سوێد

کۆنونگارکەت سڤەرگە
کەیانیا سوێدێ
(ئالا) (نیشان)
گۆتنا نەتەوی: فöر سڤەرگە - I تدەن
سروودا نەتەوی: دو گاملا، دو فرا
زمانێن فەرمی	سوێدی
پایتەخت	ستۆکهۆلم 59°20′بک 18°3′ره
باژارێ مەزن	ستۆکهۆلم
سیستەما سیاسی	کەییتی
- کەی  - سەرەکوەزیر	جارل خڤI گوستاف ئولف کرستەرسسۆن
رووەرد  - گشتی  -ئا ڤ (%)	449 964 کم2 8،67
گەلهە  - گشتی (2021)  - بەربەلاڤی	10 402 070 کەس 25 کەس/کم2
سەرخوەبوون	6 هەزیران 1523
تبح  - گشتی (2020)  - تبح/کەس	$331 504 بللۆن $50 339
دراڤ	کرۆنا سوێدی (سئەک)
دەم	ئوتج+1
نیشانائی نتەرنەتێ	.سە
کۆدا تەلەفۆنێ	+46

سوێد (ب سوێدی: سڤەرگە) یان ژی کەیانیا سوێدێ (ب سوێدی: کۆنونگارکەت سڤەرگە) وەلاتەک ل باکورێ ئەورۆپایێ یە. تخووبێن وێ دگیژێن نۆروێج، فینلەندائوو دانیمارکایێ. ل سوێدێ گەلەک کورد دژین^[چەند؟]. سەرباژارێ سوێدێ ستۆکهۆلمئە .

ئەتیمۆلۆژی

ناڤێ سڤەرگە ("سوێد") جارا یەکەم د هەلبەستائە پیکئا ئا نگلۆ-ساکسۆنی بەۆوولف دە، د دەستنڤیسەک ژ سالێن 1000ان دە، ب فۆرما ناڤێ سوēۆرجە، هاتیە بەلگەکرن. ژ داویا سەدسالا 13ان دە،ئە و بئا وایێ سوەرکە ل سەر کەنداڤا بۆتهنیایێ هاتیە تۆمارکرن. ل هەرێما سڤەالاند "پادیشاهیا سوێدیان" تێ گۆتن. د داویا سەدسالا 15ان دە ناڤ گوهەری بوو سوەرگهە، د سەدسالا 17ان دە بوو سوەرگهەئوو سورگهە، گوستاڤ IIئا دۆلف فۆرما سورگە،ئی رۆ فۆرما دەرەنگیا سەردەما ناڤین سڤەرگە تێ بکارانین.

ئەردنیگاری

سوێد ل باکورێ ئەورۆپا، ل بەشا رۆژهلاتێ نڤگراڤا سکاندیناڤیایێ یەئوو د وارێ رووبەرێ دە، وەلات پێنجەمین وەلاتێ هەری مەزنئە لئە ورۆپایێ. وەلات ل رۆژاڤا ب نۆروێج رە (پرانیا سینۆر ب چیایێن سکاندیناڤیایێ رە دەرباس دبە)، فینلەندا ل باکور-رۆژهلات چەمێن موۆنۆäلڤەنئوو تۆرنەäلڤەن،ئوو دانیمارکا ل باشوورێ رۆژاڤا ب رێیا گرێدانا Øرەسوند. ژ بلی پارزەمینێ، گراڤێن وێ یێن مەزن گۆتلاندئوو Öلاند هەنە. ل بەشێ وەلێت ل باکورێ چەرخائا رکتیکێ، د هاڤینێ دە تاڤ ناچەئا ڤائوو د زڤستانێ دە شەڤ تەڤاهیا رۆژێ ددۆمینە.

وەلات ب ئەستۆنیا، لەتۆنیا، لتڤانیا، پۆلۆنیا، ئالمانیائوو رووسیا (کالننگراد) رە ژی سینۆرێن دەریایی هەنە. دەڤەرێن دەریایێ یێن دەردۆر ل رۆژهلاتئوو باشوور بۆتتەنڤکەن، بۆتتەنهاڤەتئوو دەریایا بالتیک نە، هەروها سکاگەرراک، کاتتەگاتئوو Øرەسوند-Öرەسوند ] ل باشوورێ رۆژاڤایێ. سوێد بەشەک ژ هەرێمائە ردنیگاری نۆردەن ("وەلاتێن باکور")ئە .

