Maria Białobrzeska

Maria Białobrzeska
Imię i nazwisko	Maria Małgorzata Habdank-Białobrzeska
Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1922 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	8 maja 2014 ; Łódź
Zawód	aktorka
Lata aktywności	1945–2008
	Odznaczenia
	;
	Cytaty w Wikicytatach

Maria Białobrzeska, właśc. Maria Małgorzata Habdank-Białobrzeska (ur. 9 kwietnia 1922 w Warszawie, zm. 8 maja 2014 w Łodzi) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie Władysława, sędziego, i Jadwigi z Marcinkowskich (1885–1973)^[1]^[2]. W Warszawie ukończyła gimnazjum i zdała maturę na tajnych kompletach^[3]. Studiowała w podziemnym Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej i w Studiu Iwo Galla, gdzie zetknęła się z takimi osobowościami teatralnymi jak: Zofia Małynicz, Jan Kreczmar czy Bohdan Korzeniewski. Uczestniczyła w powstaniu warszawskim jako ochotniczka 3 sierpnia 1944 wstąpiła do IV plutonu 8 kompanii batalionu „Kiliński” AK - łączniczka ps. „Margot”. Po upadku powstania wyjechała z Warszawy z rannymi^[1].

W 1945 zdała eksternistyczny egzamin aktorski. 1 kwietnia 1945 zadebiutowała na deskach Starego Teatru w Krakowie rolą Miriam w spektaklu Mąż doskonały Jerzego Zawieyskiego w reż. Jerzego Konrada Bujańskiego. Kolejnymi scenami, z którymi się wiązała były: Teatr Polski w Warszawie (1945–1947), gdzie miała okazje występować obok Ludwika Solskiego i Juliusza Osterwy, Teatr Miejski w Sosnowcu (1947–1948), Teatr Wybrzeże w Gdańsku (1948–1949) i Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (1949–1951). Od 1951 związana z Teatrem Nowym w Łodzi, w którym stworzyła wiele wielkich kreacji aktorskich. W 2005 obchodziła Jubileusz 60-lecia Pracy Artystycznej^[4].

Występowała również w Teatrze Telewizji, m.in. w spektaklach: Chłopi Władysława Stanisława Reymonta w reż. Aleksandra Strokowskiego (1970), Sonata widm Augusta Strindberga w reż. Jerzego Grzegorzewskiego (1972) oraz w Lecie Tadeusza Rittnera w reż. Laco Adamíka jako Karolina (1975) i Bestsellerze Waldemara Łysiaka w reż. Marka Gracza jako Mallory (1984).

Zmarła w Łodzi^[5]^[6], pochowana 15 maja 2014 na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie^[4] (kwatera 73-5-29,30)^[2]^[7].

Występy sceniczne (wybór)

Łaźnia Władimira Majakowskiego – Mezaliansowa
Święto Winkelrida Jerzego Andrzejewskiego i Jerzego Zagórskiego – nauczycielka Konstancji
Noc listopadowa Stanisława Wyspiańskiego – Nike
Lekkomyślna siostra Włodzimierza Perzyńskiego – Helena
Tango Sławomira Mrożka – babcia Eugenia
Vatzlav Sławomira Mrożka – Nietoperzowa
Hedda Gebler Henrika Ibsena – Julia Tasman
Motyle są wolne Leonarda Gershe'a – pani Baker
Sen pluskwy Tadeusza Słobodzianka – czcigodna przyjaciółka
Chłopcy Stanisława Grochowiaka – hrabina de Profundis

Filmografia

Doktor Ewa (serial telewizyjny) w reż. Henryka Kluby (1970) – matka Ewy (odc. 1. Trudny wybór)
W te dni przedwiosenne w reż. Andrzeja Konica (1975)
Ciuciubabka w reż. Radosława Piwowarskiego (1977) – uczestniczka zjazdu absolwentów
Romans Teresy Hennert w reż. Ignacego Gogolewskiego (1978)
Do krwi ostatniej (1979)
Jan Serce (serial telewizyjny) w reż. Radosława Piwowarskiego (1981) – 'urzędniczka USC (odc. 2. Lusia)
Mars i Wenus w szóstce w reż. Ryszarda Nakoniecznego (1983)
Lawina w reż. Piotra Studzińskiego (1984) – Irena Karłowicz, matka Mieczysława
Alabama w reż. Ryszarda Rydzewskiego (1985) – sędzia
Wakacje w Amsterdamie w reż. Krzysztofa Sowińskiego (1985) – pani
Człowiek wózków w reż. Mariusza Malca (2001) – starsza pani

Etiudy szkolne

Bezsenność w reż. Jacka Schmidta (1978)
Dwa listy w reż. Krzysztofa Krauzego (1978)
Perpetuum mobile w reż. Marka Wałaszka (1979) – głos
Universal Spring w reż. Anny Karasińskiej (2008)

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2000)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Walecznych (1946)
Warszawski Krzyż Powstańczy (1982)^[8]
Krzyż Armii Krajowej
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)
Odznaka Honorowa „Zasłużony Działacz Kultury” (1980)
Honorowa Odznaka Miasta Łodzi (1974)

Źródło:^[5].

Nagrody

nagroda prezydenta miasta Łodzi (2000)
„Nadzwyczajna Złota Maska” za twórcze dokonania i niezapomniane kreacje (2005)
„Srebrny Pierścień” – nagroda prezydenta Łodzi dla najlepszej aktorki sezonu (2005)

Źródło:^[5]^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b Powstańcze Biogramy – Maria Białobrzeska-Habdank [online], 1944.pl [dostęp 2018-10-06] (ang.).
↑ ^a ^b Cmentarz Stare Powązki: JAN CYNGAJST, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2024-09-12] .
↑ WitoldW. Sadowy WitoldW., Maria Habdank-Białobrzeska (9.04.1922 - 8.05.2014) [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2024-09-12] (pol.).
↑ ^a ^b Maria Białobrzeska, Warszawa, 14.05.2014 - nekrolog [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2024-09-12] .
↑ ^a ^b ^c Maria Białobrzeska w bazie filmpolski.pl
↑ ^a ^b Maria Białobrzeska-Habdank, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-09-12] .
↑ Nagrobek [dostęp 2024-09-12].
↑ Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 24 (1797), s. 15, 29 sierpnia 1982. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-09-12].

Bibliografia

Maria Białobrzeska w bazie filmpolski.pl
Maria Białobrzeska w bazie Filmweb
Maria Białobrzeska-Habdank, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-10] .

Linki zewnętrzne

Maria Białobrzeska w bazie IMDb (ang.)

[:0-1] Powstańcze Biogramy – Maria Białobrzeska-Habdank [online], 1944.pl [dostęp 2018-10-06] (ang.).

[:1-2] Cmentarz Stare Powązki: JAN CYNGAJST, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2024-09-12] .

[3] WitoldW. Sadowy WitoldW., Maria Habdank-Białobrzeska (9.04.1922 - 8.05.2014) [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2024-09-12] (pol.).

[:2-4] Maria Białobrzeska, Warszawa, 14.05.2014 - nekrolog [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2024-09-12] .

[:3-5] Maria Białobrzeska w bazie filmpolski.pl

[:4-6] Maria Białobrzeska-Habdank, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-09-12] .

[7] Nagrobek [dostęp 2024-09-12].

[8] Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 24 (1797), s. 15, 29 sierpnia 1982. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-09-12].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]