Przejdź do zawartości

Anatolij Firsow: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne redakcyjne
drobne techniczne
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 11 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Sportowiec infobox
{{Sportowiec infobox
|imię i nazwisko = Anatolij Firsow
|imię i nazwisko = Anatolij Firsow
|imię i nazwisko org =
|imię i nazwisko org = {{k|ru|Анатолий Фирсов}}
|dyscyplina = hokej
|dyscyplina = hokej
|grafika = RUSMARKA-1755.jpg
|grafika = RUSMARKA-1755.jpg
|opis grafiki = Podobizna Anatolija Firsowa na znaczku pocztowym
|opis grafiki = Podobizna Anatolija Firsowa na znaczku pocztowym
|pełne imię i nazwisko =
|pełne imię i nazwisko =
|data urodzenia = [[1 lutego]] [[1941]]
|data urodzenia = 1 lutego 1941
|miejsce urodzenia = [[Moskwa]]
|miejsce urodzenia = [[Moskwa]]
|data śmierci = [[24 lipca]] [[2000]]
|data śmierci = 24 lipca 2000
|miejsce śmierci = [[Firsanowka]]
|miejsce śmierci = [[Firsanowka]]
|obywatelstwo = [[Rosja]]
|obywatelstwo = [[Rosja]]
Linia 20: Linia 20:
|kariera reprezentacyjna =
|kariera reprezentacyjna =
|kariera trenerska =
|kariera trenerska =
|medale =
|medale = {{Medalista infobox/reprezentacja|ZSRR}}
{{Medalista infobox/nagłówek|IO}}
|odznaczenia =
{{Medalista infobox/IO|Z|Innsbruck|1964|hokej na lodzie|złoto|}}
⚫
|commons =
{{Medalista infobox/IO|Z|Grenoble|1968|hokej na lodzie|złoto|}}
{{Medalista infobox/IO|Z|Sapporo|1972|hokej na lodzie|złoto|}}
|odznaczenia = {{order|OCzSzP}} {{order|ZH}} {{order|ZH}} {{order|SU-ZMSZSRR||20}}
⚫
|commons = Category:Anatoly Firsov
|wikicytaty =
|wikicytaty =
|www =
|www =
}}
}}
'''Anatolij Wasiljewicz Firsow''' ([[język rosyjski|ros.]] Анатолий Васильевич Фирсов; ur. [[1 lutego]] [[1941]] w [[Moskwa|Moskwie]], zm. [[24 lipca]] [[2000]] w Firsanowce, rejon [[Chimki]], [[obwód moskiewski]]) – [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radziecki]] [[Hokej na lodzie|hokeista]], reprezentant [[Reprezentacja Związku Radzieckiego w hokeju na lodzie mężczyzn|ZSRR]], trzykrotny [[olimpijczyk]], trener hokejowy. Działacz państwowy. W trakcie kariery zawodnik często określany pseudonimem ''Mag''<ref name="komm">{{cytuj stronę|url=http://www.kommersant.ru/doc/153832|tytuł= Умер Анатолий Фирсов|data=2000-07-25|opublikowany=kommersant.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>.
'''Anatolij Wasiljewicz Firsow''' ([[język rosyjski|ros.]] Анатолий Васильевич Фирсов; ur. [[1 lutego]] [[1941]] w [[Moskwa|Moskwie]], zm. [[24 lipca]] [[2000]] w Firsanowce, rejon [[Chimki]], [[obwód moskiewski]]) – [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radziecki]] [[Hokej na lodzie|hokeista]], reprezentant [[Reprezentacja Związku Radzieckiego w hokeju na lodzie mężczyzn|ZSRR]], trzykrotny [[olimpijczyk]], trener hokejowy. Działacz państwowy.


== Kariera zawodnicza ==
== Kariera zawodnicza ==
Linia 34: Linia 38:
Wychowanek Spartaka, do składu którego trafił w wieku 17 lat w 1958<ref name="nhl">{{cytuj stronę|url=http://www.nhl.com/ice/news.htm?id=393433|tytuł=Firsov was Russia's greatest player|data=2008-11-20|opublikowany=nhl.com|język=en|data dostępu=2013-11-01}}</ref>. W 1961 został powołany do służby wojskowej i w związku z tym został przeniesiony do innego stołecznego klubu, armijnego CSKA<ref name="biog">{{cytuj stronę|url=http://www.biograph.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=306:firsovav&catid=2:sports&Itemid=29|tytuł=ФИРСОВ Анатолий Васильевич|opublikowany=biograph.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref><ref name="calend">{{cytuj stronę|url=http://www.calend.ru/person/1373/|tytuł=Анатолий Фирсов|data=2013-10-01|opublikowany=calend.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>. Był jego wieloletnim zawodnikiem przez kolejnych 13 sezonów. W ramach [[Mistrzostwa ZSRR w hokeju na lodzie|mistrzostw ZSRR]] rozegrał 474 meczów, w których strzelił 346 goli<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.sports.ru/hockey/75777324.html|tytuł=Сегодня исполнилось бы 70 лет Анатолию Фирсову|data=2011-02-01|opublikowany=sports.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>.
Wychowanek Spartaka, do składu którego trafił w wieku 17 lat w 1958<ref name="nhl">{{cytuj stronę|url=http://www.nhl.com/ice/news.htm?id=393433|tytuł=Firsov was Russia's greatest player|data=2008-11-20|opublikowany=nhl.com|język=en|data dostępu=2013-11-01}}</ref>. W 1961 został powołany do służby wojskowej i w związku z tym został przeniesiony do innego stołecznego klubu, armijnego CSKA<ref name="biog">{{cytuj stronę|url=http://www.biograph.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=306:firsovav&catid=2:sports&Itemid=29|tytuł=ФИРСОВ Анатолий Васильевич|opublikowany=biograph.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref><ref name="calend">{{cytuj stronę|url=http://www.calend.ru/person/1373/|tytuł=Анатолий Фирсов|data=2013-10-01|opublikowany=calend.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>. Był jego wieloletnim zawodnikiem przez kolejnych 13 sezonów. W ramach [[Mistrzostwa ZSRR w hokeju na lodzie|mistrzostw ZSRR]] rozegrał 474 meczów, w których strzelił 346 goli<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.sports.ru/hockey/75777324.html|tytuł=Сегодня исполнилось бы 70 лет Анатолию Фирсову|data=2011-02-01|opublikowany=sports.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>.


{{Cytat
{{Cytat|''Hokej dla nas był pracą i zabawą. Więc nawet nie myśleliśmy, gdy mówili nam: "Jeśli wygracie, zapłacimy wam dobre pieniądze". Wiedzieliśmy, że i tak nie zapłacą nam praktycznie nic, lecz była to po prostu miłość hokeja. Uważaliśmy siebie za zawodowców z wynagrodzeniem dla amatorów''. (Anatolij Firsow)<ref name="nhl" />}}
|treść = ''Hokej dla nas był pracą i zabawą. Więc nawet nie myśleliśmy, gdy mówili nam: "Jeśli wygracie, zapłacimy wam dobre pieniądze". Wiedzieliśmy, że i tak nie zapłacą nam praktycznie nic, lecz była to po prostu miłość hokeja. Uważaliśmy siebie za zawodowców z wynagrodzeniem dla amatorów''. (Anatolij Firsow)<ref name="nhl" />
}}


Uczestniczył w turniejach [[Mistrzostwa świata w hokeju na lodzie mężczyzn|mistrzostw świata]] w 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971 oraz [[Hokej na lodzie na zimowych igrzyskach olimpijskich|zimowych igrzysk olimpijskich]] [[Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1964|1964]], [[Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1968|1968]], [[Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972|1972]]. W tym czasie był powoływany do reprezentacji przez wybitnego trenera reprezentacji [[Anatolij Tarasow|Anatolija Tarasowa]]<ref name="nhl" />, który równolegle był jego szkoleniowcem w zespole klubowym CSKA i doceniał jego umiejętności. Z kadrą ZSRR ośmiokrotnie zdobył tytuł mistrzów świata, zaś indywidualnie trzykrotnie był najskuteczniejszym zawodnikiem i strzelcem turnieju<ref name="biog" />, cztery razy był wybierany do składu gwiazd turnieju (dwukrotnie jako lewoskrzydłowy i dwukrotnie jako prawoskrzydłowy) oraz trzy razy został uznany najlepszym napastnikiem turnieju. Łącznie na turniejach zimowych igrzysk olimpijskich w 67 rozegranych meczach strzelił 66 goli<ref name="biog" />.
Uczestniczył w turniejach [[Mistrzostwa świata w hokeju na lodzie mężczyzn|mistrzostw świata]] w 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971 oraz [[Hokej na lodzie na zimowych igrzyskach olimpijskich|zimowych igrzysk olimpijskich]] [[Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1964|1964]], [[Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1968|1968]], [[Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972|1972]]. W tym czasie był powoływany do reprezentacji przez wybitnego trenera reprezentacji [[Anatolij Tarasow|Anatolija Tarasowa]]<ref name="nhl" />, który równolegle był jego szkoleniowcem w zespole klubowym CSKA i doceniał jego umiejętności. Z kadrą ZSRR ośmiokrotnie zdobył tytuł mistrzów świata, zaś indywidualnie trzykrotnie był najskuteczniejszym zawodnikiem i strzelcem turnieju<ref name="biog" />, cztery razy był wybierany do składu gwiazd turnieju (dwukrotnie jako lewoskrzydłowy i dwukrotnie jako prawoskrzydłowy) oraz trzy razy został uznany najlepszym napastnikiem turnieju. Łącznie na turniejach zimowych igrzysk olimpijskich w 67 rozegranych meczach strzelił 66 goli<ref name="biog" />.
Linia 40: Linia 46:
Po odejściu Tarasowa ze stanowiska trenera, przywiązany do niego Firsow postanowił zakończyć karierę w wieku 32 lat<ref name="redstar" /> (jak przyznał, był ''„oddany Tarasowowi”'' i ''„nie wierzył już żadnemu innemu trenerowi”''<ref name="nhl" />). Wówczas w 1972 przedstawiciele [[Kanada|kanadyjskiego]] klubu [[Montreal Canadiens]] sondowali możliwość występów Firsowa w jego barwach w zawodowej lidze [[National Hockey League|NHL]], lecz ich zapytanie pozostało bez odpowiedzi ze strony radzieckich władz<ref name="nhl" />. W trakcie ostatniego meczu [[Turniej Izwiestii|Turnieju Izwiestii]] 21 grudnia 1973 ZSRR–[[Reprezentacja Czechosłowacji w hokeju na lodzie mężczyzn|Czechosłowacja]] (7:1) wystąpił po raz ostatni jako czynny zawodnik pojawiając się na lodzie w sposób symboliczny (prócz niego ostatni raz wystąpili wówczas [[Aleksandr Ragulin]] i [[Witalij Dawydow]])<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Sport. Po turnieju „Izwiestii” | czasopismo = [[Nowiny (dziennik rzeszowski)|Nowiny]] | strony = 2 | data = Nr 353 z 23 grudnia 1973 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=5149}}</ref>.
Po odejściu Tarasowa ze stanowiska trenera, przywiązany do niego Firsow postanowił zakończyć karierę w wieku 32 lat<ref name="redstar" /> (jak przyznał, był ''„oddany Tarasowowi”'' i ''„nie wierzył już żadnemu innemu trenerowi”''<ref name="nhl" />). Wówczas w 1972 przedstawiciele [[Kanada|kanadyjskiego]] klubu [[Montreal Canadiens]] sondowali możliwość występów Firsowa w jego barwach w zawodowej lidze [[National Hockey League|NHL]], lecz ich zapytanie pozostało bez odpowiedzi ze strony radzieckich władz<ref name="nhl" />. W trakcie ostatniego meczu [[Turniej Izwiestii|Turnieju Izwiestii]] 21 grudnia 1973 ZSRR–[[Reprezentacja Czechosłowacji w hokeju na lodzie mężczyzn|Czechosłowacja]] (7:1) wystąpił po raz ostatni jako czynny zawodnik pojawiając się na lodzie w sposób symboliczny (prócz niego ostatni raz wystąpili wówczas [[Aleksandr Ragulin]] i [[Witalij Dawydow]])<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Sport. Po turnieju „Izwiestii” | czasopismo = [[Nowiny (dziennik rzeszowski)|Nowiny]] | strony = 2 | data = Nr 353 z 23 grudnia 1973 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=5149}}</ref>.


Został uważany za jednego z najlepszych napastników w historii hokeja<ref>{{cytuj stronę|url=http://portalwiedzy.onet.pl/31871,,,,firsow_anatolij,haslo.html|tytuł=Firsow Anatolij|opublikowany=portalwiedzy.onet.pl|język=pl|data dostępu=2013-11-01}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.goironpigs.com/?p=2447|tytuł=Grenoble ’68 : Firsov Was Fearsome|data=2013-11-01|opublikowany=goironpigs.com|język=en|data dostępu=2013-11-01}}</ref>. Mimo że dysponował wątłymi warunkami fizycznymi (był niewysoki i szczupły – z uwagi na to określano go mianem „filigranowy”<ref name="cult">{{cytuj stronę|url=http://culture.ru/cinema/view/653|tytuł=Звезды советского льда. Анатолий Фирсов, Владимир Юрзинов|opublikowany=culture.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>)<ref name="nhl" />, dzięki konsekwentnemu treningowi rozwinął możliwości kondycyjne i siłowe<ref name="biog" /><ref name="calend" />.
Został uznany za jednego z najlepszych napastników w historii hokeja<ref>{{cytuj stronę|url=https://archive.ph/20131102113435/http://portalwiedzy.onet.pl/31871,,,,firsow_anatolij,haslo.html|tytuł=Firsow Anatolij|opublikowany=portalwiedzy.onet.pl|język=pl|data dostępu=2013-11-01}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.goironpigs.com/?p=2447|tytuł=Grenoble ’68 : Firsov Was Fearsome|data=2013-11-01|opublikowany=goironpigs.com|język=en|data dostępu=2013-11-01}}</ref>. Mimo że dysponował wątłymi warunkami fizycznymi (był niewysoki i szczupły – z uwagi na to określano go mianem „filigranowy”<ref name="cult">{{cytuj stronę|url=http://culture.ru/cinema/view/653|tytuł=Звезды советского льда. Анатолий Фирсов, Владимир Юрзинов|opublikowany=culture.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01|archiwum=https://web.archive.org/web/20131103061536/http://culture.ru/cinema/view/653|zarchiwizowano=2013-11-03}}</ref>)<ref name="nhl" />, dzięki konsekwentnemu treningowi rozwinął możliwości kondycyjne i siłowe<ref name="biog" /><ref name="calend" />.


Był doceniany z uwagi na nieprzeciętne umiejętności.
Był doceniany z uwagi na nieprzeciętne umiejętności.
{{Cytat
{{Cytat|''Trzy rzeczy uczyniły go lepszym niż ktokolwiek inny. Wymyślił zagranie krążkiem "od kija do łyżwy do kija", które wykonywał tak, jakby tracił panowanie; miał zabójczy strzał "z klepy", który przełamywał nogi bramkarzy, w czasie gdy tylko niewielu z nich ubierało maski na twarz; oraz miał niesamowite umiejętności operowania kijem. Był fanatykiem hokeja i trenował bez przerwy.'' (Igor Kuperman)<ref name="nhl" /> }}
|treść = ''Trzy rzeczy uczyniły go lepszym niż ktokolwiek inny. Wymyślił zagranie krążkiem "od kija do łyżwy do kija", które wykonywał tak, jakby tracił panowanie; miał zabójczy strzał "z klepy", który przełamywał nogi bramkarzy, w czasie gdy tylko niewielu z nich ubierało maski na twarz; oraz miał niesamowite umiejętności operowania kijem. Był fanatykiem hokeja i trenował bez przerwy.'' (Igor Kuperman)<ref name="nhl" />
}}


Przyczynił się do rozwoju hokeja w ZSRR swoim talentem przyciągając młodzież do tej dyscypliny.
Przyczynił się do rozwoju hokeja w ZSRR swoim talentem przyciągając młodzież do tej dyscypliny.
{{Cytat
{{Cytat|''Kiedy byłem dzieckiem, oglądanie go było niewiarygodne. Był legendą. Kilka pokoleń dzieciaków dorastało chcąc grać w hokeja z powodu Firsowa i przez to, co robił na lodzie. Był elektryzujący. Jego strzał był nie do zatrzymania. Wszystkie triki, które wykonywał na lodzie, były nie do powtórzenia.'' ([[Wiaczesław Fietisow]])<ref name="nhl" />}}
|treść = ''Kiedy byłem dzieckiem, oglądanie go było niewiarygodne. Był legendą. Kilka pokoleń dzieciaków dorastało chcąc grać w hokeja z powodu Firsowa i przez to, co robił na lodzie. Był elektryzujący. Jego strzał był nie do zatrzymania. Wszystkie triki, które wykonywał na lodzie, były nie do powtórzenia.'' ([[Wiaczesław Fietisow]])<ref name="nhl" />
}}

W trakcie kariery zyskał pseudonim ''Mag''<ref name="komm">{{cytuj stronę|url=http://www.kommersant.ru/doc/153832|tytuł= Умер Анатолий Фирсов|data=2000-07-25|opublikowany=kommersant.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>.


== Kariera trenerska ==
== Kariera trenerska ==
Linia 56: Linia 68:


== Inne informacje ==
== Inne informacje ==
* Urodził się podczas [[II wojna światowa|wojny światowej]], jego rodzicami byli Wasilij i Klawdija, miał dwoje rodzeństwa: brata Wiktora i siostrę Walentinę<ref name="redstar">{{cytuj stronę|url=http://old.redstar.ru/2001/02/10_02/sport1.html|tytuł=Три периода Анатолия Фирсова|data=2001-02-10|opublikowany=old.redstar.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>. Wkrótce po jego urodzeniu w 1941 zginął jego ojciec w pierwszym okresie [[Wielka wojna ojczyźniana|wielkiej wojny ojczyźnianej]]<ref name="nhl" /><ref name="redstar" />.
* Urodził się podczas [[II wojna światowa|wojny światowej]], jego rodzicami byli Wasilij i Klawdija, miał dwoje rodzeństwa: brata Wiktora i siostrę Walentinę<ref name="redstar">{{cytuj stronę|url=http://old.redstar.ru/2001/02/10_02/sport1.html|tytuł=Три периода Анатолия Фирсова|data=2001-02-10|opublikowany=old.redstar.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>. Wkrótce po jego narodzinach w 1941 jego ojciec zginął na froncie [[front wschodni (II wojna światowa)|wojny z Niemcami]]<ref name="nhl" /><ref name="redstar" />.
* W 1973 opublikował książkę pt. ''Zapal światło zwycięstwa'' (ros. Зажечь победы свет)<ref name="calend" /><ref>{{cytuj stronę|url=http://eknigi.org/belletristika/157228-zazhech-pobedy-svet.html|tytuł=Беллетристика → Зажечь победы свет|opublikowany=eknigi.org|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>.
* W 1973 opublikował książkę pt. ''Zapal światło zwycięstwa'' (ros. Зажечь победы свет)<ref name="calend" /><ref>{{cytuj stronę|url=http://eknigi.org/belletristika/157228-zazhech-pobedy-svet.html|tytuł=Беллетристика → Зажечь победы свет|opublikowany=eknigi.org|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>.
* Od 1968 należał do [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|KPZR]]. W 1989 został wybranym deputowanym do [[Rada Najwyższa ZSRR|Rady Najwyższej ZSRR]]. Jako parlamentarzysta działał na rzecz poprawy stanu zdrowia i sportu w Rosji<ref name="biog" /><ref>{{cytuj stronę|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/27/newsid_4243000/4243313.stm|tytuł=1989: Millions of Russians go to the polls|opublikowany=news.bbc.co.uk|język=en|data dostępu=2013-11-01}}</ref> oraz osób niepełnosprawnych i byłych sportowców<ref name="redstar" />.
* Od 1968 należał do [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|KPZR]]. W 1989 został wybranym deputowanym do [[Rada Najwyższa ZSRR|Rady Najwyższej ZSRR]]. Jako parlamentarzysta działał na rzecz poprawy stanu zdrowia i sportu w Rosji<ref name="biog" /><ref>{{cytuj stronę|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/27/newsid_4243000/4243313.stm|tytuł=1989: Millions of Russians go to the polls|opublikowany=news.bbc.co.uk|język=en|data dostępu=2013-11-01}}</ref> oraz osób niepełnosprawnych i byłych sportowców<ref name="redstar" />.
Linia 63: Linia 75:
* W 2000 zmarła jego żona<ref name="redstar" />, a Anatolij Firsow zmarł dwa miesiące później na zawał serca w swojej daczy w miejscowości Firsanowka pod Moskwą<ref name="redstar" /><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/2195050,anatolij-firsow-nie-zyje,id,t.html | tytuł = Anatolij Firsow nie żyje | data = 2000-07-25 | opublikowany = dziennikpolski24.pl | język = pl | data dostępu = 2013-11-02}}</ref>. Został pochowany na cmentarzu w miejscowości [[Schodnia (Rosja)|Schodnia]]. W 2001 na jego grobie umieszczono pomnik wraz z krzyżem<ref name="pomnik">{{cytuj stronę|url=http://www.kp.ru/daily/22669/13250/|tytuł=«Комсомолка» помогла поставить памятник Анатолию Фирсову|data=2001-11-02|opublikowany=kp.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>.
* W 2000 zmarła jego żona<ref name="redstar" />, a Anatolij Firsow zmarł dwa miesiące później na zawał serca w swojej daczy w miejscowości Firsanowka pod Moskwą<ref name="redstar" /><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/2195050,anatolij-firsow-nie-zyje,id,t.html | tytuł = Anatolij Firsow nie żyje | data = 2000-07-25 | opublikowany = dziennikpolski24.pl | język = pl | data dostępu = 2013-11-02}}</ref>. Został pochowany na cmentarzu w miejscowości [[Schodnia (Rosja)|Schodnia]]. W 2001 na jego grobie umieszczono pomnik wraz z krzyżem<ref name="pomnik">{{cytuj stronę|url=http://www.kp.ru/daily/22669/13250/|tytuł=«Комсомолка» помогла поставить памятник Анатолию Фирсову|data=2001-11-02|opublikowany=kp.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>.
* Miał syna Anatolija, który wraz z [[Wiktor Kuźkin|Wiktorem Kuźkinem]] założył Fundację Anatolija Firsowa<ref name="pomnik" />.
* Miał syna Anatolija, który wraz z [[Wiktor Kuźkin|Wiktorem Kuźkinem]] założył Fundację Anatolija Firsowa<ref name="pomnik" />.
* W pierwszą rocznicę jego śmierci imieniem Anatolija Firsowa nazwano [[diament]] znaleziony w [[Jakucja|Jakucji]] o wadze 94 karatów<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.kp.ru/daily/22597/11039/|tytuł=В честь Анатолия Фирсова назвали якутский алмаз|data=2001-06-24|opublikowany=kp.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>. W późniejszym czasie informowano o diamencie nazwanym jego imieniem o wadze 181,59 karatów<ref>{{cytuj stronę|url=http://m.forbes.ru/article.php?id=140750|tytuł=Алмаз массой 158,2 карата найден компанией АЛРОСА в Якутии|opublikowany=forbes.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.awros.ru/kamni/342.html|tytuł=КРУПНЕЙШИЕ АЛМАЗЫ, НАЙДЕННЫЕ НА ТЕРРИТОРИИ РОССИИ|opublikowany=awros.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>
* W pierwszą rocznicę jego śmierci imieniem Anatolija Firsowa nazwano [[diament]] znaleziony w [[Jakucja|Jakucji]] o wadze 94 karatów<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.kp.ru/daily/22597/11039/|tytuł=В честь Анатолия Фирсова назвали якутский алмаз|data=2001-06-24|opublikowany=kp.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref>. W późniejszym czasie informowano o diamencie nazwanym jego imieniem o wadze 181,59 karatów<ref>{{cytuj stronę|url=http://m.forbes.ru/article.php?id=140750|tytuł=Алмаз массой 158,2 карата найден компанией АЛРОСА в Якутии|opublikowany=forbes.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.awros.ru/kamni/342.html|tytuł=КРУПНЕЙШИЕ АЛМАЗЫ, НАЙДЕННЫЕ НА ТЕРРИТОРИИ РОССИИ|opublikowany=awros.ru|język=ru|data dostępu=2013-11-01|archiwum=https://web.archive.org/web/20160827152315/http://www.awros.ru/kamni/342.html|zarchiwizowano=2016-08-27}}</ref>
* W 2011 powstał film dokumentalny z serii ''Gwiazdy sowieckiego lodu'', poświęcony Anatolijowi Firsowowi i Władimirowi Jurzinowowi<ref name="cult" />.
* W 2011 powstał film dokumentalny z serii ''Gwiazdy sowieckiego lodu'', poświęcony Anatolijowi Firsowowi i Władimirowi Jurzinowowi<ref name="cult" />.


Linia 84: Linia 96:
** Pierwsze miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 22 punkty
** Pierwsze miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 22 punkty
** Skład gwiazd turnieju (jako lewoskrzydłowy)
** Skład gwiazd turnieju (jako lewoskrzydłowy)
** Najlepszy napastnik turnieju
** Najlepszy [[napastnik]] turnieju
* Sezon 1967/1968 ligi radzieckiej:
* Sezon 1967/1968 ligi radzieckiej:
** [[Najlepszy zawodnik sezonu mistrzostw ZSRR w hokeju na lodzie]]
** [[Najlepszy zawodnik sezonu mistrzostw ZSRR w hokeju na lodzie]]
Linia 122: Linia 134:
; Wyróżnienia sportowe
; Wyróżnienia sportowe
* [[Zasłużony Mistrz Sportu ZSRR w hokeju na lodzie]]: 1964
* [[Zasłużony Mistrz Sportu ZSRR w hokeju na lodzie]]: 1964
* Zasłużony Trener ZSRR
* [[Zasłużony Trener]] ZSRR
* [[Galeria Sławy IIHF]]: 1998<ref name="komm" />
* [[Galeria Sławy IIHF]]: 1998<ref name="komm" />
* [[Rosyjska Galeria Hokejowej Sławy]]: 2014 (pośmiertnie)
* [[Rosyjska Galeria Hokejowej Sławy]]: 2014 (pośmiertnie)


; Odznaczenia państwowe
; Odznaczenia państwowe
* [[Order Znak Honoru]]: 1965, 1968<ref name="biog" />
* [[Order „Znak Honoru”]]: 1965, 1968<ref name="biog" />
* [[Order Czerwonego Sztandaru Pracy]]: 1972<ref name="biog" />
* [[Order Czerwonego Sztandaru Pracy]]: 1972<ref name="biog" />


Linia 138: Linia 150:
* {{hockeydb|60348}} {{lang|en}}
* {{hockeydb|60348}} {{lang|en}}
* [http://www.chidlovski.net/1954/54_player_info.asp?p_id=p007 Anatolij Firsow] – profil na stronie chidlovski.net {{lang|ru}}
* [http://www.chidlovski.net/1954/54_player_info.asp?p_id=p007 Anatolij Firsow] – profil na stronie chidlovski.net {{lang|ru}}
* [http://sport-necropol.narod.ru/firsov.html Anatolij Firsow] – biogram na stronie sport-necropol.narod.ru {{lang|ru}}
* {{Cytuj stronę | url = http://sport-necropol.narod.ru/firsov.html | tytuł = Anatolij Firsow | opublikowany = sport-necropol.narod.ru | archiwum = https://web.archive.org/web/20131103160906/http://sport-necropol.narod.ru/firsov.html | zarchiwizowano = 2013-11-03}} – biogram na stronie sport-necropol.narod.ru {{lang|ru}}
* [http://games-olimpic.ru/firsov-anatolij-vasilevich Anatolij Firsow] – biogram na stronie games-olimpic.ru {{lang|ru}}
* {{Cytuj stronę | url = http://games-olimpic.ru/firsov-anatolij-vasilevich | tytuł = Anatolij Firsow | opublikowany = games-olimpic.ru | archiwum = https://web.archive.org/web/20131103062700/http://games-olimpic.ru/firsov-anatolij-vasilevich | zarchiwizowano = 2013-11-03}} – biogram na stronie games-olimpic.ru {{lang|ru}}
* [http://fhr.ru/history/history_milestones/history/card/?id_4=7155 Anatolij Firsow] – biogram na stronie Rosyjskiej Federacji Hokejowej {{lang|ru}}
* {{Cytuj stronę | url = http://fhr.ru/history/history_milestones/history/card/?id_4=7155 | tytuł = Anatolij Firsow | opublikowany = fhr.ru | archiwum = https://web.archive.org/web/20131103084342/http://fhr.ru/history/history_milestones/history/card/?id_4=7155 | zarchiwizowano = 2013-11-03}} – biogram na stronie Rosyjskiej Federacji Hokejowej {{lang|ru}}

{{Kontrola autorytatywna}}


{{SORTUJ:Firsow, Anatolij}}
{{SORTUJ:Firsow, Anatolij}}
Linia 147: Linia 161:
[[Kategoria:Hokeiści Spartaka Moskwa]]
[[Kategoria:Hokeiści Spartaka Moskwa]]
[[Kategoria:Hokeiści CSKA Moskwa]]
[[Kategoria:Hokeiści CSKA Moskwa]]
[[Kategoria:Hokeiści na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1964]]
[[Kategoria:Hokeiści na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1968]]
[[Kategoria:Hokeiści na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972]]
[[Kategoria:Medaliści Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1964]]
[[Kategoria:Medaliści Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1964]]
[[Kategoria:Medaliści Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1968]]
[[Kategoria:Medaliści Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1968]]
Linia 160: Linia 177:
[[Kategoria:Trenerzy hokeistów Legii Warszawa]]
[[Kategoria:Trenerzy hokeistów Legii Warszawa]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1941]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1941]]
[[Kategoria:Zasłużeni Mistrzowie Sportu ZSRR]]
[[Kategoria:Zmarli w 2000]]
[[Kategoria:Zmarli w 2000]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Moskwie]]

Aktualna wersja na dzień 10:04, 7 lut 2024

Anatolij Firsow
Анатолий Фирсов
Ilustracja
Podobizna Anatolija Firsowa na znaczku pocztowym
Data i miejsce urodzenia

1 lutego 1941
Moskwa

Data i miejsce śmierci

24 lipca 2000
Firsanowka

Obywatelstwo

Rosja

Wzrost

176 cm

Pozycja

napastnik (lewoskrzydłowy / prawoskrzydłowy)

Uchwyt

prawy

Dorobek medalowy
Reprezentacja  ZSRR
Igrzyska olimpijskie
złoto Innsbruck 1964 hokej na lodzie
złoto Grenoble 1968 hokej na lodzie
złoto Sapporo 1972 hokej na lodzie
Odznaczenia
Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order „Znak Honoru” Order „Znak Honoru” Zasłużony Mistrz Sportu ZSRR
Multimedia w Wikimedia Commons

Anatolij Wasiljewicz Firsow (ros. Анатолий Васильевич Фирсов; ur. 1 lutego 1941 w Moskwie, zm. 24 lipca 2000 w Firsanowce, rejon Chimki, obwód moskiewski) – radziecki hokeista, reprezentant ZSRR, trzykrotny olimpijczyk, trener hokejowy. Działacz państwowy.

Kariera zawodnicza

[edytuj | edytuj kod]

Wychowanek Spartaka, do składu którego trafił w wieku 17 lat w 1958[1]. W 1961 został powołany do służby wojskowej i w związku z tym został przeniesiony do innego stołecznego klubu, armijnego CSKA[2][3]. Był jego wieloletnim zawodnikiem przez kolejnych 13 sezonów. W ramach mistrzostw ZSRR rozegrał 474 meczów, w których strzelił 346 goli[4].

Hokej dla nas był pracą i zabawą. Więc nawet nie myśleliśmy, gdy mówili nam: "Jeśli wygracie, zapłacimy wam dobre pieniądze". Wiedzieliśmy, że i tak nie zapłacą nam praktycznie nic, lecz była to po prostu miłość hokeja. Uważaliśmy siebie za zawodowców z wynagrodzeniem dla amatorów. (Anatolij Firsow)[1]

Uczestniczył w turniejach mistrzostw świata w 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971 oraz zimowych igrzysk olimpijskich 1964, 1968, 1972. W tym czasie był powoływany do reprezentacji przez wybitnego trenera reprezentacji Anatolija Tarasowa[1], który równolegle był jego szkoleniowcem w zespole klubowym CSKA i doceniał jego umiejętności. Z kadrą ZSRR ośmiokrotnie zdobył tytuł mistrzów świata, zaś indywidualnie trzykrotnie był najskuteczniejszym zawodnikiem i strzelcem turnieju[2], cztery razy był wybierany do składu gwiazd turnieju (dwukrotnie jako lewoskrzydłowy i dwukrotnie jako prawoskrzydłowy) oraz trzy razy został uznany najlepszym napastnikiem turnieju. Łącznie na turniejach zimowych igrzysk olimpijskich w 67 rozegranych meczach strzelił 66 goli[2].

