grudzień
grudzień (język polski)
[edytuj]- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) dwunasty miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego); zob. też grudzień w Wikipedii
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik grudzień grudnie dopełniacz grudnia grudni / grudniów[1] celownik grudniowi grudniom biernik grudzień grudnie narzędnik grudniem grudniami miejscownik grudniu grudniach wołacz grudniu grudnie
- przykłady:
- (1.1) Grudzień jest moim ulubionym miesiącem ze względu na Święta Bożego Narodzenia.
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- w grudniu po południu
- zobacz też: przysłowia o miesiącach
- etymologia:
- od prasł. *grudьńь[2] oznaczającego okres, gdy ziemia jest zamarznięta, pokryta grudami[2]; inne, dawne nazwy dwunastego miesiąca w roku to: prosień[3], listopad[2], a także, za Kłosińską[4]: gódnik, jadwent, jadwient, prosinec
- uwagi:
- Grudzień lub grudnia w polszczyźnie w znaczeniu (1.1) od XV w.[2]
- Niepoprawne jest wyrażenie w miesiącu grudniu; poprawnie: w grudniu.
- Gdy podajemy datę, używamy wyrazu grudzień w dopełniaczu, a nie w mianowniku, np. pierwszy grudnia, nie pierwszy grudzień[5].
- zob. też grudzień w Wikicytatach
- zobacz też: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
- tłumaczenia:
- abazyński: (1.1) декабрь
- abchaski: (1.1) ҧхынҷкәын
- adygejski: (1.1) тыгъэгъаз
- afrykanerski: (1.1) Desember
- alabama: (1.1) hasiholtina istapókkòolawah tóklo
- albański: (1.1) dhjetor
- angielski: (1.1) December
- arabski: (1.1) ديسمبر (disímbir, disámbir) m, كانون الأول
- baskijski: (1.1) abendu
- białoruski: (1.1) снежань m
- białoruski (taraszkiewica): (1.1) сьнежань m
- bretoński: (1.1) kerzu, miz Kerzu
- bułgarski: (1.1) декември m
- chiński standardowy: (1.1) 十二月 (shí'èr yuè)
- chorwacki: (1.1) prosinac m
- czeski: (1.1) prosinec m
- cziczewa: (1.1) disembala
- czuwaski: (1.1) раштав
- dolnołużycki: (1.1) zymski, december m
- duński: (1.1) december w
- esperanto: (1.1) decembro, Decembro
- estoński: (1.1) detsember
- farerski: (1.1) desember
- fiński: (1.1) joulukuu
- francuski: (1.1) décembre m
- fryzyjski: (1.1) desimber, wintermoanne
- galicyjski: (1.1) decembro m
- górnołużycki: (1.1) december, hodownik
- grenlandzki: (1.1) decembari
- gruziński: (1.1) დეკემბერი (dek'emberi)
- gudźarati: (1.1) ડિસેમ્બર m (ḍisēmbara)
- hawajski: (1.1) Kēkēmapa, Lēkēmapa, Dekemapa, Kekemapa
- hebrajski: (1.1) דצמבר m (december)
- hiszpański: (1.1) diciembre m
- ido: (1.1) decembro
- ilokano: (1.1) Disiembre
- indonezyjski: (1.1) desember
- interlingua: (1.1) decembre
- islandzki: (1.1) desember
- jakucki: (1.1) ахсынньы
- japoński: (1.1) 12月, 十二月
- jidysz: (1.1) דעצעמבער m (december)
- kabylski: (1.1) bujember
- kaszubski: (1.1) gòdnik m, grëdzéń m
- kataloński: (1.1) desembre
- koreański: (1.1) 십이월 (sibiwŏl)
- litewski: (1.1) gruodis
- łaciński: (1.1) December m
- łotewski: (1.1) decembris
- mandżurski: (1.1) (jorgon biya)
- maoryski: (1.1) tïhema
- niderlandzki: (1.1) december m
- niemiecki: (1.1) Dezember m
- norweski (bokmål): (1.1) desember
- nowogrecki: (1.1) Δεκέμβριος m
- nowopruski: (1.1) sallaws m
- ormiański: (1.1) դեկտեմբեր
- perski: (1.1) دسامبر
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1)
, 
- połabski: (1.1) ardĕmond m
- portugalski: (1.1) dezembro m
- rosyjski: (1.1) дека́брь m
- rumuński: (1.1) decembrie
- slovio: (1.1) December (Децембер)
- słowacki: (1.1) december m
- staroangielski: (1.1) ærra geola m
- szwedzki: (1.1) december w
- tahitański: (1.1) tītema
- turecki: (1.1) aralık
- tuvalu: (1.1) tesema
- ukraiński: (1.1) грудень m
- wilamowski: (1.1) grudzień m, grudźyń m
- włoski: (1.1) dicembre m
- źródła:
- ↑ Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa 2012, ISBN 978-83-927277-2-9.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, s. 182.
- ↑ rozdział XXIII, Nazwy miesięcy w: Najdawniejsze zabytki języka polskiego, oprac. Witold Taszycki, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976, s. 136-137.
- ↑ Katarzyna Kłosińska, Skąd się biorą słowa, Świat Książki, Warszawa 2005, ISBN 83-247-0156-7, s. 32.
- ↑ Jan Miodek, Sienkiewicza 30, mieszkania 5, w: Odpowiednie dać rzeczy słowo. Szkice o współczesnej polszczyźnie, Wrocław 1987.
grudzień (język wilamowski)
[edytuj]- wymowa:
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męski
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
- ↑
Słownik języka wilamowskiego w: Józef Gara, Zbiór wierszy o wilamowskich obrzędach i obyczajach oraz Słownik języka wilamowskiego, Stowarzyszenie Na Rzecz Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Miasta Wilamowice „Wilamowianie”, Bielsko-Biała 2004, ISBN 83-914917-8-1.