ئاڤهەوا

تەڤی جیهێ وێ یێ باکور، سوێد خوەدیێ اڤهەوایا نەرم سەرەتایی یە.ئە ڤ ب گرانی ژ بەر برها گولفئە . ل باکورێ سوێدێ، کو ب چیایان ڤە گرێدایی یە، ل وەلێت اڤهەوایا سوبارکتیک هەیە، ب زڤستانێن درێژتر، سارئوو ب بەرف.

بارینا سالانە ب گەلەمپەری ل دۆرا 1000 ممئە ، ب رێژەیێن نسبەتەن مەزنتر ل سەر بەشێن رۆژاڤایی یێن حگهلاندسئوو ل بەر پەراڤا رۆژاڤا. گەرماهیا ناڤینی یا رۆژانە د مەها کانوونا پاشین دە ژ دەردۆرا 0℃ ل باشوور، چەند دەرەجە د بنێ سفرێ دە ل بەشا ناڤەندی یا وەلێت هەیا & کێم; 16 دگوهەرە. ; ℃ ل باکورێ سوێدێ. د تیرمەهێ دە، ل گöتالاندئوو سڤەالاندێ دەردۆرا 16–17℃ هەنەئوو یەکسەر ژ 10℃ ل بەشا هەری باکورئا سوێدێ. گەرماهیا هەری نزم ل سوێدێ ب -52،6℃، ل ڤوۆگگاتژåلمە، لاپپلاند، د 2ێ سباتا 1963ان دە هات پیڤاندن، لێ یا هەری بلند بوو.

گەلێ سوێدێ

کۆمێنئە تنیکی

ژ بلی سوێدیان (نێزیکی 75%)، فینلەندی (2%)ئوو سامی ل باکورێ وەلێت دژین. د ڤان دەهسالێن داوی دە، گەلەک ژئی تالیا، دانیمارکا، نۆروێج،ئا لمانیا، یووگۆسلاڤیایا بەرێ،ئی ران، لبنان، سووریە، شیلە، Iراقئوو گەلێن دنئێ ن ژ رۆژهلاتا ناڤینئوو ئا فریکایێ کۆچی سوێدێ کرنە.

ل باکورێ سوێدێ هەژمارەکە هندک سامی دژین. سامی ل سەر چیایێن سینۆرێ رۆژاڤا چیایێن سکاندیناڤیا ژ چەمێ کöنکäماäلڤەن هەتا Iدرە ل سەرێ دالارنا د جڤاکێن پچووک دە دژین. سامی ل باکورێ دوور، ل وارگەهێن وەکی کارەسواندۆئوو ژوککاسژäرڤ، سامیا باکور داخڤن. سامی ل هەرێما ژۆککمۆککێ سامیا لولەیی خەبەر ددن. ل باشوور ژی، سامیا پتەییئوو سامیائو مەیی ژ هێلا کۆمێن پر پچووک ڤە تێنەئا خافتن. کۆما هەری باشوور سامیا باشوور داخڤە.

ل تۆرنەدالەن، کو ل سەر سینۆرێ ب فینلەندایێ رە ل باکور-رۆژهلاتئوو ل باکور-رۆژاڤایێ وێدەتر بەر ب گäللڤارە ڤە، هەرێما زمانێ فینی یەئوو خوەدی دیرۆکەکئە کو ژ سوێدی وێدەتر دچە. فینیا تۆرنەدالی ژێ رە مەäنکەل دبێژن. پرانیائا خافتڤانێن فینلەندی کۆچبەرئا ن نەڤیێن کۆچبەرێن کو د سالێن پشتی شەرێ جیهانی یێ دویەم دە ژ فینلەندایێ هاتنەئوو پرانیا وان ل باژارێن پیشەسازی یێن ل باشوورئوو ناڤەندا سوێدێ دژین.

