Przejdź do zawartości

Rak przełyku: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m przypis
m dr. jęz. wg tłum. ICD-10 w wersji 011
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 7 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Choroba infobox
{{Choroba infobox
|nazwa = Rak przełyku
|nazwa = Rak przełyku
|nazwa łacińska = carcinoma oesophagi
|nazwa naukowa = carcinoma oesophagi
|grafika = Mid esophageal mass.jpg
|grafika = Mid esophageal mass.jpg
|podpis grafiki = Endoskopowy i ultrasonograficzny obraz (EUS) raka przełyku
|opis grafiki = Endoskopowy i ultrasonograficzny obraz (EUS) raka przełyku
|ICD10 = C15
|alt grafiki =
|ICD10 nazwa =
|synonimy =
|specjalizacja =
⚫
|ICD10.0 = Szyjna część przełyku
|ICD10.1 = Piersiowa część przełyku
|objawy =
|powikłania =
⚫
|ICD10.2 = Brzuszna część przełyku
|ICD10.3 = Górna trzecia część przełyku
|początek =
|czas trwania =
⚫
|ICD10.4 = Środkowa trzecia część przełyku
|ICD10.5 = Dolna trzecia część przełyku
|typy =
|ICD10.6 =
|przyczyny =
|ICD10.7 =
|czynniki ryzyka =
|ICD10.8 =
|rozpoznanie =
|różnicowanie =
|ICD10.9 = Przełyk, nie określony
|DSM nazwa =
|zapobieganie =
|leczenie =
⚫
|DSM nazwa łacińska =
|DSM =
|leki =
|ICDO =
|rokowanie =
|DiseasesDB =
|zapadalność =
|OMIM =
|śmiertelność =
|MedlinePlus =
|ICD11 =
|MeshID =
|ICD11 nazwa =
|MeshYear =
|ICD10 = C15
|ICD10 nazwa =
|DSM-5 =
⚫
|DSM-5 nazwa =
|DSM-IV =
|DSM-IV nazwa =
|ICDO =
|DiseasesDB =
|OMIM =
|MedlinePlus =
|MeshID =
|commons =
}}
}}
'''Rak przełyku''' ([[łacina|łac.]] ''carcinoma oesophagi'') – [[nowotwór złośliwy]] [[przełyk]]u, wywodzący się z [[nabłonek wielowarstwowy|nabłonka płaskiego]] – rak płaskonabłonkowy (''carcinoma planoepitheliale''), lub [[nabłonek gruczołowy|gruczołowego]] – rak gruczołowy (''adenocarcinoma''). Jego najczęstszym objawem jest [[dysfagia]]. Rozpoznanie stawia się na podstawie badania wycinków pobranych podczas [[endoskopia|endoskopii]]. Leczenie opiera się głównie na chirurgii (w przypadku zaawansowanych nowotworów również [[Chemioterapia nowotworów|chemioterapii]] i [[radioterapia|radioterapii]]). Rokowanie jest złe.
'''Rak przełyku''' ([[łacina|łac.]] ''carcinoma oesophagi'') – [[nowotwór złośliwy]] [[przełyk]]u, wywodzący się z [[nabłonek wielowarstwowy|nabłonka płaskiego]] – rak płaskonabłonkowy (''carcinoma planoepitheliale''), lub [[nabłonek gruczołowy|gruczołowego]] – rak gruczołowy (''adenocarcinoma''). Jego najczęstszym objawem jest [[dysfagia]]. Rozpoznanie stawia się na podstawie badania wycinków pobranych podczas [[endoskopia|endoskopii]]. Leczenie opiera się głównie na chirurgii (w przypadku zaawansowanych nowotworów również [[Chemioterapia nowotworów|chemioterapii]] i [[radioterapia|radioterapii]]). Rokowanie jest złe.


