Hacıali, Ardahan
| Hacıali | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Hacıali Hacıali'nın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 2082 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 514 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Hacıali, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Hacıali, köyü bilinen en eski adıdır. Nitelim 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Hacı Ali (Гаджи-Али / حاجی علی) olarak geçer.[3][4]
Hacıali köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Artaani'de yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ancak bu yer adı yayımlanmış eski Osmanlı kayıtlarında geçmemektedir. Hacıali adı geç dönemde ortaya çıkmış olabilir.
Türkçede Ardahan olarak bilinen Artaani bölgesi, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresi sırasında köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı. 1886 yılında köyde 74 kişi yaşıyordu ve bu nüfus Sünni Kürtlerden oluşuyordu.[5] Hacıali köyünde 1896 yılında 86 kişi, 1906 yılında 127 kişi tespit edilmiştir.[6]
Hacıali köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.[7]
Hacıali köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Göle kazasının Hoçovan nahiyesine bağlıydı.[4] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 426 kişiden oluşuyordu. Ancak Hoçovan nahiyesi ve köy bu tarihte Ardahan kazasına bağlanmıştı.[8] 1965 genel nüfus sayımında Hacıali köyünün nüfusu 831 kişiye çıkmıştı ve bu nüfus içinde 124 kişi okuma yazma biliyordu.[9]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 39 km uzaklıktadır.[10]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 514[2] |
| 2021 | 548[2] |
| 2020 | 554[11] |
| 2019 | 575[2] |
| 2018 | 575[2] |
| 2017 | 573[2] |
| 2016 | 584[2] |
| 2015 | 605[2] |
| 2014 | 640[2] |
| 2013 | 694[2] |
| 2012 | 694[2] |
| 2011 | 704[2] |
| 2010 | 738[2] |
| 2009 | 775[2] |
| 2008 | 801[2] |
| 2007 | 724[2] |
| 2000 | 761[10] |
| 1990 | 851[10] |
| 1985 | 959[10] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Haciali, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Ardahan Merkez Hacıali Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ ""Göle kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2020.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772.
- ^ ""Göle Kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 112, ISBN 9786052100271.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
- ^ a b c d "Hacıali Köyü". YerelNet.org.tr. 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "HACIALİ KÖYÜ NÜFUSU, ARDAHAN MERKEZ". nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.