بەرێ، کۆمەکە دنئا فینیاخێڤ ژی هەبوو، یا ب ناڤێ فینیێن فننسکۆگەن، دەڤەرا سینۆری د ناڤبەرا ڤäرملاندئوو حەدمارکێ دە لئا لیێ نۆروێجێ.ئە ڤ کۆم ژ سالا 1620ان ژ ساڤۆلاخ (ب فینی: ساڤۆ) ل فینلەندایێ کۆچ کرنەئوو هەتا پشتی سالا 1900ی ب زمانێ فینی مانە.

نێزیکی 2،2 میلیۆن شێنی ل ستۆجکهۆلما مەزن، ل دۆرا ملیۆنەک ل گöتەبۆرگا مەزنئوو 700 000 ل مالمöیا مەزن هەنە.

ناڤەندا دەمۆگرافیکئا سوێدێ وەکی جهەکی ب ناڤێ حژۆرتکڤارن تێ پێناسەکرن.

دین

سوێد د ناڤ وەلاتێنئە ورۆپایا باکور دە بوو کو یەکەم جار رەفۆرماسیۆن پێکئا نیئوو ب سەدسالان دینێ لوتەری یێئە ڤانگەلیست،ئا ن ژی دێرا سوێدێ تەنێ دینێ دەستوور بوو. سەدسالا 19ان کێمارێن دینی مەزن بوون، بەری هەر تشتی ژئا لیێ کەسەکی کو دێرا سوێدێ تەرکاندئوو دێرێن جودا یێنئا زادئا ڤا کرن. ب سەر دە ژی، سوێد کۆچبەریەکە جهوویان وەرگرت.

د سالێن پشتی شەرێ جیهانی یێ دویەم دە، سوێد کۆچبەریەک مەزنئوو جهێرەنگ وەرگرت، کو د هەمان دەمێ دە دیمەنا دینی ژی گوهەراند. دینێن وەکی یێ کاتۆلیک، یێئۆ رتۆدۆکس، یسلام، بوودیزمئوو هندوویزم بوونە هندکاهیێن گرینگ، لێ یا هەری مەزن هین ژی دێرا لوتەری یائە ڤانگەلیستئە .

کێمنەتەوەیا سامی ب تەڤگەرا ڤەژینا لاەستادی یا کو د سالا 1840ان دە ل کارەسواندۆ دەرکەت هۆلێ تێ دیارکرن.

دیرۆک

گوستاڤ ڤاسا د 6ێ هەزیرانا 1523ان دە وەک شاهێ سوێدی هات هلبژارتن، رۆژەک کو نها رۆژا نەتەوەیی یا سوێدێ یە، وێنەیێ ژاکۆب بنجک ژ سالا 1542-ان دە

دیرۆکا دەستپێکێ

یەکەم شۆپێن مرۆڤێن ل هەرێمێ کو نها وەکی سوێد تێ زانین ژ ئاللەرøدتدەن، ل سەر 12.000 فڤت. ب پالەۆلتهج نێچیرڤانێن برۆممەکولتورەن یێن کو نێچیرا کەران ل سینۆرێ قەشایێ یائی رۆیین سکåنە.ئە ڤ سەردەم ژ هێلا کۆمێن پچووکئێ ن نێچیرڤانئوو کۆمکەر ڤە هات نیشانکرن کو چرین ژ بۆ چەکئوو ئا مووران بکارئا نین. چاندنیئوو خوەدیکرنا سەوالان لگەل جهێن گۆرستانا بیرداری،ئا خینێن فرتۆنێ یێن بەرفەرەهیئوو پۆتێنئا خێ یێن خەملاندی ژئە ورۆپایا ناڤین ب چاندا کاسا فوننەل ل دۆرا سالا 4000 بز هاتنە. سێیەمین باشوورێ سوێدیائی رۆیین بەشەک ژ قادا چاندی یا سەردەما برۆنزئا باکور بوو، لێ ژ ناڤەندا چاندێ یا دانیمارکی رە دەردۆر بوو. دەم ل دۆرا 1700 ب.ز. دەست پێ کر. بئی تخالاتا دەستپێکێ یا برۆنز ژئە ورۆپایا ناڤین. د ڤێ سەردەمێ دە، ل وەلاتێن باکور دەرنەخستنا سفر تونەبووئوو تن ل هەرێمێ نایێ دیتن، ژ بەر ڤێ یەکێ دڤیابوو هەموو مەتال بهاتانائی تهالکرن.

