Papuga karolińska: Różnice pomiędzy wersjami

Papuga karolińska
	Conuropsis carolinensis
	(Linnaeus, 1758)
	; Papugi karolińskie na ilustracji z The Birds of America Johna Jamesa Audubona
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugowate
Podrodzina	papugi neotropikalne
Plemię	Arini
Rodzaj	Conuropsis; Salvadori, 1891
Gatunek	papuga karolińska
Synonimy
	Psittacus carolinensis Linnaeus, 1758; Psittacus ludovicianus J.F. Gmelin, 1788; Conuropsis carolinensis interior Bangs, 1913;
	Psittacus carolinensis Linnaeus, 1758; Psittacus ludovicianus J.F. Gmelin, 1788; Conuropsis carolinensis interior Bangs, 1913;
Podgatunki
	C. c. carolinensis (Linnaeus, 1758); C. c. ludoviciana (J.F. Gmelin, 1788);
	C. c. carolinensis (Linnaeus, 1758); C. c. ludoviciana (J.F. Gmelin, 1788);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; wymarły
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 11:08, 26 lut 2024

Papuga karolińska^[6] (Conuropsis carolinensis) – gatunek wymarłego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Była endemitem, a także jedynym rodzimym gatunkiem papugi Stanów Zjednoczonych. Występowała we wschodniej i południowo-wschodniej części kraju, od doliny rzeki Ohio po Zatokę Meksykańską. Należała do monotypowego rodzaju Conuropsis.

Ostatni osobnik żyjący na wolności został zabity w hrabstwie Okeechobee na Florydzie w 1904 r., a ostatni zamknięty ptak – samiec Incas(inne języki) – padł w Cincinnati Zoo 21 lutego 1918 r. w rok po swojej partnerce Lady Jane, w tej samej wolierze, w której blisko cztery lata wcześniej padł ostatni osobnik gołębia wędrownego – Martha^[7]. Przyczyną wyginięcia gatunku było masowe odstrzeliwanie papug przez farmerów, którzy uznawali je za szkodniki. Amerykański malarz i przyrodnik, Charles Willson Peale, pisał, że po zabiciu jednej papugi pozostałe „po kilkukrotnym okrążeniu tego miejsca ponownie obsiadały drzewo, spoglądając w dół na swoich zabitych towarzyszy z tak widocznymi objawami współczucia i niepokoju, że całkowicie mnie rozbroiły”^[8].

Pomiędzy rokiem 1937 a 1955 trzy papugi wyglądem przypominające papugi karolińskie były obserwowane i sfilmowane na bagnach Okefenokee(inne języki) na granicy Georgii i Florydy. Jednak American Ornithologists’ Union po przeanalizowaniu filmu stwierdziła, że są to przypuszczalnie papugi innego gatunku, które uciekły z hodowli. Inne notowania tej papugi miały miejsce w hrabstwie Okeechobee aż do końca lat 20. XX w., ale nie zostały one potwierdzone okazami.

Papuga karolińska mogła wyjątkowo zalatywać daleko na północ od swojego lęgowego obszaru występowania. Kilka kości tego gatunku, w tym pygostyl, odnaleziono w Calvert Site w południowym Ontario (Kanada). Możliwe, że pozostałości te zostały tam przeniesione w celach ceremonialnych^[9].

Znane są dwa podgatunki tego ptaka^[10]:

Conuropsis carolinensis carolinensis (Linnaeus, 1758) – podgatunek nominatywny – południowo-wschodnie USA
Conuropsis carolinensis ludoviciana (J.F. Gmelin, 1788) – wschodnio-środkowe USA

Zobacz też

wymarłe ptaki holocenu

Przypisy

↑ Conuropsis carolinensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Conuropsis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-10-30] (ang.).
↑ K. Linneusz: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Ed. X. T. 1. 1758, s. 97. (łac.).
↑ ^a ^b D. Lepage: Carolina Parakeet Conuropsis carolinensis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-05-14]. (ang.).
↑ BirdLife International, Conuropsis carolinensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2016-3 [dostęp 2017-02-04] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-14].
↑ Cokinos, Christopher (June 2005). Recenzja książki „The Carolina Parakeet: Glimpses of a Vanished Bird”. Birder’s World. (ang.).
↑ B. Bryson, Krótka historia prawie wszystkiego, przeł. J. Bieroń, Poznań 2009, s. 485–486, ISBN 978-83-7506-368-4.
↑ W. EarlW.E. Godfrey W. EarlW.E., The Birds of Canada (Revised Edition), National Museum of Natural History, 1986, s. 303, ISBN 0-660-10758-9 .
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-14]. (ang.).

[itis-1] Conuropsis carolinensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Conuropsis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-10-30] (ang.).