== Epidemiologia ==
== Epidemiologia ==
[[Zapadalność]]: 3,4/100000/rok. Rocznie rozpoznaje się w Polsce około 1300 przypadków raka przełyku.<br />
[[Zapadalność]]: 3,4/100000/rok. Rocznie rozpoznaje się w Polsce około 1300 przypadków raka przełyku. Częściej chorują mężczyźni, prawie wyłącznie po 40. roku życia. Dynamizm wzrostu zachorowalności na gruczolakoraka przełyku jest największy spośród wszystkich rodzajów raka u ludzi (związane jest to ze wzrastającą częstością występowania [[przełyk Barretta|przełyku Barreta]]).
Częściej chorują mężczyźni, prawie wyłącznie po 40. roku życia.<br />
Dynamizm wzrostu zachorowalności na gruczolakoraka przełyku jest największy spośród wszystkich raków u ludzi (związane jest to ze wzrastającą częstością występowania [[przełyk Barretta|przełyku Barreta]]).


== Etiopatogeneza ==
== Etiopatogeneza ==
Linia 41: Linia 50:
* alkohol
* alkohol
* gorące napoje
* gorące napoje
* [[otyłość]] zwiększa ryzyko gruczolakoraka 4-krotnie<ref name="Merry-2007">{{Cytuj pismo | nazwisko = Merry | imię = AH. | nazwisko2 = Schouten | imię2 = LJ. | nazwisko3 = Goldbohm | imię3 = RA. | nazwisko4 = van den Brandt | imię4 = PA. | tytuł = Body mass index, height and risk of adenocarcinoma of the oesophagus and gastric cardia: a prospective cohort study. | czasopismo = Gut | wolumin = 56 | numer = 11 | strony = 1503-11 | miesiąc = Nov | rok = 2007 | doi = 10.1136/gut.2006.116665 | pmid = 17337464}}</ref>
* [[otyłość]] zwiększa ryzyko gruczolakoraka 4-krotnie<ref name="Merry-2007">{{Cytuj pismo | nazwisko = Merry | imię = AH. | nazwisko2 = Schouten | imię2 = LJ. | nazwisko3 = Goldbohm | imię3 = RA. | nazwisko4 = van den Brandt | imię4 = PA. | tytuł = Body mass index, height and risk of adenocarcinoma of the oesophagus and gastric cardia: a prospective cohort study. | czasopismo = Gut | wolumin = 56 | numer = 11 | strony = 1503-11 | miesiąc = Nov | rok = 2007 | doi = 10.1136/gut.2006.116665 | pmid = 17337464}}</ref>
* niski status socjoekonomiczny<ref>{{Cytuj |autor=Farin Kamangar, Wong-Ho Chow, Christian Abnet, Sanford Dawsey |tytuł=Environmental Causes of Esophageal Cancer |czasopismo=Gastroenterology clinics of North America |data=2009-03-01 |data dostępu=2016-06-01 |issn=0889-8553 |wydanie=1 |s=27–vii |doi=10.1016/j.gtc.2009.01.004 |pmid=19327566 |pmc=2685172}}</ref>
* niski status socjoekonomiczny<ref>{{Cytuj |autor=Farin Kamangar, Wong-Ho Chow, Christian Abnet, Sanford Dawsey |tytuł=Environmental Causes of Esophageal Cancer |czasopismo=Gastroenterology clinics of North America |data=2009-03-01 |data dostępu=2016-06-01 |issn=0889-8553 |wydanie=1 |s=27–vii |doi=10.1016/j.gtc.2009.01.004 |pmid=19327566 |pmc=2685172}}</ref>
* [[Choroba refluksowa przełyku|refluks żołądkowo-przełykowy]]
* [[Choroba refluksowa przełyku|refluks żołądkowo-przełykowy]]
Linia 49: Linia 58:
* [[Aflatoksyny|aflatoksyna]]
* [[Aflatoksyny|aflatoksyna]]
* orzeszki [[Betel (używka)|betelu]]
* orzeszki [[Betel (używka)|betelu]]
* wirusy brodawczaka ludzkiego ([[Wirus brodawczaka ludzkiego|HPV-16]]<ref name="Syrjänen-2002">{{Cytuj pismo | nazwisko = Syrjänen | imię = KJ. | tytuł = HPV infections and oesophageal cancer. | czasopismo = J Clin Pathol | wolumin = 55 | numer = 10 | strony = 721-8 | miesiąc = Oct | rok = 2002 | doi = | pmid = 12354793}}</ref>)
* wirusy brodawczaka ludzkiego ([[Wirus brodawczaka ludzkiego|HPV-16]]<ref name="Syrjänen-2002">{{Cytuj pismo | nazwisko = Syrjänen | imię = KJ. | tytuł = HPV infections and oesophageal cancer. | czasopismo = J Clin Pathol | wolumin = 55 | numer = 10 | strony = 721-8 | miesiąc = Oct | rok = 2002 | doi = | pmid = 12354793}}</ref>)
Stany przedrakowe:
Stany przedrakowe:
[[Plik:Barretts esophagus.jpg|thumb|Endoskopowy obraz przełyku Barretta]]
[[Plik:Barretts esophagus.jpg|thumb|Endoskopowy obraz przełyku Barretta]]
Linia 61: Linia 70:
Największym czynnikiem ryzyka gruczolakoraka przełyku jest [[przełyk Barretta]].
Największym czynnikiem ryzyka gruczolakoraka przełyku jest [[przełyk Barretta]].


