Gjermania naziste: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

Inline

Versioni i datës 12 gusht 2020 15:27

Gjermania Naziste ishte shteti i 3-të më i pasur në atë kohë, ky shtet ishte i formuar nga Hitleri në vitin 1933 deri 1945.

Më 27 shkurt 1933, Reichstag u vu në zjarr. Disa të drejta demokratike bazë shpejt u abroguan më pas nën një dekret emergjent. Një Akt i Lejes i dha qeverisë së Hitlerit fuqi të plotë legjislative. Vetëm Partia Social Demokratike e Gjermanisë votoi kundër; komunistët nuk ishin në gjendje të prezantonin opozitën sepse 81 ulëset e tyre në parlament ishin anulluar në bazë të Dekretit të Zjerrit të Reichstag.^[1] Një shtet totaliterian i centralizuar u themelua nga një seri lëvizjesh dhe dekretesh duke e shndërruar Gjermaninë në një shtet një-partiak. Industria ishte e rregulluar nga afër me kuota dhe kërkesa, për të shndërruar ekonominë drejt një baze prodhimi luftarak.^[2] Më 1936 trupat Gjermane hynë në Rhinelandin e demilitizuar, dhe politikat e "marrjes me të mirë" të Kryeministri Britanik Neville Chamberlain u provuan inadekuate. Hitleri ndoqi nga viti 1938 e më tej një politikë ekspansioniste për të themeluar Gjermaninë e Madhe (gjermanisht: Großdeutschland). Për t'iu shmangur një lugte dy-frontesh, Hitleri konkludoi Paktin Molotov-Ribbentrop me Bashkmin Sovietik, një pakt të cilin më vonë e theu.

Më 1939, tensionet në rritje për nacionalizëm, ushtarakizëm, dhe probleme territoriale bënë që Gjermanët të lëshonin një blitzkrieg ("luftë rrufesh") më 1 shtator kundër Republikës së dytë Polake, vepprim ky që pasoi me shpalljen e luftës nga Britania e Madhe dhe Franca, duke shënuar fillimin e Luftës së dytë Botërore. Gjermania shpejt mori kontroll direkt ose indirekt të pjesën më të madhe të Evropës.

Më 22 gusht 1941, Hitleri theu paktin me Bashkimin Sovjetik duke hapur Frontin Lindor dhe duke pushtuar Bashkimin Sovietik. Pak pasi Perandoria e Japonisë sulmoi bazën Amerikane në Pearl Harbor, Gjermania i shpalli luftë Shteteve të Bashkuara. Megjithëse fillimisht ushtria Gjermane shpejt avancoi në Bashkimin Sovietik, Beteja e Stalingradit shënoi një kthesë të madhe në këtë luftë. Më pas, Ushtria Gjermane nisi të tërhiqej në Frontin Lindor. Beteja e Normandisë, e njohur si D-Day shënoi një kthesë të madhe në Fronti Perëndimor, ndërsa Forcat Aleate zbarkuan në plazhet e Normandisë dhe bënë avancime të shpejta në territorin Gjerman. Mposhtja e Gjermanisë pasoi. Më 8 maj 1945, Forcat e armatosura Gjermane u dorëzuan pasi Ushtria e Kuqe okupoi Berlinin.

Në atë çfarë më vonë u bë e njohur si Holokausti, Regjimi i Reichit të Tretë dekretoi politikat qeveritare që direkt të diskriminoni disa pjesë të shoqërisë: Hebrenjët, Komunistët, Roma, homoseksualët, frimasonët, priftërinjët, kundërshtarët fetarë, dhe njerëzit me aftësi të kufizuara, mes tjerëve. Gjatë periudhës Naziste, mbi njëmbëdhjetë milion (11,000,000) njerëz u vranë në Holokaust, përfshirë gjashtë milion (6,000,000) Hebrenjë dhe tre milion (3,000,000) Polakë. Lufta e dytë Botërore dhe gjenocidi Nazist ishin përgjegjës për rreth 35 million (35,000,000) të vrarë në Evropë.

Referimet

^ An der Abstimmung nicht teilnehmen konnten die 81 Abgeordneten der Kommunistischen Partei Deutschlands (KPD). Ihre Mandate waren auf Basis der Reichstagsbrandverordnung bereits am 8. März 1933 annulliert worden.
Roderick Stackelberg, Hitler's Germany: origins, interpretations, legacies. Routledge 1999, p. 103. ISBN 0-415-20114-4.
Scheck, Raffael. Establishing a Dictatorship: The Stabilization of Nazi Power Colby College. Retrieved 2006, 07-12.
^ Deutsches Historisches Museum. "Industrie und Wirtschaft" (në gjermanisht). Deutsches Historisches Museum. Marrë më 2008-09-12. Der Vierjahresplan sollte ab 1936 die wirtschaftliche Kriegsfähigkeit Deutschlands herbeiführen. . . .Bereits im Februar 1933 erklärte Hitler, dass alle öffentlichen Maßnahmen zur Arbeitsbeschaffung zugleich der "Wehrhaftmachung" zu dienen hätten und den Interessen des Staates untergeordnet seien. . . . {{cite web}}: Burimi ka parametra të panjohur: |month= dhe |coauthors= (Ndihmë!)