سەردەما برۆنزئا باکور بێیی پێکهاتەیێن باژاری بوو، گەل ل زەڤیێن ب یەک قاتی لانگهوس ژ دار دژیان.

ژ بەر نەبوونا داگرکرنا رۆمایێ، سەردەما هەسنی ل سوێدێ ل دژی میماریا کەڤرئوو کەشیشخانەیان د سەدسالا 12ان دە تێ هەسباندن. پرانیا سەردەمێ پرۆتۆهستۆریکئە ،ئا نگۆ چاڤکانیێن نڤیسکی هەنە، لێ پرانیا وان ب باوەریەکە کێم. ماتەریالێن نڤیسکی یان ژ سەردەمێ پر دەرەنگ تێ نڤیساندن، ل هەرێمێن دوور تێن نڤیساندن، یان ژیئە گەر بئا وایەکی هەرێمی هاتبن نڤیساندن، پر ب کورتی.

د ڤێ هەیامێ دەئا ڤهەوا سارتر بووئوو ڤێ یەکێ جۆتکار نەچار کر کو د زڤستانێ دە هەیوانان د هوندورێ خوە دە بهێلن، کوئە ڤ بوو سەدەما پەیدابوونا ستۆکێن زبلێ کو پشترە ژ بۆ باشکرنائا خێ ب رێکووپێک وەرە بکارئا نین.

حەولدانەکە رۆمایێ کو سینۆرێئی مپەراتۆریا رۆمایێ ژ رەین بەر ب ئەلبە ڤەگوهەزینە د سەدسالا 9ان دە ژ هێلائە شیرێنئا لمان ڤە د بن سەرۆکاتیا رۆما-پەروەردەکری دە هاتە راوەستاندن، رۆماییان شەرێ دارستانا تەوتۆبورگێ تێک بر. . د ڤێ دەمێ دە، د چاندا ماددی یا سکاندیناڤیایێ دە، ژ بەر زێدەبوونا تێکلیا ب رۆماییان رە، گوهەرتنەک بەربچاڤ هەبوو.

دەلیلێنئا رکەۆلۆژیک هەنە کو هەرێما کو سوێدیائی رۆیین پێک تینە، نشتەجهێن خوە یێن پێشین د سەردەما کەڤری دە هەبوون، ژ بەر کو قەشایا ژ سەردەما قەشایێ یا داوی ڤەکشیا. نشتەجیهێن پێشین نێچیرئوو بەرهەڤکار بوون، یێن کو ب تایبەتی ژ دەولەمەندیێن دەریایا بالتیکێ دژیان.

گەلەک ڤەدیتنێنئا رکەۆلۆژیکئێ ن ژ جڤاکێن مەزنئێ ن بازرگانیێ پشتگری ددن تەۆریا کو باشوورێ سوێدێ د سەردەما برۆنزی دە پر نشتەجیه بوو.

ب رێیا وێ سەدسالا 9انئوو سەدسالا 10ان ل سوێدێ ب بازرگانی، تالانکرنئوو کۆلۆنیزاسیۆنێن ل رۆژهلات، ب تایبەتی ل وەلاتێن بالتیک، رووسیائوو دەریایا رەش ل سوێدێ سەردەست بوو. د سەدسالا 13ان دە، قانوونێن پەرەستگەهێئوو قانوونێن نەتەوەیی، د ناڤ یێن دن دە، ژ هێلا ماگنوسئە رکسسۆن ڤە هاتن دانین. د سەدسالا 14ان دە، هێزا کەی هاتە بهێز کرنئوو دەڤەرێن پەراڤێ یێن نۆررلاند هاتن کۆلۆنیزەکرنئوو سوێدی کرن.

