Saduceusze: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m grafika |
przypis EPWN |
||
| (Nie pokazano 33 wersji utworzonych przez 28 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{dopracować|więcej przypisów=2015-02}} |
|||
[[Plik:Nuremberg chronicles f 096v 3.png|thumb |
[[Plik:Nuremberg chronicles f 096v 3.png|thumb|Portret saduceusza (ilustracja z [[Liber chronicarum|Kroniki norymberskiej]]), 1493.]] |
||
'''Saduceusze''' – stronnictwo [[religia|religijno]]-[[polityka|polityczne]] w [[Judea|Judei]] zawiązane wokół kapłanów [[Świątynia Jerozolimska|Świątyni Jerozolimskiej]] wywodzących się z rodu [[Sadok]] |
'''Saduceusze''' ([[Język hebrajski|hebr.]] צְדוּקִים Ṣĕdûqîm, [[Język grecki|gr.]] ''Σαδδουκαῖοι'') – stronnictwo [[religia|religijno]]-[[polityka|polityczne]] w [[Judea|Judei]] w [[Starożytny Izrael|starożytnym Izraelu]] zawiązane wokół kapłanów [[Świątynia Jerozolimska|Świątyni Jerozolimskiej]] wywodzących się z rodu [[Sadok (postać biblijna)|Sadoka]], arcykapłana Świątyni mianowanego przez [[Salomon (król Izraela)|Salomona]]. Pojawiło się w [[II wiek p.n.e.|II w. p.n.e.]]<ref name="epwn">{{Encyklopedia PWN | id = 3971022 | tytuł = saduceusze | data dostępu = 2023-03-16 }}</ref>. |
||
Możliwe, że nie nadali oni sobie tej nazwy sami, lecz że została ona nadana im przez innych z akcentem polemicznym<ref>[[Joachim Gnilka]], ''Jezus z Nazaretu. Orędzie i dzieje'', tłum. J. Zychowicz, Kraków ''Znak'' 1997, {{ISBN|83-7006-431-0}}, s. 83.</ref>. |
|||
| ⚫ | |||
{| class="wikitable" |
|||
|+ Podstawowe różnice pomiędzy saduceuszami a faryzeuszami. |
|||
!Saduceusze<ref>{{Cytuj |tytuł = Żydowski Instytut Historyczny |data dostępu = 2020-11-05 |opublikowany = www.jhi.pl |url = https://www.jhi.pl/psj/saduceusze}}</ref> |
|||
![[Faryzeusze]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Żydowski Instytut Historyczny |data dostępu = 2020-11-05 |opublikowany = www.jhi.pl |url = https://www.jhi.pl/psj/faryzeusze}}</ref> |
|||
|- |
|||
|Grupa kapłańska i arystokratyczna. |
|||
Stanowili większość w organach decyzyjnych. |
|||
|Dzięki niższej pozycji w hierarchii społecznej mieli większy kontakt z ludem, który uznawał ich za autorytet duchowo-religijny. Byli liczniejsi od saduceuszy<ref>{{Cytuj |tytuł = Kim byli saduceusze i faryzeusze? |data dostępu = 2020-11-05 |opublikowany = GotQuestions.org/Polski |url = https://www.gotquestions.org/Polski/Faryzeusze-Saduceusze.html |język = pl}}</ref>. |
|||
Mimo że nie stanowili większości w organach decyzyjnych, cieszyli się dość dużą władzą z uwagi na poparcie ludu. |
|||
|- |
|||
|Zwolennicy [[Hellenizacja|hellenizacji]]. |
|||
|Przeciwnicy [[Hellenizacja|hellenizacji.]] |
|||
|- |
|||
|Uznawanie jedynie [[Tora|Tory]]. Odrzucenie prawa ustnego i proroków. |
|||
|Uznawanie [[Tora|Tory]] na równi z prawem mówionym, tradycją i prorokami. |
|||
|- |
|||
|Niewiara w życie wieczne. Według saduceuszy dusza po śmierci odchodzi. Zaprzeczali karze lub nagrodzie w życiu po śmierci. |
|||
|Wiara w nieśmiertelność duszy i życie pośmiertne, nagroda lub kara wyrażona jakością życia po śmierci. |
|||
|- |
|||
|Niewiara w istoty nadprzyrodzone (poza Bogiem) takie jak anioły lub demony. |
|||
|Wiara w anioły i demony (saduceusze bowiem mówią, że nie ma zmartwychwstania, ani anioła, ani ducha, a faryzeusze uznają jedno i drugie. Dzieje apostolskie 23:8)<ref>{{Cytuj |tytuł = Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Dz 23 |data dostępu = 2020-11-06 |opublikowany = biblia.deon.pl |url = https://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=400}}</ref> |
|||
|} |
|||
| ⚫ | |||
Byli reformatorskim odłamem ówczesnego [[judaizm]]u, dosłownie interpretowali księgi [[biblia|biblijne]], odrzucali tradycję ustną. W przeciwieństwie do [[faryzeusze|faryzeuszy]] odrzucali tendencje mistyczne, koncepcję zmartwychwstania oraz [[mesjanizm]]u. Byli także ich przeciwnikami politycznymi<ref>[[Józef Flawiusz]], ''Dawne dzieje Izraela'' 13,5,9 i 18,1,4; ''Wojna żydowska'' 2,8,14.</ref>. |
|||
Kapłani przedstawieni w [[Nowy Testament|Nowym Testamencie]] to właśnie przedstawiciele saduceuszy. Stronnictwo zniknęło po przegranym antyrzymskim powstaniu ([[66]] |
