ผิวตรา (มุทราศาสตร์)

คำปลุกขวัญ ประคองข้าง ประคองข้าง เครื่องยอด แพรประดับ พู่ประดับ หมวกเกราะ จุลมงกุฎ พื้นตรา / ผิวตรา เรขลักษณ์ แบ่ง / เส้นแบ่ง เครื่องหมาย โล่ อิสริยาภรณ์ ฐานรอง คำขวัญ/คติพจน์ องค์ประกอบของตราอาร์ม (ดูรายละเอียดในนิยามของตรา)

ผิวตรา (อังกฤษ: tincture) ในภาษามุทราศาสตร์ “ผิวตรา” เป็นองค์ประกอบของการให้คำนิยามตราอาร์มหรือธงที่หมายถึงสีที่ใช้หรือลักษณะของผิวของตรา ผิวตราแบ่งออกเป็นหลายกลุ่มๆ ที่มีสีอ่อนเรียกว่า “โลหะ”, กลุ่มๆ ที่มีสีแก่เรียกว่า “สี”, กลุ่มๆ ที่มีสีต่างจากสีหลักเรียกว่า “สีเพี้ยน” (stains), กลุ่ม “ขนสัตว์” (furs), กลุ่ม “ธรรมชาติ” (proper หรือ natural) สีกลุ่มหลังเป็นสีที่พบตามธรรมชาติ กฎพื้นฐานสองสามข้อของมุทราศาสตร์คือผิวตราในกลุ่มเดียวกันจะไม่ใช้ด้วยกันเช่นสีทองและสีเงินจะไม่ใช้ด้วยกันเพราะทั้งสองสีเป็นสีในกลุ่ม “โลหะ” แต่ผิวตราจากต่างกลุ่มกันใช้ด้วยกันได้ เช่นผิวตราจากกลุ่ม “ขนสัตว์” ใช้กันได้กับผิวตราจากกลุ่ม “ธรรมชาติ” เป็นต้น กฎเหล่านี้บรรยายในบทความกฎของผิวตรา กลุ่ม “สีเพี้ยน” มาเริ่มใช้กันในยุคกลางตอนปลายแต่ก็ไม่เป็นที่ยอมรับกันเท่าใดนักเพราะไม่ตรงกับปรัชญาของการใช้สีของมุทราศาสตร์ที่เน้นการใช้ภาพที่เด่นและสีที่สด ในสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยาก็เกิดความนิยมที่ค่อนข้างแปลกที่จับคู่ระหว่างสีตรากับดาวเคราะห์ อัญมณี ดอกไม้ สัญลักษณ์โหราศาสตร์ หรืออื่นๆ แต่ก็เลิกทำกันไปและถือกันว่าเป็นเรื่องนอกขอบเขตของมุทราศาสตร์ ในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ก็เริ่มมีการใช้ “ภูมิทัศน์” และผิวตรากลุ่มสี “ธรรมชาติ” โดยเฉพาะในการประยุกต์ตรา โดยเฉพาะในมุทราศาสตร์เยอรมันมากกว่าในมุทราศาสตร์อังกฤษ แต่ความนิยมนี้ก็เช่นกันถือว่าทำให้คุณค่าของมุทราศาสตร์ลดลง

ผิวตราพื้นฐาน

มุทราศาสตร์อังกฤษมีผิวตราหลักเจ็ดสี สองสีอยู่ในกลุ่ม “โลหะ” หรือกลุ่มสีอ่อนที่รวมทอง/เหลือง และ เงิน/ขาว และอีกห้าสีเป็นผิวกลุ่มสีหนัก หรือ กลุ่มที่เรียกว่า “สี” ที่รวมทั้งน้ำเงิน แดง ม่วง ดำ และ เขียว

