Przejdź do zawartości

Stanisław Bauman (inżynier)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Bauman
Ilustracja
Data urodzenia

ok. 1837

Data i miejsce śmierci

18 września 1921
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

geometra

Rodzice

Ernest, Ludwika

Małżeństwo

1. Jadwiga z d. Lubowiecka,
2. Maria Helena z d. Riss

Dzieci

Bolesław, Stanisław, Jan, Maria, Roman, Jadwiga, Anna, Stefan, Helena

Krewni i powinowaci

Maciej Riss (teść) Stanisław Biega (zięć), Jadwiga, Stanisław, Bolesław (wnuki)

Grobowiec rodziny Baumanów w Sanoku

Stanisław Bauman (ur. ok. 1837, zm. 18 września 1921 w Sanoku) – polski inżynier geometra, działacz społeczny.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Bauman urodził się około 1837 roku[1]. Był synem Ernesta Baumana[2] (1810-1889, inżynier pochodzenia niemieckiego poczuwający się Polakiem, powstaniec listopadowy, odznaczony Orderem Virtuti Militari[3][4]) i Ludwiki z domu Derych[5][6]. Miał brata Romana, który był kupcem w Bochni[3].

Ukończył studia z tytułem inżyniera geometry. Na przełomie lat 70./80. jako geometra był urzędnikiem przydzielonym do C. K. Powiatowej Komisji Szacunkowej w Sanoku pozostając w strukturze C. K. Komisji Gruntowej Podatku Gruntowego we Lwowie[7]. Następnie pozostawał w grupie c. k. urzędników do utrzymania ewidencji katastru podatku gruntowego do około 1906[8]. Pracował jako urzędowy inżynier geometra w Sanoku, wykonujący pomiary gruntów[3][4][9]. Decyzją C. K. Ministerstwa Skarbu w marcu 1895 jako starszy c. k. geometra w Sanoku został mianowany starszym geometrą I klasy w VII randze i pozostawiony w służbie w Sanoku[10]. W Sanoku od około 1907 był zaszeregowany w grupie geometrów do robót pomiarowych[11], a od około 1913 był rządowo upoważnionym cywilnym geometrą[12]. Urzędował wówczas przy ulicy Tadeusza Kościuszki[13][a].

Udzielał się w pracy społecznej. Podczas uroczystości w Sanoku ku czci „Lirnika Mazowieckiego” tj. Teofila Lenartowicza w 1893 był autorem przemowy[14]. Był członkiem założycielem Towarzystwa Szkoły Ludowej[15], został działaczem tegoż[16], skarbnikiem, członkiem wydziału sanockiego Towarzystwa Szkoły Ludowej[17][18][19]. Z ramienia TSL zajmował się zakładaniem szkółek początkowych (wspólnie ze Stanisławem Basińskim)[20]. Był członkiem wydziału Towarzystwa „Korpusy Wakacyjne” w Sanoku[21]. Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[22][23]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (lata 90. XIX wieku, 1906, 1912), pełniąc funkcję zastępcy członka sądu honorowego[24]. Był zastępcą prezesa Kółka Dramatyczno-Muzycznego w Sanoku[25], ponownie wybierany: 9 listopada 1895 prezesa Jana Staruszkiewicza[26], 20 stycznia 1897 prezesa Józefa Heldenburga[27]. Po wybudowaniu gmachu sanockiego „Sokoła” został reżyserem powołanego tamże teatru amatorskiego[28][29]. Został członkiem wspierającym stowarzyszenia Towarzystwo Młodzieży Polskiej „Znicz” w Sanoku, powołanego 17 lipca 1904[30]. Prywatnie był myśliwym[4], zajmował się hodowlą kur minorek i gołębi ślązaków[31]. Został członkiem założonej 11 stycznia 1903 w Sanoku pierwszej filii lwowskiego Towarzystwa Chowu Drobiu, Gołębi i Królików[32].

