Choroba refluksowa przełyku
| morbus refluxosus oesophagi | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Choroba refluksowa przełyku, refluks żołądkowo-przełykowy (ang. GERD - gastroesophageal reflux disease) – schorzenie polegające na nieprawidłowym cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku z powodu niesprawności zwieracza dolnego przełyku. W krajach rozwiniętych 20% populacji ma takie objawy przynajmniej raz w tygodniu, natomiast 10% odczuwa je codziennie[1].
Definicja
[edytuj | edytuj kod]W 2005 w Montrealu zaproponowano nową definicję choroby refluksowej przełyku (tak zwana definicja montrealska[2]), według której jest to wsteczne zarzucanie treści żołądkowej wywołujące dokuczliwe objawy lub powikłania.
Objawy i przebieg
[edytuj | edytuj kod]Wśród objawów i powikłań obecnie wyróżnia się[3][4]:
- zespoły przełykowe
- typowy zespół refluksowy (zgaga)
- zespół bólu w klatce piersiowej
- zespoły z uszkodzeniem przełyku
- zespoły pozaprzełykowe
- o ustalonym związku
- kaszel
- przewlekłe zapalenie krtani
- astma oskrzelowa
- ubytki zębowe
- o możliwym powiązaniu
- zapalenie zatok
- zapalenie gardła
- zwłóknienie płuc
- zapalenie ucha środkowego
- nieprzyjemny zapach z ust
- krwawienie z górnej części przełyku
- o ustalonym związku
Patogeneza
[edytuj | edytuj kod]Za główne czynniki patogenetyczne uważa się występowanie przedłużonego czasu relaksacji dolnego zwieracza przełyku, co prowadzi do zarzucania i długotrwałego zalegania kwaśnej treści żołądkowej lub zasadowej treści jelitowej w przełyku. Choroba refluksowa przełyku może być powodowana obecnością przepukliny wślizgowej rozworu przełykowego.
Towarzyszą temu różnorodne objawy kliniczne, głównie zgaga, uczucie pieczenia w klatce piersiowej, czasem wrażenie cofania się pokarmu. Czasami są to po prostu bóle w klatce piersiowej. Wymaga to szczegółowej diagnostyki, ponieważ imitują objawy kardiologiczne.
Mogą wystąpić również objawy ze strony górnych dróg oddechowych w postaci chrypki, zapalenia krtani lub gardła.
Powikłania
[edytuj | edytuj kod]- nadżerki przełyku – najczęstsze powikłanie, z którym zmaga się ponad 20% cierpiących z powodu refluksu
- zwężenie przełyku, na skutek długotrwałego stanu zapalnego
- owrzodzenie
- krwawienie z owrzodzenia
- perforacja owrzodzenia
- przełyk Barretta
- erozja szkliwa i próchnica
Choroba refluksowa 6-krotnie zwiększa ryzyko wystąpienia raka gruczołowego przełyku, 5-krotnie raka złącza żołądkowo-przełykowego oraz 2-krotnie raka płaskonabłonkowego przełyku[5].
Diagnostyka
[edytuj | edytuj kod]W diagnostyce podstawowej wykorzystuje się badanie RTG przełyku z kontrastem, endoskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego, 24 godzinną pH-metrię i manometrię przełykową, test omeprazolowy. Dawniej w diagnostyce wykorzystywano też test prowokacyjny zwany próbą Bernsteina, obecnie metoda ta jest rzadko stosowana[6][7].
Stopnie zaawansowania
[edytuj | edytuj kod]Do oceny stopnia zaawansowania choroby stosuje się endoskopową ocenę według skali Savary-Millera:
- 0 – stan prawidłowy
- 1 – przekrwienie
- 2 – linijne nadżerki
- 3 – rozlane nadżerki
- 4 – zwężenie pozapalne.
Leczenie
[edytuj | edytuj kod]Leczenie zachowawcze – z wyboru stosuje się leki z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP) np. omeprazol, pantoprazol, które zmniejszają kwaśność soku żołądkowego. Po zagojeniu zapalenia przełyku, można je stosować jeszcze wiele lat[8]. Istnieją jednak działania niepożądane IPP[9].
Leczenie chirurgiczne – stosowane w przypadku powikłań lub nieudanego leczenia zachowawczego. Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest fundoplikacja sposobem Nissena, polegająca na owinięciu dolnego odcinka przełyku wraz z wpustem i dnem żołądka, którą od początku lat 90. XX wieku wykonuje się techniką laparoskopową. Obie metody leczenia, zachowawcza i chirurgiczna, cechują się podobną skutecznością w długotrwałej obserwacji. Leczenie zachowawcze jest postępowaniem bezpieczniejszym, leczenie operacyjne jest tańsze, niż długotrwałe leczenie IPP (w warunkach europejskich 5–letnie stosowanie omeprazolu jest o 886 euro droższe niż operacja)[10].