== Postacie ==
== Postaci ==
* Rak płaskonabłonkowy – najczęstszy (85%)
* Rak płaskonabłonkowy – najczęstszy (85%)
* Gruczolakorak – zachorowalność wzrasta
* Gruczolakorak – zachorowalność wzrasta
Linia 68: Linia 77:
Dwa ostatnie spotykane są bardzo rzadko.
Dwa ostatnie spotykane są bardzo rzadko.


Rzadkie są także inne typy histologiczne raka przełyku: rak płaskonabłonkowy bazaloidny, rak wrzecionowatokomórkowy, rak płaskonabłonkowy brodawkowaty<ref>{{Cytuj |autor = Vinay Kumar, Abul K. Abbas, Jon C. Aster |redaktor = |tytuł = Robbins PATOLOGIA |data = 2017 |isbn = 978-1-4377-1781-5 |wydanie = II polskie |miejsce = Wrocław |wydawca = Elsevier Urban & Partner |s = 619}}</ref>.
Rzadkie są także inne typy histologiczne raka przełyku: rak płaskonabłonkowy bazaloidny, rak wrzecionowatokomórkowy, rak płaskonabłonkowy brodawkowaty<ref>{{Cytuj |autor = Vinay Kumar, Abul K. Abbas, Jon C. Aster |tytuł = Robbins PATOLOGIA |data = 2017 |isbn = 978-1-4377-1781-5 |wydanie = II polskie |miejsce = Wrocław |wydawca = Elsevier Urban & Partner |s = 619}}</ref>.


== Objawy ==
== Objawy ==
Linia 99: Linia 108:
== Rozpoznanie ==
== Rozpoznanie ==
[[Plik:Esophageal adenoca.jpg|thumb|Endoskopowy obraz gruczolakoraka przełyku]]
[[Plik:Esophageal adenoca.jpg|thumb|Endoskopowy obraz gruczolakoraka przełyku]]
Na podstawie badania [[endoskopia|endoskopowego]] i oceny histopatologicznej pobranego wycinka.<br />
Na podstawie badania [[endoskopia|endoskopowego]] i oceny histopatologicznej pobranego wycinka.

W celu ustalenia stopnia zaawansowania choroby należy wykonać następujące badania:
W celu ustalenia stopnia zaawansowania choroby należy wykonać następujące badania:
* [[bronchoskopia|bronchoskopię]] – ustalenie stopnia ucisku na tchawicę lub oskrzela
* [[bronchoskopia|bronchoskopię]] – ustalenie stopnia ucisku na tchawicę lub oskrzela
* [[Pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa|PET]] – ocena miejscowego zaawansowania i [[Przerzuty nowotworowe|przerzutów]]
* [[Pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa|PET]] – ocena miejscowego zaawansowania i [[Przerzuty nowotworowe|przerzutów]].


=== Badania pomocnicze ===
=== Badania pomocnicze ===
Linia 112: Linia 122:


=== Różnicowanie ===
=== Różnicowanie ===
Inne przyczyny [[dysfagia|dysfagii]].<br />
Inne przyczyny [[dysfagia|dysfagii]] ([[Dysfagia|patrz odpowiedni rozdział]]).
[[Dysfagia|Patrz odpowiedni rozdział]].


== Klasyfikacja TNM ==
== Klasyfikacja TNM ==
Linia 136: Linia 145:
|}
|}


{|border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" width="500px" style="border-collapse: collapse; margin: 0 0 0 0.5em"
{|border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" width="500px" style="border-collapse: collapse; margin: 0 0 0 0.5em"
|---- bgcolor="*FFE4C4"
|---- bgcolor="*FFE4C4"
| colspan=2 |'''N – okoliczne [[węzeł chłonny|węzły chłonne]]'''
| colspan=2 |'''N – okoliczne [[węzeł chłonny|węzły chłonne]]'''
Linia 180: Linia 189:
| '''M0'''
| '''M0'''
|---- bgcolor="*E0FFFF"
|---- bgcolor="*E0FFFF"
| '''Stopień IIB'''
| '''Stopień IIB'''
| '''T1-2'''
| '''T1-2'''
| '''N1'''
| '''N1'''
Linia 263: Linia 272:
Regularne badania [[endoskopia|endoskopowe]] chorych ze zwiększonym ryzykiem zachorowania.
Regularne badania [[endoskopia|endoskopowe]] chorych ze zwiększonym ryzykiem zachorowania.


== Klasyfikacja ICD10 ==
{| class="wikitable"
|-
! kod ICD10 !! nazwa choroby
|-
| {{ICD10|C15}} || Rak przełyku
|-
⚫
| {{ICD10|C15.0}} || Szyjna część przełyku
|-
| {{ICD10|C15.1}} || Piersiowa część przełyku
|-
⚫
| {{ICD10|C15.2}} || Brzuszna część przełyku
|-
| {{ICD10|C15.3}} || Górna trzecia część przełyku
|-
⚫
| {{ICD10|C15.4}} || Środkowa trzecia część przełyku
|-
| {{ICD10|C15.5}} || Dolna trzecia część przełyku
|-
| {{ICD10|C15.9}} || Przełyk, nieokreślony
|-
|}
== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
Linia 276: Linia 307:


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.brachyterapia.coi.pl/html/som2.html Zakład Brachyterapii COI w Warszawie – sposoby leczenia raka przełyku.]
* {{Cytuj stronę | url = http://www.brachyterapia.coi.pl/html/som2.html | tytuł = Zakład Brachyterapii COI w Warszawie – sposoby leczenia raka przełyku. | opublikowany = brachyterapia.coi.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20090531213730/http://www.brachyterapia.coi.pl/html/som2.html | zarchiwizowano = 2009-05-31}}


{{Zastrzeżenia|Medycyna}}
{{Zastrzeżenia|Medycyna}}

Aktualna wersja na dzień 23:51, 1 kwi 2024

Rak przełyku
carcinoma oesophagi
Ilustracja
Endoskopowy i ultrasonograficzny obraz (EUS) raka przełyku
Klasyfikacje
ICD-10

C15

Rak przełyku (łac. carcinoma oesophagi) – nowotwór złośliwy przełyku, wywodzący się z nabłonka płaskiego – rak płaskonabłonkowy (carcinoma planoepitheliale), lub gruczołowego – rak gruczołowy (adenocarcinoma). Jego najczęstszym objawem jest dysfagia. Rozpoznanie stawia się na podstawie badania wycinków pobranych podczas endoskopii. Leczenie opiera się głównie na chirurgii (w przypadku zaawansowanych nowotworów również chemioterapii i radioterapii). Rokowanie jest złe.