บนแผ่นดินใหญ่ยุโรปโดยเฉพาะในเยอรมนีและกลุ่มนอร์ดิค ม่วง และ ขนเออร์มิน ไม่ใช้บนโล่แต่สงวนไว้เพื่อใช้สำหรับเป็นศาลา, บุมงกุฎกษัตริย์หรือจุลมงกุฎขอขุนนางชั้นสูง ธรรมเนียมมุทราศาสตร์ของแผ่นดินใหญ่ยุโรปบางอย่างแยกสีขาวจากสีเงิน นักประพันธ์บางท่านเสนอโทนสีต่างกันภายในสีหนึ่งสีใด แต่สีหลักของมุทราศาสตร์ไม่เปลี่ยนโทน ยกเว้นเมื่อมาถึงคริสต์ศตวรรษที่ 19 เมื่อมีการเริ่มใช้สี “ธรรมชาติ” ที่เรียกว่า “สีเพี้ยน” แต่ก็ไม่เป็นที่นิยมกันมากเท่าใดนัก

ผิวตรา	ชื่อเดิม	ชื่ออังกฤษ	ชื่อไทย
	Or	Gold/yellow	สี: ทอง/เหลือง พิมพ์:ลายประ
	Argent	Silver/White	สีเงิน หรือ ขาว พิมพ์:ไม่มีลาย แต่ตามหลักแล้ว Argent จะเป็นคนละสีกับสีขาว
	Azure	Blue	น้ำเงิน พิมพ์:เส้นขีดแนวนอน
	Gules	Red	แดง พิมพ์:เส้นขีดแนวตั้ง
	Purpure	Purple	ม่วง พิมพ์:เส้นขีดแนวทแยงจากซ้ายล่างขึ้นขวาบน (ของผู้ถือโล่)
	Sable	Black	ดำ พิมพ์:ตาราง
	Vert	Green	เขียว พิมพ์:แผงเส้นแนวทแยงซ้ายลงขวา
		Ermine	ขนเออร์มิน
		Ermines	ขนเออร์มินกลับสี
		Erminois	ขนเออร์มินพื้นทองแทนที่จะเป็นพื้นเงิน
		Pean	ขนเออร์มินพื้นดำลายทอง
		Vair	ขนกระรอก
		Counter-vair	ขนกระรอกกลับสี
		Potent	ขนกระรอกเหมือนขนกระรอกแต่เป็นรูปตัวทีแทนที่จะเป็นตัวยูตามปกติ
		Counter-potent	ขนกระรอกตัวทีกลับสี

กลับสี

ตราอาร์มของเบห์นสดอร์ฟ: "per pale Argent and Vert a tilia eradicated counterchanged" (แบ่งสอง ครึ่งซ้ายเงิน ครึ่งขวาเขียว ต้นไม้คาบสองส่วนกลับสี)

เมื่อเครื่องหมายคาบช่องแบ่งของโล่, พื้นตราซับซ้อน หรือ เรขลักษณ์ คำนิยามอาจจะระบุลักษณะว่าเป็น “counterchanged” ซึ่งเป็นการกลับสีของเครื่องหมายกับสีของพื้นตรา แต่วิธีนี้ใช้กับพื้นตราเช่นลายหมากรุกไม่ได้

ตัวอย่างการกลับสีก็ได้แก่คำนิยามว่า Per fess vert and argent, a lion counterchanged ซึ่งหมายความว่าโล่แบ่งตามแนวนอน ครึ่งบนเป็นสีเขียว และครึ่งล่างเป็นสีเงิน ลายตรงกลางบนพื้นตราที่เป็นสิงโตท่อนบนที่อยู่บนพื้นตราสีเขียวจะเป็นสีเงิน และท่อนล่างที่อยู่บนพื้นตราสีเงินจะเป็นสีเขียว

ดูเพิ่ม

• มุทราศาสตร์
• ตราอาร์ม
• นิยามของตรา
• เครื่องอิสริยาภรณ์

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ผิวตรา วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ขนสัตว์ในมุทราศาสตร์ วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ตราอาร์มเรียงตามสี