จังหวัดนครนายก
(เปลี่ยนทางจาก นครนายก)
จังหวัดนครนายก | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Changwat Nakhon Nayok |
     (ตามเข็มนาฬิกาจากซ้ายบน): วัดอุดมธานี, หลวงพ่อปากแดงที่วัดพราหมณี, ป่าไผ่วัดจุฬาภรณ์วนาราม, ศาลพระรูปมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒวิทยาเขตองครักษ์, เขื่อนขุนด่านปราการชล | |
| คำขวัญ: นครนายก เมืองในฝันที่ใกล้กรุง ภูเขางาม น้ำตกสวย รวยธรรมชาติ ปราศจากมลพิษ | |
 แผนที่ประเทศไทย จังหวัดนครนายกเน้นสีแดง | |
| ประเทศ |  ไทย |
| การปกครอง | |
| • ผู้ว่าราชการ | ชานน วาสิกศิริ (ตั้งแต่ พ.ศ. 2568) |
| พื้นที่[1] | |
| • ทั้งหมด | 2,122.0 ตร.กม. (819.3 ตร.ไมล์) |
| อันดับพื้นที่ | อันดับที่ 67 |
| ประชากร (พ.ศ. 2566)[2] | |
| • ทั้งหมด | 260,117 คน |
| • อันดับ | อันดับที่ 72 |
| • ความหนาแน่น | 122.58 คน/ตร.กม. (317.5 คน/ตร.ไมล์) |
| • อันดับความหนาแน่น | อันดับที่ 40 |
| รหัส ISO 3166 | TH-26 |
| สัญลักษณ์ประจำจังหวัด | |
| • ต้นไม้ | สุพรรณิการ์ |
| • ดอกไม้ | สุพรรณิการ์ |
| • สัตว์น้ำ | ปลาตะเพียนทอง |
| ศาลากลางจังหวัด | |
| • ที่ตั้ง | ถนนสุวรรณศร ตำบลท่าช้าง อำเภอเมืองนครนายก จังหวัดนครนายก 26000 |
| • โทรศัพท์ | 0 3731 4575 |
| เว็บไซต์ | http://www.nakhonnayok.go.th/ |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
นครนายก เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลาง (บางหน่วยงานจัดให้อยู่ในภาคตะวันออก) ของประเทศไทย จัดตั้งขึ้นครั้งล่าสุดโดยพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดนนทบุรี จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดนครนายก พุทธศักราช 2489 ซึ่งมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2489
ประวัติศาสตร์
[แก้]สันนิษฐานว่าเคยเป็นเมืองสมัยทวารวดี มีหลักฐานแนวกำแพงเนินดินและสันคูอยู่ที่ตำบลดงละคร แต่นครนายกนั้นปรากฏหลักฐานในสมัยอยุธยาเป็นเมืองหน้าด่านทางทิศตะวันออกในสมัยพระเจ้าอู่ทอง ต่อมาในปี พ.ศ. 2437 รัชกาลที่ 5 ทรงจัดลักษณะการปกครองโดยแบ่งเป็นมณฑล นครนายกได้เข้าไปอยู่ในเขตมณฑลปราจีนบุรีจนเมื่อปี พ.ศ. 2445 ทรงเลิกธรรมเนียมการมีเจ้าครองเมืองและให้มีตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดขึ้นแทน ในช่วง พ.ศ. 2486-2489 นครนายกได้โอนไปรวมกับจังหวัดปราจีนบุรีและสระบุรี หลังจากนั้นจึงแยกเป็นจังหวัดอิสระ
ในเอกสารโบราณ
[แก้]จังหวัดนครนายก ระหว่างปี พ.ศ. 2382 - 2387 ปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีชาวต่างประเทศคือ บาทหลวงปาเลอกัวซ์ และ ดาเวนพอร์ท เดินทางมาถึงเมืองนครนายก และได้บันทึกว่า เมืองนครนายกมีพลเมืองประมาณ 5,000 คน ส่วนมากเป็นชาวลาว และมีชาวสยามอยู่ด้วย ราษฎรประกอบอาชีพในการปลูกข้าวและหาของป่าส่งไปขายที่กรุงเทพ.