W ramach akcji germanizacyjnej w 1832 do Sanoka zostały sprowadzone m.in. rodziny Baumanów i Rissów[33]. Stanisław Bauman był żonaty od około 1861 z Jadwigą z domu Lubowiecką (córka Karola[2][34], zm. 28 kwietnia 1881 w wieku 38 lat[35] ponad miesiąc po urodzeniu córki Jadwigi[2][b]. Ich dziećmi byli: Bolesław (urzędnik w Towarzystwie Ubezpieczeń Florianka w Krakowie), Stanisław[36], Jan (ur. ok. 1866, zm. 1918 w wieku 52 lat)[37], Maria Klementyna (od 1889 żona Stanisława Biegi[38], matka Jadwigi 1891-1983 - nauczycielki po mężu Brodzkiej, Stanisława 1893-1944, majora dyplomowanego Wojska Polskiego, który otrzymał od inż. Stanisława Baumana odznaczenie Orderu Virtuti Militari należące wcześniej do Ernesta Baumana[39] i Bolesława 1896-1976, dyplomaty)[4], Roman (zm. 1894 w wieku 21 lat)[40], Jadwiga (1881-1882[2][34]). Po raz drugi był żonaty z Marią Heleną Riss[41][6] (córka inżyniera Macieja Rissa[42][6], określana też pod imieniem Helena[1][43], skarbniczka koła pań TSL w Sanoku[44][45][c][46][47][48][49], zmarła 11[43] lub 14 grudnia 1906 w wieku 53 lat[50]. Ich dziećmi byli: Anna Helena[42] (1888-1946[41][50], od 1910 zamężna z inż. Bolesławem Nowoświatem[42][51]), Stefan Adolf Jarosław (1889-1891[52][53]), Helena (1894-1895[6][54]) i prawdopodobnie inna córka[d].

Zamieszkiwał w domu nr 108[53][40][54][37] na obrzeżach Sanoka[4] w Posadzie Sanockiej[31][50]. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 wraz z dwoma bliskimi przebywał w Bernie Morawskim[55]. Zmarł jako wdowiec 18 września 1921 w Sanoku w wieku 84 lat[1]. Został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 20 września 1921 po pogrzebie od przewodnictwem księdza proboszcza Franciszka Salezego Matwijkiewicza[1]. W tym miejscu spoczęła także Ernestyna Riss (będąca stanu wolnego, zm. 15 czerwca 1920 w wieku 78 lat)[56].

