Przejdź do zawartości

Semigalia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Semigalia
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwa

 Łotwa

Stolica

Jełgawa

Położenie na mapie
Mapa Semigalii

Semigalia (także: Zemgalia, łot. Zemgale, niem. Semgallen, lit. Žiemgala, od nazwy bałtyjskiego ludu Zemgalów) – jedna z czterech krain historycznych składających się na współczesną Łotwę, leży w jej południowej części na lewym brzegu Dźwiny.

W okolicach na północ od Szawli, obszar Semigalii pokrywa się częściowo z terenami zaliczanymi do Żmudzi. W skład Semigalii na wschodzie wchodzi region Selonia.

Semigalia graniczy na zachodzie z Kurlandią, na północy z Liwonią, na wschodzie z Łatgalią, na południu z Litwą (Wileńszczyzna i Kowieńszczyzna) i Żmudzią.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Rozmieszczenie ludów bałtyjskich ok. 1200 roku
Talar I Rzeczypospolitej z 1645

Ziemia bałtyjskiego ludu Zemgalów podbita w XIII wieku przez zakon kawalerów mieczowych, po jego sekularyzacji w XVI wieku wraz z Kurlandią weszła w skład niemieckojęzycznego feudalnego Księstwa Kurlandii i Semigalii, będącego lennem Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Lokalni książęta rezydowali w Mitawie. W mennicy w Mitawie bito monety I Rzeczypospolitej. W XVI i XVII w. dokonano pierwszych nadań praw miejskich: Mitawie, Bowskowi, Frydrychsztatowi, Jakobsztatowi. W XVII w. Semigalia była areną potyczek polsko-szwedzkich.

Plany obwarowań Mitawy i Dobleny ok. 1659

W 1759 księciem kurlandzkim został królewicz polski Karol Krystian Wettyn, a ok. 1762/1763 jednym z jego mitawskich dworzan był Kazimierz Pułaski. W latach 1738–1772 wzniesiono nowy pałac książęcy w Mitawie. W 1772 zostało założone Gimnazjum w Mitawie, będące najstarszą szkołą średnią współczesnej Łotwy.

Po III rozbiorze Polski Semigalia znalazła się w zaborze rosyjskim. Mitawa pozostawała głównym ośrodkiem regionu. Tu miała siedzibę jedna z linii rodu Raczyńskich, tutaj naukę pobierali Polacy z różnych części zaboru rosyjskiego, tu też na zesłaniu z kongresowego Królestwa Polskiego przebywał Roman Dmowski. Polacy najliczniej zamieszkiwali Iłuksztę i okolice. W okolicznej Bebrze siedzibę mieli Platerowie, którzy wznieśli tu w XIX w. nowy dwór według projektu Leandra Marconiego.

Po 1918 w granicach Łotwy. W dwudziestoleciu międzywojennym Semigalia graniczyła na krótkim odcinku z Polską (zob. granica polsko-łotewska). W 1935 Semigalię zamieszkiwało 299 369 osób[1].

Do dziś Polacy licznie zamieszkują wschodnie krańce Semigalii w okolicach Iłukszty.

Miasta

[edytuj | edytuj kod]
Jełgawa
Jēkabpils

Lista miast Semigalii według danych łotewskich z 2014 roku:[potrzebny przypis]

miasto populacja
(2014)
gmina
1. Jełgawa 62 572 miasto wydzielone
2. Jēkabpils[a] 24 839 miasto wydzielone
3. Tukums 19 192 Gmina Tukums
4. Dobele 10 540 Gmina Dobele
5. Bauska 9528 Gmina Bauska
6. Auce 2850 Gmina Auce
7. Iłukszta 2699 Gmina Iłukszta
8. Jaunjelgava 2183 Gmina Jaunjelgava
9. Viesīte 1773 Gmina Viesīte
10. Aknīste[b] 1172 Gmina Aknīste
11. Subate 721 Gmina Iłukszta
  1. Częściowo położony w Łatgalii.
  2. Historycznie część Wileńszczyzny z racji na przynależność do przedrozbiorowego województwa wileńskiego, jednakże od momentu przyłączenia do Łotwy bywa zaliczana do Semigalii.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Latvia Municipalities [online], www.statoids.com [dostęp 2018-03-25].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]