Trynidad i Tobago
| |||||
| Dewiza: Together we aspire, together we achieve (Wspólnie dążymy [do celu], wspólnie [go] osiągamy) | |||||
| Hymn: Forged From The Love of Liberty (Stworzone z umiłowania wolności) | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Data powstania | |||||
| Prezydent | |||||
| Premier | |||||
| Powierzchnia |
5128 km² | ||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
238 os./km² | ||||
| Kod ISO 3166 |
TT | ||||
| Waluta |
dolar Trynidadu i Tobago (TTD) | ||||
| Telefoniczny nr kierunkowy |
+1 868 | ||||
| Domena internetowa |
.tt | ||||
| Kod samochodowy |
TT | ||||
| Kod samolotowy |
9Y | ||||
| Strefa czasowa |
UTC -4 | ||||
| Język urzędowy | |||||
| Religia dominująca | |||||
| PKB (2013) • całkowite • na osobę |
|||||
| PKB (PSN) (2013) • całkowite • na osobę |
| ||||
| |||||
Położenie na mapie.svg)
| |||||
Trynidad i Tobago (ang. Trinidad and Tobago) – wyspiarskie państwo Ameryki Południowej[3] w archipelagu Małych Antyli. Obejmuje dwie główne wyspy, Trynidad i Tobago, oraz szereg mniejszych.
Geografia
[edytuj | edytuj kod]
Państwo leży na dwóch wyspach. Trynidad, większa i położona bliżej wybrzeża Wenezueli, stanowi pod względem geologicznym przedłużenie Gór Karaibskich z północno-wschodniej Wenezueli. Na wyspie przebiegają równoleżnikowo trzy pasma górskie, z których najwyższe są krystaliczne Góry Północne, sięgające ponad 900 m n.p.m. (El Cerro del Aripo – 940 m). Opadają one stromo ku wybrzeżu, płynące w nich rzeki tworzą liczne wodospady. Położone w centralnej części wyspy Góry Środkowe i bardziej na południe Góry Południowe, zbudowane z wapieni i piaskowców, sięgają do wysokości około 300 m n.p.m. Między tymi dwoma pasami rozpościera się obniżenie, w którym występują wulkany błotne oraz naturalny wypływ naturalnego asfaltu tzw. Jezioro Asfaltowe (Pitch Lake). Najwyższy szczyt mniejszej wyspy Tobago sięga 576 m n.p.m.
Na wyspach panuje gorący i wilgotny klimat równikowy, łagodzony jednak przez wiatry pasatowe. Przynoszą one jednocześnie obfite opady do 3000 mm. W przeciwieństwie do innych wysp Małych Antyli, Trynidad i Tobago nie są nawiedzane przez huragany. Średnia temperatura w stolicy Port-of-Spain waha się w okolicach 25 °C.
Stoki nawietrzne wysp (tj. wschodnie) porasta wilgotny las równikowy, a zawietrzne (zachodnie) – sawanna, wypierana jednak przez uprawy.
Większe miasta: Port-of-Spain, Chaguanas, San Fernando, Arima.
Klimat
[edytuj | edytuj kod]W Trynidadzie i Tobago panuje klimat równikowy wilgotny, z nasileniem opadów od maja do stycznia. Średnia dzienna temperatura wynosi 27 °C. Najsuchsze i najbardziej słoneczne są początkowe miesiące roku. Wilgotność jest przynoszona przez pasaty wiejące od Oceanu Atlantyckiego w kierunkach zachodnim i południowo-zachodnim. W wyniku tego stoki nawietrzne otrzymują więcej wilgoci (porasta je las tropikalny), a stoki zawietrzne – mniej wilgoci (pokrywa je roślinność sawannowa). Opady atmosferyczne wynoszą 1200–1500 mm na zachodzie Trynidadu i 4000 mm na wschodzie wysp.
Fauna
[edytuj | edytuj kod]Trynidad zamieszkuje ponad 260 gatunków ptaków, a 150 przylatuje tu z Ameryki Północnej i Południowej. Do najciekawszych można zaliczyć ibisy szkarłatne, flamingi (czerwonaki), tukany, papugi i harpie. Wśród owadów wyróżnia się duża grupa motyli – ponad 600 gatunków. Występują tu także iguany oraz gigantyczne morskie żółwie skórzaste. W wodach raf koralowych żyją setki gatunków ryb tropikalnych. Do najważniejszych ssaków należą pekari, oceloty, oposy, kapucynki i wyjce.
Flora
[edytuj | edytuj kod]Na wyspach rosną migdałowce, chlebowce, jaskrawo-purpurowe lub żółte drzewa papui, dorastające do 20 m wysokości mahoniowce błękitne, olbrzymie anturie, helikonie, storczyki, amarylisy i bromelie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W okresie prekolumbijskim Trynidad był zamieszkany przez Arawaków, a Tobago przez Karaibów. W 1498 roku wyspy zostały odkryte przez Krzysztofa Kolumba i od 1532 kolonizowane przez Hiszpanów, którzy uprawiali tu tytoń i kakao. Hiszpanie korzystali z pracy Indian, a po ich wymarciu, z pracy czarnych niewolników sprowadzanych z Afryki. W latach 1639–1693 wyspa Tobago była (jako Nowa Kurlandia) kolonią Księstwa Kurlandii. W 1781 roku Tobago stało się kolonią Francji. W 1797 roku Trynidad opanowali Brytyjczycy. W 1802 roku opanowali również Tobago[4][5]. Brytyjczycy rozwinęli na wyspach plantacyjną uprawę trzciny cukrowej. Po zniesieniu niewolnictwa w 1833 roku sprowadzano tu do pracy robotników z Indii. W 1888 roku wyspy oficjalnie stały się kolonią brytyjską. W 1925 roku nadano im ograniczoną autonomię, poszerzoną w 1946. W trakcie II wojny światowej na Trynidadzie znajdowała się baza morska wojsk Stanów Zjednoczonych (większość baz wojskowych Amerykanie zwrócili do 1967 roku). W latach 50. powszechne poparcie mieszkańców zyskała niepodległościowa partia Ludowy Ruch Narodowy (PNM) z Erikiem Williamsem na czele. W latach 1958–1962 wyspy wchodziły w skład Federacji Indii Zachodnich. W 1962 roku Trynidadowi i Tobago przyznano niepodległość w ramach brytyjskiej Wspólnoty Narodów. W niepodległym kraju władzę objął PNM. Do 1976 roku kraj pozostawał monarchią z brytyjską królową jako głową państwa, następnie wprowadzono ustrój republikański[4][5]. Pierwsze wybory prezydenckie wygrał Ellis Clarke[5]. W 1978 roku nadano wyspie Tobago ograniczoną autonomię obejmującą własny parlament. W wyborach 1986 zwyciężył Narodowy Sojusz na rzecz Odbudowy (NAR). W 1991 roku do władzy powrócił PNM, z kolei w 1995 roku rządy objął Zjednoczony Kongres Narodowy (UNC). Rządy UNC pomimo pomyślnej koniunktury gospodarczej destabilizowały konflikty etniczne i afery korupcyjne. W 2002 roku odbyły się przedterminowe wybory w których zwyciężył PNM[4][5].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Statystyki demograficzne dla Trynidadu i Tobago (2005)
Piramida wiekowa
| Grupa wiekowa | Procent ludności | Liczba ludności | Liczba mężczyzn | Liczba kobiet |
|---|---|---|---|---|
| 0-14 | 20,7% | 225 119 | 115 594 | 109 665 |
| 15-64 | 71% | 772 965 | 403 301 | 369 664 |
| +64 | 8,3% | 90 420 | 40 638 | 49 782 |
| Parametr | Wartość |
|---|---|
| Liczba ludności | 1 088 644 |
| Średnia wieku w całej populacji | 30,91 lat |
| Mężczyzn | 30,46 lat |
| Kobiet | 31,44 lat |
| Przyrost naturalny | -0.74% |
| Współczynnik urodzeń | 12,81/1000 mieszkańców |
| Współczynnik zgonów | 9,37/1000 mieszkańców |
| Współczynnik migracji | -10,87/1000 mieszkańców |
Ludność według płci
| Grupa wiekowa | Stosunek ilościowy |
|---|---|
| przy narodzeniu | 1,05 mężczyzn/kobiet |
| poniżej 15 lat | 1,05 mężczyzn/kobiet |
| 15–64 lat | 1,09 mężczyzn/kobiet |
| powyżej 64 lat | 0,82 mężczyzn/kobiet |
| w całej populacji | 1,06 mężczyzn/kobiet |
Umieralność niemowląt
| Grupa | Stosunek ilościowy |
|---|---|
| płci męskiej | 26,23 śmiertelnych/1000 żywych |
| płci żeńskiej | 22,31 śmiertelnych/1000 żywych |
| W całej populacji | 24,31 śmiertelnych/1000 żywych |
Oczekiwana długość życia
| Grupa | Stosunek ilościowy |
|---|---|
| W całej populacji | 66,73 lat |
| Mężczyzn | 65,60 lat |
| Kobiet | 67,91 lat |
| Rozrodczość | 1,75 urodzeń/kobietę |
| Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS | 3,2% (2003) |
| Liczba osób żyjących z HIV/AIDS | 29 000 (2003) |
| Liczba zmarłych na HIV/AIDS | 1 900 (2003) |
Pod względem etnicznym 43% mieszkańców stanowią Czarni, Hindusi 36%, Mulaci 16%, biali 2% a Chińczycy 1%[6].
Religia
[edytuj | edytuj kod]Struktura religijna kraju w 2015 roku, według The Association of Religion Data Archives[7]:
- protestanci – 40,4%:
- zielonoświątkowcy – 13,9%,
- anglikanie – 4,9%,
- pozostali – 21,6% (głównie: Spiritual Baptist, adwentyści dnia siódmego, kalwini, baptyści i metodyści[8]),
- katolicy – 20%,
- hinduiści – 16,6%,
- niezidentyfikowani – 9,6%,
- muzułmanie – 4,7%,
- bez religii – 2,3%,
- pozostali chrześcijanie – 2,2%,
- synkretyzm chrześcijański – 1,4%,
- bahaiści – 1,2%,
- prawosławni – 0,8%,
- inne religie – 0,8%.
W 1932 roku w pobliżu Port-of-Spain urodził się w rodzinie indyjskich braminów Vidiadhar Surajprasad Naipaul, brytyjski pisarz (w 2001 roku Literacka Nagroda Nobla) oraz w 1982 roku raperka Onika Maraj ps. Nicki Minaj. Na Trynidadzie wśród hinduistów rozgrywa się m.in. akcja powieści Naipaula „Masażysta cudotwórca” (1957) i „Wybory w Elwirze” (1958).
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Kraj jest jednym z najbogatszych państw Ameryki Środkowej dzięki złożom ropy naftowej, gazu ziemnego i asfaltu. Przemysł zajmuje się głównie przetwórstwem wydobywanych bogactw naturalnych. Na wyspach znajdują się rafinerie, zakłady petrochemiczne i fabryki nawozów sztucznych. Rolnictwo nie odgrywa znaczącej roli w gospodarce kraju. Najwięcej użytków rolnych zajmują uprawy trzciny cukrowej i kakaowca.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- podział administracyjny Trynidadu i Tobago
- Trynidadzkie Siły Powietrzne
- transport kolejowy w Trynidadzie i Tobago
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-02] (ang.).
- ↑ a b c d Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2013: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2014. [dostęp 2014-04-11]. (ang.).
- ↑ Portal Wiedzy: Trynidad i Tobago. portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-14)]..
- ↑ a b c Grenada. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-09-08].
- ↑ a b c d Trynidad i Tobago [online], portalwiedzy.onet.pl [dostęp 2013-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-14].
- ↑ Trynidad i Tobago – Wiem. portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-14)]..
- ↑ Trinidad and Tobago [online], The ARDA [dostęp 2019-07-20] (ang.).
- ↑ Central America: Trinidad and Tobago – The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2019-07-20] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
| Członkowie pełni | |
|---|---|
| Członkowie stowarzyszeni |
