Przejdź do zawartości

Kongo: Różnice pomiędzy wersjami

Edytuj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Linia 80: Linia 80:


== Historia ==
== Historia ==
Pierwszymi mieszkańcami współczesnych obszarów Konga byli [[Pigmeje]]. Od I tysiąclecia p.n.e. napływały tu plemiona [[Bantu]] parające się rolnictwem. W [[Średniowiecze|średniowieczu]] wykrystalizowały się niewielkie ośrodki polityczne, a pod jego koniec powstało państwo Tio i [[Loango]]. Południe Republiki Konga należało do państwa Kongo z centrum we współczesnej [[Angola|Angoli]]<ref name=pwn>{{encyklopedia PWN|id = 4574531|tytuł=Kongo. Historia|data dostępu=2016-09-06}}</ref>. W 1482 roku obszar ten został dla [[Europa|Europy]] odkryty przez [[Portugalia|Portugalię]]. Odkrycie zapoczątkowało handel niewolnikami. Zniesienie niewolnictwa w XIX wieku osłabiło utrzymujące się z tego procederu państwa Tio i Loango<ref name=pwn />. Od 1880 roku nasiliła się penetracja [[Francja|francuska]]. W 1882 roku utworzona została tutaj francuska [[Kolonia (geografia polityczna)|kolonia]]. W 1910 roku obszar włączono w skład [[Francuska Afryka Równikowa|Francuskiej Afryki Równikowej]]. W trakcie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] tereny przynależały do [[Wolna Francja|Wolnych Francuzów]]. Po 1945 roku utworzone zostały pierwsze organizacje polityczne i [[związek zawodowy|związki zawodowe]]. W 1958 roku utworzono republikę autonomiczną wchodzącą w skład [[Wspólnota Francuska|Wspólnoty Francuskiej]]<ref name=pwn />.
Pierwszymi mieszkańcami współczesnych obszarów Konga byli [[Pigmeje]]. Od I tysiąclecia p.n.e. napływały tu plemiona [[Bantu]] parające się rolnictwem. W [[Średniowiecze|średniowieczu]] wykrystalizowały się niewielkie ośrodki polityczne, a pod jego koniec powstało państwo Tio i [[Loango]]. Południe Republiki Konga należało do państwa Kongo z centrum we współczesnej [[Angola|Angoli]]<ref name=pwn>{{encyklopedia PWN|id = 4574531|tytuł=Kongo. Historia|data dostępu=2016-09-06}}</ref>. W 1482 roku obszar ten został odkryty dla [[Europa|Europy]] przez [[Portugalia|Portugalię]], co zapoczątkowało handel niewolnikami. Zniesienie niewolnictwa w XIX wieku osłabiło utrzymujące się z tego procederu państwa Tio i Loango<ref name=pwn />. Od 1880 roku nasiliła się penetracja [[Francja|francuska]]. W 1882 roku utworzona została tutaj francuska [[Kolonia (geografia polityczna)|kolonia]]. W 1910 roku obszar włączono w skład [[Francuska Afryka Równikowa|Francuskiej Afryki Równikowej]]. W trakcie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] tereny przynależały do [[Wolna Francja|Wolnych Francuzów]]. Po 1945 roku utworzone zostały pierwsze organizacje polityczne i [[związek zawodowy|związki zawodowe]]. W 1958 roku utworzono republikę autonomiczną wchodzącą w skład [[Wspólnota Francuska|Wspólnoty Francuskiej]]<ref name=pwn />.