Kapłani przedstawieni w [[Nowy Testament|Nowym Testamencie]] to właśnie przedstawiciele saduceuszy. Stronnictwo zniknęło po przegranym antyrzymskim powstaniu ([[66]]–[[70]] n.e.), zburzeniu Świątyni przez [[Tytus Flawiusz|Tytusa]] i rozproszeniu [[Żydzi|Żydów]]. |
||
== |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy}} |
|||
* [[Starożytny Izrael]] |
|||
{{Judaizm i Żydzi}} |
{{Judaizm i Żydzi}} |
||
| ⚫ | |||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
[[Kategoria:Postacie Nowego Testamentu]] |
|||
[[be:Садукеі]] |
|||
| ⚫ | |||
[[bg:Садукеи]] |
|||
[[ca:Saduceus]] |
|||
[[cs:Saduceové]] |
|||
[[da:Saddukæer]] |
|||
[[de:Sadduzäer]] |
|||
[[et:Saduserid]] |
|||
[[el:Σαδδουκαίοι]] |
|||
[[en:Sadducees]] |
|||
[[es:Saduceos]] |
|||
[[eo:Sadukeoj]] |
|||
[[fo:Saddukearar]] |
|||
[[fr:Sadducéens]] |
|||
[[ko:사두개파]] |
|||
[[hr:Saduceji]] |
|||
[[id:Saduki]] |
|||
[[it:Sadducei]] |
|||
[[he:צדוקים]] |
|||
[[sw:Masadukayo]] |
|||
[[lt:Sadukiejai]] |
|||
[[ln:Sadusé]] |
|||
[[nl:Sadduceeën]] |
|||
[[ja:サドカイ派]] |
|||
[[pt:Saduceus]] |
|||
[[ro:Saducheu]] |
|||
[[ru:Саддукеи]] |
|||
[[sk:Saducej]] |
|||
[[sl:Saduceji]] |
|||
[[fi:Saddukeukset]] |
|||
[[sv:Saddukéer]] |
|||
[[tl:Mga Saduseo]] |
|||
[[zh-yue:撒都該人]] |
|||
[[zh:撒都该人]] |
|||
Aktualna wersja na dzień 14:00, 16 mar 2023
Ten artykuł od 2015-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Saduceusze (hebr. צְדוּקִים Ṣĕdûqîm, gr. Σαδδουκαῖοι) – stronnictwo religijno-polityczne w Judei w starożytnym Izraelu zawiązane wokół kapłanów Świątyni Jerozolimskiej wywodzących się z rodu Sadoka, arcykapłana Świątyni mianowanego przez Salomona. Pojawiło się w II w. p.n.e.[1].
Możliwe, że nie nadali oni sobie tej nazwy sami, lecz że została ona nadana im przez innych z akcentem polemicznym[2].
| Saduceusze[3] | Faryzeusze[4] |
|---|---|
| Grupa kapłańska i arystokratyczna.
Stanowili większość w organach decyzyjnych. |
Dzięki niższej pozycji w hierarchii społecznej mieli większy kontakt z ludem, który uznawał ich za autorytet duchowo-religijny. Byli liczniejsi od saduceuszy[5].
Mimo że nie stanowili większości w organach decyzyjnych, cieszyli się dość dużą władzą z uwagi na poparcie ludu. |
| Zwolennicy hellenizacji. | Przeciwnicy hellenizacji. |
| Uznawanie jedynie Tory. Odrzucenie prawa ustnego i proroków. | Uznawanie Tory na równi z prawem mówionym, tradycją i prorokami. |
| Niewiara w życie wieczne. Według saduceuszy dusza po śmierci odchodzi. Zaprzeczali karze lub nagrodzie w życiu po śmierci. | Wiara w nieśmiertelność duszy i życie pośmiertne, nagroda lub kara wyrażona jakością życia po śmierci. |
| Niewiara w istoty nadprzyrodzone (poza Bogiem) takie jak anioły lub demony. | Wiara w anioły i demony (saduceusze bowiem mówią, że nie ma zmartwychwstania, ani anioła, ani ducha, a faryzeusze uznają jedno i drugie. Dzieje apostolskie 23:8)[6] |
Ostoją saduceuszy były zamożne warstwy społeczeństwa, sprzyjające asymilacji, najpierw w ramach kultury hellenistycznej, potem współpracy z Rzymem.
Byli reformatorskim odłamem ówczesnego judaizmu, dosłownie interpretowali księgi biblijne, odrzucali tradycję ustną. W przeciwieństwie do faryzeuszy odrzucali tendencje mistyczne, koncepcję zmartwychwstania oraz mesjanizmu. Byli także ich przeciwnikami politycznymi[7].
Kapłani przedstawieni w Nowym Testamencie to właśnie przedstawiciele saduceuszy. Stronnictwo zniknęło po przegranym antyrzymskim powstaniu (66–70 n.e.), zburzeniu Świątyni przez Tytusa i rozproszeniu Żydów.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ saduceusze, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-16].
- ↑ Joachim Gnilka, Jezus z Nazaretu. Orędzie i dzieje, tłum. J. Zychowicz, Kraków Znak 1997, ISBN 83-7006-431-0, s. 83.
- ↑ Żydowski Instytut Historyczny [online], www.jhi.pl [dostęp 2020-11-05].
- ↑ Żydowski Instytut Historyczny [online], www.jhi.pl [dostęp 2020-11-05].
- ↑ Kim byli saduceusze i faryzeusze? [online], GotQuestions.org/Polski [dostęp 2020-11-05] (pol.).
- ↑ Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Dz 23 [online], biblia.deon.pl [dostęp 2020-11-06].
- ↑ Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela 13,5,9 i 18,1,4; Wojna żydowska 2,8,14.