Epidemiologia

[edytuj | edytuj kod]

Zapadalność: 3,4/100000/rok. Rocznie rozpoznaje się w Polsce około 1300 przypadków raka przełyku. Częściej chorują mężczyźni, prawie wyłącznie po 40. roku życia. Dynamizm wzrostu zachorowalności na gruczolakoraka przełyku jest największy spośród wszystkich rodzajów raka u ludzi (związane jest to ze wzrastającą częstością występowania przełyku Barreta).

Etiopatogeneza

[edytuj | edytuj kod]

Rozwój raka przełyku jest spowodowany zaburzeniami kontroli proliferacji i różnicowania oraz apoptozy komórkowej. Dochodzi do mutacji w obrębie genów supresorowych, takich jak: p53, p21, p14, p16, a także onkogenów – Bcl-1.

Czynniki ryzyka

[edytuj | edytuj kod]

Czynniki etiologiczne:

Stany przedrakowe:

Endoskopowy obraz przełyku Barretta

Największym czynnikiem ryzyka gruczolakoraka przełyku jest przełyk Barretta.

Postaci

[edytuj | edytuj kod]
  • Rak płaskonabłonkowy – najczęstszy (85%)
  • Gruczolakorak – zachorowalność wzrasta
  • Rak śluzowonaskórkowy
  • Rak torbielowatogruczołowy

Dwa ostatnie spotykane są bardzo rzadko.

Rzadkie są także inne typy histologiczne raka przełyku: rak płaskonabłonkowy bazaloidny, rak wrzecionowatokomórkowy, rak płaskonabłonkowy brodawkowaty[4].

Objawy

[edytuj | edytuj kod]

Najczęściej:

Rzadziej:

Powiększenie nadobojczykowych i szyjnych węzłów chłonnych świadczy o znacznym zaawansowaniu procesu chorobowego.

Umiejscowienie

[edytuj | edytuj kod]

Najczęściej w obrębie 3 fizjologicznych przewężeń:

  • przy wejściu do przełyku w miejscu zespolenia z gardłem – 15%
  • w miejscu rozwidlenia tchawicy – 50%
  • przy przejściu przez rozwór przepony – 35%

Powikłania

[edytuj | edytuj kod]

Przetoka przełykowo-tchawicza
Objawy:

Rozpoznanie

[edytuj | edytuj kod]
Endoskopowy obraz gruczolakoraka przełyku

Na podstawie badania endoskopowego i oceny histopatologicznej pobranego wycinka.

W celu ustalenia stopnia zaawansowania choroby należy wykonać następujące badania:

Badania pomocnicze

[edytuj | edytuj kod]
  • badanie radiologiczne przełyku po podaniu kontrastu – może wykazać owrzodzenia lub zwężenia przełyku
  • endoskopia – umożliwia wykrycie zmiany płaskiej w ścianie przełyku, owrzodzenia, guza wpuklającego się do światła przełyku, usztywnienia ściany spowodowanego naciekiem lub zwężenia przełyku.
  • tomografia komputerowa – diagnostyka przerzutów odległych i określenie stopnia zaawansowania choroby
  • endosonografia (EUS) – ocena głębokości penetracji raka w obrębie przełyku i sąsiadujących struktur, a także zajęcie regionalnych węzłów chłonnych. Umożliwia także wykonanie celowanej biopsji cienkoigłowej węzła chłonnego.
  • markery nowotworowe (CEA, CA 19-9, CA 125) – mała czułość i swoistość. Mogą być przydatne w monitorowaniu nawrotów.

Różnicowanie

[edytuj | edytuj kod]

Inne przyczyny dysfagii (patrz odpowiedni rozdział).

