Vini

	Vini
	Lesson, 1833
	; Przedstawiciel rodzaju – loreczka modroczapkowa (V. australis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugi wschodnie
Podrodzina	damy
Plemię	Loriini
Rodzaj	Vini
	Typ nomenklatoryczny
	Vini coccinea Lesson, 1833 (= Psittacula kuhlii Vigors, 1824)
Synonimy
	Arimanus Rafinesque, 1815;
	Arimanus Rafinesque, 1815;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Vini – rodzaj ptaków z podrodziny dam (Loriinae) w rodzinie papug wschodnich (Psittaculidae).

Zasięg występowania

Do rodzaju należą gatunki endemiczne występujące na tropikalnych wyspach Oceanii^[4].

Charakterystyka

Długość ciała 15–20 cm; masa ciała 21–92 g^[4]. Wszyscy przedstawiciele tego rodzaju charakteryzują się jaskrawym upierzeniem.

Systematyka

Etymologia

Arimanus: na podstawie „Petite Perruche de l’Île de Taïti” Daubentona (1765–1781) oraz „Arimanon” Buffona (1770–1783); według Buffona Arimanon było tahitańską nazwą loreczki białogardłej i oznaczało „kokosowy ptak” od jej siedliska. Jednak Lesson (1826–1830) zauważa, że Arimanon był błędnym zapisem Arimanou, o tym samym znaczeniu, będącej dawną zapomnianą nazwą tej loreczki (por. tahit. ari’i „król, książę”; manu „ptak”)^[5]. Gatunek typowy: Psittacus peruvianus Statius Müller, 1776, nomen nudum.
Vini: lokalna nazwa Vini używana na Tahiti i Bora-Bora na określenie papugi^[6].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[7]:

Vini margarethae (Tristram, 1879) – lorika żółtowstęga
Vini meeki (Rothschild & E. Hartert, 1901) – lorika zielona
Vini rubrigularis (P.L. Sclater, 1881) – lorika czerwonobroda
Vini palmarum (J.F. Gmelin, 1788) – lorika palmowa
Vini diadema (J. Verreaux & Des Murs, 1860) – lorika żółtolica
Vini amabilis (E.P. Ramsay, 1875) – lorika czerwonogardła
Vini solitarius (Suckow, 1800) – loreczka pustelnicza
Vini australis (J.F. Gmelin, 1788) – loreczka modroczapkowa
Vini ultramarina (Kuhl, 1820) – loreczka błękitna
Vini stepheni (North, 1908) – loreczka przepasana
Vini kuhlii (Vigors, 1824) – loreczka rubinowa
Vini peruviana (Statius Müller, 1776) – loreczka białogardła

oraz gatunki wymarłe^[8]:

Vini sinotoi
Vini vidivici

Status i ochrona

Większość gatunków papug z rodzaju Vini jest zagrożona wyginięciem^[7]. Spowodowane jest to ingerencją człowieka w środowisko naturalne wysp zasiedlanych przez te ptaki. Obszar ich występowania został silnie ograniczony. Dwa gatunki wyginęły jeszcze przed przybyciem pierwszych Europejczyków na wyspy Pacyfiku. Głównymi przyczynami zmniejszania się liczby osobników tego rodzaju są introdukowane gatunki zwierząt, przede wszystkim szczury, oraz utrata siedlisk.

Przypisy

↑ Vini, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ R.P. Lesson: Illustrations de zoologie, ou, Recueil de figures d’animaux peintes d’après nature. Paris: Arthus Bertrand, 1831–35, s. ryc. 28. (fr.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 64. (fr.).
↑ ^a ^b S.M. Billerman: Old World Parrots (Psittaculidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.psitta4.01. [dostęp 2020-08-07]. (ang.).
↑ Arimanus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-30] (ang.).
↑ Vini, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-30] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Loriini Selby, 1836 (wersja: 2020-11-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-07].
↑ D.W. Steadman & M.C. Zarriello. Two new species of parrots (Aves: Psittacidae) from archeological sites in the Marquesas Islands. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 100 (3), s. 518–528, 1987. (ang.).

Bibliografia

Tony Juniper, Mike Par: Parrots: A Guide to Parrots of the World. New Haven: Yale University Press, 1998. ISBN 0-300-07453-0.
Joseph Michael Forshaw: Parrots of the World: An Identification Guide. Princeton: Princeton University Press, 2006. ISBN 0-691-09251-6.

[itis-1] Vini, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Lesson-2] R.P. Lesson: Illustrations de zoologie, ou, Recueil de figures d’animaux peintes d’après nature. Paris: Arthus Bertrand, 1831–35, s. ryc. 28. (fr.).

[Rafinesque-3] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 64. (fr.).

[Billerman-4] S.M. Billerman: Old World Parrots (Psittaculidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.psitta4.01. [dostęp 2020-08-07]. (ang.).

[5] Arimanus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-30] (ang.).

[6] Vini, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-30] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-7] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Loriini Selby, 1836 (wersja: 2020-11-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-07].

[Steadman&Zarriello-8] D.W. Steadman & M.C. Zarriello. Two new species of parrots (Aves: Psittacidae) from archeological sites in the Marquesas Islands. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 100 (3), s. 518–528, 1987. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]