Divci (Valjevo)

Divci
Divci;
	Crkva svetog Đorđa
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Kolubarski
Grad	Valjevo
Stanovništvo
— 2011.	640
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 18′ 02″ S; 20° 01′ 28″ I / 44.3005° S; 20.0245° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	140 m
	Divci Divci na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	14222
Pozivni broj	014
Registarska oznaka	VA

Divci su naseljeno mesto grada Valjeva u Kolubarskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 640 stanovnika.

Geografija i položaj

Selom dominira ravničarski reljef sa dosta oranica, ali postoje i šume u brdskim predelima. Kroz selo protiče reka Kolubara.

Divci se graniče sa sledećim selima: Klanicom, Loznicom, Lukavcem, Klašnićem i Radobićem. Selo je udaljeno 12 kilometara od Valjeva i veoma dobro je povezano sa drugim selima i okolnim gradovima, jer se nalazi na magistrali Beograd - Valjevo i pruzi Beograd - Bar. Divci su na raskrsnici puteva koji vode ka zapadnoj, severnoj, istočnoj i južnoj Srbiji. Postoje i dva mosta preko reke Kolubare.^[1]

Etimologija imena

Prema knjizi „Valjevska sela“, selo je dobilo ime po pticama koje su svojevremeno neseljavale ovaj kraj. One su se zvale „vivci“. Međutim govorom naroda „v“ se izmenilo u „d“ i dobijen je naziv Divci.^[1]

U knjizi „Naselja srpskih zemalja“ (knjiga IV) iz 1907, navodi se sledeće:

„

Narod priča da je nekad oko Vrela bilo tako mnogo tica, koje se zovu vivci, pa kako je staro selo bilo kod Vrela, gde je sadašnja crkvina, onda su došljaci iz podsmeha zvali starince Vivcima i Divcima, te po tome, vele, ostalo i ime selu. Pre će biti ili da su se stare porodice ili novije zvale Divci, pa su time dale ime selu.^[2]

”

Istorija

Divci su selo koje već postoji u početku XVIII stoleća, a narodno predanje daje mu duboku starost. U spisku sela iz 1737. godine, koji je sastavila austrijska administracija u Beogradu^[1] među selima okruga valjevskog zapisano je i ovo selo: „Divze“^[3]^[2]

Poreklo stanovništva i osnivanje sela

*Napomena - slede podaci iz knjige IV, „Naselja srpskih zemalja“ objavljene od Jovana Cvijića 1907. godine u Beogradu:

Kao najstarije porodice ovog sela i one, za koje se ne zna da su doseljene, kao da su bile i u Starom Selu, kod crkvine, pa se u početku XIX stoleća i pred kraj XVIII naselile na današnja mesta jesu Štulići i Đurići. Štulići su danas više mehane, ima ih 9 kuća i slave sv. Jovana. Đurići, nekad najznatija i najveća porodica, danas su spali na 3 kuće, koje su sve tri na umoru, slave sv. Đurđa.^[2]

Po vremenu doseljenja najstariji su Popovići doseljeni iz Pauna od porodice Đorđevića. Popovići su prvo otišli u Srem, pa se posle povratili kao sveštenici i naselili ovde, a ne na starom mestu u Paunama; njih je deset kuća i slave Đurđic.^[2]

Pred Kočinu krajinu, na godinu dana posle Popovića, doselili su se Erići iz Nikšićke župe u dve porodice, zbog krvnine i jedna se nastanila ovde, a druga otišla u Stepojevac, okr. beogradskog. Od njih su danas 4 kuće, slave sv. Luku.^[4]

Jevđenijevići, Vasiljevići, Tomići i Šumarčevići su jedna porodica doseljena pre Kočine krajine iz Lelića od porodice Davidovića, danas ih je 10 kuća, slave sv. Nikolu. U prvom ustanku doseljeni su iz Osata Krsmanovići, nekoliko prezimena, a 8 kuća, slave sv. Jovana.^[5]

Posle prvog ustanka doseljeni su Zebići iz Jadra od Loznice, ima ih 4 kuće, slave sv. Lazara. Kad i oni, doseljeni su i Planići iz Pješivaca u Crnoj Gori, ima ih 3 kuće, slave začeće sv. Jovana. Sa njima su se doselili Šljakići iz Rovaca, ima ih 3 kuće, slave sv. Alimpija. Stojkovića predak prizetio se u ovom selu posle 1820. godine, a doselio se iz Majinovića od porodice Lazarevića, danas ih je 4 kuće, slave sv. Alimpija. Grčića predak doselio se iz sela Grka u Sremu i prizetio se, te ih ima 3 kuće i slave sv. Nikolu.^[5]