ที่มาของชื่อ
[แก้]ที่มาของชื่อนครนายกนั้นไม่ชัดเจนทางประวัติศาสตร์ แนวคิดหลักของที่มาของชื่อมีดังนี้
- จังหวัดนครนายกเดิมชื่อบ้านนาแต่ภายหลังได้เปลี่ยนชื่อเป็นจังหวัดนครนายก ในสมัยกรุงศรีอยุธยาดินแดนของนครนายกเป็นป่ารกชัฏ เป็นที่ดอนทำนา หรือทำการเพาะปลูกอะไรไม่ค่อยได้ผล มีไข้ป่าชุกชุมผู้คนจึงพากันอพยพไปอยู่ที่อื่นจนกลายเป็นเมืองร้าง ต่อมาพระมหากษัตริย์ทรงทราบความเดือดร้อนของชาวเมืองจึงโปรดให้ยกเลิกภาษีค่านา เพื่อจูงใจให้ชาวเมืองอยู่ที่เดิมทำให้มีคนอพยพมาอยู่เพิ่มมากขึ้นจนเป็นชุมชนใหญ่ และเรียกเมืองนี้จนติดปากว่า เมืองนา-ยก ภายหลังจึงกลายเป็นนครนายกจนทุกวันนี้ [3]
- สมัยก่อนรัชกาลที่ 5 การปกครองส่วนภูมิภาคถูกแบ่งเป็นสมุหนายกและสมุหกลาโหม โดยสมุหกลาโหมปกครองทั้งฝ่ายพลเรือนและทหารในหัวเมืองด้านใต้ และสมุหนายกปกครองทั้งฝ่ายพลเรือนและทหารในหัวเมืองด้านเหนือ พื้นที่เดิมของจังหวัดนครนายกนั้นเป็นพื้นที่ที่เคยอยู่สังกัดกับสมุหกลาโหมแต่ภายหลังถูกโอนให้อยู่ภายใต้การดูแลของสมุหนายก พื้นที่ตรงนี้จึงได้ชื่อว่านครนายกนับแต่นั้นเป็นต้นมา [3]
ภูมิศาสตร์
[แก้]จังหวัดนี้ตั้งอยู่ที่ละติจูดที่ 14 องศาเหนือ และลองจิจูดที่ 101 องศาตะวันออก มีระยะทางจากจากกรุงเทพมหานครตามถนนรังสิต-นครนายก (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 305) ผ่านอำเภอองครักษ์ถึงจังหวัดนครนายก ระยะทาง 105 กิโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 2,122 ตารางกิโลเมตรหรือประมาณ 1,326,250 ไร่
สภาพโดยทั่วไปเป็นที่ราบ ทางตอนเหนือและตะวันออกเป็นภูเขาสูงชันในเขตอำเภอบ้านนา อำเภอเมืองนครนายก และอำเภอปากพลี ส่วนหนึ่งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ซึ่งเป็นเขตรอยต่อกับอีก 3 จังหวัด ได้แก่ สระบุรี นครราชสีมา และปราจีนบุรี ซึ่งมีเทือกเขาติดต่อกับทิวเขาดงพญาเย็น มียอดเขาสูงที่สุดของจังหวัดคือ ยอดเขาเขียวมีความสูงจากระดับน้ำทะเล 1,351 เมตร ส่วนทางตอนกลางและตอนใต้เป็นที่ราบอันกว้างใหญ่ เป็นส่วนหนึ่งของที่ราบสามเหลี่ยมลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาที่เรียกว่า "ที่ราบกรุงเทพฯ"
ลักษณะดินเป็นดินปนทรายและดินเหนียวเหมาะแก่การ ทำนา ทำสวนผลไม้ และการอยู่อาศัย
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
[แก้]- คำขวัญประจำจังหวัด: นครนายก เมืองในฝันที่ใกล้กรุง ภูเขางาม น้ำตกสวย รวยธรรมชาติ ปราศจากมลพิษ
- ตราประจำจังหวัด: รูปช้างชูรวงข้าว
- ต้นไม้ประจำจังหวัด: ต้นสุพรรณิการ์ (Cochlospermum religiosum)
- ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกสุพรรณิการ์
- สัตว์น้ำประจำจังหวัด: ปลาตะเพียนทอง (Barbonymus altus)
-
ตราประจำจังหวัดนครนายก -
ต้นสุพรรณิการ์และดอกสุพรรณิการ์ ต้นไม้และดอกไม้ประจำจังหวัด -
ปลาตะเพียนทอง สัตว์น้ำประจำจังหวัด
_flower.jpg)
การเมืองการปกครอง
[แก้]หน่วยการปกครอง
[แก้]การปกครองส่วนภูมิภาค
[แก้]
การปกครองส่วนภูมิภาคของจังหวัดนครนายกแบ่งออกเป็น 4 อำเภอ 41 ตำบล 403 หมู่บ้าน
ข้อมูลอำเภอต่าง ๆ ในจังหวัดนครนายก
| ชั้น | หมายเลข | อำเภอ | ประชากร (พ.ศ. 2564) |
พื้นที่ (ตร.กม.) |
ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.) |
รหัสไปรษณีย์ | ระยะทางจาก อำเภอเมืองนครนายก |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1 | อำเภอเมืองนครนายก | 101,741 | 728.1 | 139.74 | 26000, 26001 | - |
| 3 | 2 | อำเภอปากพลี | 24,294 | 519.1 | 46.80 | 26130 | 10 |
| 2 | 3 | อำเภอบ้านนา | 69,267 | 388.4 | 178.34 | 26110 | 17 |