[oryg-3] K. Linneusz: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Ed. X. T. 1. 1758, s. 97. (łac.).

[avibase-4] D. Lepage: Carolina Parakeet Conuropsis carolinensis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-05-14]. (ang.).

[iucn-5] BirdLife International, Conuropsis carolinensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2016-3 [dostęp 2017-02-04] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-6] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-14].

[cokinos-7] Cokinos, Christopher (June 2005). Recenzja książki „The Carolina Parakeet: Glimpses of a Vanished Bird”. Birder’s World. (ang.).

[8] B. Bryson, Krótka historia prawie wszystkiego, przeł. J. Bieroń, Poznań 2009, s. 485–486, ISBN 978-83-7506-368-4.

[9] W. EarlW.E. Godfrey W. EarlW.E., The Birds of Canada (Revised Edition), National Museum of Natural History, 1986, s. 303, ISBN 0-660-10758-9 .

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-14]. (ang.).

[podgatunek-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Takson uznany za podgatunek na Kompletnej liście ptaków świata

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[A]

@@ Linia 6: / Linia 6: @@
  |okres istnienia        =
  |grafika                = Conuropsis carolinensisAWP026AA2.jpg
+ |opis grafiki           = Papugi karolińskie na ilustracji z ''[[The Birds of America]]'' [[John James Audubon|Johna Jamesa Audubona]]
- |opis grafiki           =
  |typ                    = [[strunowce]]
  |podtyp                 = [[kręgowce]]
  |gromada                = [[ptaki]]
  |podgromada             = [[Neornithes]]
- |nadrząd                = [[neognatyczne]]
+ |infragromada           = [[ptaki neognatyczne]]
  |rząd                   = [[papugowe]]
  |rodzina                = [[papugowate]]
  |podrodzina             = [[papugi neotropikalne]]
- |rodzaj                 = '''''Conuropsis'''''{{r|itis2}}
+ |plemię                 = [[Arini]]
- |autor rodzaj           = [[Tomasso Salvadori|Salvadori]], 1891
+ |rodzaj                 = ''Conuropsis''{{r|itis2}}
+ |autor rodzaj           = [[Tommaso Salvadori|Salvadori]], 1891
- |gatunek                = '''papuga karolińska'''
+ |gatunek                = papuga karolińska
  |synonimy               =
+* ''Psittacus carolinensis'' <small>Linnaeus, 1758</small>{{r|oryg}}
+* ''Psittacus ludovicianus'' <small>J.F. Gmelin, 1788</small>{{r|avibase}}
+* ''Conuropsis carolinensis interior'' <small>Bangs, 1913</small>{{r|avibase}}
+ |ranga podtaksonu       = [[Podgatunek|Podgatunki]]
+ |podtaksony             =
+* ''C. c. carolinensis'' <small>(Linnaeus, 1758)</small>
+* ''C. c. ludoviciana'' <small>(J.F. Gmelin, 1788)</small>
  |status IUCN            = EX
- |IUCN id                = 142615
+ |IUCN id                = 22685776
  |wikispecies            = Conuropsis carolinensis
  |commons                = Category:Conuropsis carolinensis
 }}
+'''Papuga karolińska'''{{r|Mielczarek&Kuziemko}} (''Conuropsis carolinensis'') – gatunek [[gatunek wymarły|wymarłego]] [[ptaki|ptaka]] z rodziny [[papugowate|papugowatych]] (Psittacidae). Była [[endemit]]em, a także jedynym rodzimym gatunkiem papugi [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]]. Występowała we wschodniej i południowo-wschodniej części kraju, od doliny [[Ohio (rzeka)|rzeki Ohio]] po [[Zatoka Meksykańska|Zatokę Meksykańską]]. Należała do [[takson monotypowy|monotypowego]] [[rodzaj (biologia)|rodzaju]] '''''Conuropsis'''''.
+[[Plik:Karolinasittich 01.jpg|thumb|left|200px|[[Taksydermia|Wypchany]] okaz papugi karolińskiej w {{link-interwiki|Muzeum Wiesbaden|Q=Q316514}} ([[Niemcy]])]]
-'''Papuga karolińska''' (''Conuropsis carolinensis'') – gatunek [[gatunek wymarły|wymarłego]] [[ptaki|ptaka]] z rodziny [[papugowate|papugowatych]] (Psittacidae). Była [[endemit]]em, a także jedynym rodzimym gatunkiem papugi [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]]. Występowała w południowo-wschodniej części kraju, od doliny [[Ohio (rzeka)|rzeki Ohio]] po [[Zatoka Meksykańska|Zatokę Meksykańską]]. Należała do [[takson monotypowy|monotypowego]] [[rodzaj (biologia)|rodzaju]] '''''Conuropsis'''''.
+Ostatni osobnik żyjący na wolności został zabity w hrabstwie [[hrabstwo Okeechobee|Okeechobee]] na [[Floryda|Florydzie]] w 1904 r., a ostatni zamknięty ptak – samiec {{link-interwiki|Incas|Q=Q114152914}} – padł w [[Zoo i ogród botaniczny w Cincinnati|Cincinnati Zoo]] 21 lutego 1918 r. w rok po swojej partnerce Lady Jane, w tej samej [[woliera|wolierze]], w której blisko cztery lata wcześniej padł ostatni osobnik [[gołąb wędrowny|gołębia wędrownego]] – [[Martha (gołąb)|Martha]]{{r|cokinos}}. Przyczyną wyginięcia gatunku było masowe odstrzeliwanie papug przez farmerów, którzy uznawali je za szkodniki. Amerykański malarz i przyrodnik, [[Charles Willson Peale]], pisał, że po zabiciu jednej papugi pozostałe „po kilkukrotnym okrążeniu tego miejsca ponownie obsiadały drzewo, spoglądając w dół na swoich zabitych towarzyszy z tak widocznymi objawami współczucia i niepokoju, że całkowicie mnie rozbroiły”<ref>B. Bryson, ''Krótka historia prawie wszystkiego'', przeł. J. Bieroń, Poznań 2009, s. 485–486, {{ISBN|9788375063684}}.</ref>.
-[[Plik:Karolinasittich 01.jpg|thumb|200px|left|[[Taksydermia|Wypchany]] okaz papugi karolińskiej w [[Muzeum Wiesbaden]] ([[Niemcy]])]]
+Pomiędzy rokiem 1937 a 1955 trzy papugi wyglądem przypominające papugi karolińskie były obserwowane i sfilmowane na {{link-interwiki|Bagna Okefenokee|tekst=bagnach Okefenokee|Q=Q2162020}} na granicy [[Georgia|Georgii]] i [[Floryda|Florydy]]. Jednak [[American Ornithologists’ Union]] po przeanalizowaniu filmu stwierdziła, że są to przypuszczalnie papugi innego gatunku, które uciekły z hodowli. Inne notowania tej papugi miały miejsce w hrabstwie Okeechobee aż do końca lat 20. XX w., ale nie zostały one potwierdzone okazami.
-Ostatni osobnik żyjący na wolności został zabity w hrabstwie [[hrabstwo Okeechobee|Okeechobee]] na [[Floryda|Florydzie]] w 1904 r., a ostatni zamknięty ptak - samiec Incas - padł w [[Cincinanti Zoo]] 21 lutego 1918 r. w rok po swojej partnerce Lady Jane, w tej samej [[woliera|wolierze]], w której blisko cztery lata wcześniej padł ostatni osobnik [[gołąb wędrowny|gołębia wędrownego]] - Martha.<ref>Cokinos, Christopher (June 2005). "[http://www.birdersworld.com/brd/default.aspx?c=a&id=432. The Carolina Parakeet: Glimpses of a Vanished Bird]". Birder's World.</ref>.
+Papuga karolińska mogła wyjątkowo zalatywać daleko na północ od swojego lęgowego obszaru występowania. Kilka kości tego gatunku, w tym [[pygostyl]], odnaleziono w Calvert Site w południowym [[Ontario]] ([[Kanada]]). Możliwe, że pozostałości te zostały tam przeniesione w celach ceremonialnych<ref>{{Cytuj | autor = W. Earl Godfrey | data = 1986 | tytuł = The Birds of Canada (Revised Edition) | s = 303 | wydawca = National Museum of Natural History | isbn = 0-660-10758-9}}</ref>.
-Pomiędzy rokiem 1937, a 1955 trzy papugi wyglądem przypominające papugi karolińskie były obserwowane i sfilmowane na bagnach [[Okefenokee]] na granicy [[Georgia|Georgii]] i [[Floryda|Florydy]]. Jednak [[American Ornithologists' Union|Amerykańska Unia Ornitologiczna]] po przeanalizowaniu filmu stwierdziła, że są to przypuszczalnie papugi innego gatunku, które uciekły z hodowli. Inne notowania tej papugi miały miejsce w hrabstwie Okeechobee pod koniec lat 20. XX w., ale nie zostały one potwierdzone okazami.
+Znane są dwa [[podgatunek|podgatunki]] tego ptaka{{r|ioc}}:
-Papuga karolińska mogła wyjątkowo zalatywać daleko na północ od swojego lęgowego obszaru występowania. Kilka kości tego gatunku, w tym [[pygostyl]] odnaleziono  w Calvert Site w południowym [[Ontario]] ([[Kanada]]). Możliwe, że pozostałości te zostały tam przeniesione w celach ceremonialnych<ref>Godfrey, W. Earl (1986). The Birds of Canada. (Revised Edition). Strona 303. National Museum of Natural History. ISBN 0-660-10758-9.</ref>.
+* ''Conuropsis carolinensis carolinensis'' <small>([[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1758)</small> – podgatunek [[podgatunek nominatywny|nominatywny]] – południowo-wschodnie USA
+* ''Conuropsis carolinensis ludoviciana'' <small>([[Johann Friedrich Gmelin|J.F. Gmelin]], 1788)</small> – wschodnio-środkowe USA
+== Zobacz też ==
-Znane są dwa [[podgatunek|podgatunki]] tego ptaka:
+* [[wymarłe ptaki holocenu]]
-* ''Conuropsis carolinensis carolinensis'' ([[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1758) - podgatunek [[podgatunek nominatywny|nominatywny]];
-* ''Conuropsis carolinensis ludoviciana'' ([[Johann Gmelin|Gmelin]], 1788)
+== Przypisy ==
+<references>
+<ref name="avibase">{{Cytuj stronę | url = https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=EN&avibaseid=90002523402DE0BF&sec=synonyms | tytuł = Carolina Parakeet <em>Conuropsis carolinensis</em> | autor = D. Lepage | praca = Avibase | język = en | data dostępu = 2023-05-14}}</ref>
+<ref name=cokinos>Cokinos, Christopher (June 2005). [http://archive.is/9Z9x Recenzja książki „The Carolina Parakeet: Glimpses of a Vanished Bird”]. Birder’s World. {{lang|en}}.</ref>
+<ref name="ioc">{{Cytuj stronę | url = https://www.worldbirdnames.org/bow/parrots/ | tytuł = Parrots, cockatoos | autor = F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.) | opublikowany = IOC World Bird List (v10.2) | język = en | data dostępu = 2020-10-14}}</ref>
+<ref name=itis2>{{ITIS |TSN = 177406 |nazwa = Conuropsis |data dostępu = 2010-10-30}}</ref>
+<ref name="iucn">{{IUCN |id = 22685776 |nazwa = Conuropsis carolinensis |autor = BirdLife International |iucn rok = 2017 |wersja = 2016-3 |data dostępu = 2017-02-04}}</ref>
+<ref name="Mielczarek&Kuziemko">Systematyka i nazewnictwo polskie za: {{cytuj stronę|autor = P. Mielczarek & M. Kuziemko |url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/nonpasserines3.html#Arini |tytuł = Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (Wersja: 2020-01-11)|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego |praca = Kompletna lista ptaków świata|data dostępu = 2020-10-14}}</ref>
+<ref name="oryg">{{Cytuj książkę | nazwisko = Linneusz | imię = K. | tytuł = Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Ed. X | tom = 1 | data = 1758 | strony = 97 | url = https://www.biodiversitylibrary.org/item/10277#page/115/mode/1up | język = la}}</ref>
+</references>
-{{Przypisy|stopień = ===|przypisy =
-<ref name=itis2>{{ITIS| nazwa=''Conuropsis'' |TSN=177406 |data=2010-10-30}}</ref>}}
 {{Papugowe}}
+{{Wymarłe ptaki holocenu}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
 [[Kategoria:Papugowate]]
+[[Kategoria:Wymarłe papugowe]]
 [[Kategoria:Wymarłe ptaki Ameryki Północnej]]
 [[Kategoria:Wymarłe ptaki holocenu]]
+[[Kategoria:Gatunki i podgatunki zwierząt nazwane w 1758 roku]]
+[[Kategoria:Taksony opisane przez Karola Linneusza]]
-[[ar:براكيت كارولينا]]
-[[az:Karolin tutuquşusu]]
-[[be:Каралінскі папугай]]
-[[ceb:Conuropsis carolinensis]]
-[[de:Karolinasittich]]
-[[en:Carolina Parakeet]]
-[[es:Conuropsis carolinensis]]
-[[eu:Conuropsis carolinensis]]
-[[fr:Conure de Caroline]]
-[[ko:캐롤라이나앵무]]
-[[id:Parkit carolina]]
-[[it:Conuropsis carolinensis]]
-[[hu:Karolinai papagáj]]
-[[nl:Carolinaparkiet]]
-[[ja:カロライナインコ]]
-[[pt:Periquito-da-carolina]]
-[[ro:Conuropsis carolinensis]]
-[[ru:Каролинский попугай]]
-[[scn:Parrucchettu dâ Carulina]]
-[[simple:Carolina Parakeet]]
-[[fi:Carolinanaratti]]
-[[sv:Karolinaparakit]]
-[[vi:Conuropsis carolinensis]]
-[[zh:卡羅萊納長尾鸚鵡]]