odpowiadać

Old Polish

Alternative forms

• odpowiedać, otpowiadać, otpowiedać

Etymology

From od- +‎ powiadać. First attested in 1387.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔtpɔvjadat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔtpɔvjadat͡ɕ/

Verb

odpowiadać impf (perfective odpowiedzieć)

1. (attested in Lesser Poland) to answer, to reply (to give a verbal response) [with k (+ dative) ‘to whom’; or with na (+ accusative) ‘to what’; or with przeciw (+ dative) ‘against what’]
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[1], Krakow, page 177b:

     A na tocz tutha tobe tako odpoueda

     [A na toć tuta tobie tako odpowieda]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], section 19,19:

     Moyszesz mowyl a pan otpowyedal (respondebat) gemu

     [Mojżesz mowił, a Pan otpowiedał (respondebat) jemu]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[3], page 635:

     K temv tez odpovyeda Crizostomus

     [K temu też 'odpowieda Kryzostomus]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[4], page 771:

     Nye odpovyedasch (non respondes Marc 15, 4) nycz przeczyv themv?

     [Nie odpowiedasz (non respondes Marc 15, 4) nic przeciw temu?]

2. (law, attested in Masovia) to defend (to stand before court as the defendant)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 9:

     Pozwani ho wczynek grzeschni *przes krolyewską wyelmosznosczą ma odpowyadacz (respondebit)

     [Pozwany ho uczynek grzeszny przed krolewską wielmożnością ma odpowiadać (respondebit)]

3. (attested in attested in Greater Poland) to make threats; to get back, to get revenge
   • 1959 [1387], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 16, Poznań:

     Przes to Miroslaw zabil Jana, ysz mu otpouadal y *krad gy

     [Przez to Mirosław zabił Jana, iż mu otpowiadał i krad[ł] ji]

4. to speak; to announce; to tell about
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 771:

     O, movy svyąthy Augustyn, odpovyedayczye thu zlych duchov zbavyeny[e], trądovaczy oczysczeny

     [O, mowi święty Augustyn, odpowiedajcie tu złych duchow zbawieni[e], [niemocni uzdrowieni], trędowaci oczyszczeni]

5. (attested in Lesser Poland) to suit (to be appropriate or apt for)
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[6], Krakow, page gl. 42b:

     Huic purgacioni respondet, otpouada, purgacio spiritualis

     [Huic purgacioni respondet, otpowiada, purgacio spiritualis]

Derived terms

nouns

• odpowiadacz
• odpowiadanie

 

Derived terms

adjective

• odpowiedni

 

adverb

• odpowiedziale

 

nouns

• odpowiedzenie
• odpowiedź
• odpowiedźca

 

verbs

• powiedzieć pf, powiadać impf

 

Descendants

• Polish: odpowiadać
• Silesian: ôdpowiadać

References

• Bańkowski, Andrzej (2000) “odpowiadać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “odpowiadać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• odpowiedać (Middle Polish)

Etymology

Inherited from Old Polish odpowiadać. By surface analysis, od- +‎ powiadać.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ɔt.pɔˈvja.dat͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ɔt.pɔˈvja.dat͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -adat͡ɕ
• Syllabification: od‧po‧wia‧dać

Verb

odpowiadać impf (perfective odpowiedzieć)

1. (transitive, intransitive) to answer; to reply; to respond (to respond, either verbally or in written text) [with dative ‘to someone’ or na (+ accusative) ‘to what (that person said)’]

   Synonyms: odpierać, odrzekać, replikować

2. (intransitive) to respond (to react to an action) [with na (+ accusative) ‘to what’]

   Synonym: reagować

3. (intransitive) to answer; to reply; to respond (to give an answer in class to a teacher) [with z (+ genitive) ‘what question/subject’]
4. (intransitive) to answer; to reply; to respond (to react to someone's action doing the same thing)

   Synonym: odwzajemniać

5. (intransitive) to answer for; to answer to (to be responsible for something; to face the negative consequences of something; to be accountable before someone) [with przed (+ instrumental) ‘to whom’ and za (+ accusative) ‘for what’]
6. (intransitive) to suit (to be proper or suitable) [with dative ‘someone’]

   Przedstawione warunki umowy mi nie odpowiadają. ― The presented terms of the agreement do not suit me.