W 1960 roku proklamowano niepodległą republikę, działającą początkowo pod nazwą Kongo Brazzaville. Pierwszym prezydentem został prozachodni [[Fulbert Youlou]]<ref name=pwn />. Po wojskowym [[zamach stanu|puczu]] z 1963 roku władze objęli [[marksizm|marksiści]]. W 1969 roku proklamowano [[Ludowa Republika Konga|Ludową Republikę Konga]]. Do 1979 roku częste roszady na szczytach władzy. W latach 1966–1977 prezydentem był [[Marien Ngouabi]]. W tym czasie Kongo prowadziło politykę niezaangażowania, rozwijało relacje z [[blok wschodni|blokiem wschodnim]]. Największym problemem ówczesnego Kongo były zatargi z sąsiednim [[Zair]]em. Od 1979 roku urząd prezydenta należał do [[Denis Sassou-Nguesso|Denisa Sassou-Nguesso]]. Nowa konstytucja usankcjonowała jednopartyjne rządy [[Kongijska Partia Pracy|Kongijskiej Partii Pracy]]. Od połowy lat 80. pogłębiały się trudności gospodarcze. W tym samym czasie rząd zapoczątkował liberalizację polityczną<ref name=pwn /><ref name=o>{{cytuj stronę |url = http://portalwiedzy.onet.pl/36015,,,,kongo,haslo.html |tytuł = Kongo |opublikowany = portalwiedzy.onet.pl |język = pl}}</ref>. Efektem tego, było m.in. to, że LRK, była jednym z czterech państw bloku komunistycznego (obok Jugosławii, Rumunii i Chin), które nie zbojkotowało Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1984{{fakt|data=2017-12}}.
W 1960 roku proklamowano niepodległą republikę, działającą początkowo pod nazwą Kongo Brazzaville. Pierwszym prezydentem został prozachodni [[Fulbert Youlou]]<ref name=pwn />. Po wojskowym [[zamach stanu|puczu]] z 1963 roku władze objęli [[marksizm|marksiści]]. W 1969 roku proklamowano [[Ludowa Republika Konga|Ludową Republikę Konga]]. Do 1979 roku częste roszady na szczytach władzy. W latach 1966–1977 prezydentem był [[Marien Ngouabi]]. W tym czasie Kongo prowadziło politykę niezaangażowania, rozwijało relacje z [[blok wschodni|blokiem wschodnim]]. Największym problemem ówczesnego Kongo były zatargi z sąsiednim [[Zair]]em. Od 1979 roku urząd prezydenta należał do [[Denis Sassou-Nguesso|Denisa Sassou-Nguesso]]. Nowa konstytucja usankcjonowała jednopartyjne rządy [[Kongijska Partia Pracy|Kongijskiej Partii Pracy]]. Od połowy lat 80. pogłębiały się trudności gospodarcze. W tym samym czasie rząd zapoczątkował liberalizację polityczną<ref name=pwn /><ref name=o>{{cytuj stronę |url = http://portalwiedzy.onet.pl/36015,,,,kongo,haslo.html |tytuł = Kongo |opublikowany = portalwiedzy.onet.pl |język = pl}}</ref>. Efektem tego, było m.in. to, że LRK, była jednym z czterech państw bloku komunistycznego (obok Jugosławii, Rumunii i Chin), które nie zbojkotowało Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1984{{fakt|data=2017-12}}.

Wersja z 17:08, 25 lis 2021

{{{nazwa}}}
Herb Flaga
Herb Konga flaga Konga
Dewiza: Unite, Travail, Progres
Hymn:
La Congolaise
[[Plik:{{{hymn audio}}}|200px]]
Konstytucja

Konstytucja Konga

Stolica

Brazzaville

Powierzchnia

342 000

Populacja
• liczba ludności


5 260 750
(2017)

Domena internetowa

.cg

PKB ({{{pkb rok}}})
 • całkowite 
 • na osobę


8,51 mld[1] USD
{{{pkb na osobę}}}

Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach

Kongo (Republika Konga, fr. Congo, République du Congo) – państwo w środkowej Afryce nad Oceanem Atlantyckim. Graniczy z Gabonem, Kamerunem, Republiką Środkowoafrykańską, Angolą (Kabinda) i Demokratyczną Republiką Konga.

W czasach kolonialnych występowało pod nazwą Kongo Francuskie i Kongo Środkowe, a tuż po odzyskaniu niepodległości jako Kongo-Brazzaville (stosowane nadal dla odróżnienia od Demokratycznej Republiki Konga) i Ludowa Republika Konga.

