Anatolij Firsow
Szablon:Hokeista infobox Anatolij Wasiljewicz Firsow (ros. Анатолий Васильевич Фирсов; ur. 1 lutego 1941 w Moskwie, zm. 24 lipca 2000 w Firsanowce, rejon Chimki, obwód moskiewski) – radziecki hokeista, reprezentant ZSRR, trzykrotny olimpijczyk, trener hokejowy. Działacz państwowy.
Kariera zawodnicza
- Spartak Moskwa (1958-1961)
- CSKA Moskwa (1961-1973)
Wychowanek Spartaka, do składu którego trafił w wieku 17 lat w 1958[1]. W 1961 został powołany do służby wojskowej i w związku z tym został przeniesiony do innego stołecznego klubu, armijnego CSKA[2][3]. Był jego wieloletnim zawodnikiem przez kolejnych 13 sezonów. W ramach mistrzostw ZSRR rozegrał 474 meczów, w których strzelił 346 goli[4].
Hokej dla nas był pracą i zabawą. Więc nawet nie myśleliśmy, gdy mówili nam: "Jeśli wygracie, zapłacimy wam dobre pieniądze". Wiedzieliśmy, że i tak nie zapłacą nam praktycznie nic, lecz była to po prostu miłość hokeja. Uważaliśmy siebie za zawodowców z wynagrodzeniem dla amatorów. (Anatolij Firsow)[1]
Uczestniczył w turniejach mistrzostw świata w 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971 oraz na zimowych igrzyskach olimpijskich 1964, 1968, 1972. W tym czasie był powoływany do reprezentacji przez wybitnego trenera reprezentacji Anatolija Tarasowa[1], który równolegle był jego szkoleniowcem w zespole klubym CSKA i doceniał jego umiejętności. Z kadrą ZSRR ośmiokrotnie zdobywał tytuł mistrza świata, zaś indywidualnie trzykrotnie był najskuteczniejszym zawodnikiem i strzelcem turnieju[2], cztery razy był wybierany do składu gwiazd turnieju (co ciekawe, dwukrotnie jako lewoskrzydłowy i dwukrotnie jako prawoskrzydłowy) oraz trzy razy został uznany najlepszym napastnikiem turnieju. Łącznie na turniejach zimowych igrzysk olimpijskich w 67 rozegranych meczach strzelił 67 goli[2].
Po odejściu Tarasowa ze stanowiska trenera, przywiązany do niego Firsow postanowił zakończyć karierę w wieku 32 lat[5] (jak przyznał był „oddany Tarasowowi” i „nie wierzył już żadnemu innemu trenerowi”[1]). Wówczas w 1972 przedstawiciele kanadyjskiego klubu Montreal Canadiens sondowali możliwość występów Firsowa w jego barwach w zawodowej lidze NHL, lecz ich zapytanie pozostało bez odpowiedzi ze strony radzieckich władz[1].
Jest uważany za jednego z najlepszych napastników w historii hokeja[6][7]. Mimo że dysponował wątłymi warunkami fizycznymi (był niewysoki i szczupły – z uwagi na to określano go mianem „filigranowy”[8])[1], dzięki konsekwentnemu treningowi rozwinął możliwości kondycyjne i siłowe[2][3].
Był doceniany przez wielu z uwagi na nieprzeciętne umiejętności.
Trzy rzeczy uczyniły go lepszym niż ktokolwiek inny. Wymyślił zagranie krążkiem "od kija do łyżwy do kija", które wykonywał tak, jakby tracił panowanie; miał zabójczy strzał "z klepy", który przełamywał nogi bramkarzy, w czasie gdy tylko niewielu z nich ubierało maski na twarz; oraz miał niesamowite umiejętności operowania kijem. Był fanatykiem hokeja i trenował bez przerwy. (Igor Kuperman)[1]
Przyczynił się do rozwoju hokeja w ZSRR swoim talentem przyciągając młodzież do tej dyscypliny.