[1] An der Abstimmung nicht teilnehmen konnten die 81 Abgeordneten der Kommunistischen Partei Deutschlands (KPD). Ihre Mandate waren auf Basis der Reichstagsbrandverordnung bereits am 8. März 1933 annulliert worden.
Roderick Stackelberg, Hitler's Germany: origins, interpretations, legacies. Routledge 1999, p. 103. ISBN 0-415-20114-4.
Scheck, Raffael. Establishing a Dictatorship: The Stabilization of Nazi Power Colby College. Retrieved 2006, 07-12.

[2] Deutsches Historisches Museum. "Industrie und Wirtschaft" (në gjermanisht). Deutsches Historisches Museum. Marrë më 2008-09-12. Der Vierjahresplan sollte ab 1936 die wirtschaftliche Kriegsfähigkeit Deutschlands herbeiführen. . . .Bereits im Februar 1933 erklärte Hitler, dass alle öffentlichen Maßnahmen zur Arbeitsbeschaffung zugleich der "Wehrhaftmachung" zu dienen hätten und den Interessen des Staates untergeordnet seien. . . . {{cite web}}: Burimi ka parametra të panjohur: |month= dhe |coauthors= (Ndihmë!)

[1]

[2]

@@ Rreshti 2: / Rreshti 2: @@
 [[Skeda:Flag of Germany 1933.svg|thumb|right|350px|Flamuri i Gjermanisë Naziste]]
 [[Skeda:Weimar Republic location.svg|thumb|300px]]
-Më [[27 shkurt]] [[1933]], [[Zjarri i Reichstag|Reichstag u vu në zjarr]]. Disa të drejta demokratike bazë shpejt u abroguan më pas nën një dekret emergjent. Një [[Akti i Lejes 1933|Akt i Lejes]] i dha qeverisë së [[Hitleri]]t fuqi të plotë legjislative. Vetëm [[Partia Social Demokratike e Gjermanisë]] votoi kundër; komunistët nuk ishin në gjendje të prezantonin opozitën sepse 81 ulëset e tyre në parlament ishin anulluar në bazë të [[Dekreti i Zjarrit të Reichstag|Dekretit të Zjerrit të Reichstag]].<ref>[http://www.dhm.de/lemo/html/nazi/innenpolitik/ermaechtigungsgesetz/index.html An der Abstimmung nicht teilnehmen konnten die 81 Abgeordneten der Kommunistischen Partei Deutschlands (KPD). Ihre Mandate waren auf Basis der Reichstagsbrandverordnung bereits am 8. März 1933 annulliert worden.]<br />Roderick Stackelberg, ''Hitler's Germany: origins, interpretations, legacies''. Routledge 1999, p. 103. ISBN 0-415-20114-4. <br />Scheck, Raffael. [http://www.colby.edu/personal/r/rmscheck/GermanyE1.html Establishing a Dictatorship: The Stabilization of Nazi Power] Colby College. Retrieved 2006, [[7 December|07-12]].</ref> Një shtet [[totaliterian]] i centralizuar u themelua nga një seri lëvizjesh dhe dekretesh duke e shndërruar Gjermaninë në një [[shtet një-partiak]]. Industria ishte e rregulluar nga afër me kuota dhe kërkesa, për të shndërruar ekonominë drejt një [[ekonomi lufte|baze prodhimi luftarak]].<ref>{{cite web | url = http://www.dhm.de/lemo/html/nazi/wirtschaft/index.html | title = Industrie und Wirtschaft | accessdate = 2008-09-12 | author = Deutsches Historisches Museum | last =  | first =  | authorlink = Deutsches Historisches Museum | coauthors =  | date =  | year =  | month =  | format =  | work =  | publisher = Deutsches Historisches Museum| language = German| quote = Der Vierjahresplan sollte ab 1936 die wirtschaftliche Kriegsfähigkeit Deutschlands herbeiführen. . . .Bereits im Februar 1933 erklärte Hitler, dass alle öffentlichen Maßnahmen zur Arbeitsbeschaffung zugleich der "Wehrhaftmachung" zu dienen hätten und den Interessen des Staates untergeordnet seien. . . .  }}</ref> Më [[1936]] trupat Gjermane hynë në [[Rhineland]]in e demilitizuar, dhe politikat e "marrjes me të mirë" të [[Kryeministri i Britanisë së Madhe|Kryeministri Britanik]] [[Neville Chamberlain]] u provuan inadekuate. [[Hitleri]] ndoqi nga viti [[1938]] e më tej një politikë ekspansioniste për të themeluar [[Gjermania e Madhe|Gjermaninë e Madhe]] ([[gjermanisht]]: '' [[Großdeutschland]]''). Për t'iu shmangur një lugte dy-frontesh, [[Hitler]]i konkludoi [[Pakti Molotov-Ribbentrop|Paktin Molotov-Ribbentrop]] me [[Bashkimi Sovietik|Bashkmin Sovietik]], një pakt të cilin më vonë e theu.
