Bitwa pod Biełopolem
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
4 lipca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Biełopolem[a] | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Płd.-Zach. | ||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Wojna polska 1918–1921[2]
Bitwa pod Biełopolem – walki polskiego 145 pułku piechoty mjr. Karola Steinbacha z sowiecką 45 Dywizją Strzelców toczone w okresie ofensywy Frontu Południowo-Zachodniego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Sytuacja ogólna
[edytuj | edytuj kod]26 maja na Ukrainie wojska sowieckiego Frontu Południowo-Zachodniego przeszły do ofensywy, a już 5 czerwca trzy dywizje sowieckiej 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego przełamały trwale polski front na odcinku obrony grupy gen. Jana Sawickiego[4][5].
10 czerwca odwrót spod Kijowa w kierunku na Korosteń rozpoczęła polska 3 Armia[6], 16 czerwca dotarła do Uszy[7], a 22 czerwca większość sił posiadała już na Uborci[8]. W ostatnich dniach czerwca poszczególne związki operacyjne Frontu Ukraińskiego, dowodzonego już przez gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, ugrupowane były w następujący sposób: Armia Ukraińska gen. Michajła Omelianowicza-Pawlenki skupiona była nad Dniestrem, w kierunku granicy z Rumunią, 6 Armia gen. Wacława Iwaszkiewicza-Rudoszańskiego zajmowała odcinek frontu Dniestr–Chmielnik–Lubar, nowo sformowana 2 Armia gen. Kazimierza Raszewskiego znajdowała się na linii rzek Słucz i Horyń, a 3 Armia gen. Edwarda Rydza-Śmigłego rozlokowana była nad Uborcią[9][10].
27 czerwca 1 Armia Konna przełamała polską obronę na Słuczy na południe od Zwiahla, na odcinku bronionym przez I Brygadę Piechoty (rez.). Kawaleria Budionnego wdarła się w lukę między lewym skrzydłem 6 Armii a grupą gen. Leona Berbeckiego z 2 Armii[11]. 28 czerwca padł Korzec, a 3 Dywizja Piechoty Legionów wycofała się za Horyń[12]. 29 czerwca dowództwo polskiego Frontu Ukraińskiego przygotowało plan uderzenia na sowiecką 1 Armię Konną. Uderzyć miały jednocześnie 1. i 3 Dywizja Piechoty Legionów oraz 6 Dywizja Piechoty[12]. Szczególne zadanie otrzymała 18 Dywizja Piechoty gen. Franciszka Krajowskiego. Miała ona doścignąć jazdę Budionnego i związać ją walką[13]. Polski plan pobicia 1 Armii Konnej pod Korcem nie powiódł się i 2 lipca strona polska zaniechała działań ofensywnych w tym rejonie[12].
Szykując się do pościgu za 1 Armią Konną, gen. Franciszek Krajowski koncentrował pułki swojej 18 Dywizji Piechoty w rejonie Starokonstantynowa[14].
Walki pod Biełopolem
[edytuj | edytuj kod]Wobec przełamania frontu polskiego nad Słuczą, dowódca 6 Armii nakazał grupie gen. Franciszka Krajowskiego[b] przywrócić łączność swojej armii z sąsiednią 2 Armią[1]. 2 lipca grupa ruszyła na Zasław i Michnów[16]. Kolumna gen. Mieczysława Lindego[c] kierowała się na Zasław. Jej zadaniem było uderzenie na tyły i skrzydło skoncentrowanych tam oddziałów nieprzyjaciela. Ubezpieczenie boczne kolumny stanowiły dwa bataliony 145 pułku piechoty mjr. Karola Steinbacha, które to nocą 4 lipca dotarły do Biełopola. Tam zauważono długą kolumnę czerwonoarmistów, kierujących się na południe[1][17]. Polskie bataliony natychmiast rozwinęły się do walki i z odległości 300 m otworzyły ogień. Zaskoczenie było tak wielkie, że przeciwnik porzucił broń, tabory i rozproszył się w terenie. Oddział mjr. Steinbacha zatrzymał się w Biełopolu na odpoczynek. Nad ranem kawaleria 45 Dywizji Strzelców zaatakowała miejscowość. Atak został skutecznie odparty[18].
Bilans walk
[edytuj | edytuj kod]Grupa ubezpieczenia w składzie I i III/145 pułku piechoty dzięki zdecydowanemu działaniu odniosła sukces w walce. Zdobyto osiem dział, kilkanaście ckm-ów, tabor i wzięto do niewoli kilkudziesięciu jeńców[1][17].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Biełopol, obecnie Білопіль, rejon szepetowski, miejscowość na Ukrainie na południowy wschód od Zasławia, na południe od miasta Szepetówka[1].
- ↑ Generał Franciszek Krajowski był w owym czasie etatowym dowódcą 18 Dywizji Piechoty[15].
- ↑ Generał Mieczysław Linde był w owym czasie dowódcą XXXVI Brygady Piechoty[15].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Odziemkowski 2004 ↓, s. 40.
- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Arciszewski 1923 ↓.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 231.
- ↑ Biernacki 1924 ↓, s. 66.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 172.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 146.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 195.
- ↑ Wyszczelski 2008 ↓, s. 283.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 46.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 182.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 201.
- ↑ Wyszczelski 2008 ↓, s. 172.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 71.
- ↑ a b Arciszewski 1923 ↓, s. 20.
- ↑ Obecnie Михнів, rejon zasławski
- ↑ a b Grochot 1930 ↓, s. 19.
- ↑ Arciszewski 1923 ↓, s. 23.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Franciszek Adam Arciszewski: Ostróg – Dubno – Brody. Walki 18 Dywizji Piechoty z konną armją Budiennego (1 lipca – 6 sierpnia 1920). Szkice. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Mieczysław Biernacki: Działania Armji Konnej Budiennego w kampanji polsko-rosyjskiej 1920 r. 26 V – 20 VI 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1924.
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Jan Grochot: Zarys historii wojennej 72-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914–1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.
- Lech Wyszczelski: Kijów 1920. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2008. ISBN 978-83-11-11431-9.