Etymologia

Nazwa kraju pochodzi od rzeki Kongo, która stanowi większość wschodniej granicy. Nazwa rzeki pochodzi zaś od nazwy jednego z ludów bantu, Bakongo (co znaczy myśliwi), które zamieszkiwało ujście rzeki, gdy zostało ono odkryte przez Portugalczyków w XV wieku.

Historia

Pierwszymi mieszkańcami współczesnych obszarów Konga byli Pigmeje. Od I tysiąclecia p.n.e. napływały tu plemiona Bantu parające się rolnictwem. W średniowieczu wykrystalizowały się niewielkie ośrodki polityczne, a pod jego koniec powstało państwo Tio i Loango. Południe Republiki Konga należało do państwa Kongo z centrum we współczesnej Angoli[3]. W 1482 roku obszar ten został odkryty dla Europy przez Portugalię, co zapoczątkowało handel niewolnikami. Zniesienie niewolnictwa w XIX wieku osłabiło utrzymujące się z tego procederu państwa Tio i Loango[3]. Od 1880 roku nasiliła się penetracja francuska. W 1882 roku utworzona została tutaj francuska kolonia. W 1910 roku obszar włączono w skład Francuskiej Afryki Równikowej. W trakcie II wojny światowej tereny przynależały do Wolnych Francuzów. Po 1945 roku utworzone zostały pierwsze organizacje polityczne i związki zawodowe. W 1958 roku utworzono republikę autonomiczną wchodzącą w skład Wspólnoty Francuskiej[3].

W 1960 roku proklamowano niepodległą republikę, działającą początkowo pod nazwą Kongo Brazzaville. Pierwszym prezydentem został prozachodni Fulbert Youlou[3]. Po wojskowym puczu z 1963 roku władze objęli marksiści. W 1969 roku proklamowano Ludową Republikę Konga. Do 1979 roku częste roszady na szczytach władzy. W latach 1966–1977 prezydentem był Marien Ngouabi. W tym czasie Kongo prowadziło politykę niezaangażowania, rozwijało relacje z blokiem wschodnim. Największym problemem ówczesnego Kongo były zatargi z sąsiednim Zairem. Od 1979 roku urząd prezydenta należał do Denisa Sassou-Nguesso. Nowa konstytucja usankcjonowała jednopartyjne rządy Kongijskiej Partii Pracy. Od połowy lat 80. pogłębiały się trudności gospodarcze. W tym samym czasie rząd zapoczątkował liberalizację polityczną[3][4]. Efektem tego, było m.in. to, że LRK, była jednym z czterech państw bloku komunistycznego (obok Jugosławii, Rumunii i Chin), które nie zbojkotowało Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1984[potrzebny przypis].

W 1990 roku rządząca partia zrezygnowała z marksizmu i przyjęła socjaldemokratyczny program; wprowadzono system wielopartyjny. W 1991 roku zmieniono nazwę kraju na Republika Kongo. W 1992 roku, po wprowadzeniu nowej konstytucji, odbyły się wybory parlamentarne i prezydenckie. Zwyciężył w nich Pascal Lissouba i jego Panafrykańska Unia na rzecz Socjaldemokracji. W 1997 roku wybuchła wojna domowa. W konflikcie starły się siły Sassou-Nguesso popartego przez Angolę i rządu wspartego przez oddziały UNITA (korzystające z baz w Kongu). Wojna zakończyła się zwycięstwem rebeliantów Sassou-Nguesso, który mianował się prezydentem. W 1999 roku podpisano układ pokojowy, a w 2000 roku władze ogłosiły koniec wojny. W 2002 roku ustanowiono nową konstytucję (system wielopartyjny i 7-letnia kadencja prezydenta) i odbyły się wybory. Przyniosły one zwycięstwo Sassou-Nguesso i jego partii PCT[3][4], ale spowodowały wznowienie działań zbrojnych przez rebeliantów z południa kraju. W 2003 zawarto z nimi porozumienie pokojowe[2].

Denis Sassou-Nguesso został wybrany na drugą kadencję w 2009 roku. Po korzystnym dla siebie wyniku referendum, w 2016 roku ponownie wygrał wybory – na 3. kadencję[2].