+Më [[27 shkurt]] [[1933]], [[Zjarri i Reichstag|Reichstag u vu në zjarr]]. Disa të drejta demokratike bazë shpejt u abroguan më pas nën një dekret emergjent. Një [[Akti i Lejes 1933|Akt i Lejes]] i dha qeverisë së [[Hitleri]]t fuqi të plotë legjislative. Vetëm [[Partia Social Demokratike e Gjermanisë]] votoi kundër; komunistët nuk ishin në gjendje të prezantonin opozitën sepse 81 ulëset e tyre në parlament ishin anulluar në bazë të [[Dekreti i Zjarrit të Reichstag|Dekretit të Zjerrit të Reichstag]].<ref>[http://www.dhm.de/lemo/html/nazi/innenpolitik/ermaechtigungsgesetz/index.html An der Abstimmung nicht teilnehmen konnten die 81 Abgeordneten der Kommunistischen Partei Deutschlands (KPD). Ihre Mandate waren auf Basis der Reichstagsbrandverordnung bereits am 8. März 1933 annulliert worden.]<br />Roderick Stackelberg, ''Hitler's Germany: origins, interpretations, legacies''. Routledge 1999, p. 103. ISBN 0-415-20114-4. <br />Scheck, Raffael. [http://www.colby.edu/personal/r/rmscheck/GermanyE1.html Establishing a Dictatorship: The Stabilization of Nazi Power] Colby College. Retrieved 2006, [[7 December|07-12]].</ref> Një shtet [[totaliterian]] i centralizuar u themelua nga një seri lëvizjesh dhe dekretesh duke e shndërruar Gjermaninë në një [[shtet një-partiak]]. Industria ishte e rregulluar nga afër me kuota dhe kërkesa, për të shndërruar ekonominë drejt një [[ekonomi lufte|baze prodhimi luftarak]].<ref>{{cite web | url = http://www.dhm.de/lemo/html/nazi/wirtschaft/index.html | title = Industrie und Wirtschaft | accessdate = 2008-09-12 | author = Deutsches Historisches Museum | last =  | first =  | authorlink = Deutsches Historisches Museum | coauthors =  | date =  | year =  | month =  | format =  | work =  | publisher = Deutsches Historisches Museum| language = De| quote = Der Vierjahresplan sollte ab 1936 die wirtschaftliche Kriegsfähigkeit Deutschlands herbeiführen. . . .Bereits im Februar 1933 erklärte Hitler, dass alle öffentlichen Maßnahmen zur Arbeitsbeschaffung zugleich der "Wehrhaftmachung" zu dienen hätten und den Interessen des Staates untergeordnet seien. . . .  }}</ref> Më [[1936]] trupat Gjermane hynë në [[Rhineland]]in e demilitizuar, dhe politikat e "marrjes me të mirë" të [[Kryeministri i Britanisë së Madhe|Kryeministri Britanik]] [[Neville Chamberlain]] u provuan inadekuate. [[Hitleri]] ndoqi nga viti [[1938]] e më tej një politikë ekspansioniste për të themeluar [[Gjermania e Madhe|Gjermaninë e Madhe]] ([[gjermanisht]]: '' [[Großdeutschland]]''). Për t'iu shmangur një lugte dy-frontesh, [[Hitler]]i konkludoi [[Pakti Molotov-Ribbentrop|Paktin Molotov-Ribbentrop]] me [[Bashkimi Sovietik|Bashkmin Sovietik]], një pakt të cilin më vonë e theu.
 Më [[1939]], tensionet në rritje për nacionalizëm, ushtarakizëm, dhe probleme territoriale bënë që Gjermanët të [[pushtimi i Polonisë (1939)|lëshonin]] një [[blitzkrieg]] ("luftë rrufesh") më [[1 shtator]] kundër [[Republika e dytë Polake|Republikës së dytë Polake]], vepprim ky që pasoi me shpalljen e luftës nga [[Britania e Madhe]] dhe [[Franca]], duke shënuar fillimin e [[Lufta e dytë Botërore|Luftës së dytë Botërore]]. Gjermania shpejt mori kontroll direkt ose indirekt të [[Evropa e okupuar|pjesën më të madhe]] të [[Evropë]]s.