Przejdź do zawartości

Rurkozębne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rurkozębne
Tubulidentata
Huxley, 1872[1]
Ilustracja
Jedyny współczesny przedstawiciel mrówników
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

(bez rangi) Atlantogenata
Nadrząd

afrotery

Rząd

rurkozębne

Synonimy

Rurkozębne[6], mrówniki, słupozębne (Tubulidentata) – rząd ssaków z infragromady łożyskowych (Placentalia), do którego zalicza się jedna rodzina (mrównikowate) z jednym współcześnie występującym gatunkiem (mrównikiem). Zwierzęta te zamieszkują otwarte tereny Afryki, na południe od Sahary. Nazwę słupozębne, rurkozębne zawdzięczają szczególnemu uzębieniu, na które składa się 20 słupowatych zębów, a nazwa mrówniki związana jest z ich preferencjami pokarmowymi – mrówniki żywią się mrówkami i termitami.

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Dorosłe osobniki mają w uzębieniu tylko stale rosnące trzonowce, składające się z wielu pryzm zębiny, wewnątrz której znajduje się miazga zęba. Mózg mrówników ma niewielkie rozmiary, półkule mózgu są słabo pofałdowane. Mrówniki mają węch lepiej rozwinięty niż jakikolwiek inny ssak. Prawie bezwłosa skóra. Silne kończyny przednie z mocnymi pazurami w kształcie kopytek. Prowadzą nocny tryb życia. Dzień spędzają w wykopanych przez siebie jamach. Prowadzą podobny tryb życia do szczerbaków i łuskowców, ale nie są z nimi blisko spokrewnione.

Ewolucja

[edytuj | edytuj kod]

Najstarsze, mioceńskie skamieniałości mrówników znane są z obszaru Kenii. Wydaje się, że rząd ten wyewoluował w Afryce pod koniec kredy, a następnie rozprzestrzenił się na Europę i południową Azję. Z trzech znanych rodzajów mrówników – Leptorycteropus, Myorycteropus i Orycteropus – do czasów współczesnych przetrwał tylko ostatni.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. T.H. Huxley: A Manual of the Anatomy of Vertebrated Animals. New York: D. Appleton and Company, 1872, s. 288. (ang.).
  2. T.N. Gill. On the characteristics of the primary groups of the class of mammals. „The American naturalist”. 5 (8–9), s. 532, 1871. (ang.). 
  3. a b E. Haeckel: Systematische phylogenie. T. 3. Berlin: Georg Reimer, 1895, s. 516, 520. (niem.).
  4. K.E. Kinman: The Kinman System: Toward a Stable Cladisto−Eclectin. Classification of Organisms (Living and Extinct). Kansas, Hays: K.E. Kinman, 1994, s. 37. (ang.).
  5. І.В. Загороднюк. Наукові назви рядів ссавців: від описових до уніфікованих. „Вісник Львів. Ун-ту”. Серія біологічна. 48, s. 36, 2008. (ukr.). 
  6. Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 22. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
  • Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
  • Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 175. ISBN 83-01-14344-4.