Ustrój polityczny

Republika Konga jest republiką parlamentarną z systemem prezydenckim[2].

Konstytucja

 Osobny artykuł: Konstytucja Konga.

Obowiązująca konstytucja została przyjęta w referendum 25 października 2015[2].

Inicjatywa zmiany konstytucji należy do prezydenta i parlamentu. Treść zmiany wymaga opinii sądu najwyższego. Zmiana inicjowana przez prezydenta wymaga akceptacji w referendum lub przez parlament – większością co najmniej 3/4 głosów obu izb na wspólnym posiedzeniu. Zmiana inicjowana przez parlament wymaga akceptacji przez taką samą większość, co poprawka prezydencka. Zapisy dotyczące terytorium kraju, ustroju republikańskiego i świeckości państwa są nienaruszalne[2].

Władza wykonawcza

Głową państwa jest prezydent. Od czasu referendum w 2015 prezydent przestał być szefem rządu a stał się nim premier. Radę ministrów powołuję prezydent. Prezydent wybierany jest w głosowaniu powszechnym, absolutną większością głosów, w dwóch turach (jeśli druga tura jest niezbędna), na 5-letnią kadencję (z możliwością ubiegania się o 2 kolejne kadencje)[2].

Władza ustawodawcza

 Osobny artykuł: Parlament Konga.

Parlament dwuizbowy[2]:

  • Zgromadzenie Narodowe – 151 deputowanych wybieranych na pięcioletnią kadencję w wyborach powszechnych, w jednomandatowych okręgach wyborczych, absolutną większością głosów (w 2 turach, jeśli to konieczne).
  • Senat – 72 członków wybieranych na 6-letnią kadencję w sposób pośredni – przez rady regionalne, zwykłą większością głosów. Połowa składu wybierana jest ponownie, co 3 lata.

System prawny stanowi złożenie prawa francuskiego i prawa zwyczajowego.

Władza sądownicza

Naczelny organ prokuratury:

Sądy najwyższe[2]:

  • sąd najwyższy (fr. Cour Suprême du Congo) – sędziowie wybierani przez parlament; orzekający do ukończenia 65. roku życia;
  • sąd konstytucyjny (fr. Cour Constitutionnelle du Congo) – 9 sędziów nominowanych przez prezydenta. Trzech wskazuje prezydent, 6 – parlament. Wybierani na 9-letnią kadencję (może być wielokrotna) z 1/3 składu odnawianą, co 3 lata.

Sądy niższe[2]:

  • sąd dyscypliny budżetowej i audytu
  • sądy apelacyjne
  • sądy rejonowe
  • sądy okręgowe
  • trybunały ds. zatrudnienia
  • sądy dla nieletnich

Osobnym bytem jest Wysoki Sąd Sprawiedliwości, zajmujący się wyłącznie wykroczeniami prezydenta wobec republiki (rodzaj trybunału stanu)[2].

Polityka zagraniczna

Kraj nie przyjął jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, ale przyjmuje jurysdykcje Międzynarodowego Trybunału Karnego[2].

Kraj jest stroną, m.in.[2]:

Kraj jest członkiem wielu organizacji międzynarodowych: AfDB, AKP, BDEAC, CEMAC, EITI (kraj zgodny z), FAO, FZ, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOM, IPU, ISO (członek korespondent), ITSO, ITU, ITUC (poprzez NGO-sy), MIGA, MKOL, NAM, ONZ, OIF, OPCW, PCA, SADC, Unia Afrykańska, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNITAR, UNWTO, UPU, WCO, WFTU (poprzez NGO-sy), WHO, WIPO, WMO, WTO.

Siły zbrojne

Kongijskie siły zbrojne (Forces Armees Congolaises, FAC) podzielone są na 3 rodzaje[2]:

  • siły lądowe (Armee de Terre)
  • siły powietrzne (Armee de l’Air)
  • marynarkę wojenną

Oprócz nich występuje również żandarmeria (Gendarmerie) i gwardia prezydencka[2].

Służba wojskowa ma charakter ochotniczy (powyżej 18 roku życia), również dla kobiet[2].

Podział administracyjny

 Osobny artykuł: Podział administracyjny Konga.

Administracyjnie kraj dzieli się na 12 departamentów[2].

Demografia

Większość skupisk ludzkich znajduje się w południowej części kraju, w tym największe miasto – stołeczne Brazzaville. Około 70% populacji mieszka w Brazzaville (2,39 miliona), Pointe-Noire (1,2 miliona), lub w osiedlach wzdłuż linii kolejowej łączącej te dwa miasta. Prawie 68% Kongijczyków mieszka w miastach[2].

Językiem urzędowym jest francuski. W handlu popularnymi językami są francuska lingala i kituba (monokutuba). Wśród lokalnych języków i dialektów najpopularniejszy jest kikongo[2].

Przyrost naturalny w 2020 szacowany jest na 2,26%, z 32,6 urodzenia/1000 mieszkańców i 8,7 zgonu/1000 mieszkańców. Migracja jest ujemna (-0,9/1000 mieszkańców). Średni wiek matki w pierwszej ciąży w 2012 wynosił 19,8 roku. Przeciętna płodność w 2020 wyniosła 4,45 dziecka. Występuje niewielka przewaga mężczyzn nad kobietami (1,01:1). Największa jest przy urodzeniach (1,03:1). W przedziale 24–54 lat spada do 1. Największa jest w przedziale 54–64 lata, po czym gwałtownie maleje (0,81:1 w przedziale powyżej 65 r. ż.)[2].

Średnia oczekiwana długość życia wynosi 61,3 roku[2].

Kraj jest schronieniem dla uchodźców z Republiki Środkowoafrykańskiej (20 658 uchodźców w 2019) i DRK (20 714 uchodźców w 2020). Ponad 100 000 mieszkańców Konga pozostaje uchodźcami wewnętrznymi[2].

Struktura etniczna

Struktura etniczna, 2018[5]
Grupa etniczna Język Liczebność w tys. Procent ludności
Kituba (Kongo) Język kituba 1976 36,59%
Bateke (8 grup) Język teke 676 12,52%
Lingala Język lingala 243 4,5%
Sundi Język suundi 240 4,44%
Mbosi Język mbosi 209 3,87%
Ngbaka Język ngbaka 181 3,35%
Lari Język lari 166 3,07%
Pigmeje (2 grupy) Język yaka (ngondi) 44,1 0,82%
Kongo Język kongo 27 0,5%
Fangowie Język fang 14 0,26%
Hausa Język hausa 12 0,22%
Francuzi Język francuski 12 0,22%

Według CIA Factbook struktura etniczna w latach 2014–2015 wyglądała następująco[2]:

Struktura wiekowa

Społeczeństwo Kongo jest młode. Mediana wieku to 19,5 roku, a niemal 2/3 mieszkańców nie ukończyło 25 lat. Przybliżona struktura wiekowa w 2020[2]:

  • 0–14 lat: 41,57%
  • 15–24 lat: 17,14%
  • 25–54 lat: 33,5%
  • 55–64 lat: 4,59%
  • 65 lat i więcej: 3,2%

Struktura wyznaniowa

 Osobny artykuł: Religia w Kongo.

Struktura religijna kraju w 2015[6]:

Geografia

 Osobny artykuł: Geografia Konga.

Kongo leży w środkowej Afryce. Północno-wschodnia część kraju, w przeważającej części pokryta obszarami podmokłymi, jest częścią rozległej Kotliny Konga. Dalej na południowy zachód w rzeźbie terenu zaczynają dominować wyżyny, a na zachodzie pojawia się wąski pas nizin, związanych z bliskością oceanu[8].

Granica państwa wynosi w sumie 5008 km. Na zachodzie Republika Konga graniczy z Gabonem (2 567 km), na północy z Kamerunem (494 km) oraz Republiką Środkowoafrykańską (487 km), na wschodzie z Demokratyczną Republiką Konga (1 229 km), a na południu z Angolą (231 km)[2].

Kraj ma 169 km linii brzegowej nad Oceam Atlantyckim. Najdłuższą rzeką państwa jest Kongo, przy czym na żadnym odcinku nie płynie wyłącznie przez terytorium Republiki Konga, a jedynie stanowi granicę z Demokratyczną Republiką Konga. Innymi znacznymi ciekami wodnymi są uchodzące do Konga: Ubangi, Sangha i Alima[2].

Najniższym punktem kraju jest wybrzeże, 0 m n.p.m. Najwyższym – góra Berongou o wys. 903 m n.p.m. Średnia wysokość terenu to 403 m n.p.m.

Klimat

Klimat równikowy. Pora wilgotna od marca do czerwca; sucha – od czerwca do października. Długo utrzymujące się wysokie temperatury i wilgotność[2].

Gospodarka

Kraj rolniczo-przemysłowy o bogatych złożach surowców naturalnych. W rolnictwie zatrudnionych jest 59% ludności, chociaż wytwarza ono zaledwie 10% PKB (dla porównania przemysł 59% PKB). Uprawa palmy oleistej, kakaowca, kawy, orzeszków ziemnych, manioku, ryżu, kukurydzy i roślin cytrusowych. Republika Kongo jest jednym z największych afrykańskich producentów ropy i jej pochodnych (15 760 baryłek dziennie w 2015 roku). Z eksportem na poziomie 254 tys. baryłek dziennie w 2015 roku była 28. eksporterem na świecie. Jednak jej zasoby nie są duże i kraj wymaga inwestycji w nowe złoża. Inne surowce naturalne to diamenty, sole potasowe i rudy żelaza. Znaczący przemysł drzewny. Znaczące produkty rolnicze: maniok, cukier, ryż, kukurydza, orzeszki ziemne, warzywa, kawa, kakao[2].

Z uwagi na spadek cen ropy naftowej od 2014 roku, budżet jest pod presją deficytu (11% PKB w 2017). Kraj miał problemy z wypłacaniem świadczeń dla sfery budżetowej, co zaowocowało wieloma falami strajków. W 2017 roku Kongo zwróciło się o pomoc do IMF. Fundusz wytknął Kongu zależność od ropy i słabość rządów, jako główne czynniki obciążające gospodarkę. W 2018 roku dług zewnętrzny kongo sięgnął 120% PKB. W 2018 roku IMF nalegał, by Kongo, przed udzieleniem mu pakietu pomocowego, renegocjowało i ustabilizowało swoje zadłużenie[2].

Bezrobocie w 2014 roku sięgało 36%, a 46,5% żyło poniżej granicy ubóstwa (2011)[2].

Eksport w 2017 roku wyniósł 4,2 mld USD, głównie do Chin (54%), Angoli (6%), Gabonu (6%), Włoch, Hiszpanii i Australii (po ok. 5%). Import w 2017 wyniósł 2,5 mld USD, głównie do Francji (15%), Chin (14%), Belgii (12%), i Norwegii (8%).

Rezerwy walutowe i złotowe kraju wynosiły ok. 506 mln USD (na koniec 2017 roku), a zadłużenie zewnętrzne, ok. 4,6 mld USD (na koniec 2017).

Rok Wartość PKB [mld USD][9][2] PKB per capita [USD][9][2] Zmiana PKB[10][2] Dług publiczny (% PKB)[11] Inflacja
2017 29,39 6 800 -3,1% 130,8 0,5%
2016 30,33 7 200 -2,8% 128,7 3,2%
2015 31,22 7 500 +2,6%

Przybliżona struktura gospodarki w 2017[2]:

  • rolnictwo: 9,3%
  • przemysł: 51%
  • usługi: 39,7%

Wykorzystanie ziemi[2]:

  • rolnicze: 31,1%
    • grunty orne: 1,6%
    • sady i uprawy wieloletnie: 0,2%
    • pastwiska i łąki: 29,3%
  • lasy: 65,6%
  • pozostałe: 3,3%

W 2012 roku ok. 20 km² gruntów było sztucznie nawadnianych[2].

Infrastruktura i transport

Infrastruktura sanitarna

Dostęp do wody pitnej na terenach miejskich jest powszechny (96%). Jednak aż 2/3 mieszkańców terenów wiejskich ma dostęp do niej jedynie ze zbiorników naturalnych, improwizowanych lub niezabezpieczonych ujęć. Zdecydowanie gorszy jest dostęp do sanitariatów. W roku 2015 tylko co piąty mieszkaniec terenów miejskich miał dostęp do własnych sanitariatów z kanalizacją lub szambem (na wsi – co dwudziesty). Dostęp jedynie do sanitariatów improwizowanych lub współdzielonych ma 80% mieszkańców miast i ponad 94% mieszkańców terenów wiejskich[2].

Infrastruktura elektroenergetyczna

W 2017 roku ok. 2 milionów mieszkańców Konga pozostawało bez dostępu do energii elektrycznej. Średni poziom elektryfikacji wynosił 57%. Był dużo wyższy dla miast (74%) niż dla terenów wiejskich (23%). Produkcja energii elektrycznej w 2016 roku wyniosła 1,7 TWh, w tym ok. 64% otrzymano z paliw kopalnych, a 36% z hydroelektrowni[2].

Infrastruktura telekomunikacyjna

Rozwinięta telefonia komórkowa. W 2018 roku nasycenie nimi wynosiło 99%. Jednocześnie dostęp do telefonii przewodowej jest bardzo słaby, na poziomie poniżej 1 linii na 100 mieszkańców[2].

W kraju działają nadawcy TV/radio państwowi (1 TV, 3 stacje radiowe) i prywatni (kilkanaście kanałów radia i telewizji)[2].

W 2016 roku dostęp do internetu miało około 362 000 użytkowników, tj. 7,6% populacji[2].

Transport drogowy

W 2017 roku w Kongo było 23 324 kilometrów dróg, w tym 3 111 km utwardzonych. Siedemnaście tysięcy kilometrów dróg jest klasyfikowanych (krajowe, regionalne, lokalne) a pozostałe 6 324 km nie jest klasyfikowane[2].

Transport kolejowy

W 2014 roku istniało jedynie 510 km linii kolejowych. Rozstaw jednolity, 1 067 mm[2].

Transport wodny

Głównym portem morskim jest Pointe-Noire. Głównym portem rzecznym, stołeczne Brazzaville. Inne większe porty rzeczne: Impfondo (nad Ubangi), Ouésso (nad Sanghą), i Oyo (nad Alimą)[2].

W 2019 roku w kraju zarejestrowanych było 11 przewoźników morskich[2].

W 2011 roku w Kongo było 1 120 km żeglownych dróg wodnych, głównie na rzekach Kongo i Ubangi[2].

Rzeka Kongo poniżej miast Brazzaville i Kinszasy jest nieżeglowna ze względu na szybkość nurtu[2].

Transport lotniczy

W 2015 roku w kraju zarejestrowanych było 3 przewoźników lotniczych z 12 samolotami. Prefiks numerów rejestracyjnych samolotów cywilnych to TN. Ruch pasażerski wyniósł 657 926 osób. Ruch towarowy: 2 987 493 mln tono-kilometrów[2].

W 2013 roku w kraju było 27 lotnisk i lądowisk, w tym[2]:

  • utwardzonych: 8
    • o dł. pasa powyżej 3047 metrów: 2
    • o dł. pasa między 2438 – 3047 m: 1
    • o dł. pasa między 1524 – 2437 m: 5
  • nieutwardzonych: 19
    • o dł. pasa między 1524 – 2437 m: 8
    • o dł. pasa między 914 – 1523 m: 9
    • o dł. pasa do 914 m: 2

Oświata i nauka

W 2015 roku wydatki na oświatę wyniosły 4,6% PKB. Alfabetyzacja wynosiła 80,3% w 2018 roku (86,1% dla mężczyzn; 74,6% dla kobiet). Oczekiwana długość kształcenia wynosiła 11 lat (w 2012)[2].

Bezpieczeństwo publiczne

W kraju występuje zagrożenie powodziami (rzeka Kongo). Do największych zagrożeń środowiskowych i wyzwań należą: zanieczyszczenie powietrza na terenach zurbanizowanych, niski poziom oczyszczania ścieków, ograniczony dostęp do wody pitnej, wylesianie, ochrona przyrody[2].

Opieka zdrowotna

Pod względem umieralności niemowląt (50,7 zgonu na 1000 żywych urodzeń; wyższa dla mężczyzn) i matek (378 zgonów/100 000 żywych urodzeń) Kongo plasuje się w trzeciej dziesiątce na świecie (na rok 2017). W 2011 roku na 1000 mieszkańców przypadało 0,12 lekarza[2].

W 2018 roku około 2,6% populacji było nosicielami wirusa HIV lub chorych na AIDS. W tym samym roku nastąpiło z tego powodu ok. 4 000 zgonów[2].

W kraju występuje bardzo wysokie ryzyko chorobami zakaźnymi. Występuje WZW A, tyfus, malaria, denga i wścieklizna[2].

W 2015/2016 roku 12,3% dzieci poniżej 5 r.ż. było niedożywionych. Jednocześnie 9,6% dorosłych miało otyłość (BMI>30).

Przypisy

  1. ↑ a b c d Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2017: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2018. [dostęp 2018-04-19]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb The World Factbook: Africa :: Congo, Republic of the. CIA, 2020-04-06. [dostęp 2020-04-21]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Kongo. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-09-06].
  4. ↑ a b Kongo. portalwiedzy.onet.pl. (pol.).
  5. ↑ Country: Republic of the Congo – People Groups. Joshua Project, 2018. [dostęp 16 lipca 2018]. (ang.).
  6. ↑ Republic of the Congo, Religion And Social Profile [online], www.thearda.com [dostęp 2018-12-26].
  7. ↑ a b c d Jason Mandryk, Operation World: The Definitive Prayer Guide to Every Nation [online], 15 listopada 2010 [dostęp 2017-02-09] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-11] (ang.).
  8. ↑ Marek Dajek: Atlas Geograficzny dla szkół ponadgimnazjalnych. Warszawa: Nowa Era, 2012, s. 122–123. ISBN 978-83-267-0775-9.
  9. ↑ a b Szacunkowy; z uwzg. siły nabywczej; wart. USD z 2017.
  10. ↑ Z uwzględnieniem inflacji.
  11. ↑ Szacunkowy.

Linki zewnętrzne

Państwa Afryki
Państwa
Terytoria zależne
Państwa nieuznawane oraz terytoria autonomiczne
Integralne części państw
położonych poza Afryką

  1. ↑ Państwo to jest klasyfikowane jako proto-państwo(inne języki) albo terytorium separatystyczne.
  2. ↑ Państwo to może być uznawane za państwo separatystyczne ze względu na liczne walki zbrojne w Kabindzie, które cały czas się odbywają po wojnie domowej w Angoli od 2002 roku.
  3. ↑ Państwo to zostało utworzone po wybuchu wojny domowej w Somalii w 1991 roku, odkąd w 1998 roku rozpoczęła się 3-miesięczna krajowa konferencja konstytucyjna w Garoowe.
  4. ↑ Obecnie okupowana przez Maroko.
  5. ↑ Nieuznana niepodległość od Somalii ogłoszona 18 maja 1991.
  6. ↑ Państwo to powstało wskutek połączenia Zanzibaru (jako republika) z kontynentalną Tanganiką w kwietniu 1964 roku, co doprowadziło także do utworzenia Zjednoczonej Republiki Tanzanii.
Członkostwo w organizacjach międzynarodowych
Unia Afrykańska
Strefa franka CFA
Zachodnioafrykański frank CFA
Środkowoafrykański frank CFA

Światowa Organizacja Handlu (WTO)

Mapa członków WTO

Dawne kolonie i protektoraty Francji
Ameryka
Afryka
Azja
Australia i Oceania
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kongo&oldid=65446150”