Элизабет Блэкберн
| Элизабет Элен Блэкберн | |
| ағылш. Elizabeth Helen Blackburn | |
 Элизабет Блэкберн 2009 жылы наурыз | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Ғылыми аясы | |
| Жұмыс орны |
Йель университеті |
| Атақты шәкірттері | |
| Несімен белгілі |
теломеразы арқылы хромосома қорғау механизмін тапқан |
| Марапаттары |
|
Элизабет Элен Блэкберн (ағылш. Elizabeth Helen Blackburn; 26 қараша 1948 жыл, Хобарт, Аустралия) — америкалық ғалым-цитогенетик, 2009 жылы Кэрол Грейдер және Джек Шостакпен бірге Физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығының лауреаты, Алексей Оловниковтың 1971 жылы ұсынған теориясына сәйкес «теломерлер хромосомалары және теломеразалық ферменттің қорғау тетіктерін ашқаны үшін» берілді[1].
Өмірбаяны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]26 қарашада 1948 жылы Хобарт қаласында, Аустралия тәжірибе жинақтап жүрген дәрігерлер (Harold және Marcia) отбасында дүниеге келген.
Жоғары білімді Мельбурн университетінен (Аустралия) алды, онда бакалавр дәрежесін (B.Sc., 1970) және магистра (M.Sc., 1972) дәрежесіе, Darwin College, Cambridge-де алды.
Докторлық дәрежесін (Ph. D.) 1975 жылы Кембридж университетінде, Англияда алды, 1975—1977 жылдары Йельском университетінде (Коннектикут, АҚШ) ол молекулалық және клеткалық биология саласында жұмыс істеді.
1978 жылы Блекберн Калифорния университеті, Department of Molecular Biology бөліміне жұмысқа орналасты.
1985 жылы Блэкберн Кэрол Грейдер теломераза ферментін ашты.
1990 жылы ол Department of Microbiology and Immunology Калифорния университетіне Сан-Францискога (UCSF), жұмыс істеуге барып, ол 1993 жылдан бастап 1999 жылға дейін кафедраны басқарды.
2003 жылы Америка азаматтығын алды.
2007 жылы, Блекберн Time Magazine журналымен 100 әлемдегі ең ықпалды адамдар (100 Most Influential People in The World) арасына кірді.[2]
Марапаттар және атақтары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- АҚШ Ұлттық ғылым академиясы — Молекулалық биология сыйлығы (1990)
- Йель университетітінің құрметті ғылым докторы(1991)
- Нью-Йоркте Харви қоғамының Харви Қоғамы бойынша оқытушы (1990)
- UCSF Әйелдер факультеті қауымдастығы сыйлығы
- Аустралия сыйлығы (1998)
- Гайрднер Халықаралық сыйлығы (1998)
- Харви сыйлығы (1999)
- Кейо сыйлығы (1999)
- Калифорния штатының ғалымы, (California Scientist of the Year) 1999 жылы
- Онкологиялық зерттеу жөніндегі Америка қауымдастығы — G.H.A. Clowes Memorial Award (2000)
- Америкалық онкология қоғамы Құрмет медалі (2000)
- Диксон сыйлығы (2000)
- AACR-Pezcoller Онкологиялық зерттеулер халықаралық қоры сыйлығы (2001)
- General Motors құрамындағы онкологиялық зерттеулер қорының Альфред П. Слоун сыйлығы (2001)
- Америка Молекулалық биология қоғамының Уилсон медалі (2001)
- Роберт Дж. және Клэр Pasarow Foundation медициналық ғылыми-зерттеу бойынша сыйлығы (2003)
- Хейнекен сыйлығы (2004)
- Бенджамин Франклин медалі (2005)
- Негізгі медициналық зерттеулері үшін Альберт Ласкер сыйлығы (Кэрол Грейдер және Джек Шостакпен бірге) (2006)
- Премия Грубера (2006)
- Луиза Гросс Хорвиц сыйлығы (Кэрол Грейдер және Джозеф Галломмен бірге) (2007)
- Л’Ореаль сыйлығы — «Ғылым әйелдер үшін» (2008)
- Олбани медициналық орталығының сыйлығы (2008)
- Майк Хогг сыйлығы (2009)
- Физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығы (2009) (Кэрол Грейдер және Джек Шостакпен бірге)[3]
- Корольдік медаль (2015)
Академиялар және қоғам
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Сайланды:
- 1998 жылы Америкалық Жасуша биологиясының қоғамы президенті
- Мүшелік:
- Америка өнер және ғылым академиясы (1991)
- Лондон Корольдік қоғамы (1992)
- Америкалық микробиология академия (1993)
- Ғылым жақсарту жөніндегі америкалық қауымдастығы (2000)
- АҚШ Ұлттық ғылым академиясы шетелдік мүшесі (Foreign Associate) (1993)
- Медицина институты мүшесі (2000)
- Америка генетика қоғамының басқарма мүшесі (2000—2002)
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ The 2009 Nobel Prize in Physiology or Medicine - Press Release (ағыл.) (pdf). Басты дереккөзінен мұрағатталған 8 сәуір 2012. Тексерілді, 5 қазан 2009.
- ↑ Alice Park The Time 100: Elizabeth Blackburn. Time Magazine. Тексерілді, 30 мамыр 2008.
- ↑ Blackburn, Greider, Szostak share Nobel: http://blogs.dnalc.org/dnaftb/2009/10/05/blackburn-greider-and-szostak-share-nobel-for-telomeres/ Мұрағатталған 22 қазанның 2009 жылы.
Сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Нобель комитетінің веб-торабынан ақпарат (ағыл.)
- Страница Элизабет Блэкберн на сайте Калифорнийского университета в Сан-Франциско Мұрағатталған 22 наурыздың 2015 жылы. (ағыл.)
- Өмірбаян на сайте harvard.edu (по случаю получения звания почетного доктора наук Гарвардского университета) (ағыл.)
- Алфавит бойынша тұлғалар
- Алфавит бойынша ғалымдар
- 26 қарашада туғандар
- 1948 жылы туғандар
- Алфавит бойынша Нобель сыйлығының иегерлері
- Медицина саласындағы Нобель сыйлығының иегерлері
- Нобель сыйлығының иегерлері (АҚШ)
- АҚШ генетиктері
- Әйел ғалымдар
- Йель университеті оқытушылары
- Лондон корольдік қоғамының мүшелері
- АҚШ Ұлттық ғылым академиясының мүшелері
- Халықаралық Гайрднер сыйлығының иегерлері
- Корольдік медаль иегерлері