi (APK), Kazakistan'ın yeni bayramı olarak Şükran Günü'nü kabul etti. Kabul önerisi Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından sunuldu. Şükran Günü 1 Mart'ta kutlanmakta ve ülkenin tarihi geçmişini ve çok etnikli birliğini simgelemektedir.[7]

Kazakistan nüfusunun %70'i etnik olarak Kazak, %16'sı Rus, %9'u ise Özbekler, Ukraynalılar, Uygurlar, Almanlar ve Tatarlardan oluşmaktadır.[8] Kazakistan'da yaklaşık 125 etnik grubun temsilcisi yaşamakta[9] ve yaklaşık 818 etnik ve kültürel dernek, Kazakistan Halk Meclisinin himayesi altında faaliyet göstermektedir.[10]

Çocuk hakları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakistan'ın Çocuk Haklarından Sorumlu İnsan Hakları Komiseri ve UNICEF Kazakistan Temsilcisi, İşbirliği Niyet Bildirisini imzalamıştır. Taraflar, Kazakistan'da çocuk haklarının güvence altına alınmasına yönelik bağımsız bir izleme sistemi geliştirmek için gerekli önlemleri alma konusunda anlaştılar.[11]

Kazakistan 2050 Stratejisi çocukluğun korunmasına büyük önem vermektedir. Kazakistan, çocuk haklarını korumaya yönelik 90'dan fazla yasa ve diğer normatif düzenlemeleri kabul etti.[12]

Kazakistan Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesine taraftır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Human Rights Watch, World Report 2015: Kazakhstan 28 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., accessed October 2015.
  2. ^ Chivers, C.J. (6 Aralık 2005). "Kazakh President Re-elected; voting Flawed, Observers Say". The New York Times. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2014. Kazakhstan has never held an election that met international standards. 
  3. ^ Pannier, Bruce (11 Mart 2015). "Kazakhstan's long term president to run in snap election – again". The Guardian. 11 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2015. Nazarbaev has clamped down on dissent in Kazakhstan, and the country has never held an election judged to be free or fair by the West. 
  4. ^ "Country Reports on Human Rights Practices for 2013: Kazakhstan". Bureau of Democracy, Human Rights and Labor. http://www.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?year=2013&dlid=220395#wrapper 28 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved on September 15, 2014
  5. ^ "Trials and Tribulations: Kazakhstan's Criminal Justice Reforms | SpringerLink". web.archive.org. 1 Mayıs 2023. doi:10.1007/978-981-13-6693-2_5. 1 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  6. ^ Times, Astana (26 Nisan 2016). "Why Kazakhstan's Model of Maintaining Ethnic Diversity Deserves Attention". The Astana Times (İngilizce). 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  7. ^ Times, Astana (3 Mart 2016). "Nazarbayev Congratulates Kazakh People on Day of Gratitude, Recalls Country's Historic Past". The Astana Times (İngilizce). 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  8. ^ "2021'de Kazakistan Cumhuriyeti ulusal nüfus sayımı sonuçları". Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal İstatistik Bürosu Stratejik Planlama ve Reformlar Ajansı. 2021. 2 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024. 
  9. ^ kazpravda.kz. "125 наций в одной: в чем уникальность казахстанской модели общественного согласия". kazpravda.kz. 17 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  10. ^ "#Kazakhstan: A model of inter-ethnic tolerance and social harmony - EU Reporter". web.archive.org. 2 Mayıs 2023. 2 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  11. ^ "Children's Rights Ombudsman, UNICEF's Kazakhstan Country Office signed Statement of Intentions on coop". web.archive.org. 15 Ağustos 2016. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  12. ^ Times, Astana (11 Aralık 2015). "Kazakhstan Marks Human Rights Day". The Astana Times (İngilizce). 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazakistan%27da_insan_hakları&oldid=33908556" sayfasından alınmıştır