Ulysses Grant: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Przypisy: drobne techniczne |
m ujednolicenie z pozostałymi hasłami o prezydentach USA |
||
Linia 101: | Linia 101: | ||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy-lista| |
{{Przypisy-lista| |
||
<ref name="Hankinson10">{{ |
<ref name="Hankinson10">{{cytuj książkę | nazwisko = Hankinson | imię = A. | tytuł = Vicksburg 1863: Grant Clears the Mississippi | strony = 10}}</ref> |
||
<ref name="Hankinson12">{{ |
<ref name="Hankinson12">{{cytuj książkę | nazwisko = Hankinson | imię = A. | tytuł = Vicksburg 1863: Grant Clears the Mississippi | strony = 12}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak367">{{odn|Pastusiak|1999|ref=nie|s= 367}}</ref> |
<ref name="Pastusiak367">{{odn|Pastusiak|1999|ref=nie|s= 367}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak368">{{ |
<ref name="Pastusiak368">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 368}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak369">{{ |
<ref name="Pastusiak369">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 369}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak370">{{ |
<ref name="Pastusiak370">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 370}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak371">{{ |
<ref name="Pastusiak371">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 371}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak372">{{ |
<ref name="Pastusiak372">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 372}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak373">{{ |
<ref name="Pastusiak373">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 373}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak374">{{ |
<ref name="Pastusiak374">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 374}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak375">{{ |
<ref name="Pastusiak375">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 375}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak376">{{ |
<ref name="Pastusiak376">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 376}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak377">{{ |
<ref name="Pastusiak377">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 377}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak378">{{ |
<ref name="Pastusiak378">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 378}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak379">{{ |
<ref name="Pastusiak379">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 379}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak380">{{ |
<ref name="Pastusiak380">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 380}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak381">{{ |
<ref name="Pastusiak381">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 381}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak382">{{ |
<ref name="Pastusiak382">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 382}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak383">{{ |
<ref name="Pastusiak383">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 383}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak384">{{ |
<ref name="Pastusiak384">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 384}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak385">{{ |
<ref name="Pastusiak385">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 385}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak386">{{ |
<ref name="Pastusiak386">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 386}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak387">{{ |
<ref name="Pastusiak387">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 387}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak389">{{ |
<ref name="Pastusiak389">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 389}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak391">{{ |
<ref name="Pastusiak391">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 391}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak392">{{ |
<ref name="Pastusiak392">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 392}}</ref> |
||
<ref name="Pastusiak393">{{ |
<ref name="Pastusiak393">{{cytuj książkę | nazwisko = Pastusiak | imię = L. | tytuł = Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej | strony = 393}}</ref> |
||
|l. kolumn=2 |
|l. kolumn=2 |
||
}} |
}} |
Wersja z 19:18, 1 maj 2017
Data i miejsce urodzenia |
27 kwietnia 1822 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
23 lipca 1885 |
18. prezydent Stanów Zjednoczonych | |
Okres |
od 4 marca 1869 |
Przynależność polityczna | |
Pierwsza dama | |
Wiceprezydent | |
Poprzednik | |
Następca | |
General | |
Data i miejsce urodzenia |
27 kwietnia 1822 |
---|---|
Data śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1839-1856, 1861-1869 |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
21. Regiment ochotniczej piechoty z Illinois |
Główne wojny i bitwy |
|
Ulysses Simpson Grant (ur. 27 kwietnia 1822 w Point Pleasant (hrabstwo Clermont), zm. 23 lipca 1885 w Mount McGregor (hrabstwo Saratoga)) – amerykański generał, osiemnasty prezydent USA (1869-1877).
Młodość i edukacja
Ulysses Grant urodził się 27 kwietnia 1822 w Point Pleasant, jako syn Jesse Granta i jego żony Hannah Simpson[1]. Przy narodzinach nadano mu imiona Hiram Ulysses Grant, jednak on sam zamienił sobie w dzieciństwie kolejność imion, by uniknąć akronimu HUG (ang. hug – ściskać, przytulać)[1]. Grant był najstarszy z sześciorga rodzeństwa[1]. Kiedy miał niespełna rok jego rodzina przeniosła się do Georgetown[2].