| 3 | 4 | อำเภอองครักษ์ | 65,129 | 486.4 | 133.90 | 26120 | 31 |
| รวม | 260,431 | 2,122.0 | 122.73 | ||||
การปกครองส่วนท้องถิ่น
[แก้]
จังหวัดนครนายกมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรวม 46 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดนครนายก, เทศบาลเมือง 1 แห่ง คือ เทศบาลเมืองนครนายก, เทศบาลตำบล 5 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 39 แห่ง[4] โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมดในจังหวัดนครนายกมีดังนี้
- เทศบาลเมืองนครนายก อำเภอเมืองนครนายก
- เทศบาลตำบลท่าช้าง อำเภอเมืองนครนายก
- เทศบาลตำบลเกาะหวาย อำเภอปากพลี
- เทศบาลตำบลบ้านนา อำเภอบ้านนา
- เทศบาลตำบลพิกุลออก อำเภอบ้านนา
- เทศบาลตำบลองครักษ์ อำเภอองครักษ์
ทำเนียบผู้ว่าราชการจังหวัด
[แก้]
|
|
การศึกษา
[แก้]
ในจังหวัดนครนายก มีสถาบันอุดมศึกษาต่าง ๆ ได้แก่
- มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ศูนย์การศึกษา นครนายก อำเภอเมืองนครนายก
- โรงเรียนนครนายกวิทยาคม อำเภอเมืองนครนายก
- โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า อำเภอเมืองนครนายก
- โรงเรียนเตรียมทหาร อำเภอบ้านนา
- ศูนย์วิทยพัฒนามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช นครนายก อำเภอบ้านนา
- มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ องครักษ์ อำเภอองครักษ์
- วิทยาลัยนานาชาติเซนต์เทเรซา อำเภอองครักษ์
บุคคลที่มีชื่อเสียง
[แก้]- พระสงฆ์ พระภิกษุ
- สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (หม่อมราชวงศ์เจริญ ญาณฉนฺโท) – สมเด็จพระราชาคณะฝ่ายมหานิกาย เจ้าคณะใหญ่หนเหนือ และอดีตเจ้าอาวาสวัดโมลีโลกยารามราชวรวิหาร และวัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร
- พระราชพรหมคุณ (สวาท สุภาจาโร) - เจ้าคณะจังหวัดนครนายก เจ้าอาวาสวัดพราหมณี พระอารามหลวง
- พระครูวิมุตยาภรณ์ (เกิด ปริมุตฺโต) (หลวงพ่อเกิด) – พระเกจิอาจารย์ดัง และท่านเป็นอดีตเจ้าอาวาสวัดโพธิ์แทน จังหวัดนครนายก
- พระครูพิศาลธรรมประยุต (เกิด ปุณณปัญโญ) – พระเกจิอาจารย์ อดีตเจ้าอาวาสวัดสะพาน จังหวัดนครนายก
- หลวงปู่สนธิ์ สุมโน – อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาคอกสุมมนาราม จังหวัดนครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย)
- หลวงปู่สี ฐานิโย – อดีตเจ้าอาวาสวัดพระฉาย (เขาชะโงก) จังหวัดนครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย)
- หลวงปู่ชื่น – อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาหัวนา จังหวัดนครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย)
- หลวงพ่อแดง – อดีตเจ้าอาวาสวัดท่าแห จังหวัดนครนายก (ร่างเป็นหิน)
- พระครูเขมาจารคุณ (หลวงพ่อบุญถม เขมจาโร สุขทวี) อดีตเจ้าอาวาสวัดวังกระโจม อ.เมือง จ.นครนายก (สรีระไม่เน่าเปื่อย)
- พระครูปลัดมานัส ญาณมานโส – พระสำนักสงฆ์แห่งหนึ่งในจังหวัดนครนายก
- พระครูอดิสัยกิจจาทร (สุข ปุญญวันโต) – อดีตเจ้าคณะอำเภอบ้านนา อดีตเจ้าอาวาสวัดทางกระบือ (สรีระไม่เน่าเปื่อย)
- พระครูสุตธรรมาภรณ์ (สำราญ ญาณวุฑฺโฒ) – รองเจ้าคณะจังหวัดฉะเชิงเทรา ฝ่ายมหานิกาย
- นักการเมือง
จังหวัดนครนายกมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรคนแรก คือ พระยาวิเศษสิงหนาท (หร่าย รัตนกสิกร)
- พันเอก ช่วง เชวงศักดิ์สงคราม – อดีตรองนายกรัฐมนตรี, อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย, อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการ
- ศาสตราจารย์พิเศษ เดช บุญ-หลง – อดีตรองนายกรัฐมนตรี, อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม, อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม และอดีตเลขาธิการนายกรัฐมนตรี
- ชาญชัย อิสระเสนารักษ์ – อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร
- วุฒิชัย กิตติธเนศวร – อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร
- ทวีเกียรติ ดุษฎีธรรม - อดีตนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครนายก อดีตประธานสภาจังหวัดนครนายก
- สมาน ศรีงาม – เป็นนักเคลื่อนไหวทางการเมือง ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเลขาธิการทั่วไปขบวนการประชาธิปไตยแห่งชาติ และจัดรายการวิทยุทางคลื่น F.M. 92.25
- ประเสริฐ พงษ์สุวรรณศิริ – สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดยะลา สังกัดพรรคประชาธิปัตย์
- อภัย จันทนจุลกะ – อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงาน ในรัฐบาลของพลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ และอดีตตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ
- ประเสริฐ เสือสวย (กำนันเสริฐ) – กำนันตำบลพรหมณี อ.เมือง จ.นครนายก เป็นเจ้าของ หจก.กุศลส่งวัสดุก่อสร้าง จำกัด ทำธุรกิจบ่อดินและเป็นผู้รับเหมาก่อสร้าง ฉายา “ขุนแผนนครนายก”
- บันเทิง
|
|
- นักกีฬา
- เทพไชยา อุ่นหนู – นักสนุกเกอร์อาชีพ
- วิษณุ ฮวดประดิษฐ์ – นักกีฬาบอคเซียพาราทีมชาติไทย
ดูเพิ่ม
[แก้]อ้างอิง
[แก้]- ↑ ศูนย์สารสนเทศเพื่อการบริหารและงานปกครอง. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ข้อมูลการปกครอง." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dopa.go.th/padmic/jungwad76/jungwad76.htm เก็บถาวร 2016-03-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน [ม.ป.ป.]. สืบค้น 18 เมษายน 2553.
- ↑ กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2564." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.bora.dopa.go.th/stat/pk/pk_64.pdf 2564. สืบค้น 24 มกราคม 2565.
- ↑ 3.0 3.1 เว็บมาสเตอร์ นครนายก (2012-02-21). "ประวัดิความเป็นมาจังหวัดนครนายก". กรมโยธาธิการและผังเมือง. สืบค้นเมื่อ 2017-10-23.
- ↑ ข้อมูลจำนวน อปท. แยกรายจังหวัด กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด เก็บถาวร 2021-05-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- เว็บไซต์เพื่อการท่องเที่ยวและประชาสัมพันธ์จังหวัดนครนายก[ลิงก์เสีย]
14°12′N 101°13′E / 14.2°N 101.22°E
- แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ จังหวัดนครนายก
- แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
- ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
- ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย
สถานที่ใกล้เคียงกับจังหวัดนครนายก | |
|---|---|
| อำเภอ |  | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ประวัติศาสตร์ | |||||||||||
| ภูมิศาสตร์ | |||||||||||
| เศรษฐกิจ |
| ||||||||||
| สังคม |
| ||||||||||
| เมืองหลวง |  | |
|---|---|---|
| ภาคเหนือ | ||
| ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ | ||
| ภาคกลาง | ||
| ภาคตะวันออก | ||
| ภาคตะวันตก | ||
| ภาคใต้ | ||
หมายเหตุ - แบ่งภูมิภาคตามเกณฑ์ของราชบัณฑิตยสภา | ||
จังหวัดแบ่งตามเขตในกีฬาแห่งชาติ (กีฬาเขต) | ||
|---|---|---|
| เขต 1 |  | |
| เขต 2 | ||
| เขต 3 | ||
| เขต 4 | ||
| เขต 5 | ||
| เขต 6 | ||
| เขต 7 | ||
| เขต 8 | ||
| เขต 9 | ||
| เขต 10 | ||