  1. W publikacjach prasowych był określany także jako „nadgeometra”, zob. Kronika. Odezwa. „Gazeta Sanocka”. Nr 87, s. 4, 29 listopada 1896.  oraz „nadinżynier” – por. Kronika. Z życia towarzyskiego. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 4, Nr 13 z 24 lipca 1910. 
  2. Bolesław Biega podał, że nie znał osobiście swojej babki, tzn. żony inż. Stanisława Baumana, która umarła na wiele lat przed (jego) przyjściem na świat, tj. przed 1896 rokiem. Bolesław Biega: Wspomnienia Bolesława Józefa Biegi. biega.com. s. 2-3. [dostęp 2016-10-09].
  3. Publikacja dotycząca sanockiego koła TSL w wydaniu tygodnika „Gazeta Sanocka” nr 87/1896 podała: Wszelkie datki w pieniądzach czy w naturze prosimy nadsyłać do pani Baumanowej, małżonki Nadgeometry, zob. Kronika. Odezwa. „Gazeta Sanocka”. Nr 87, s. 4, 29 listopada 1896. 
  4. Inskrypcja na tablicy nagrobnej Stanisława i Heleny Baumanów została częściowo uszkodzona, lecz widoczne pozostało imię ich syna Stefana oraz nieczytelne imię ich córki - być może jest to uprzednio wymieniona Helena zmarła w 1895.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 262 (poz. 107).
  2. a b c d Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 158 (poz. 24).
  3. a b c Kronika. „Gazeta Przemyska”. Nr 66, s. 2, 19 września 1889. 
  4. a b c d e Bolesław Biega: Wspomnienia Bolesława Józefa Biegi. biega.com. s. 2. [dostęp 2016-10-09].
  5. Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 162 (poz. 106).
  6. a b c d Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 86 (poz. 24).
  7. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1875. Lwów: 1875, s. 224.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876. Lwów: 1876, s. 229.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1877. Lwów: 1877, s. 188.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1879. Lwów: 1879, s. 166.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 179.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1883. Lwów: 1883, s. 182.
  8. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1884. Lwów: 1884, s. 156.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: 1885, s. 157.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: 1886, s. 157.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1887. Lwów: 1887, s. 157.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 158.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 174.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 175.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 175.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 175.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 175.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 175.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 175.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 175.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 175.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 205.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 204.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 205.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 205.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 221.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 221.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 221.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 221.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 246.
  9. Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 366-367.
  10. Kronika. Mianowania. „Gazeta Sanocka”. Nr 6, s. 3, 17 marca 1895. 
  11. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 306.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 861.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 861.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 939.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 926.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 951.
  12. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 964.
  13. Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 43.
  14. W Rocznicę 3-go Maja. „Gazeta Sanocka”. Nr 18, s. 1, 1 maja 1904. 
  15. Sprawozdanie Zarządu Głównego T. S. L. z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1924. Kraków: 1925, s. 77.
  16. Doroczne Zgromadzenie Sanockiego „Koła Pań” Towarzystwa Szkoły ludowej. „Gazeta Sanocka”. Nr 13, s. 3, 23 czerwca 1895. 
  17. W Rocznicę 3-go Maja. „Gazeta Sanocka”. Nr 18, s. 2, 1 maja 1904. 
  18. Działalność Koła Sanockiego T. S. L. w roku adm. 1904. „Gazeta Sanocka”. Nr 62, s. 1, 5 marca 1905. 
  19. Zgromadzenia. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 114 z 4 marca 1906. 
  20. Z Rady Miejskiej. „Gazeta Sanocka”. Nr 63, s. 2, 12 marca 1905. 
  21. Kronika. „Korpusy wakacyjne”. „Gazeta Sanocka”. Nr 93, s. 4, 10 stycznia 1897. 
  22. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziesiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 8.
  23. Sprawozdanie z działalności „Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego” w Cieszynie za czas od 16 września 1906 do 31 grudnia 1907 – 22 rok istnienia. Cieszyn: 1907, s. 21.
  24. Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1898. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 1898, s. 11.
    Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1899. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 1899, s. 13, 16.
    Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1900. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 1900, s. 14.
    Zarząd. sokolsanok.pl. [dostęp 2016-10-09].
    Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 142, 143, 145, 147. ISBN 978-83-939031-1-5.
    Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2016-10-09].
  25. Kronika. Obchód jubileuszowy. „Gazeta Sanocka”. Nr 19, s. 3, 11 sierpnia 1895. 
  26. Kronika. Kółko Dramatyczno-Muzyczne w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 33, s. 3, 17 listopada 1895. 
  27. Kółko dramat.-muzyczne w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 95, s. 3, 24 stycznia 1897. 
  28. Kronika. Koło Pań Towarzystwa Szkoły ludowej w Sanoku – Wieczorek ku czci Mickiewicza. „Gazeta Sanocka”. Nr 1, s. 3, 1 stycznia 1904. 
  29. Bronisław Filipczak, Wojciech Sołtys. Ze wspomnień (napisał Wojciech Sołtys). „Rocznik Sanocki”. Tom I, s. 215, 1963. Wydawnictwo Literackie. 
  30. Tow. młodzieży polskiej „Znicz”. „Gazeta Sanocka”. Nr 30, s. 2, 24 lipca 1904. 
  31. a b Wystawa pszczelniczo-ogrodnicza wraz z wystawią drobiu i królików. „Gazeta Sanocka”. Nr 92, s. 1-2, 1 października 1905. 
  32. Sprawozdania z posiedzeń filii. Filia lwowskiego Towarzystwa chowu drobiu w Sanoku. „Hodowca Drobiu”. Nr 1, s. 20, 1 marca 1904. 
  33. Edward Zając. Germanizacja Sanoka w latach 1834–1867. „Tygodnik Sanocki”. Nr 29, s. 8, 16 lipca 1999. 
  34. a b Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 49 (poz. 48).
  35. Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 36 (poz. 69).
  36. Bolesław Biega: Stanisław Biega. biega.com. [dostęp 2016-10-09].
  37. a b Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 225 (poz. 119).
  38. Księga małżeństw parafii rzymskokatolickiej w Sanoku (1888–1905). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 20 (poz. 41).
  39. Bolesław Biega: Wspomnienia Bolesława Józefa Biegi. biega.com. s. 3. [dostęp 2016-10-09].
  40. a b Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 217 (poz. 71/72).
  41. a b Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 171 (poz. 66).
  42. a b c Księga małżeństw rz. kat. Sanok (1905–1912). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 82 (poz. 30).
  43. a b Kronika. Nekrologia. „Gazeta Sanocka”. Nr 155, s. 4, 16 grudnia 1906. 
  44. Doroczne Zgromadzenie Sanockiego „Koła Pań” Towarzystwa Szkoły ludowej. „Gazeta Sanocka”. Nr 13, s. 2-3, 23 czerwca 1895. 
  45. Kronika. Koło Pań Towarzystwa szkoły ludowej w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 66, s. 3, 6 lipca 1896. 
  46. Kronika. Szlachetny czyn. „Gazeta Sanocka”. Nr 93, s. 2, 10 stycznia 1897. 
  47. Towarz. Szkoły ludowej „Koło Pań” w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 104, s. 2, 28 marca 1897. 
  48. W Rocznicę 3-go Maja. „Gazeta Sanocka”. Nr 18, s. 1-2, 1 maja 1904. 
  49. Towarz. Szkoły ludowej „Koło Pań” w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 52, s. 4, 25 grudnia 1904. 
  50. a b c Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 37 (poz. 164).
  51. Kronika. Z życia towarzyskiego. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 13, s. 4, 24 lipca 1910. 
  52. Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 231 (poz. 24).
  53. a b Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 188 (poz. 99).
  54. a b Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 233 (poz. 106).
  55. Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 137.
  56. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 250 (poz. 111). Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. R 1920, (Tom J, str. 240, poz. 11).