Kiedy byłem dzieckiem, oglądanie go było niewiarygodne. Był legendą. Kilka pokoleń dzieciaków dorastało chcąc grać w hokeja z powodu Firsowa i przez to, co robił na lodzie. Był elektryzujący. Jego strzał był nie do zatrzymania. Wszystkie triki, które wykonywał na lodzie, były nie do powtórzenia. (Wiaczesław Fietisow)[1]
Kariera trenerska
- CSKA Moskwa (1972-1977)
- Reprezentacja ZSRR juniorów (1976-1977)
- Legia Warszawa (1977-1979)
Po zakończeniu kariery został trenerem (przez kilka lat trenował juniorów w CSKA). Absolwent Moskiewskiej Państwowej Akademii Kultury Fizycznej z 1977[3]. Przez rok pracował z reprezentacją ZSRR juniorów do lat 18, zdobywając z nią brązowy medal na turnieju mistrzostw Europy w 1977. Następnie wyjechał do Polski i przez dwa lata był szkoleniowcem również wojskowego klubu, Legii Warszawa, z którą w 1978 uzyskał awans do ówczesnej I ligi. Po demobilizacji z wojska w 1987 podjął pracę w Eksperymentalnym Stowarzyszeniu Młodzieżowym "Kirowiec" działając na rzecz nauki hokeja wśród młodzieży[3][5].
Inne informacje
- Urodził się podczas podczas wojny światowej, jego rodzicami byli Wasilij i Klawdija, miał dwoje rodzeństwa: brata Wiktora i siostrę Walentinę[5]. Wkrótce po jego urodzeniu w 1941 zginął jego ojciec w pierwszym okresie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej[1][5].
- W 1973 opublikował książkę pt. Zapal światło zwycięstwa (ros. Зажечь победы свет) z 1973[3][9].
- Od 1968 należał do KPZR. W 1989 został wybranym deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR. Jako parlamentarzysta działał na rzecz poprawy stanu zdrowia i sportu w Rosji[2][10] oraz osób niepełnosprawnych i byłych sportowców[5].
- W latach 90. prowadził działalność biznesową w Szwajcarii[11].
- Ostatni mecz, o charakterze pokazowym, rozegrał w maju 2000 podczas jubileuszu 60 lat Wiaczesława Starszynowa[11].
- W 2000 zmarła jego żona[5], a Anatolij Firsow zmarł dwa miesiące później na zawał serca w swojej daczy w miejscowości Firsanowka pod Moskwą[5]. Został pochowany na cmentarzu w miejscowości Schodnia. W 2001 na jego grobie umieszczono pomnik wraz z krzyżem[12].
- Miał syna Anatolija, który wraz z Wiktorem Kuźkinem założył fundację Anatolija Firsowa[12].
- W pierwszą rocznicę jego śmierci imieniem Anatolija Firsowa nazwano diament znaleziony w Jakucji o wadze 94 karatów[13]. W późniejszym czasie informowano o diamencie nazwanym jego imieniem o wadze 181,59 karatów[14][15]
- W 2011 powstał film dokumentalny z serii Gwiazdy sowieckiego lodu, poświęcony Anatolijowi Firsowowi i Władimirowi Jurzinowi[8].
Osiągnięcia
- Reprezentacyjne
- Złoty medal mistrzostw świata: 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971
- Złoty medal mistrzostw Europy: 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970
- Srebrny medal mistrzostw Europy: 1971
- Złoty medal igrzysk olimpijskich: 1964, 1968, 1972
- Klubowe
- Złoty medal mistrzostw ZSRR: 1963, 1964, 1965, 1966, 1968, 1970, 1971, 1972, 1973 z CSKA Moskwa
- Srebrny medal mistrzostw ZSRR: 1967, 1969 z CSKA Moskwa
- Brązowy medal mistrzostw ZSRR: 1962 z CSKA Moskwa
- Puchar ZSRR: 1966, 1967, 1968, 1969, 1973 z CSKA Moskwa
- Puchar Europy: 1969, 1970, 1971, 1972, 1973 z CSKA Moskwa
- Indywidualne
- Mistrzostwa świata w 1967:
- Pierwsze miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 22 punkty
- Skład gwiazd turnieju (jako lewoskrzydłowy)
- Najlepszy napastnik turnieju
- Sezon 1967/1968 ligi radzieckiej:
- Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1968:
- Pierwsze miejsce w klasyfikacji strzelców turnieju: 12 goli
- Pierwsze miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 16 punktów
- Skład gwiazd turnieju
- Najlepszy napastnik turnieju
- Mistrzostwa świata w 1968:
- Skład gwiazd turnieju (jako lewoskrzydłowy)
- Najlepszy napastnik turnieju
- Pierwsze miejsce w klasyfikacji strzelców turnieju: 12 goli
- Pierwsze miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 16 punktów
- Sezon 1968/1969 ligi radzieckiej:
- Najlepszy zawodnik sezonu mistrzostw ZSRR w hokeju na lodzie