د 1397 دە، سێ وەلات نۆروێج، دەنمارکئوو سوێد د بن یەک پادیشاه دە بوون یەک. یەکیتیا کالمار نە سەندیکایا سیاسی، لێ سەندیکا کارمەندان بووئوو ب رێیا وێ 15. سەدسال ت سوێد هەول دا کو ل دژی هوکوومەتەک ناڤەندی یا دانیمارکی یا د بن قرالێ دانیمارکی دە ل بەر خوە بدە. سوێد د 1523 دە ژ یەکیتیا کالمار ڤەقەتیا، دەما کو گوستاڤئە رکسسۆن ڤاسا، کو پاشێ وەکی گوستاڤ I یێ سوێدێ تێ زانین، تاجا سوێدی ژ نوو ڤەئا ڤا کر. ل ڤر بەشەکە ل سەر داویا سەردەما ناڤین وندا یە

د 17. سەدسال سوێد بوو یەک ژ هێزێن مەزن ل ئەورۆپا، پشتی کو وەلات ب سەرکەفتی بەشداری شەرێ 30 سالی' بوو.ئە ڤ هەلوەست د 18. سەدسال ت دەما کو رووسیا د شەرێ مەزنئێ باکور دە دەستهلاتداری گرت. دیرۆکا داوی یا سوێدێئا شتیانە بوو. شەرێ هەری داوی یێ مەزن ل دژی رووسیایێ د 1809 دە بوو، ب ناڤێ شەرێ فینلەندا دەما کو سوێد فینلەندا وندا کر. شەرێ داوین ل دژی نۆروێج د هاڤینا 1814 دە، ل سوێدێ ب ناڤێ "کامپانیایا ل دژی نۆروێجێ" بوو. شەر ب پەیمانا ل مۆسس قەدیا، ل ور میرێ سوێدێ دەستوورا نوو یا نۆروێجێ قەبوول کر 17. گولانئوو قرالێ نۆروێجێ رازی بوون کو دەڤ ژ کار بەردە دا کو یەکیتیا کارمەندان ب سوێدێ رە مومکون بە. د سالا 1905ان دە دەما کو نۆروێجی ستۆرتنگ یەکیتییا ب سوێدێ رە بەتالبووییئی لان کر، شەر تەهدید کر کو دێ دەرکەڤە. د سالا 1905-ان دە ب روونشتنا کارلستاد ژ شەر دوور کەت. سوێد د دەما یەکەمئوو شەرێ جیهانی یێ دویەمئوو د دەما شەرێ سار دە بێالی ما.

یەکەم مەراسیما خەلاتا نۆبەلێ د سالا 1901 دە ل ستۆجکهۆلم هات لدارخستن. ژ سالا 1902 دە، خەلاتێن زانستی ب فەرمی ژ هێلا پادیشاهێ سوێدێ ڤە تێنە دایین، لێ خەلاتائا شتیێ ژئا لیێ پارلامەنا نۆروێجێ ڤە تێ دایین.

چاند

چاندا سوێدی پارچەیەک ژ نۆردیک، ئالمانی یەئوو قادا چاندی یا جیهانا رۆژاڤایی یەئوو ڤەگۆتنێن چاندا سوێدی د هونەر، موزیکئوو وێژەیێ دە د سەری دە ب ڤان.

ئاوگوست سترندبەرگ د وێژەیا سوێدی دە وەکی نڤیسکارێ هەری پێشین تێ هەسباندن، دەما کو ئاسترد لندگرەن ب پرتووکێن خوە یێن زارۆکان ل جیهانێ ناڤدارئە . نڤیسکارێن سوێدی گەلەک خەلاتێن نۆبەلێ یێن وێژەیێ ب دەست خستنە، د ناڤ وان دە سەلما لاگەرلöفئوو حارری مارتنسۆن. ژ هونەرمەندێن دیتبارئێ ن سوێدی، ئالەخاندەر رۆسلن، ئاندەرس زۆرنئوو جارل لارسسۆن ب تایبەتی د ناڤ پەیکەرساز جارل مللەسئوو ژۆهان تۆباس دە تێنە زانین. سەرگەل .

