Przejdź do zawartości

Leon Surzyński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leon Surzyński
ilustracja
Leon Surzyński (przed 1936)
Data i miejsce urodzenia

8 kwietnia 1891
Inowrocław

Data i miejsce śmierci

28 września 1967
Londyn

Poseł na Sejm II, III, IV i V kadencji (II RP)
Okres

od 1928
do 1939

Przynależność polityczna

BBWR

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Order św. Sawy (Jugosławia) Order Trzech Gwiazd IV klasy (Łotwa)

Leon Surzyński (ur. 8 kwietnia 1891 w Inowrocławiu, zm. 28 września 1967 w Londynie) – polski lekarz, organizator chórów, działacz społeczny, polityk, poseł na Sejm i wicemarszałek Sejmu w II RP, działacz emigracyjny.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W 1911 roku ukończył Królewskie Gimnazjum w Inowrocławiu, gdzie w latach 1909–1910 był prezesem koła Towarzystwa Tomasza Zana. Studiował medycynę na uniwersytetach w Monachium, Würzburgu i Lipsku. W czasie studiów należał do Grup Narodowych, działał w wielu polskich towarzystwach śpiewaczych i niepodległościowych, należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Po wybuchu I wojny światowej kierował komitetem pomocy studentom w Królestwie Polskim.

W 1917 roku otrzymał doktorat z medycyny na Uniwersytecie w Lipsku. W grudniu 1918 roku wrócił do Inowrocławia, gdzie zaangażował się w przygotowania do powstania wielkopolskiego, w czasie którego był lekarzem na Kujawach i organizował punkty sanitarne. Po powstaniu przeniósł się do Poznania i do końca 1919 roku służył w Wojsku Polskim. Następnie praktykował jako lekarz internista.

W 1923 roku wstąpił do Narodowej Partii Robotniczej, w której był od 1926 roku członkiem zarządu wojewódzkiego.

W wyborach do Sejmu w marcu 1928 roku został wybrany na posła z okręgu poznańskiego z listy nr 21 Narodowo-Państwowego Bloku Pracy. W Sejmie zasiadał w klubie Narodowej Partii Robotniczej-Lewicy. W sierpniu 1928 został prezesem wielkopolskiego oddziału Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W latach 1928–1934 należał do Rady Naczelnej Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej. W wyborach do Sejmu w roku 1930 oraz w 1935 został posłem z listy BBWR. Od 1937 roku był przewodniczącym Okręgu Wielkopolskiego Obozu Zjednoczenia Narodowego.

Po wyborze w 1938 roku na posła w V kadencji został wicemarszałkiem sejmu oraz przewodniczącym komisji budżetowej i komisji spraw zagranicznych. Po wybuchu II wojny światowej, gdy Sejm podjął uchwałę o zmniejszeniu liczby posłów do 41, pozostał wicemarszałkiem i przewodniczącym komisji budżetowej[1][2].

We wrześniu 1939 roku przedostał się do Bukaresztu, skąd w 1940 wyjechał na Cypr (do Kyrenii), gdzie założył chór, a w 1941 roku – do Palestyny (do Latrun), gdzie zgłosił się do służby wojskowej w Ośrodku Zapasowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Został skierowany do pracy w szpitalu w Baragwanath k. Johannesburga. 10 stycznia 1944 roku spotkał się z premierem ZPAJeanem Sumtsem[3].

W 1945 roku przeniósł się do Wielkiej Brytanii, gdzie praktykował jako lekarz w Londynie. Od 1950 roku był członkiem, a od 1954 roku prezesem, Głównej Komisji Rewizyjnej Skarbu Narodowego. Był prezesem założonego w 1955 roku Związku Polskich Chórów w Wielkiej Brytanii.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Piotra (1859–1935), i Stanisławy Marianny z Meissnerów. Pochodził ze znanej rodziny muzyków (organistów), kompozytorów, dyrygentów. Jego stryjami byli:

Bratem stryjecznym Leona (synem Stefana) był Władysław Surzyński (1906–1987) – aktor, dyrygent i recytator.

Leon Surzyński ożenił się 26 kwietnia 1921 roku z Heleną Kaniewską, z którą miał córki Barbarę (1922–2015) i Marię (1925–2018). Jego wnukiem jest Andrzej Machowski – polski polityk, urzędnik samorządowy, poseł na Sejm II kadencji.

Zmarł 28 września 1967 roku w Londynie. Został pochowany 28 października 1967 roku na Cmentarzu komunalnym Junikowo w Poznaniu (pole 11-47-3)[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 279.
  2. Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Leon Surzyński. [dostęp 2012-06-17].
  3. a b c d Janusz Karwat: Surzyński Leon. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 46: Surmacki Leopold – Swolkień Bolesław. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2009, s. 44–47. ISBN 978-83-88909-70-2.
  4. M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  5. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu rozwoju sztuki”.
  6. a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 708. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984
  7. Poznan.pl - Plan Poznania - Cmentarze [online], www.poznan.pl [dostęp 2021-02-04].