Klasyfikacja TNM

[edytuj | edytuj kod]
T – guz pierwotny
Tis carcinoma in situ
T1 guz nacieka błonę podśluzową, ale jej nie przekracza
T2 guz nacieka błonę mięśniową, ale jej nie przekracza
T3 rak nacieka przydankę przełyku
T4 rak nacieka otaczające tkanki
N – okoliczne węzły chłonne
N0 regionalne węzły chłonne bez przerzutów nowotworu
N1 zajęty okoliczny węzeł chłonny
M – przerzuty odległe
M0 nie stwierdza się przerzutów odległych
M1a stwierdza się przerzuty do węzłów chłonnych szyjnych w raku górnej połowy przełyku lub do węzłów chłonnych pnia trzewnego w raku dolnej połowy przełyku
M1b inne odległe przerzuty

Stopień zaawansowania

[edytuj | edytuj kod]
Stopień 0 Tis N0 M0
Stopień I T1 N0 M0
Stopień IIA T2-3 N0 M0
Stopień IIB T1-2 N1 M0
Stopień III T3 N1 M0
T4 każde N M0
Stopień IVA każde T każde N M1a
Stopień IVB każde T każde N M1b

Leczenie

[edytuj | edytuj kod]

Leczenie radykalne

[edytuj | edytuj kod]

Kwalifikują się do niego tylko chorzy bez przerzutów. Wybór metody zależy od stopnia zaawansowania choroby:

Podstawową metodą operacyjną w leczeniu raka przełyku jest jego całkowite lub subtotalne wycięcie wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi. Ciągłość przewodu pokarmowego odtwarza się przez przemieszczenie żołądka do klatki piersiowej lub wytworzenia wstawki z jelita.

Leczenie paliatywne

[edytuj | edytuj kod]
Samorozprężalny metalowy stent zastosowany w paliatywnym leczeniu raka przełyku – obraz endoskopowy

Metody:

Leczenie ma na celu zminimalizowanie objawów i poprawę jakości życia pacjentów z nieoperacyjnym rakiem przełyku.

Rokowanie

[edytuj | edytuj kod]
Stopień 5-letnie przeżycie
0 >95%
I 50-80%
IIA 30-40%
IIB 10-30%
III 10-15%
IVA <5%
IVB <1%

W większości przypadków rozpoznanie raka przełyku następuje w stadium zaawansowanym, dlatego średni odsetek przeżyć wynosi 5-10%.

Profilaktyka

[edytuj | edytuj kod]

Przede wszystkim opiera się na modyfikacji stylu życia:

  • leczenie otyłości
  • zaprzestanie palenia tytoniu
  • spożywanie świeżych owoców i warzyw.

Regularne badania endoskopowe chorych ze zwiększonym ryzykiem zachorowania.

Klasyfikacja ICD10

[edytuj | edytuj kod]
kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: C15 Rak przełyku
ICD-10: C15.0 Szyjna część przełyku
ICD-10: C15.1 Piersiowa część przełyku
ICD-10: C15.2 Brzuszna część przełyku
ICD-10: C15.3 Górna trzecia część przełyku
ICD-10: C15.4 Środkowa trzecia część przełyku
ICD-10: C15.5 Dolna trzecia część przełyku
ICD-10: C15.9 Przełyk, nieokreślony

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ AH. Merry, LJ. Schouten, RA. Goldbohm, PA. van den Brandt. Body mass index, height and risk of adenocarcinoma of the oesophagus and gastric cardia: a prospective cohort study.. „Gut”. 56 (11), s. 1503-11, Nov 2007. DOI: 10.1136/gut.2006.116665. PMID: 17337464. 
  2. ↑ Farin Kamangar i inni, Environmental Causes of Esophageal Cancer, „Gastroenterology clinics of North America”, 1, 2009, 27–vii, DOI: 10.1016/j.gtc.2009.01.004, ISSN 0889-8553, PMID: 19327566, PMCID: PMC2685172 [dostęp 2016-06-01].
  3. ↑ KJ. Syrjänen. HPV infections and oesophageal cancer.. „J Clin Pathol”. 55 (10), s. 721-8, Oct 2002. PMID: 12354793. 
  4. ↑ Vinay Kumar, Abul K. Abbas, Jon C. Aster, Robbins PATOLOGIA, wyd. II polskie, Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2017, s. 619, ISBN 978-1-4377-1781-5.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rak_przełyku&oldid=73391221”