Dzięki wstawiennictwu ojca u kongresmana Thomasa Lyona Hamera z Ohio, Ulyssesowi umożliwiono podjęcie nauki w Akademii Wojskowej West Point[2]. Hamer, wypełniając podanie o przyjęcie kadeta, wpisał w danych osobowych imiona Ulysses Simpson, co Grant pozostawił sobie do końca życia[2]. Pomimo, że przyszły prezydent nie przepadał za musztrą i dyscypliną wojskową, począwszy od 1 lipca 1839 spędził równe cztery lata w akademii[2]. W 1842 roku otrzymał stopień sierżanta[3].
Kariera wojskowa
Po ukończeniu West Point, Grant został przydzielony do oddziału w Saint Louis, w stopniu podporucznika[3]. Następnie służył w Nowym Orleanie i Teksasie, a potem pod rozkazami generała Zachary’ego Taylora, brał udział w wojnie z Meksykiem[3]. Uczestniczył m.in. w bitwach o Monterey, Chapultepec i Mexico City, po czym awansował na porucznika[4]. W 1852 roku Grant został przeniesiony do Kalifornii, a rok później otrzymał stopień kapitana[4]. Będąc daleko od rodziny, zaczął spożywać nadmierne ilości alkoholu, co zostało wykorzystane przez, skonfliktowanego z nim, pułkownika Roberta Buchanana[4]. Zagroził on Grantowi, że albo poda się do dymisji, albo zostanie postawiony przed sąd wojskowy[5]. Grant, który nie przepadał za armią, odszedł ze służby i na wiosnę 1855 zaczął prowadzić życie rolnika[5]
Przez kilka lat zajmował się rolą i wchodził w nieduże interesy, które jednak kończyły się niepowodzeniem[5]. Z tego powodu musiał podejmować pracę u swoich młodszych braci[5]. Pomimo, że był demokratą, wsparł Lincolna po jego zwycięstwie i postanowił powrócić do czynnej służby wojskowej, wobec apelu prezydenta[5]. Dzięki wstawiennictwu kongresmana Elihu Washburne’a u gubernatora Illinois Richarda Yatesa, Grant został mianowany dowódcą oddziału, mającego stacjonować w Missouri[6]. W lecie 1861 został jednogłośnie mianowany generałem brygady[6]. W lutym 1862 roku podległe mu siły rzeczne zdobyły Fort Henry, a Grant z wojskami zmusił do kapitulacji Fort Donelson, wchodząc tym samym do pierwszego szeregu dowódców Unii[7]. Jego żądanie bezwarunkowej kapitulacji fortu przyniosło mu przydomek „Bezwarunkowa kapitulacja” (ang. Unconditional Surrender, zbieżny z jego inicjałami U.S.)[7]. Prezydent Lincoln promował następnie Granta na stopień generała majora[6]. Bitwa pod Shiloh w kwietniu tego samego roku była jednym z najkrwawszych starć tej wojny[8]. Grantowi nie powiodło się tak dobrze, jak poprzednio i na przełomie 1862/63 pojawiły się żądania jego dymisji[8]. Prezydent Lincoln odpowiedział wtedy: Nie mogę wyrzucić tego człowieka – on walczy[8]. Latem 1863 Grant zwyciężył w bataliach pod Memphis, Vicksburg oraz Port Hudson[6]. Na jesieni, przeprowadzona ofensywa doprowadziła do zwycięstwa wojsk Unii pod Chattanoogą i wyparcia Konfederatów z Tennessee, a Grantowi – przyznanie Złotego Medalu Kongresu i stanowiska głównodowodzącego wojsk Unii (17 grudnia 1863)[9]. Inni generałowie, zarzucając generałowi alkoholizm, zwrócili się z interwencją do prezydenta[9]. Lincoln całkowicie poparł działania Granta, twierdząc że sam zaopatrzyłby innych dowódców w alkohol, gdyby tylko byli tak sprawni jak Grant[9]. Generał wygrał także bitwy pod Petersburgiem i Richmond, a w Appomattox przyjął kapitulację generała Roberta Lee[9]. Zapewnił żołnierzy konfederackich, że nie będzie ich aresztował ani sądził, a także wydał im racje żywnościowe z własnych zapasów[10].
15 kwietnia 1865, kiedy dokonano zamachu na Lincolna, Grant miał przyjąć zaproszenie do loży prezydenckiej w teatrze, jednak na prośbę swojej żony, odmówił[10]. Następny prezydent Andrew Johnson, traktował Granta, jako potencjalnego rywala w wyborach prezydenckich w 1868 roku[11]. Zgodził się wprawdzie objąć stanowisko pełniącego obowiązki sekretarza wojny, w miejsce odwołanego Edwina Stantona, ale zaraz się z tego wycofał, twierdząc, że nie chce się wdawać w spór na linii prezydent–Kongres[11]. Przed wyborami, Grant otrzymał propozycję nominacji prezydenckiej zarówno od Demokratów, jak i od Republikanów[11]. Zgodził się kandydować z ramienia republikanów, wraz z Schuylerem Colfaxem[11]. Grant zwyciężył w głosowaniu powszechnym i w Kolegium Elektorów, gdzie uzyskał 214 głosów (ok. 73%), wobec 80 głosów (ok. 27%) dla kandydata demokratów, Horatio Seymoura[12].
Prezydentura
Obejmując urząd prezydenta, Grant podkreślił, że chce jak najszybciej wprowadzić XV poprawkę do Konstytucji, umożliwiającą głosowanie czarnoskórym mieszkańcom[12]. Chciał także szybkiego odbudowania Południa i spłacenia długu wojennego, wynoszącego 400 milionów dolarów[12]. Historycy amerykańscy zgodnie uważają gabinet Granta za jeden z najbardziej skorumpowanych i niekompetentnych w historii[13]. Ludzie, których powołał, nie mieli odpowiednich kwalifikacji i otrzymali stanowiska dzięki znajomości i kontaktom z Grantem[14]. Sekretarzem stanu został na początku kongresman, który pomógł Grantowi dostać się do West Point – Elihu Washburne[14]. Krótko potem został zastąpiony przez Hamiltona Fisha[14]. Sekretarzem wojny został generał John Schotfield, którego zastąpił przyjaciel Granta, generał John Rawlins[14]. Stanowisko sekretarza skarbu natomiast objął Alexander Stewart, zastąpiony z czasem przez George’a Boutwella[14]. Zdaniem historyków skład rządu Granta został powołany na skutek podziału łupów politycznych i korupcji[14]. Wymienia się m.in. nazwiska Jamesa Fiska i Jay Goulda, którzy lobbowali u prezydenta o nieingerowanie w interesy spekulantów złota[15]. Ponadto ich współpracownikami byli szwagier prezydenta Able Corbinem oraz skarbnik Nowego Jorku, powołany przez Granta, generał Daniel Butterfield[15]. Dzięki takim koneksjom, Fisk i Gould znali zamiary rządu i dorobili się fortuny[15]. Gdy cała sprawa została upubliczniona przez nowojorskiego dziennikarza, prezydent zalecił szwagrowi, by nie kontaktował się więcej z biznesmenami, a sam nakazał wypuścić na rynek część rezerw kapitałowych złota, co znacznie obniżyło jego wartość[15].
Głównym problemem pierwszej kadencji prezydenta była odbudowa Południa[15]. Postawa prezydenta, zmierzająca do przyznania czarnoskórym mieszkańcom praw wyborczych i swobód obywatelskich, spowodowała ostre protesty i bunty, a także rozpoczęcie działalności Ku Klux Klanu[15]. Wobec takiej sytuacji, Grant, za zgodą Senatu, wprowadził stan wojenny, wszędzie tam, gdzie wymagała tego sytuacja[15].
W zakresie polityki międzynarodowej, Grant usilnie zabiegał o zakup bądź aneksję Santo Domingo[13]. W lipcu 1869 roku wysłał tam generała Orville’a Babcocka, który nie mając odpowiednich uprawnień, zawarł porozumienie, mówiące o aneksji Santo Domingo, w zamian za pokrycie długów w wysokości 1,5 miliona dolarów i zakup zatoki Samaná za 2 miliony[13]. Ponieważ generał nie miał oficjalnych upoważnień – Hamilton Fish nakazał renegocjację układu[13]. Tym razem Dominikana miała się stać nowym stanem USA (na co jej mieszkańcy wyrazili zgodę w referendum), a zatoka Samaná miała zostać wydzierżawiona na 99 lat[13]. Porozumienie w imieniu Babcocka, podpisał pracownik konsulatu amerykańskiego 29 listopada 1869[13]. W celu ratyfikacji przez Senat, prezydent spotykał się osobiście z wieloma senatorami, a 10 stycznia przedłożył stosowny projekt[14]. Mimo licznych zabiegów, 30 czerwca Izba Wyższa odrzuciła propozycję aneksji Dominikany, a nad kwestią dzierżawy zatoki wcale nie głosowała[14].
