پس از برگزاری انتخابات بریتانیا که به پیروزی تاریخی حزب کارگر و پایان حکومت ۱۴ ساله محافظه‌کاران منجر شد و پس از شکست امانوئل مکرون در دور اول انتخابات پارلمانی زودهنگام فرانسه در برابر جناح راست و نیز با بحث و جدلی که درباره وضعیت سلامتی جو بایدن و توانایی او برای نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا جریان دارد، در مورد انتخابات جمهوری اسلامی ایران و پیامدهای احتمالی آن نیز پرسش‌هایی مطرح می‌شود.

آیا می‌توان انتخابات در غرب را با انتخاباتی که در جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، مقایسه کرد؟ آیا چنین امری قابل‌ پذیرش است؟ در پاسخ می‌توان گفت که هرگز نه!

درحالی‌که انتخابات آمریکا، بریتانیا و فرانسه را می‌توان با هم مقایسه کرد، انتخابات جمهوری اسلامی ایران به هیچ صورت با انتخابات در جهان غرب قابل مقایسه و سنجش نیست. البته این بدان معنا نیست که انتخابات ایران اهمیت چندانی ندارد، بلکه مسئله اساسی این است که چگونه یک فرد (ولی فقیه) به نمایندگی از همه ملت تصمیم می‌گیرد و جامعه ایران چگونه این طرز تفکر را می‌پذیرد؟

بنابراین، مقایسه انتخابات در جمهوری اسلامی با انتخابات در غرب غیرمنطقی است؛ زیرا واقعیت انتخابات در جمهوری اسلامی برخلاف هیاهو و تبلیغاتی است که درباره آزاد بودن آن به راه انداخته می‌شود. همه می‌دانند که تایید و رد صلاحیت نامزدها در انحصار شورای نگهبان است که دبیر و اعضای آن را رهبر جمهوری اسلامی تعیین می‌کند و تصمیم نهایی تایید و رد صلاحیت نامزدها به‌طور مطلق در اختیار این شورا است.

افزون بر آن، زمام امور کشور در دست رهبر جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران است و همه تصمیم‌های بزرگ را رهبر و سپاه پاسداران می‌گیرند. هیچ تغییر واقعی در ایران رخ نمی‌دهد، مگر اینکه به نفع برنامه‌ها و راهکارهای رهبر و سپاه پاسداران باشد.

درحالی‌که آنچه در فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده اتفاق می‌افتد، کاملا متفاوت است. به همین دلیل تاثیر و پیامدهای انتخابات جدی و واقعی که در کشورهای غربی برگزار می‌شود، تنها به جوامع یادشده محدود نیست، بلکه بر اروپا و سراسر جهان، از جمله در تحولات خاورمیانه و آینده آن، تاثیر می‌گذارد. انتخاباتی که در غرب برگزار می‌شود، در سمت‌وسو دادن به تحولات سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی اروپا و آمریکا نقش مهمی ایفا می‌کند. به‌عنوان مثال، نتایج انتخابات اخیر بریتانیا و فرانسه نشان می‌دهد که اروپا به فاصله‌گیری از پدیده جهانی‌شدن و پیامدهای آن و حرکت به سمت ناسیونالیسم گرایش پیدا کرده است.

پس از مناظره ناموفق بایدن با ترامپ که باعث شد دموکرات‌ها خطر از دست دادن فرصت پیروزی را احساس کنند، حزب دموکرات آمریکا به‌دلیل اصرار بایدن به نامزدی در انتخابات، با خطر چندپارچگی مواجه شده است.

رقابت بی‌سابقه دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان، به‌ویژه با توجه به کشمکش بین دو رئیس‌جمهوری پیشین (باراک اوباما و دونالد ترامپ)، ایالات متحده را به‌رغم نهادهای قدرتمند آن، در معرض خطر و اختلاف داخلی قرار داده است. این کشمکش، بر همه عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ای ایالات متحده تاثیر گذاشته و جامعه آمریکا را در چنان وضعیت دشواری قرار داده است که پرداختن به جزئیات آن زمان زیادی می‌گیرد.

اروپا هم در شرایط مشابهی به سر می‌برد. تصمیم خروج از اتحادیه اروپا، بریتانیا را دچار هرج‌ومرج کرد. این کشور اکنون با چالش‌های اقتصادی، امنیتی و بهداشتی متعددی روبرو است که برون‌رفت از آن‌ها به تلاش‌های جدی نیاز دارد.

سایر کشورهای اروپایی از جمله فرانسه هم با موجی از پوپولیسم، بحران اقتصادی، بحران پناهجویان و ترس از گسترش تهدید تروریسم مواجه‌اند. علاوه بر آن، پیامدهای جنگ اوکراین و چالش‌های متعددی که همزیستی و آرامش را در اروپا دشوار کرده، بیانگر این است که قاره کهن برای خروج از نابسامانی‌های یادشده به تغییر و دگرگونی بسیار نیاز دارد.

بنابراین، مقایسه انتخابات در جمهوری اسلامی با انتخابات در کشورهای غربی اشتباه محض و دور از منطق و عقلانیت است، زیرا با توجه به تفاوت‌های بسیاری که در این میان وجود دارد، جایی برای مقایسه باقی نمی‌ماند.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط