Przejdź do zawartości

Octavio Paz: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
porządki
przypisy i meryt
Linia 32: Linia 32:
== Życiorys ==
== Życiorys ==
=== Dzieciństwo i młodość ===
=== Dzieciństwo i młodość ===
Octavio Paz urodził się 31 marca 1914, w czasie trwania [[Rewolucja meksykańska|Rewolucji meksykańskiej]]. Zaledwie kilka miesięcy później dołączył do swojego ojca działającego w ruchu zapatystów razem z [[Antonio Díaz Soto y Gama]]. Jego matka przeprowadziła się do domu dziadka po stronie ojca, Ireneo Paz, w Mixcoac, wtedy wioski znajdującej się w pobliżu miasta Meksyk. Pozostali tam do czasu kiedy Octavio Paz Solórzano wraz z reprezentantami ruchu zapatystów musiał szukać azylu w Los Angeles, w Stanach Zjednoczonych, gdzie pozostał aż do 1919, roku w którym dokonano zamachu na [[Emiliano Zapata]].
Octavio Paz urodził się 31 marca 1914, w czasie trwania [[Rewolucja meksykańska|Rewolucji meksykańskiej]]. Jego ojciec, adwokat, był przedstawicielem [[Emiliano Zapata|Emiliano Zapaty]]{{odn|Jeżewski|1981|s=120}}. Jego matka mieszkała w czasie rewolucji w domu teścia, Ireneo Paz, w Mixcoac, wtedy wioski znajdującej się w pobliżu miasta Meksyk. Pozostali tam do czasu kiedy Octavio Paz Solórzano wraz z reprezentantami ruchu zapatystów musiał szukać azylu w Los Angeles, w Stanach Zjednoczonych, gdzie pozostał aż do 1919.


W tym czasie pozostawał pod opieką swojej matki Josefina Lozano, ciotki Amalia Paz Solórzano i dziadka, Ireneo Paz (1836-1924) byłego żołnierza wojsk [[Porfirio Díaz]]. Jego ojciec, Octavio Paz Solórzano (1883-1935), najmłodszy z siedmiorga rodzeństwa, pracował jako notariusz i prawnik dla [[Emiliano Zapata|Emiliano Zapaty]], był zaangażowany w reformę rolną, która nastąpiła po Rewolucji. Brał czynny udział w ruchu Vasconcelosego. Wszystko to sprawiło, że jego ojciec rzadko bywał w domu.
W tym czasie pozostawał pod opieką swojej matki Josefina Lozano, ciotki Amalia Paz Solórzano i dziadka, Ireneo Paz (1836-1924) byłego żołnierza wojsk [[Porfirio Díaz]]. Jego ojciec, Octavio Paz Solórzano (1883-1935), najmłodszy z siedmiorga rodzeństwa, pracował jako notariusz i prawnik dla [[Emiliano Zapata|Emiliano Zapaty]], był zaangażowany w reformę rolną, która nastąpiła po Rewolucji. Brał czynny udział w ruchu Vasconcelosego.


W 1931 zakłada wraz z grupą przyjciół pismo literackie ''Barandal''{{odn|Jeżewski|1981|s=121}}. Debiutuje w 1933 tomikiem wierszy ''Luna silvestre''{{odn|Jeżewski|1981|s=121-122}}. Przerywa studia na [[Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku|Uniwersytecie w Meksyku]], wyjeżdża na [[Jukatan (półwysep)|półwysem Jukatan]], gdzie zakłada szkołę dla dzieci robotników i chłopów{{odn|Jeżewski|1981|s=122}}.
=== Edukacja ===
Octavio Paz rozpoczął swoją edukację w Stanach Zjednoczonych, gdzie jego ojciec Paz Solórzano przybył jako reprezentant ruchu zapatystów.


=== Późniejsze życie ===
Pobyt w Stanach Zjednoczonych, przez prawie dwa lata, Octavio Paz wspomina głównie jako niemożność porozumienia się ze swoimi rówieśnikami jako że nie znał języka angielskiego.
W 1937 wyjeżdża na kongres pisarzy w Hiszpanii, znajdującej się w wtedy w trakcie [[Hiszpańska wojna domowa|wojny domowej]]. Spotyka tam poetów i artystów obszaru języka hiszpańskiego{{odn|Jeżewski|1981|s=122}}. Do Meksyku wraca w 1938, rozpoczynając działalność polityczno-publicystyczną w środowiskach socjalistycznych{{odn|Jeżewski|1981|s=123}}.

W 1943 dzięki [[Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima|stypendium Guggenheima]] wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie do Meksyku wstępuje do meksykańskiej służby zagranicznej. W 1945 wyjeżdża na placówkę dyplomatyczną do Francji{{odn|Jeżewski|1981|s=126}}.

W 1962 zostaje ambasadorem Meksyku w Indiach. Podaje się do dymisji w 1968 w odpowiedzi na użycie broni palnej przez meksykańską policję wobec protestujących w przeddzień otwarcia [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1968]] ([[Masakra w Tlatelolco]]){{odn|Jeżewski|1981|s=131}}

Stopniowo zyskuje też międzynarodowy rozgłos literacki. Jest wielokrotnie nagradzany i w 1990 otrzymuje [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury|Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury]].

W 1965 żeni się z Francuzką, Marie-José Tramini.

Po rezygnacji z kariery dyplomatycznej wykłada na [[University of Cambridge|Universytecie w Cambridge]] i [[Uniwersytet Harvarda|Uniwersytecie Harvarda]].

Umiera na raka, 19 kwietnia 1998<ref>{{cytuj|autor=Jonathan Kandell |data=1998 |tytuł=Octavio Paz, Mexico's Man of Letters, Dies at 84 |czasopismo=New York Times |url=https://www.nytimes.com/1998/04/21/books/octavio-paz-mexico-s-man-of-letters-dies-at-84.html?pagewanted=all&src=pm |data dostępu=2013-10-03}}</ref>

== Nagrody i wyróżnienia==
* 1956 [[Premio Xavier Villaurrutia]],
* 1967 zostaje członkiem meksykańskiego [[Colegio Nacional]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.colegionacional.org.mx/SACSCMS/XStatic/colegionacional/template/content.aspx?se=vida&te=detallemiembro&mi=176|tytuł=Member of Colegio Nacional|język=es|archiwum=https://web.archive.org/web/20110919164408/http://www.colegionacional.org.mx/SACSCMS/XStatic/colegionacional/template/content.aspx?se=vida&te=detallemiembro&mi=176 |data dostępu=2011-09-19}}</ref>,
* 1977 [[Premio Nacional de Ciencias y Artes]],
* 1977 [[Nagroda Jerozolimska]],
* 1978 [[Doktor honoris causa|doktorat honorowy]] [[Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku]] <ref>{{cytuj stronę|url=http://100.unam.mx/index.php?option=com_content&view=article&id=1379&Itemid=1378&lang=es |tytuł=Honorary Degree National Autonomous University of Mexico ||archiwum=https://web.archive.org/web/20140225195139/http://100.unam.mx/index.php?option=com_content&view=article&id=1379&Itemid=1378&lang=es}}</ref>,
* 1980 doktorat honorowy [[Uniwersytet Harvarda|Uniwersytetu Harvarda]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.harvard.edu/honorary-degrees |tytuł= Honorary Degree Harvard University}}</ref>
* 1980 [[Premio Ollin Yoliztli]],
* 1981 [[Nagroda Cervantesa]],
* 1982 [[Neustadt International Prize for Literature]],
* 1984 [[Nagroda Pokojowa Księgarzy Niemieckich]],
* 1985 [[Premio Internacional Alfonso Reyes]],
* 1987 [[Premio Internacional Menéndez Pelayo]],
* 1989 [[Prix Alexis de Tocqueville]],
* 1990 [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury|Nagroda Nobla w dziedzinie literatury]],
* 1991 Wielki Oficer [[Order Zasługi Republiki Włoskiej|Orderu Zasługi Republiki Włoskiej]] 1991<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.quirinale.it/elementi/Onorificenze.aspx?pag=0&qIdOnorificenza=&cognome=Paz&nome=Octavio&daAnno=1800&aAnno=2013&luogoNascita=&testo=&ordinamento=1 |tytuł=Awards granted to Octavio Paz by the Italian Republic|data dostępu=2013-08-13 |autor=Presidency of the Italian Republic |język=it}}</ref>,
* 1993 [[Nagrody Księżnej Asturii]] dla założonego przez niego pisma [[Vuelta (czasopismo)|Vuelta]].


== Twórczość ==
== Twórczość ==

Wersja z 21:16, 5 lis 2023

Octavio Paz
Ilustracja
Imię i nazwisko

Octavio Paz Lozano

Data i miejsce urodzenia

31 marca 1914
Meksyk

Data i miejsce śmierci

19 kwietnia 1998
Meksyk

Narodowość

meksykańska

Język

hiszpański

Alma Mater

Universidad Nacional Autónoma de México

Dziedzina sztuki

poezja, proza

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Alfonsa X Mądrego (Hiszpania) Order Zasługi Republiki Włoskiej II Klasy (1951-2001)
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury
  • Nagroda Księcia Asturii: Komunikacja i Działania na rzecz Ludzkości, 1993
  • Międzynarodowa Nagroda Neustadt: 1982
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Octavio Paz Lozano (ur. 31 marca 1914 w Meksyku, zm. 19 kwietnia 1998 tamże) – meksykański poeta, eseista, krytyk i dziennikarz. W latach 1945-1968 pracował w służbie dyplomatycznej. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1990.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Octavio Paz urodził się 31 marca 1914, w czasie trwania Rewolucji meksykańskiej. Jego ojciec, adwokat, był przedstawicielem Emiliano Zapaty[1]. Jego matka mieszkała w czasie rewolucji w domu teścia, Ireneo Paz, w Mixcoac, wtedy wioski znajdującej się w pobliżu miasta Meksyk. Pozostali tam do czasu kiedy Octavio Paz Solórzano wraz z reprezentantami ruchu zapatystów musiał szukać azylu w Los Angeles, w Stanach Zjednoczonych, gdzie pozostał aż do 1919.