Novitovići doseljeni pre 25. god. (tad!) iz Dobrača u užičkom okrugu, ima ih 3 kuće, slave sv. Arhanđela. Doselio ih je brat opštinski pisar na imanje koje je kupio. Tešić, Đurić, Đokić, Smiljanić, Drajić i Petrović su doseljenici poslednjih godina. Smiljanić je iz Brankovine od porodice Markovića, slavi sv. Nikolu, prizetio se u ovom selu. Drajić je od Drajića iz Kamenice i ovde se prizetio, slavi sv. Jovana. Petrović je iz Bajine Bašte, okr. užičkog doselio se kao sluga i kupio imanje, slavi sv. Nikolu. Đurić je iz Martinića u Crnoj Gori doselio se kao nadničar, slavi sv. Petku. Đokić prizetio se i doselio iz Majinovića i slavi sv. Alimpija, a Tešić doselio se iz Jaklja u okr. užičkom i slavi sv. Arhanđela.^[5]

Tomić uljez u prave Tomiće iz Lukavca, primio slavu i prezime njihovo.^[5]

Za ostale privremene žitelje ovog sela može se reći, da su većinom Užičani i iz Srema, naseljeni na imanju Krsmanovića, koji žive u Obrenovcu.^[5]

*PODACI UNETI IZ OVE KNjIGE ZAVRŠAVAJU SE 1907. GODINOM, TAKO DA NIKAKO NE ODRAŽAVAJU SLIKU POREKLA I RAZVOJA STANOVNIŠTVA NAKON POMENUTE GODINE, U NAREDNOM, VEĆ DUŽE NEGO STOGODIŠNjEM PERIODU!

Crkva i znamenitosti sela

Prva crkva je podignuta u 13. veku i bila je posvećena Sv. Đorđu. Turci je ruše, a 1597. je podignuta nova crkva posvećena istom svetitelju. Kada je premeštena u selo Rabrovicu, Turci su je zapalili. Obnovljena je 1857. i ova crkva i danas postoji na istim temeljima. Restaurirana je više puta, a poslednji put nakon zemljotresa kada je bila veoma oštećena. Konačno je prerađena 2007. Izgrađena je u baroknom stilu (deo kompleksa oko crkve, kao i inventar unutar crkve). Nema moštiju ili drugih relikvija. Meštani crkvu posećuju više tokom većih praznika i pričesti.

Poznati sveštenici:

Hadži Ruvim koji je iza sebe ostavio spise i ploče utisnute u zidove crkve.
Nikanor Savić (1903—1990) koji je rođen u Rabrovici, posle odlaska u Hilandar postao je proiguman i u svoje vreme 5. duhovnik Srpske pravoslavne crkve

Drugi sabor Bogomoljačkog pokreta bio je u ovoj crkvi.^[6]

Razvoj stanovništva

Prema spisku sela iz valjevske eparhije u 1735. godini, Divci su imali 18 domova.^[1]^[7] Po haračkim tefterima ovo selo imalo je 1818. god. 55 domova sa 67 poreskih i 177 haračkih lica.^[a].

Po popisu od 1866. god. u selu je bilo 73 doma sa 464 stanovnika, dokle po popisu od 1874. god. bilo je 58 domova sa 340 stanovnika^[b]. Po popisu od 1884. Divci su imali 63 doma sa 328 stanovnika^[1], dokle po popisu od 1890. bilo je 67 domova sa 371 stanovnikom. Po popisu od 1900. bio je 71 dom sa 397 stanovnika.^[7]

Demografija

U naselju Divci živi 594 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,7 godina (40,5 kod muškaraca i 42,9 kod žena). U naselju ima 217 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,30.

Svi stanovnici sa ovog područja su vernici, većinom pravoslavni hrišćani. Zapažen je odlazak mladih u gradsku sredinu (Valjevo, Beograd), a ima onih koji trajno žive u inostranstvu (Nemačka, Švajcarska, Austrija, Engleska). Ima starih napuštenih kuća, čiji se broj povećava. Broj dece se smanjuje.^[8]

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[9]
Godina	Stanovnika
1948.	641
1953.	702
1961.	766
1971.	714
1981.	793
1991.	730	693
2002.	717	736

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[10]

