wind

Een kerselaar beweegt in de wind.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  wind    (hulp, bestand)
• IPA: / wɪnt / (1 lettergreep); /ʋɪnt/

Gelijkklinkende woorden

• windt
• wint

Woordafbreking

• wind

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord via Middelnederlands wint van Oudnederlands wint, in de betekenis van ‘luchtstroming’ voor het eerst aangetroffen in 1001

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	wind	winden
verkleinwoord	windje	windjes

Zelfstandig naamwoord

de wind m

1. (meteorologie) de stroming van lucht veroorzaakt door luchtdrukverschillen

   ▸ Was hun koning, Willem de Veroveraar, niet tijdens een geweldige storm, dankzij de heilige Nicolaas, veilig van Normandië naar Engeland gevaren? Want Nicolaas was in staat de wind en de onstuimige kracht der golven te doen bedaren!

   ▸ Doordat de wind recht mijn kant opblies en het geluid van de donder steeds dichterbij kwam bleven mijn tranen stromen.

2. (biologie) gasvormige ontlasting uit de darmen

Synoniemen

• [1] luchtstroom
• [2] buikwind, flatus, prot, ruft, scheet, veest

Antoniemen

• bladstil, blakstil, luwte

Hyponiemen

• bries, föhn, orkaan, mistral, passat, sirocco, storm, straalstroom, thermiek, tornado

   

aan de wind aandewinds aardewind aardwind aprilwind augustuswind avondwind benedenwinds bergwind bovenwind bovenwinds buikwind dalwind decemberwind dwarrelwind dwarswind februariwind grondwind halfwind halverwind hazewind herfstwind januariwind juliwind juniwind landwind lentewind maartwind meewind meiwind nachtwind noordenwind noordoostenwind noordwestenwind novemberwind oktoberwind onderwind oostenwind oostnoordoostenwind passaatwind poolwind rijwind rugwind rukwind schedewind septemberwind slagwind staartwind sterrenwind stijgwind stormwind tegenwind valwind voordewind voorwind vrieswind wervelwind westenwind westnoordwestenwind winterwind woestijnwind zeewind zeilwind zijdewind zijwind zomerwind zonnewind zuidenwind zuidoostenwind zuidwestenwind

Afgeleide begrippen

   

Windhoek halfwinds wimberg windafwaarts windas windbelasting windbestendig windbestuiving windbloem windbloemig windboer windboom windbord windbos windbrekend windbreker windbreking windbrief windbuil windbuis windbuks winddeflector winddicht winddoorn winddrift winddroog winddruk windei windeloos winden windenergie winderig winderosie windgat windgenerator windgevoelig windgong windhaak windhaan windhalm windhandel windhapper windharp windhoek windhond windhoos windig windjack windjak windjammer windjekker windkaart windkanaal windkant windkap windkas windkast windkei windketel windklep windkoliek windkoppel windkracht windkrachtmeter windkruid windkussen windlade windlak windlicht windmachine windmaker windmakerij windmeter windmolen windmolenpark windmotor windom windorgel windoven windpark windpeluw windpistool windplank windpokken windpomp windproof windrecht windrichting windroede windroer windroos windschade windschaduw windschering windscherm windscheur windschifting windschoor windschut windsingel windsnelheid windspaak windspil windsterkte windstil windstilte windstoot windstopper windstorm windstreek windstreep windstroom windsurfen windsurfer windterreur windtunnel windturbine windvaan windvaantje windvaantjes windvang windvanger windvast windveer windveld windverband windvering windvlaag windvleugel windvoordeel windwaarts windwak windwijzer windworp windzak windzijde windzucht

Verwante begrippen

• [1] anemometer, depressie, doldrums, lij, loef, lucht, luchtdruk, luchtdrukverschil, regen, tocht, trek, waaierig, weer

Uitdrukkingen en gezegden

• aan de wind
• De wind eronder hebben
• Zijn huik naar de wind hangen
• de wind van voren krijgen
• in weer en wind
• het gaat hem/haar voor de wind
• Wie wind zaait, zal storm oogsten.

wie verkeerd handelt, zal de gevolgen daarvan ondervinden ofwel: wie zelf de boel opstookt zal er zelf de gevolgen van gaan dragen

• Zoals de wind waait, waait zijn jasje.

hij gaat met de heersende mening mee of verandert telkens van mening afhankelijk van de mensen om zich heen

• Aan de wind

• De wind eronder hebben

• Hoge bomen vangen veel wind.

bekende/belangrijk mensen of met een hoge functie krijgen sneller commentaar of kritiek

• Met alle winden meewaaien

door alles en iedereen laten beïnvloeden

• Zij verwijten Buitenlandse Zaken een gebrek aan daadkracht, en ook zou het ministerie 'met alle winden meewaaien'. Minister Rosenthal noemen zij 'niet diplomatiek genoeg'.  

• De ambtenaren adviseerden verder nog dat de nieuwe regering niet telkens met alle economische winden moet meewaaien. Meevallers moeten niet meteen worden uitgegeven, maar bij tegenvallers hoeft er ook niet onmiddellijk bezuinigd te worden. Zo zou de politiek, en daarmee burgers en bedrijven, wat meer rust gegeven worden.  

•  „Ik zou nooit een goed politiek commentator kunnen zijn. Ik heb voor alle standpunten begrip. Domweg omdat ik niet vast zit in mijn eigen denkwereld. Die houding komt me als romanschrijver natuurlijk goed van pas. Dan moet je alle meningen - hoe vreemd ook - kunnen verkennen en verwoorden. Daarom laat ik Tom Sanders ook zeggen: Wie met alle winden meewaait, maakt veel meer mee dan wie zich zijn leven lang uitsluitend aan zijn eigen wind vastklampt.”  

• Zijn huik naar de wind hangen

Vertalingen

    1. stroming van lucht veroorzaakt door luchtdrukverschillen   

Arabisch: رّيح (ar) Bretons: avel (br) m -où pl Catalaans: vent (ca) m Chinees: 风 (zh), 呼吸 (zh) Duits: Wind (de) m Engels: wind (en) Esperanto: vento (eo) Fins: tuuli (fi) Frans: vent (fr) m Ido: vento (io) Indonesisch: angin (id) Italiaans: vento (it) m Japans: 風 (ja) ( かぜ (ja)), 気流 (ja) ( きりゅう (ja)) Javaans: bayu (jv) Latijn: ventus (la) m Litouws: vėjas (lt) m Maleis: pawana (ms) Maltees: riħ (mt) m v Nahuatl: ehecatl (nah)

Nauruaans: eñin (na) Noors: vind (no) m Nynorsk: vind (nn) m Oekraïens: вітер (uk) Oudnoords: vindr m Perzisch: باد (fa) Pools: wiatr (pl) m Portugees: vento (pt) m Quechua: wayra (qu) Russisch: ветер (ru) Siraya: vari Sloveens: veter (sl) m Spaans: viento (es) m, aire (es) m Swahili: upepo (sw) Taroko: bwíhur Tibetaans: རླུང་ (bo) Tobiaans: yay Tsjechisch: vítr (cs) Turks: rüzgâr (tr) Zweeds: vind (sv)

    2. gasvormige ontlasting uit de darmen   

Engels: fart (en) Indonesisch: kantut (id)

Spaans: ventosidad (es) v

Werkwoord

vervoeging van
winden

wind

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van winden
   

   • Ik wind. 

2. gebiedende wijs van winden
   

   • Wind! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van winden
   

   • Wind je? 

Gangbaarheid

• Het woord wind staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "wind" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Engels

Uitspraak

• Geluid:  wind    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• wind

Zelfstandig naamwoord

wind

1. (meteorologie) wind

vervoeging
onbepaalde wijs	to  wind
he/she/it	winds
verleden tijd	wound
voltooid deelwoord	wound
onvoltooid deelwoord	winding
gebiedende wijs	wind

Werkwoord

wind

1. overgankelijk winden
2. overgankelijk opwinden
3. onovergankelijk bochten hebben, bochtig zijn, kronkelen

   «The road winds through the landscape.»

   De weg kronkelt door het landschap.

Afgeleide begrippen

• wind off, wind up