سوێدی چاند د 20. سەدسالا ت ب خەباتا پێشەنگئا د رۆژێن دەستپێکێ یێن فیلمێ دە ژ هێلا ماورتز ستللەرئوو ڤجتۆر سژöسترöم ڤە تێ دەستنیشان کرن. دووڤ رە، Iنگمار بەرگمانئوو لیستکڤانێن وەکی گرەتا گاربۆ، Iنگرد بەرگمانئوو ئانتائە کبەرگ ژی ل دەرڤەیی سینۆرێن وەلێت کارییەرا چێکرن.

سترانێن بەللمان، ئەڤەرت تاوبەئوو برگەر سژöبەرگ ل قادا ناڤنەتەوەیی تێنە ناسکرن. ئاببئا ب گەلەمپەری ب موزیکا یا نوو یا پۆپولەرئا سوێدی رە تێ هەڤبەر کرن، لێ کۆمێن نوو یێن وەکی تهە جاردگانس، رۆخەتتەئوو تهە حڤەس د ڤان دەمێن داوی دە ژی ناسنامەیەک ناڤنەتەوەیی ب دەست خستن.

پۆلیتیکا

سوێد هەما هەما هەزار سالئە پادیشاه یەئوو کۆنترۆلا رکسداگ دگوهەرە. دەستهلاتا قانوونی د ناڤبەرا کەیئوو رکسداگێ دە هاتیە پارڤەکرن. حێزا رێڤەبەریێ د ناڤبەرا کەیئوو مەجلیسەکئە سلزادە هەتا سالا 1680ان هاتە دابەشکرن، ل دووڤ کەیانیەکئۆ تۆکراتیک.

وەکی بەرتەکەک ژ تێکچوونا د شەرێ مەزنئێ نۆردیک دە، "سەردەمائا زادیێ" د 1719ان دە دەست پێ کر، ل دوو وێ سێ مۆنارشیێن دەستووری یێن رێخستنی یێن جهێرەنگ د 1772، 1789ئوو 1809 دە، یا پاشینئا کو چەند مافێن مەدەنی دهەواند. پارلامەنتەریزم د سالا 1917ان دە ژ نوو ڤە هات دەستەسەرکرن دەما کو قرالێ گوستاڤ ڤ یێ سوێدێ، پشتی تێکۆشینەک درێژ، رازی بوو کو هکوومەتێ ب بریارێن پرانیێ ل رکسداگێ تایین بکە. پشترە، د 1918-1921ێ دە، دەنگدانا گەردوونی هاتە دەستپێکرن. پارلامەنتەریزم ژ هێلا جیگرێ پادیشاه گوستاڤ ڤIئا دۆلفئێ سوێدێ هاتە پاراستن هەیا کو د سالا 1975ان دە دەستوورەک ب باندۆر هێزا سیاسی یا پادیشاه راکرن. قرال وەکی سازیەک فەرمی، لێ ب تەڤاهی سەمبۆلیک، ب تایبەتی بئە رکێن مەراسیمێ ڤە هاتە پاراستن.

ل گۆری ماکەزاگۆنێ، ل سوێدێ دەستهلاتداریا هەری بلند رکسداگئە کو 349ئە ندامێن وێ هەنە. رکسداگ دکارە دەستوورێ بگوهەرینە. ژ بۆ کو رکسداگ دەستوورا بنگەهین بگوهەرینە دڤێ بریارەکە دوجاری هەبەئوو د ناڤبەرا ڤان هەر دو بریاران دە هلبژارتنا پارلامەنێ بێ کرن. قانوون دکارە ژ هێلا هکوومەتێئا ن ژ هێلا کۆمەکئا ن نوونەرێن کەسانە یێن رکسداگ ڤە وەرە پێشکێش کرن.ئە ندامێن رکسداگێ ل گۆری پەرگالا هلبژارتنێ یا رێژەیی ژ بۆ هەیاما چار سالان تێنە هلبژارتن.