W tym czasie pozostawał pod opieką swojej matki Josefina Lozano, ciotki Amalia Paz Solórzano i dziadka, Ireneo Paz (1836-1924) byłego żołnierza wojsk Porfirio Díaz. Jego ojciec, Octavio Paz Solórzano (1883-1935), najmłodszy z siedmiorga rodzeństwa, pracował jako notariusz i prawnik dla Emiliano Zapaty, był zaangażowany w reformę rolną, która nastąpiła po Rewolucji. Brał czynny udział w ruchu Vasconcelosego.

W 1931 zakłada wraz z grupą przyjciół pismo literackie Barandal[2]. Debiutuje w 1933 tomikiem wierszy Luna silvestre[3]. Przerywa studia na Uniwersytecie w Meksyku, wyjeżdża na półwysem Jukatan, gdzie zakłada szkołę dla dzieci robotników i chłopów[4].

Późniejsze życie

W 1937 wyjeżdża na kongres pisarzy w Hiszpanii, znajdującej się w wtedy w trakcie wojny domowej. Spotyka tam poetów i artystów obszaru języka hiszpańskiego[4]. Do Meksyku wraca w 1938, rozpoczynając działalność polityczno-publicystyczną w środowiskach socjalistycznych[5].

W 1943 dzięki stypendium Guggenheima wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie do Meksyku wstępuje do meksykańskiej służby zagranicznej. W 1945 wyjeżdża na placówkę dyplomatyczną do Francji[6].

W 1962 zostaje ambasadorem Meksyku w Indiach. Podaje się do dymisji w 1968 w odpowiedzi na użycie broni palnej przez meksykańską policję wobec protestujących w przeddzień otwarcia Letnie Igrzyska Olimpijskie 1968 (Masakra w Tlatelolco)[7]

Stopniowo zyskuje też międzynarodowy rozgłos literacki. Jest wielokrotnie nagradzany i w 1990 otrzymuje Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.

W 1965 żeni się z Francuzką, Marie-José Tramini.

Po rezygnacji z kariery dyplomatycznej wykłada na Universytecie w Cambridge i Uniwersytecie Harvarda.

Umiera na raka, 19 kwietnia 1998[8]

Nagrody i wyróżnienia

Twórczość

Jego twórczość ulegała wielu wpływom, m.in. marksizmu, surrealizmu i mitologii Azteków.

W poemacie Piedra de sol (Kamień słońca, 1957) posługuje się kontrastowymi obrazami, koncentrującymi się na azteckim kamieniu kalendarzowym (przedstawiającym wszechświat), symbolizującymi samotność jednostki i jej poszukiwania więzi z innymi. Wątkiem jego twórczości są rozważania nad rolą poezji w świecie oraz analiza związku między historią a charakterem.

Poezje

  • Dziki księżyc (1933) – debiut
  • No pasaran! (Nie przejdą, 1937)
  • Człowieczy korzeń (1937)
  • W twym jasnym cieniu i inne wiersze o Hiszpanii (1937)
  • Wolność na słowo (Libertad bajo palabra, 1949)
  • Salamandra (1962)
  • Biel (Blanco, 1967)
  • Małpa gramatyczna (1974)
  • Z prochu jesteśmy • Od romantyzmu do awangardy (1974)
  • Pochmurno (1987)
  • Inny głos (1990)

Eseje

  • Labirynt samotności (1950)
  • Postdata (1968)
  • Podwójny płomień • Miłość i erotyzm (1993)

Przypisy

  1. ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 120.
  2. ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 121.
  3. ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 121-122.
  4. ↑ a b Jeżewski 1981 ↓, s. 122.
  5. ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 123.
  6. ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 126.
  7. ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 131.
  8. ↑ Jonathan Kandell, Octavio Paz, Mexico's Man of Letters, Dies at 84, „The New York Times”, 1998 [dostęp 2013-10-03].
  9. ↑ Member of Colegio Nacional. [dostęp 2011-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (hiszp.).
  10. ↑ Honorary Degree National Autonomous University of Mexico. [zarchiwizowane z tego adresu].
  11. ↑ Honorary Degree Harvard University.
  12. ↑ Presidency of the Italian Republic: Awards granted to Octavio Paz by the Italian Republic. [dostęp 2013-08-13]. (wł.).

Bibliografia

  • Krzysztof A. Jeżewski, Nota biograficzna, [w:] Octavio Paz, Poezje wybrane, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1981, s. 120-133.
Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
XX wiek
XXI wiek

Nobel

Laureaci Nagrody Cervantesa

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Octavio_Paz&oldid=71715861”