- Mistrzostwa świata w 1969:
- Pierwsze miejsce w klasyfikacji strzelców turnieju: 10 goli
- Pierwsze miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 14 punktów
- Skład gwiazd turnieju (jako lewoskrzydłowy)
- Mistrzostwa świata w 1970:
- Skład gwiazd turnieju
- Sezon 1970/1971 ligi radzieckiej:
- Najlepszy zawodnik sezonu mistrzostw ZSRR w hokeju na lodzie
- Mistrzostwa świata w 1971:
- Pierwsze miejsce w klasyfikacji strzelców turnieju: 11 goli
- Pierwsze miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 19 punktów
- Skład gwiazd turnieju (jako lewoskrzydłowy)
- Najlepszy napastnik turnieju
- Sezon 1971/1972 ligi radzieckiej:
- Nagroda Najlepsza Trójka dla tercetu najskuteczniejszych strzelców ligi (oraz Walerij Charłamow i Władimir Wikułow) - łącznie 78 goli
- Szkoleniowe
- Brązowy medal mistrzostw Europy juniorów do lat 18: 1977 z ZSRR
- Mistrzostwo II ligi polskiej i awans do I ligi polskiej: 1978
Wyróżnienia i odznaczenia
- Wyróżnienia sportowe
- Zasłużony Mistrz Sportu ZSRR w hokeju na lodzie: 1964
- Zasłużony Trener ZSRR
- Galeria Sławy IIHF: 1998[11]
- Odznaczenia państwowe
- Order Znak Honoru: 1965, 1968[2]
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy: 1972[2]
- ↑ a b c d e f g h i Firsov was Russia's greatest player. nhl.com, 2008-11-20. [dostęp 2013-11-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g ФИРСОВ Анатолий Васильевич. biograph.ru. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
- ↑ a b c d e Анатолий Фирсов. calend.ru, 2013-10-01. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
- ↑ Сегодня исполнилось бы 70 лет Анатолию Фирсову. sports.ru, 2011-02-01. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
- ↑ a b c d e f g Три периода Анатолия Фирсова. old.redstar.ru, 2001-02-10. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
- ↑ Firsow Anatolij. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2013-11-01]. (pol.).
- ↑ Grenoble ’68 : Firsov Was Fearsome. goironpigs.com, 2013-11-01. [dostęp 2013-11-01]. (ang.).
- ↑ a b Звезды советского льда. Анатолий Фирсов, Владимир Юрзинов. culture.ru. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
- ↑ Беллетристика → Зажечь победы свет. eknigi.org. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
- ↑ 1989: Millions of Russians go to the polls. news.bbc.co.uk. [dostęp 2013-11-01]. (ang.).
- ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiekomm
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b «Комсомолка» помогла поставить памятник Анатолию Фирсову. kp.ru, 2001-11-02. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
- ↑ В честь Анатолия Фирсова назвали якутский алмаз. kp.ru, 2001-06-24. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
- ↑ Алмаз массой 158,2 карата найден компанией АЛРОСА в Якутии. forbes.ru. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
- ↑ КРУПНЕЙШИЕ АЛМАЗЫ, НАЙДЕННЫЕ НА ТЕРРИТОРИИ РОССИИ. awros.ru. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
Bibliografia
- Anatolij Firsow w bazie Eliteprospects.com (ang.) (ang.)
- Anatolij Firsow w bazie Eurohockey.com (ang.) (ang.)
- Anatolij Firsow w bazie The Internet Hockey Database (ang.) (ang.)
- Anatolij Firsow – profil na stronie chidlovski.net (ros.)
- Anatolij Firsow – biogram na stronie sport-necropol.narod.ru (ros.)
- Anatolij Firsow – biogram na stronie games-olimpic.ru (ros.)
- Anatolij Firsow – biogram na stronie Rosyjskiej Federacji Hokejowej (ros.)
- Radzieccy hokeiści
- Radzieccy medaliści olimpijscy
- Hokeiści Spartaka Moskwa
- Hokeiści CSKA Moskwa
- Medaliści Zimowych Igrzysk Olimpijskich, Innsbruck 1964
- Medaliści Zimowych Igrzysk Olimpijskich, Grenoble 1968
- Medaliści Zimowych Igrzysk Olimpijskich, Sapporo 1972
- Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy
- Odznaczeni Orderem "Znak Honoru"
- Członkowie Galerii Sławy IIHF
- Radzieccy trenerzy hokejowi
- Trenerzy hokeistów Legii Warszawa
- Rosyjscy trenerzy hokejowi
- Rosyjscy działacze hokeja na lodzie
- Deputowani do Rady Najwyższej ZSRR
- Urodzeni w 1941
- Zmarli w 2000