Pod koniec pierwszej kadencji Granta, na Kubie wybuchła wojna dziesięcioletnia przeciw Hiszpanii (w 1868)[16]. Amerykańska opinia publiczna solidaryzowała się z ruchem wyzwoleńczym i domagała się wsparcia militarnego od rządu[16]. Sekretarz stanu proponował mediację, jednak prezydent postanowił ogłosić neutralność Stanów Zjednoczonych, co miało być odwetem za podobne działanie Hiszpanii wobec Konfederacji, w czasie wojny secesyjnej[17]. Hamilton Fish odmówił ogłoszenia takiego stanowiska, a wkrótce potem zmarł sekretarz wojny, główny zwolennik neutralności USA wobec sytuacji na Kubie[17]. Z tego powodu prezydent złagodził swoje stanowisko, co było krytykowane przez społeczeństwo amerykańskie[17]. Mimo to, projekt rezolucji trafił do Kongresu na początku 1870 roku[17]. Hamilton Fish, obawiając się wojny z Hiszpanią, nakłonił prezydenta, by wystąpił z orędziem sprzeciwiającym się takiej uchwale[17]. Grant wygłosił przemówienie, dzięki czemu 16 czerwca Kongres odrzucił rezolucję[17]. W 1873 stosunki amerykańsko-hiszpańskie uległy znacznemu pogorszeniu, kiedy okręt amerykański, wspierający ruch niepodległościowy, został zatrzymany przez Hiszpanów (tzw. (incydent Virginius). 50 członków załogi zostało rozstrzelanych, a reszta aresztowana[17]. Dzięki negocjacjom sekretarza stanu, udało się uniknąć zerwania stosunków dyplomatycznych i konfliktu zbrojnego, a Hiszpania zapłaciła 80 tys. dolarów odszkodowania i zwróciła statek[18].
W 1872 roku, Grant ubiegał się o reelekcję[19]. Pomimo że opinia publiczna i władze Partii Republikańskiej zdawali sobie sprawę z korupcji i alkoholizmu prezydenta, otrzymał on nominację już w pierwszym głosowaniu[19]. Tuż przed wyborami, ujawniono kolejny skandal korupcyjny – kongresman Oakes Ames rozdawał akcje spółek kolejowych Union Pacific Railroad oraz Credit Mobilier, w obawie przed upublicznieniem przez Kongres malwersacji finansowych w obu towarzystwach[20]. Beneficjentami tych prezentów byli m.in. prezydent Ulysses Grant, wiceprezydenci Schuyler Colfax i Henry Wilson, członkowie rządu, a także James Garfield[20]. Mimo to Grant, w kampanii wyborczej został przedstawiony jako mąż stanu, który przywrócił jedność kraju[19]. Część działaczy, która nie zgadzała się z tą nominacją utworzyła Liberalną Partię Republikańską i na konwencji w Cincinnati wysunęła kandydaturę dziennikarza i działacza społecznego, Horace'a Greeleya[19]. Greeley otrzymał także nominację Partii Demokratycznej[19]. Grant zwyciężył w głosowaniu powszechnym i uzyskał 286 głosów w Kolegium Elektorów (ok. 81%)[19]. Ponieważ Greeley zmarł trzy tygodnie po wyborach, 66 elektorów, którzy zamierzali na niego zagłosować, oddało głosy na innych kandydatów[19].
Grant podjął także kroki, zmierzające do aneksji Hawajów[18]. Wznowił negocjacje, które w jego imieniu prowadził Hamilton Fish, któremu udało się podpisać układ handlowy, z klauzulą zapewniającą, że wyspy nie zostaną przekazane żadnego innemu mocarstwu[18]. Na bazie tego układu, w 1873 roku, Grant wysłał na Hawaje generała Schofielda, by ten znalazł odpowiednie miejsce na bazę marynarki wojennej[21]. Generał zalecił prezydentowi wybór Pearl Harbor[21].
Kiedy w Europie wybuchła wojna francusko-pruska, w społeczeństwie amerykańskim, jak i Izbie Reprezentantów dominowały nastroje propruskie[22]. Otto von Bismarck liczył na wsparcie Stanów Zjednoczonych, lecz Hamilton Fish zapewniał o neutralności wobec obu stron walczących[22]. Napoleon III miał podstawy wątpić w te deklaracje, ponieważ oficjalne ogłoszenie neutralności nastąpiło dopiero 22 sierpnia 1870 roku, czyli ponad miesiąc od początku konfliktu[22]. Prezydent Grant wyraził jednak zdanie, że Francja nie powinna być zdziwiona nastrojami amerykańskiej opinii publicznej, która pamiętała wrogie działania francuskie podczas wojny secesyjnej i wojny amerykańsko-meksykańskiej[22]. Pomimo neutralności, prawo amerykańskie zezwalało na handel bronią prywatnym firmom, dzięki czemu znacznie się one wzbogaciły[23]. Po zwycięstwie Prus, Grant szybko uznał system republikański wprowadzony we Francji[23]. Pomimo licznych próśb ze strony Francji, prezydent odmawiał stanowiska mediatora z Prusami[24].
W 1875 na jaw wyszedł skandal zwany „Whiskey Ring”[20]. Producenci alkoholu i urzędnicy Departamentu Skarbu otrzymywali nielegalne zyski z nieopodatkowanego alkoholu, które następnie częściowo zatrzymywali, a resztę przekazywali na fundusze Partii Republikańskiej[16]. Grant był informowany o sytuacji, jednak nie podjął żadnych kroków[16]. Sprawę ujawnił sekretarz skarbu Benjamin Bristow, który oświadczył, że szef grupy Whiskey Ring, John McDonald wręczył łapówkę sekretarzowi prezydenta Oriville’owi Babcockowi, aby wstrzymać dochodzenie[16]. Pomimo że Babcock został oskarżony i skazany, Grant nadal utrzymywał, że jest on niewinny[16]. O łapownictwo był też oskarżony przez Izbę Reprezentantów, sekretarz wojny William W. Belknap, którego jednak uniewinniono przed Senatem, gdzie Republikanie mieli większość[16].
Pod koniec kadencji, pojawiły się głosy, by Grant ubiegał się o trzecią kadencję[25]. Prezydent początkowo był przychylny tej propozycji, jednak Izba Niższa Kongresu stosunkiem głosów 234:18 uznała, że taki precedens byłby zagrożeniem dla wolnych instytucji[25]. Na konwencji Partii Republikańskiej w Chicago otrzymał największą ilość głosów w pierwszym głosowaniu, jednak niewystarczającą do uzyskania nominacji[26]. Ostatecznie w 36. głosowaniu nominację uzyskał James Garfield[26].
Emerytura i śmierć
Po ustąpieniu z fotela prezydenckiego w 1877 roku, Grant udał się w dwuletnią podróż dookoła świata[26]. Po powrocie, w 1880 roku ponownie chciano nakłonić go do kandydowania w wyborach prezydenckich[26].
Dwa lata później Grant dowiedział się, że choruje na raka gardła[26]. 2 kwietnia 1885 przyjął chrzest w obrządku metodystycznym[26]. Zmarł 23 lipca tego samego roku w Mount McGregor[27].
Życie prywatne
Grant poznał swoją przyszłą żonę, Julię Dent, córkę żołnierza i plantatora, w 1843 roku[4]. Ich ślub odbył się 22 sierpnia 1848 w Saint Louis, a zaraz potem oboje zamieszkali w Detroit[4]. Para miała trzech synów i córkę[4].
Przypisy
Bibliografia
- Alan Hankinson: Vicksburg 1863: Grant Clears the Mississippi. Londyn: Osprey Publishing, 1993. ISBN 1-85532-353-2. (ang.).
- Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Ulysses S. Grant. Biały Dom. [dostęp 2015-05-21]. (ang.).
- The Career of a Soldier. The New York Times. [dostęp 2015-05-21]. (ang.).
- Personal Memoirs of U. S. Grant. Projekt Gutenberg. [dostęp 2015-05-21]. (ang.).
- ISNI: 0000000121372776
- VIAF: 66505625
- ULAN: 500373096
- LCCN: n80126151
- GND: 118718436
- NDL: 00467455
- LIBRIS: xv8bbf0g279zn8f
- BnF: 12157552z
- SUDOC: 027484270
- NLA: 35140363
- NKC: jx20061106002
- BNE: XX1289938
- NTA: 06892416X
- BIBSYS: 90127969
- CiNii: DA03653328
- Open Library: OL231200A, OL7158063A
- PLWABN: 9810683056605606
- NUKAT: n99053859
- J9U: 987007261918505171
- LNB: 000185263
- CONOR: 70582115
- BNC: 000382856
- ΕΒΕ: 226852
- BLBNB: 000366183
- KRNLK: KAC2019F7360
- LIH: LNB:0rs;=B1
- ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak367
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak368
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak369
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e f Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak370
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak371
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak372
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwieHankinson10
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwieHankinson12
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak373
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak374
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak375
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak376
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e f Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak377
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e f g h Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak378
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e f g Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak379
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e f g Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak382
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e f g Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak383
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak384
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e f g Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak380
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak381
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak385
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak386
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak387
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak389
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak391
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e f Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak392
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak393
BŁĄD PRZYPISÓW