Protowo

Protowo

osada
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Rychliki
Liczba ludności (2006)	130
Strefa numeracyjna	55
Kod pocztowy	14-411
Tablice rejestracyjne	NEB
SIMC	0156133
Położenie na mapie gminy Rychliki Protowo
Położenie na mapie Polski Protowo
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Protowo
Położenie na mapie powiatu elbląskiego Protowo
53°56′29″N 19°25′38″E

Protowo (niem. Prothen lub Prowothine) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki przy drodze wojewódzkiej nr 527.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Historia

W zapisach źródłowych Prowothine, Procotheyn, Prowotheyn i Probotheyn. Według profesora J. Powierskiego miejscowa nazwa Prowothine, wzmiankowana po raz pierwszy w 1306 roku, może pochodzić od nazwy Provota, to jest strugi płynącej stąd do Dzierzgonii.

Prawdopodobnie początkowo Protowo stanowiło wspólne dobra Prusa Jonyke (bona Jonyken), wzmiankowane w 1299 roku, a po 1323 roku ze względów "spadkowych" zostały podzielone. Wspomniana wyżej nazwa Prowothine użyta została w zapisie lokacyjnym z 24 października 1306 roku wydanym w Dzierzgoniu przez mistrza krajowego Zakonu – Siegharda von Schwarzenburga, który nadał pole Protowo (das Feld Prowothine) liczące 34 łany Prusowi Joniko i jego spadkobiercom. Pole rozciągało się od rzeki Dzierzgoń w kierunku dóbr w Kołtynianach (Kolteney). Joniko, jako zasadźca otrzymywał od obsadzonych tu chłopów szarwark i dziesięcinę, ponadto musiał wystawić jednego zbrojnego na wyprawy wojenne – rajzy. Sam zobowiązany był do świadczeń w naturze, jednego korca pszenicy i żyta i inne, które rokrocznie musiał dostarczać do komturii w Dzierzgoniu.

Protowo było prawdopodobnie do 1427 roku wioską "wolnych Prusów", a następnie dobrami lennymi. Dopiero z 1631 roku pochodzi następna informacja, że zmarł kanclerz Merten von Wallenrodt "dziedzic na Protowie", a jego następca Achacy von Wallenrodt przekazał Protowo w posagu Sebastianowi von Reibnitz, którego córka (jedynaczka) była żoną wspomnianego Mertena. Według Goldbecka w 1785 roku Protowo to dobra szlacheckie, folwark i wieś z 10 "dymami", należące do Jankowa. W 1939 roku Jankowo, z Sójkami, Świdami i Protowem miało 441 mieszkańców.

Bibliografia

• Oficjalna strona gminy Rychliki