7. (intransitive) to cause, to explain, to be the reason for [with za (+ accusative) ‘for what’]
8. (intransitive) to agree with, to match, to correspond [with dative ‘what’]
9. (transitive, obsolete) to repeat, to say again

   Synonym: powtarzać

10. (transitive, obsolete) to reject, to deny

    Synonym: odmawiać

11. (intransitive, Middle Polish, law) to defend (to stand before court as the defendant)
12. (intransitive, Middle Polish) to threaten, to make threats; to get back, to get revenge
13. (intransitive, Middle Polish) to charge of, to accuse

    Synonym: oskarżać

14. (intransitive, Middle Polish) to speak up (to begin speaking)

    Synonym: odzywać się

15. (intransitive, Middle Polish) to express loyalty or subservience
16. (transitive, Middle Polish) to explain

    Synonyms: tłumaczyć, wyjaśniać

17. (intransitive, Middle Polish) to declare war

    Synonym: wypowiadać wojnę

18. (intransitive, Middle Polish) to strike back, to resist (to push back against an attack or assault)

Conjugation

Conjugation of odpowiadać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		odpowiadać
present tense	1st	odpowiadam			odpowiadamy
	2nd	odpowiadasz			odpowiadacie
	3rd	odpowiada			odpowiadają
	impersonal	odpowiada się
past tense	1st	odpowiadałem, -(e)m odpowiadał	odpowiadałam, -(e)m odpowiadała	odpowiadałom, -(e)m odpowiadało	odpowiadaliśmy, -(e)śmy odpowiadali	odpowiadałyśmy, -(e)śmy odpowiadały
	2nd	odpowiadałeś, -(e)ś odpowiadał	odpowiadałaś, -(e)ś odpowiadała	odpowiadałoś, -(e)ś odpowiadało	odpowiadaliście, -(e)ście odpowiadali	odpowiadałyście, -(e)ście odpowiadały
	3rd	odpowiadał	odpowiadała	odpowiadało	odpowiadali	odpowiadały
	impersonal	odpowiadano
future tense	1st	będę odpowiadał, będę odpowiadać	będę odpowiadała, będę odpowiadać	będę odpowiadało, będę odpowiadać	będziemy odpowiadali, będziemy odpowiadać	będziemy odpowiadały, będziemy odpowiadać
	2nd	będziesz odpowiadał, będziesz odpowiadać	będziesz odpowiadała, będziesz odpowiadać	będziesz odpowiadało, będziesz odpowiadać	będziecie odpowiadali, będziecie odpowiadać	będziecie odpowiadały, będziecie odpowiadać
	3rd	będzie odpowiadał, będzie odpowiadać	będzie odpowiadała, będzie odpowiadać	będzie odpowiadało, będzie odpowiadać	będą odpowiadali, będą odpowiadać	będą odpowiadały, będą odpowiadać
	impersonal	będzie odpowiadać się
conditional	1st	odpowiadałbym, bym odpowiadał	odpowiadałabym, bym odpowiadała	odpowiadałobym, bym odpowiadało	odpowiadalibyśmy, byśmy odpowiadali	odpowiadałybyśmy, byśmy odpowiadały
	2nd	odpowiadałbyś, byś odpowiadał	odpowiadałabyś, byś odpowiadała	odpowiadałobyś, byś odpowiadało	odpowiadalibyście, byście odpowiadali	odpowiadałybyście, byście odpowiadały
	3rd	odpowiadałby, by odpowiadał	odpowiadałaby, by odpowiadała	odpowiadałoby, by odpowiadało	odpowiadaliby, by odpowiadali	odpowiadałyby, by odpowiadały
	impersonal	odpowiadano by
imperative	1st	niech odpowiadam			odpowiadajmy
	2nd	odpowiadaj			odpowiadajcie
	3rd	niech odpowiada			niech odpowiadają
active adjectival participle		odpowiadający	odpowiadająca	odpowiadające	odpowiadający	odpowiadające
passive adjectival participle		odpowiadany	odpowiadana	odpowiadane	odpowiadani	odpowiadane
contemporary adverbial participle		odpowiadając
verbal noun		odpowiadanie

Related terms

adjective

• odpowiadalny

 

nouns

• odpowiadacz
• odpowiadaczka

 

phrase

• telefon nie odpowiada

 

verbs

• echo odpowiada impf, echo odpowiedziało pf
• nie odpowiadać za siebie impf

 

Related terms

adjectives

• odpowiednikowy
• odpowiedniościowy
• odpowiedzialny
• odpowiedziowy

 

adverbs

• odpowiednio
• odpowiedzialnie

 

nouns

• odpowiadalność
• odpowiedniczka
• odpowiednik
• odpowiedniość
• odpowiedzialna
• odpowiedzialność
• odpowiedzialny
• odpowiedź

 

verbs

• powiedzieć pf, powiadać impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), odpowiadać is one of the most used words in Polish, appearing 28 times in scientific texts, 13 times in news, 24 times in essays, 19 times in fiction, and 5 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 89 times, making it the 713th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• odpowiadać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• odpowiadać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “odpowiedać, odpowiadać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ODPOWIEDAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 03.02.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “odpowiadać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “odpowiadać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “odpowiadać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 640
• odpowiadać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego