İçeriğe atla

Dallı darı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Panicum virgatum
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)

Güvende (NatureServe)[1]
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Plantae
Şube: Tracheophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Poales
Familya: Poaceae
Cins: Panicum
Tür: P. virgatum
İkili adlandırma
Panicum virgatum
L., 1753
Sinonimler
  • Chasea virgata (L.) Nieuwl.
  • Eatonia purpurascens Raf.
  • Ichnanthus glaber Link
  • Ichnanthus glaber Link ex Steud.
  • Milium virgatum (L.) Lunell
  • Milium virgatum var. elongatum (Vasey) Lunell
  • Panicum buchingeri E.Fourn.
  • Panicum buchingeri E.Fourn. ex Hemsl.
  • Panicum coloratum Walter
  • Panicum giganteum Scheele
  • Panicum glaberrimum Steud.
  • Panicum ichnanthoides E.Fourn.
  • Panicum kunthii E.Fourn.
  • Panicum kunthii E.Fourn. ex Hemsl., 1885
  • Panicum pruinosum Bernh.
  • Panicum pruinosum Bernh. ex Trin.
  • Panicum virgatum subsp. cubense (Griseb.) Borhidi
  • Panicum virgatum var. breviramosum Nash
  • Panicum virgatum var. confertum Vasey
  • Panicum virgatum var. cubense Griseb.
  • Panicum virgatum var. diffusum Vasey
  • Panicum virgatum var. elongatum Vasey
  • Panicum virgatum var. glaucephyllum Cassidy
  • Panicum virgatum var. glauciphyllum Cassidy
  • Panicum virgatum var. obtusum Alph.Wood
  • Panicum virgatum var. scorteum H.P.Linder
  • Panicum virgatum var. spissum H.P.Linder
  • Panicum virgatum var. thyrsiforme H.P.Linder
  • Panicum virgatum var. virgatum

Panicum virgatum veya Dallı darı[2][3][4], Panicum cinsine bağlı bir bitki türüdür.[5]

Özellikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sert ve derinlere inen köklere sahip çok yıllık bir bitkidir. Yaklaşık 2,7 metre (8 ft 10 in) yüksekliğe erişebilir. Yaprakları 30-90 santimetre (12-35 in) uzunluğunda belirgin damarlıdır. C4 karbon tutulumu mekanizmasına sahip olduğundan kurak ve yüksek sıcaklıklara karşı avantajlıdır.[6] Çiçekleri yaklaşık 60 santimetre (24 in) uzunluğunda ve tohumludur. Tohumlar 3-6 milimetre (0,12-0,24 in) uzunluğunda ve 1,5 milimetre (0,059 in) genişliğindedir. Meyvesi dar yumurta şeklinde ve iç kavuzun kenarları alt kısmına incelmiş uç kısmı sivri fakat küttür.[7] Yaklaşık 8-10 yıl veya daha fazla yaşayabilirler.[8]

Dağılım ve habitat

[değiştir | kaynağı değiştir]

Neredeyse her tür hava koşulunda yetiştiğinden dağılım alanı geniştir. Doğal yayılış alanı Amerika Birleşik Devletleri'ni, Meksika'yı ve Kanada'nın güney kısımlarını kapsamaktadır.[9][10][11]

Ekoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Etkenleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dargida rubripennis, Atrytone delaware ve Lon hobomok larvalarının konakçı tercihi arasındadır.[12][13]

Kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Süs bitkisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Süs bitkisi olarak kullanılır. Bazı kültürleri Kraliyet Hortikültür Derneği tarafından verilen Garden Merit ödülüne sahiptir.[14][15][16][17][18]

Toprak koruma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Toprak aşınımı, toprak ve su kalitesini etkileyen en önemli problemlerin başındadır. Türkiye'de aşınımla yılda kaybedilen toprak miktarının 500 milyon ton olduğu ileri sürülmektedir.[19] ABD'de bu miktar yılda yaklaşık 3 milyar ton civarındadır. Türkiye toprakları 2000 yıldan beri işlenmekte olup organik maddece oldukça fakir bulunmaktadır. Bunun başlıca nedeni anızın yakılması ve yeterince organik maddenin topraklara verilmemesidir. Toprak organik maddesinin azalması toprağın su tutma kapasitesini, besin maddesi miktarını, mikroorganizma faaliyetini, aşınım direncini ve toprağın agregatlaşmasını (kümelenme, topaklanma) azaltmaktadır. Çok yıllık bir bitki olan dallı darı gerek aşınımı önlemesi ve gerekse toprağın organik maddesini toprak üstü ve altı yüksek üretimle artırması bakımından iyi bir alternatif teşkil etmektedir. Son zamanlarda Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı eyaletlerinde yapılan çalışmalara göre çok yıllık çayır bitkileri toprağa yılda 1.1 ton/ha karbon kazandırmaktadırlar. Bu miktar tarımla aynı alandan kaybedilen karbonun % 23 ünü oluşturmaktadır. Ayrıca ince ve kılcal köklerin faaliyeti ve ölümü sonucu yılda 3 ton/ha kadar karbon ilave edilmekte ve toplam miktar yaklaşık 4 ton/ha karbon olmaktadır.[20]

