Նիգյար հանըմ
| Նիգյար հանըմ | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1856[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն |
| Մահացել է | 1918[1][2] |
| Մահվան վայր | Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն |
| Գերեզման | Աշյան գերեզմանատուն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծուհի, գրող և լրագրող |
 Nigar Hanım Վիքիպահեստում | |
Նիգյար հանըմ (թուրքերեն՝ Nigâr Hanım, օսման.՝ نگار خانم,1856[1][2][3], Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն - 1918[1][2], Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն), օսմանցի բանաստեղծ և գրող[4][5]։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նիգյար հանըմը հունգարական ծագում ուներ, նրա հայրը` Մակար Օսման փաշան, 1848 թվականին հունգարական հեղափոխության սկսվելուց հետո փախել էր Հունգարիայից Օսմանյան կայսրություն (1848-1849)։ Նիգյարը ծնվել է 1856 թվականին, Ստամբուլում։ Նա կրթություն է ստացել Քադըքյոյ ֆրանսիական դպրոցում, սովորել է դաշնամուր նվագել շատ վաղ տարիքում, բացի այդ սովորել է թուրքերեն, արաբերեն և պարսկերեն` ուսուցչի հետ։ Հետագայում շատ լավ գիտեր ֆրանսերեն, հունարեն, գերմաներեն, իտալերեն, հայերեն, արաբերեն, պարսկերեն և հունգարերեն, բավականին լավ էր կարդում և գրում, ընդհանուր առմամբ գիտեր 8 լեզու[6]։ Նա լավ էր տիրապետում Արևելքի և Արևմուտքի մշակույթին, գիտեր ֆրանսիական գրականությունը և շուտով սկսել է ֆրանսերեն լեզվով բանաստեղծություններ գրել։ Նրա վաղ պոեզիան գրված է ավանդական դիվան ոճով, բայց ավելի ուշ Ռեջաիզադե Մահմուդ Էքրեմի և այլ հեղինակների ստեղծագործության ազդեցության տակ նա սկսել է զբաղվել ավելի շատ ժամանակակից գրականությամբ։ Նիգյար հանըմը արևմտյան ոճերը մտցրել է թուրքական գրականության մեջ և Թանզիմաթից հետո դարձել է Օսմանյան կայսրության առաջատար բանաստեղծուհին։ Նրա ոճը և թեմայի ընտրությունը ունեն վառ արտահայտված կանացի բնույթ։ Նրա բանաստեղծությունները հաճախ տպագրվում էին այն ժամանակվա թուրքական թերթերում[7]։
Իր մարդասիրական գործունեության համար նա սուլթան Աբդուլ Համիդ II-ից ստացել է Բարեսրտության շքանշան[8]։
Նրա կյանքի վերջին տարիներին հիվանդության պատճառով նա հազվադեպ է հայտնվել հասարակության մեջ և վարել է պալատական ապրելակերպ։ 1918 թվականի ապրիլի 1-ին Նիգյար հանըմը մահացել է Ստամբուլում[9]։
Անձնական կյանք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայրը նրան ամուսնացրել է տասնչորս տարեկանում, սակայն մի քանի տարի անց ամուսնությունը խզվել է, և նա ամուսնալուծվել է։ Հայտնի է, որ Նիգյարը որդի է ունեցել` Սալիհ Կերամետ անունով, որն Օսմանյան կայսրության վերջին խալիֆ Աբդուլ Մեջիդ 2-րդի երեխաներին էր ուսուցանում։ Այն բանից հետո, երբ 1924 թվականի մարտի 3-ին հրատարակվել է թիվ 431 օրենքը, որի համաձայն օսմանների դինաստիայի բոլոր անմիջական անդամները վտարվել են երկրից, Սալիհ Կերամետը լքել է Թուրքիան` Աբդուլ-Մեջլիդի հետ միասին[10]։
Նա իր ժամանակի հասարակության մեջ կարևոր և հայտնի դեմք էր։ Որպես բանաստեղծուհի իր կարիերայից բացի նրա կենսակերպը մեծ ազդեցություն է ունեցել 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին Օսմանյան կայսրությունում հասարակության և կանանց համար հեռանկարների վրա[11]։ Թեև նա ֆեմինիստ չէր, կնոջ իրավունքների մասին նրա պատկերացումը շատ առաջ էր անցել իր ժամանակից։
Մատենագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բացի բանաստեղծություններից, նա գրել է արձակ և կատարել է մի քանի թարգմանություններ։
Նրա հիմնական աշխատանքների թերի ցուցակը հետևյալն է.
Պոեզիա.
- Efsus I (1877)
- Efsus II (1891)
- Nîrân (1896)
- Aks-i Sada (1900)
- Safahat-ı Kalb (1901)
- Elhan-ı Vatan (1916)
Պիեսներ.
- Tesir-i Aşk
Հուշեր.
- Hayatımın Hikâyesi (հրապարակված` 1959 թվականին)
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 WomenWriters
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Faceted Application of Subject Terminology
- ↑ 3,0 3,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
- ↑ Altıkulaç Demirdağ, Refika (2015). "Şair Nigâr Hanım'ın Eserlerinde Geleneksel Eğitim Anlayışı: ‘Anna’ Dili ve Eleştirisi". International Journal of Languages’ Education and Teaching: 2316-2324 .
- ↑ Altıkulaç Demirdağ, Refika (2015). Nigâr Hanım Toplu Şiirleri. Salkımsögüt. .
- ↑ Nazan Bekiroğlu, Şair Nigar Hanım, İstanbul, 2008 sf 241 .
- ↑ Nazan Bekiroğlu, Şair Nigar Hanım, İstanbul 2008 sf. 267 .
- ↑ «ARTS - Ottoman medal for 'compassionate' British lady to go under the hammer». Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.
- ↑ «Nazan Bekiroğlu». www.nazanbekiroglu.com. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.
- ↑ Küçük, Cevdet Abdülmecid Efendi // Islam Ansiklopedisi. — İslâm Araştırmaları Merkezi, 1988. — Vol. 1. — P. 264.
- ↑ Kenan Akyüz, (1953 4.baski 1982) Batı Tesirinde Turk Şiiri Antolojisi 1860-1923, İstanbul: İnkılap Kitabevi, s. 217-218. .
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Şair Nigar Hanım (İnceleme; İletişim Yayınları, 1998)
- Cosman, Carol, and Joan Keefe, and Kathleen Weaver, The Penguin Book of Women Poets, Allen Lane London 1978
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հոդված գրական հանրագիտարանում
- Նիգյար Հանըմ
- Şair Nigar Hanım
- Arslanbenzer H. Nigar Hanım: Cry on my own - Daily Sabah (26/08/2016)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիգյար հանըմ» հոդվածին։ |
| ||||||