Srbi	700	97,62%
Makedonci	3	0,41%
Jugosloveni	1	0,13%
nepoznato	12	1,67%

Stanovništvo prema polu i starosti^[11]


	m	ž
?	8	5
80+	1	4
75—79	9	9
70—74	19	27
65—69	29	27
60—64	29	21
55—59	18	16
50—54	25	34
45—49	31	26
40—44	37	32
35—39	21	23
30—34	19	16
25—29	21	25
20—24	33	20
15—19	16	16
10—14	20	24
5—9	19	13
0—4	17	7
Prosek :	40,5	42,9

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	131	145	185	188	210	214	217

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	37	46	43	38	25	20	5	2	0	1	3,30

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	316	88	196	13	10	9
Ženski	301	49	197	39	5	11
UKUPNO	617	137	393	52	15	20

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	149	29	0	6	35
Ženski	89	29	0	1	25
UKUPNO	238	58	0	7	60
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	5	18	9	1	15
Ženski	0	1	9	0	2
UKUPNO	5	19	18	1	17
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	5	6	8	2
Ženski	1	1	2	5	6
UKUPNO	1	6	8	13	8
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	1	0	0	9
Ženski	1	0	0	6
UKUPNO	2	0	0	15

Privreda

Poljoprivreda

Najveći broj domaćinstava se bavi poljoprivredom. Uzgajaju se žitarice, najviše kukuruz, pšenica, ječam i ovas. Od industrijskog bilja gaji se nešto soje. Od povrća najviše se gaji krompir, paradajz, paprika, kupus i luk, dok se od krmnog bilja najviše gaje lucerka i detelina. Od voća, najveći je broj stabala šljive koja se najvećim delom koristi za proizvodnju rakije. Gaje se još i jabuke, višnje, kruške, trešnje i orasi.

Ostalo

Osim poljoprivrede ne veliki broj ljudi je zaposlen i u ostalim privrednim delatnostima, kao što je prerada rude, u prerađivačkoj industriji, građevinarstvu, trgovini, saobraćaju, nekretninama, državnoj upravi, obrazovanju, zdravstvu i uslužnim delatnostima.^[8]

Pošta je počela sa radom 15.12.1946. i ima jednog zaposlenog.

Saobraćaj

Pošto kroz selo prolazi magistralni put Beograd - Valjevo putna mreža je veoma razvijena, sa čestim prolaskom autobusa, što stanovnicima omogućuje brzo migriranje u okolna mesta ili gradove.

Svi glavni putevi su asfaltirani, a postoji i trotoarska mreža kroz selo.

U selu postoji i aerodrom koji je simbolika sela. Aerodrom se nalazi uz prugu Beograd - Bar i uz magistralni put koji spaja Valjevo sa Beogradom. Opremljen je pistom dužine 1250 metara. Aerodrom se koristi za obuku i letenje sportskih pilota, jedriličara, padobranaca, motornih zmajeva i paraglajderista.^[12]

Ovde se nalazi Železnička stanica Divci.

Školstvo

Škola u selu je prvobitno organizovana kao osnovna škola u Rabrovici, a kasnije, 1952. je premeštena u prostorije tadašnjeg doma i to je bila Niža gimnazija. Škola nije imala svoju zgradu do 1999. kada je izgrađena nova škola. Nosi naziva narodnog heroja Stevana Filipovića. To je matična, osnovna osmogodišnja škola, koja ima i tri razdvojena odeljenja u Rabrovici, Klanici i Loznici (od prvog do četvrtog razreda).

Postoji i predškolska grupa čiji je organizator ustanova „Milica Nožica“. Takođe se primećuje pad u broju učenika svake godine.^[13]

Zdravstvo

Dom zdravlja radi samo nekoliko dana nedeljno i prvenstveno ima ulogu za starije ljude koji nisu u mogućnosti da odu do zdravstvenog centra u Valjevu, ili koji primaju stalnu ili određenu terapiju.

Veterinarska ambulanta postoji od 1968. i obuhvata sledeća sela: Divci, Loznica, Klanica, Lukavac, Dupljaj i Veselinovac.^[14]

Kultura

Kulturni život u prošlosti se odvijao kroz posela, igranke, vašare, priredbe, a danas mladi vode grugačiji život. Najčešće odlaze u okolne gradove (Valjevo, Lazarevac).^[14]

Sport

Postoji fudbalski tim FK „Divci“ koji je trenutno u razvoju, a sastoji se iz prvog i drugog tima. Ulaže se veliki napor u njegov razvoj. Fudbalsko igralište je uz aerodrom.^[6]