Dallı darının çok yıllık bir çayır türü oluşu ekolojik, ekonomik ve toprak koruma açısından onu en önemli kılan özelliklerin başındadır. Dikim yapıldıktan sonra dallı darı herhangi bir toprak işlemeye ihtiyaç duymadan birçok yıl verim verebilmektedir. Özellikle toprak organik maddesini artırması tek başına çok önemli sayılmaktadır. Artan organik madde toprağın aşınıma karşı direncini, su tutma kapasitesini ve bitki besin maddesi miktarını artırmakta, kimyasal gübrelerin yıkanarak dere sularına karışmasını ve yüzeysel akışı azaltmaktadır.[21] Dallı darı derin ve iyi gelişmiş kök sistemine ve yüksek toprak altı biyokütle üretimine sahiptir. Bu onu bitki besin elementlerinin ve suyun topraktan emilmesi, toprak altına gerekli enerji depolanması, kurak yıllarda verim düşüşünün olmaması ve toprak organik maddesini artırması bakımından önemli kılmaktadır.[22] Boyunun uzun olması ile rüzgar erozyonuna da bariyer görevi görür.[21]

Biyoenerji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüksek ot verimi, iyi düzeydeki yem değeri, biyoenerji kaynağı teşkil etmesi, derin kök sistemi geliştirmesi, toprağı iyileştirmesi, kurağa dayanıklı olması ve nispeten fakir yetişme ortamlarında gelişebilmesi gibi özellikleri nedeni ile önemli bir yem bitkisi türüdür.[23]

George W. Bush'un bitkinin etanol için kullanılmasını önermesi üzerine, bitkinin biyoyakıt kaynağı olarak kullanılabilmesi için araştırmalara 100 milyon Amerikan Dolarının üzerinde yatırım yapıldı.[24][25][26][27] Panicum virgatum hasatlanan ton başına 380 litre (84 imp gal; 100 U.S. gal) etanol üretme kapasitesine sahipti.[28] Sonraki zamanların teknolojisi ile etanolun bitkisel biyokütlesi ile ton başına yaklaşık 340 litre (75 imp gal; 90 U.S. gal) olarak yansımıştı.[29]

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Dallı darının kök sistemi
    Dallı darının kök sistemi
  • Tohum
    Tohum

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • McLaughlin, S. B.; Kszos, L. A. (2005). Development of switchgrass (Panicum virgatum) as a bioenergy feedstock in the United States. Biomass and Bioenergy. 28(6): 515-535
  • Linnaeus, C. (1753). Species plantarum, exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonymis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas. Stockholm.
  • Les, D. H., R. R. Haynes, and A. Novelo-Retana. 2009. Plants (Embryophyta) of the Gulf of Mexico, Pp. 261–284 in Felder, D.L. and D.K. Camp (eds.), Gulf of Mexico–Origins, Waters, and Biota. Biodiversity. Texas A&M Press, College Station, Texas.
  • Svenska kärlväxtnamn (2011) Databas levererad av Thomas Karlsson 2011-06-16
  • Soylu, S., Sade, B., Ögüt, H., Akınerdem, F., Babaoğlu, M., Ada, R., Eryılmaz, T., Öztürk, Ö., Oguz, H., (2010). Türkiye İçin Alternatif Bir Biyoyakıt ve Silaj Bitkisi Olarak Dallı Darının (Panicum Virgatum L.) Yetiştirilme Olanaklarının Araştırılması, Tübitak Proje No: 107 O 161
  • Cassida, K.A., Muir, J.P., Hussey, M.A., Read, J.C., Venuto, B.C., Ocumpaugh, W.R., (2005). Biofuel component concentrations and yields of switchgrass in South Central U.S. environmental. Crop Sci. 45: 682-692
  • Elbersen, H.W., Christian, D.G., El Bassam, N., Saurbeck, G.,.(2002 ). Switchgrass in NW Europe. Final Report FAIR 5- CT97-3701"Switchgrass"
  • Öğüt, H., Oğuz, H. (2006). Üçüncü Milenyumun Yakıtı Biyodizel, Yayın No: 745 Nobel Yayın Dağıtım ISBN 975- 591-730-6 KİTAP II. Baskı 190
  • Schmer, M.R., Vogel, K.P. Mitchell, R.B. and Perrin, R. K. (2008). Net energy of cellulosic ethanol from switchgrass, The National Academy of Sciences of the USA, Vol. 105 No. 2, 464-469, DOI: 10.1073/pnas.0704767105

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "NatureServe Explorer". 28 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2021. 
  2. ^ "Alacabey, İdris ve Şeyda Zorer Çelebi. "Dallı Darı (Panicum virgatum)'nın Kurşun, Kadmiyum, Krom Toleransı Ve Akümülasyon Potansiyelinin Belirlenmesi". Journal of the Institute of Science and Technology, c. 10, sy. 3, 2020, ss. 2199-06, doi:10.21597/jist.731527". 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Tutar, Halit ve Kağan Kökten. "Dallı Darı (Panicum Virgatum L.)'nın Silaj Olarak Değerlendirilme Potansiyeli". Journal of the Institute of Science and Technology, c. 12, sy. 4, 2022, ss. 2488-94, doi:10.21597/jist.1137073". 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024. 
  4. ^ "Zübeyde KESEN ve Hakan GEREN, Dallıdarı (Panicum virgatum)'da Farklı Biçim Sıklıklarının Yem Verimi ve Bazı Silaj Kalite Özelliklerine Etkisi, 10(1): 658-668, 2020". 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024. 
  5. ^ "GBIF". 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2024. 
  6. ^ Silzer, Tanya (January 2000). "Panicum virgatum L., Switchgrass, prairie switchgrass, tall panic grass". Rangeland Ecosystems & Plants Fact Sheets. University of Saskatchewan Department of Plant Sciences. 1 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2007. 
  7. ^ Öztan, Y. ve Okatan, A., Mera Amenajmanı-Çayır-Mera Baklagil ve Buğdaygil Yem Bitkilerinin Tanıtım Kılavuzu. K.T.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No:8, Trabzon.
  8. ^ Secter, Bob. "Plentiful switch grass emerges as breakthrough biofuel". The San Diego Union-Tribune. 7 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2008. 
  9. ^ Lovell, John T.; ve diğerleri. (1 Şubat 2021). "Genomic mechanisms of climate adaptation in polyploid bioenergy switchgrass". Nature. 590 (7846). ss. 438-444. Bibcode:2021Natur.590..438L. doi:10.1038/s41586-020-03127-1. OCLC 1245255103. PMC 7886653 $2. PMID 33505029. 
  10. ^ "Panicum virgatum". Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA. 
  11. ^ Ball, D.M.; Hoveland, C.S.; Lacefield, G.D. (2002). Southern Forages. 3rd. International Plant Nutrition Institute. s. 26. ISBN 978-0-9629598-3-7. 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024. 
  12. ^ "The Pink Streak Dargida rubripennis" (PDF). Natural Heritage & Endangered Species Program. Massachusetts Division of Fisheries & Wildlife. September 2012. 8 Haziran 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2018. 
  13. ^ The Xerces Society (2016), Gardening for Butterflies: How You Can Attract and Protect Beautiful, Beneficial Insects, Timber Press.
  14. ^ "Panicum virgatum 'Dallas Blues'". RHS. 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  15. ^ "Panicum virgatum 'Heavy Metal'". RHS. 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  16. ^ "Panicum virgatum 'Hänse Harms'". RHS. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  17. ^ "Panicum virgatum 'Northwind'". RHS. 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  18. ^ "Panicum virgatum 'Shenandoah'". RHS. 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  19. ^ Atalay, İ.,1986, Türkiye ve Dünya'nın ana akarsularında taşınan yüzer haldeki sediment miktarları. Ormancılık Arş. Ens. Yayınları, No: 52, Cilt 26, Ankara.
  20. ^ McLaughlin, S.B. ve Walsh, M.E., 1998, Evaluating environmental consequences of producing herbaceous crops for bioenergy. Biomass and Bioenergy, 14:317-324
  21. ^ a b "Plant Fact Sheet, Panicum virgatum (switchgrass)" (PDF). United States Department of Agriculture, Natural Resources Conservation Service, Plant Materials Program. 6 Mayıs 2006. 27 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mayıs 2008. 
  22. ^ "KDOT Bid Tabs". Kansas Department of Transportation. 25 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2008. 
  23. ^ Aydın TÜFEKÇİOĞLU, Turan YÜKSEK1, Temel SARIYILDIZ1 Artvin Orman Fakültesi, Artvin ve H. Zeki KALAY, Prof. Dr., K.T.Ü. Orman Fakültesi, TRABZON, DALLI DARI TÜRÜNÜN BİYOKÜTLE ÜRETİMİ VE GÜMÜŞHANE YÖRESİ İÇİN UYGUNLUĞUNUN İRDELENMESİ,
  24. ^ Adrienne Mand Lewin (1 Şubat 2006). "Switchgrass: The Super Plant Savior?". ABC News. 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024. 
  25. ^ "Switch Grass: Alternative Energy Source?". NPR.org. National Public Radio. 1 Şubat 2006. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024. 
  26. ^ Dana Bash; Suzanne Malveaux; ve diğerleri. (1 Şubat 2006). "Bush has plan to end oil 'addiction'". CNN. 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024. 
  27. ^ "Since that mention in the 2006, investment in switch grass has exploded, thanks in large part, experts say, to the President's speech. Venture capitalists have poured over $100 million into private companies that are exploring the technology necessary to convert switchgrass into fuel, and large publicly owned companies are also directing their research dollars into biofuels."Jessica Yellin; Katie Hinman; Nitya Venkataraman (23 Ocak 2007). "What Happened to Bush Call for Switchgrass?". ABC News. 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024. 
  28. ^ "Switchgrass: Native American Powerhouse?". Renewable Energy Resources. 3 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2007. 
  29. ^ Iogen Corporation 25 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Iogen Corporation, 2009.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dallı_darı&oldid=33949647" sayfasından alınmıştır