سیستەما دادرێسی ل دادگەهێن کو دۆزێن مەدەنیئوو تاوانان جیبجی دکن،ئوو هەر وەها دادگەهێن تایبەتی یێن کو ژ تێکلیا قانوونی یا د ناڤبەرا گەلئوو هکوومەتێئا ن رایەدارێن دنئێ ن گشتی دە بەرپرسیار ن، دابەش دبە. سیستەما دادی یا سوێدێ دابەشی دۆزێن کو ژ دادگەهێن هەرێمی (دادگەهێن هەرێمی)، دادگەهێن تەمییزێ یێن هەرێمی (دادگەهێن هەرێمی)ئوو دادگەها بلند (سوێدی حöگستا دۆمستۆلەن پێک تێ.

د پرانیا سەدسالا 20ان دە، سوێد ب گرانی پێنج پارتیێن جودا د پارلامەنێ دە هەبوون، رکسداگ، کو ب گەلەمپەری سۆسیالیزم (ڤäنستەرپارتەت)، دەمۆکراسیا جڤاکی (سۆجالدەمۆکراتەرنا)، لیبەرالیزم (فۆلکپارتەت) ، موهافەزەکاری (مۆدەراتەرنا)ئوو بەرژەوەندیێن گوندان (جەنتەرپارتەت). د داویا سەدسالا 20ان دە، دو پارتیێن پارلەمانی هاتن زێدەکرن، ملژöپارتەت دە گرöنا (1988)ئوو دەمۆکراتێن خرستیان (کرستدەمۆکراتەرنا) (1991). نەتەوەپەروەر (سڤەرگەدەمۆکراتەرنا) هاتیە رکسداگ ژ سالا 2010ان ڤە. د سالا 1991ان دە - هلبژارتن دەمۆکراسیا نوو کەت پارلامەنێ، لێ پشتی هلبژارتنێن 1994ان ژ سیاسەتا سوێدێ وندا بوو. لێ بەلێ دەمۆکراسیا نوو هەما ب قاسی کو دەرکەتبوو هۆلێ وندا بوو. دەما کو Iان واجهتمەستەر وەک سەرۆکێ پارتیێئی ستفا کر - ژ بەر ناکۆکیێن ناڤخوەیی - پاشکەتنا پارتیێ دئا نکەتان دە گرانتر بوو. لێبەلێ،ئە ڤ کێمبوون د سالا 1992-ان دە دەست پێ کربوو. د هلبژارتنێن پارلامەنی یێن 1994ان دە، دەمۆکراسیا نوو تەنێ ژ سەدی 1،2ئێ دەنگان ستەندئوو ژ هنگێ ڤە د پراتیکێ دە ژ هۆلێ رابوو. ئینسیاتیڤا فەمینیست، ئالتەرناتڤ ژ بۆ سڤەرگەئوو ساملنگ مەدبۆرگەرلگ.

د پارلامەنائە ورۆپایێ دە، سوێد ژئا لیێ پارتیێن پارلامەنێ ڤە تێ تەمسیلکرنئوو ژ هلبژارتنێنئە ورۆپایێ د هەزیرانا 2014ان دە ئینسیاتیڤا فەمینیست. د سالێن 2004–2009 دە، لیستەیا حەزیرانێ بوو سێ سەردەمێن پێشینئوو دووڤ رە ژی دو دەورەیێن،ئوو د سالێن 2009–2014ان دە، پارتیا کۆرسان بوو خوەدی دو کورسی ل پارلامەنائە ورۆپایێ.

گالەری

• کەسێن ناڤدارئێ ن سوێدی
• 
  ئالفرەد نۆبەل
• 
  گرەتا گاربۆ
• 
  ئۆلۆف پالمە

• باژارێن سوێدێ
• 
  باژارێ کەڤنئێ پایتەختێ ستۆکهۆلمێ
• 
  مەیدانا گöتا ل گۆتەبۆرگێ
• 
  باژارڤانیا مالمۆیێ

• حن دیمەنێن وەلاتێ سوێدێ
• 
  چیایێ دوۆلباگۆرن د نەوالا کەبنەکاسەیێ دە، ل سامیلەندایێ
• 
  نێزیکی فåرö ل گراڤا گۆتلاندێ
• 
  مارستراند، ل باشوورێ سوێدێ