Znameniti Divčani

Desanka Maksimović, srpska pesnikinja, rođena u zaseoku Rabrovica 1898, a umrla u Beogradu 1993.
Dejan Mijač rođen 1934. u Bijeljini (BiH) od oca Božidara Mijača sveštenika (u Crkvi Prenos mošti sv Nikole u Rabrovici), a majka Ružica, učiteljica. Osnovnu školu završio u Rabrovici, a gimnaziju u Valjevu.
prof. dr Dragan Popović, predavao je atomsku fiziku na PMF u Beogradu.
Mihailo Jokić, doktor matematičkih nauka, dugogodišnji direktor Ekonomske škole u Valjevu i profesor na fakultetu.
Mihajlo Žunjić, bio je prvi pilot koji je oborio nemački avion 6. aprila 1941.
Nikanor Savić, dugogodišnji proiguman u manastiru Hilandar
dr Đura Popović, bio je profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu^[15]

Galerija slika

Divci - panorama
Divci - panorama
Divci - panorama
Divci – panorama
Divci - crkva i seosko groblje
Divci - panorama - centar
Divci - panorama - centar
Divci - pruga Beograd - Bar
Divci - seosko domaćinstvo
Divci - sportski aerodrom
Divci - sportski aerodrom
Divci - stara železnička stanica

Vidi još

Aerodrom Divci

Napomene

^ U 1818. god., a i mnogo docnije, u Divce ubrajalo se i današnje selo Klašnić, te otuda mu je ovako veliki broj domova i ličnosti^[7]
^ U 1874. javlja se novo selo Klašnić, pa stoga se smanjuje i broj stanovnika i domova.»Državopis Srbije« IX 1879. pp. 24.^[7]

Reference

^ ^a ^b ^v ^g ^d Božić 2010, str. 187.
^ ^a ^b ^v ^g Kolubara i Podgorina 2011, str. 309.
^ Langer. Serbien unter der kaiserlichen Regierung 1717 -. 1739. str. 247.
^ Kolubara i Podgorina 2011, str. 309–310.
^ ^a ^b ^v ^g ^d Kolubara i Podgorina 2011, str. 310.
^ ^a ^b Božić 2010, str. 189.
^ ^a ^b ^v ^g Kolubara i Podgorina 2011, str. 308.
^ ^a ^b Božić 2010, str. 188.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
^ Božić 2010, str. 190–191.
^ Božić 2010, str. 188–189.
^ ^a ^b Božić 2010, str. 189–190.
^ Božić 2010, str. 191.

Literatura

Božić, Jovanka (2010). Valjevska sela. Valjevo: Grafičar. ISBN 978-86-80613-14-7.
Čeliković, Borisav, ur. (2011). Kolubara i Podgorina: naselja, poreklo stanovništva, običaji. -Beograd: Službeni glasnik: SANU. ISBN 978-86-519-1046-6.
Loma, Aleksandar (2000). „Vivci ili neženje”. Kolubara — Veliki narodni kalendar za prestupnu 2000. Valjevo.

Spoljašnje veze

[8] U 1818. god., a i mnogo docnije, u Divce ubrajalo se i današnje selo Klašnić, te otuda mu je ovako veliki broj domova i ličnosti^[7]

[9] U 1874. javlja se novo selo Klašnić, pa stoga se smanjuje i broj stanovnika i domova.»Državopis Srbije« IX 1879. pp. 24.^[7]

[FOOTNOTEБожић2010187-1] v ^g ^d Božić 2010, str. 187.

[FOOTNOTEКолубара_и_Подгорина2011309-2] v ^g Kolubara i Podgorina 2011, str. 309.

[3] Langer. Serbien unter der kaiserlichen Regierung 1717 -. 1739. str. 247.

[FOOTNOTEКолубара_и_Подгорина2011309–310-4] Kolubara i Podgorina 2011, str. 309–310.

[FOOTNOTEКолубара_и_Подгорина2011310-5] v ^g ^d Kolubara i Podgorina 2011, str. 310.

[FOOTNOTEБожић2010189-6] Božić 2010, str. 189.

[FOOTNOTEКолубара_и_Подгорина2011308-7] v ^g Kolubara i Podgorina 2011, str. 308.

[FOOTNOTEБожић2010188-10] Božić 2010, str. 188.

[11] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[12] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[13] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[FOOTNOTEБожић2010190–191-14] Božić 2010, str. 190–191.

[FOOTNOTEБожић2010188–189-15] Božić 2010, str. 188–189.

[FOOTNOTEБожић2010189–190-16] Božić 2010, str. 189–190.

[FOOTNOTEБожић2010191-17] Božić 2010, str. 191.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[b]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]