- fundoplikacja
- zabieg Stretta
- gastroplikacja
- metoda Linx
Postępowanie niefarmakologiczne – polega na[11][12][13]:
- zmniejszeniu masy ciała u chorych z nadwagą
- zmniejszenie spożycia tłuszczu w diecie
- zaprzestaniu palenia tytoniu
- uniesieniu wezgłowia łóżka, spanie na lewym boku
- unikaniu przyjmowania pozycji leżącej przez 2-3 godz. po posiłku, spożywanie lekkiego posiłku 3 godziny przed snem
- unikaniu pokarmów wywołujących refluks – kawa, alkohol, czekolada, pokarmy tłuste, mięta, pomidory
- unikaniu pokarmów kwaśnych, które wywołują zgagę – owoce cytrusowe, napoje gazowane, ostre przyprawy
- spożywanie wielu małych posiłków zamiast kilku dużych.
Klasyfikacja ICD10
[edytuj | edytuj kod]| kod ICD10 | nazwa choroby |
|---|---|
| ICD-10: K21 | Zarzucanie żołądkowo-przełykowe |
| ICD-10: K21.0 | Zarzucanie żołądkowo-przełykowe z zapaleniem przełyku |
| ICD-10: K21.9 | Zarzucanie żołądkowo-przełykowe bez zapalenia przełyku |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Adam Chwieśko;Zastosowanie techniki wielokanałowej impedancji z pH-metrią w diagnostyce choroby refluksowej przełyku. Strona NIL.
- ↑ The Montreal Definition of GERD – a patient-centred approach to diagnosis
- ↑ N. Vakil, SV. van Zanten, P. Kahrilas, J. Dent i inni. The Montreal definition and classification of gastroesophageal reflux disease: a global evidence-based consensus. „Am J Gastroenterol”. 101 (8), s. 1900-20; quiz 1943, sierpień 2006. DOI: 10.1111/j.1572-0241.2006.00630.x. PMID: 16928254.
- ↑ Schneider HR. Gastro-oesophageal reflux disease: The Montreal definition and classification. „SA Fam Pract”. 49 (1), s. 19–26, 2007. (ang.).
- ↑ Pandeya et al. Gastro-oesophageal reflux sympthoms and risk of oesophageal cancer: are effects of smoking, NSAIDs or acid suppressants?. „Gut”. 59 (1), s. 31-38, 2010. DOI: 10.1136/gut.2009.190827. PMID: 19875392.
- ↑ Dorota Waśko-Czopnik: Metody diagnostyczne w zaburzeniach czynnościowych górnego odcinka przewodu pokarmowego. W: Leszek Paradowski (red): Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego. Wrocław: Cornetis sp. z o.o., 2007, s. 42. ISBN 978-83-919540-8-9.
- ↑ Wiesław Tarnowski, Krzysztof Bielecki. Refluks żołądkowo-przełykowy. „Postępy Nauk Medycznych”. 2, s. 68–76, 2001. Wydawnictwo Medyczne Borgis.
- ↑ Freston et al. The safety long-term lansoprazole for the maintenance of healed erosive oesophagitis. „Ailment Pharmacol Ther”. 29 (12), s. 1249-1260, 2009. DOI: 10.1111/j.1365-2036.2009.03998.x. PMID: 19416133.
- ↑ Ewa Jakubiec, Dietetyk Rzeszów | Ewa Jakubiec [online], Dietetyk Rzeszów | Ewa Jakubiec, 19 października 2018 [dostęp 2019-12-31] (pol.).
- ↑ Plisko R, Slawik M, Landa K. Comparison of efficacy, safety and cost-effectiveness of laparoscopic Nissen fundoplication and omeprazole pharmacotherapy in GERD treatment. „Ital J Public Health”. 2, s. 179, 2004.
- ↑ Katsuhiko Iwakiri i inni, Evidence-based clinical practice guidelines for gastroesophageal reflux disease 2015, „Journal of Gastroenterology”, 51 (8), 2016, s. 751–767, DOI: 10.1007/s00535-016-1227-8, ISSN 0944-1174 [dostęp 2018-02-05] (ang.).
- ↑ Marco G. Patti, An Evidence-Based Approach to the Treatment of Gastroesophageal Reflux Disease, „JAMA Surgery”, 151 (1), 2016, DOI: 10.1001/jamasurg.2015.4233, ISSN 2168-6254 [dostęp 2018-02-05] (ang.).
- ↑ Barlow, Alfred E. (Alfred Ernest), 1861-1914., Report on the origin, geological relations and composition of the nickel and copper deposits of the Sudbury mining district, Ontario, Canada, Ottawa: Printed by S.E. Dawson, 1904, ISBN 0-00-000000-0, OCLC 13289916.