Po odejściu Tarasowa ze stanowiska trenera, przywiązany do niego Firsow postanowił zakończyć karierę w wieku 32 lat[5] (jak przyznał, był „oddany Tarasowowi” i „nie wierzył już żadnemu innemu trenerowi”[1]). Wówczas w 1972 przedstawiciele kanadyjskiego klubu Montreal Canadiens sondowali możliwość występów Firsowa w jego barwach w zawodowej lidze NHL, lecz ich zapytanie pozostało bez odpowiedzi ze strony radzieckich władz[1]. W trakcie ostatniego meczu Turnieju Izwiestii 21 grudnia 1973 ZSRR–Czechosłowacja (7:1) wystąpił po raz ostatni jako czynny zawodnik pojawiając się na lodzie w sposób symboliczny (prócz niego ostatni raz wystąpili wówczas Aleksandr Ragulin i Witalij Dawydow)[6].

Został uznany za jednego z najlepszych napastników w historii hokeja[7][8]. Mimo że dysponował wątłymi warunkami fizycznymi (był niewysoki i szczupły – z uwagi na to określano go mianem „filigranowy”[9])[1], dzięki konsekwentnemu treningowi rozwinął możliwości kondycyjne i siłowe[2][3].

Był doceniany z uwagi na nieprzeciętne umiejętności.

Trzy rzeczy uczyniły go lepszym niż ktokolwiek inny. Wymyślił zagranie krążkiem "od kija do łyżwy do kija", które wykonywał tak, jakby tracił panowanie; miał zabójczy strzał "z klepy", który przełamywał nogi bramkarzy, w czasie gdy tylko niewielu z nich ubierało maski na twarz; oraz miał niesamowite umiejętności operowania kijem. Był fanatykiem hokeja i trenował bez przerwy. (Igor Kuperman)[1]

Przyczynił się do rozwoju hokeja w ZSRR swoim talentem przyciągając młodzież do tej dyscypliny.

Kiedy byłem dzieckiem, oglądanie go było niewiarygodne. Był legendą. Kilka pokoleń dzieciaków dorastało chcąc grać w hokeja z powodu Firsowa i przez to, co robił na lodzie. Był elektryzujący. Jego strzał był nie do zatrzymania. Wszystkie triki, które wykonywał na lodzie, były nie do powtórzenia. (Wiaczesław Fietisow)[1]

W trakcie kariery zyskał pseudonim Mag[10].

Kariera trenerska

[edytuj | edytuj kod]
  • CSKA Moskwa (1972-1977)
  • Reprezentacja ZSRR juniorów (1976-1977)
  • Polska Legia Warszawa (1977-1979)

Po zakończeniu kariery został trenerem i przez kilka lat trenował juniorów w CSKA. Absolwent Moskiewskiej Państwowej Akademii Kultury Fizycznej z 1977[3]. Przez rok pracował z reprezentacją ZSRR juniorów do lat 18, zdobywając z nią brązowy medal na turnieju mistrzostw Europy w 1977. Następnie wyjechał do Polski i przez dwa lata był szkoleniowcem również wojskowego klubu, Legii Warszawa, z którą w 1978 uzyskał awans do ówczesnej I ligi (po nim trenerem w tym klubie był inny były zawodnik CSKA, Konstantin Łoktiew). Po demobilizacji z wojska w 1987 podjął pracę w Eksperymentalnym Stowarzyszeniu Młodzieżowym "Kirowiec" działając na rzecz nauki hokeja wśród młodzieży[3][5].

Inne informacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Urodził się podczas wojny światowej, jego rodzicami byli Wasilij i Klawdija, miał dwoje rodzeństwa: brata Wiktora i siostrę Walentinę[5]. Wkrótce po jego narodzinach w 1941 jego ojciec zginął na froncie wojny z Niemcami[1][5].
  • W 1973 opublikował książkę pt. Zapal światło zwycięstwa (ros. Зажечь победы свет)[3][11].
  • Od 1968 należał do KPZR. W 1989 został wybranym deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR. Jako parlamentarzysta działał na rzecz poprawy stanu zdrowia i sportu w Rosji[2][12] oraz osób niepełnosprawnych i byłych sportowców[5].
  • W latach 90. prowadził działalność biznesową w Szwajcarii (posiadał hotel w tym kraju)[10].
  • Ostatni mecz, o charakterze pokazowym, rozegrał w maju 2000 podczas jubileuszu 60 lat Wiaczesława Starszynowa[10].
  • W 2000 zmarła jego żona[5], a Anatolij Firsow zmarł dwa miesiące później na zawał serca w swojej daczy w miejscowości Firsanowka pod Moskwą[5][13]. Został pochowany na cmentarzu w miejscowości Schodnia. W 2001 na jego grobie umieszczono pomnik wraz z krzyżem[14].
  • Miał syna Anatolija, który wraz z Wiktorem Kuźkinem założył Fundację Anatolija Firsowa[14].
  • W pierwszą rocznicę jego śmierci imieniem Anatolija Firsowa nazwano diament znaleziony w Jakucji o wadze 94 karatów[15]. W późniejszym czasie informowano o diamencie nazwanym jego imieniem o wadze 181,59 karatów[16][17]
  • W 2011 powstał film dokumentalny z serii Gwiazdy sowieckiego lodu, poświęcony Anatolijowi Firsowowi i Władimirowi Jurzinowowi[9].

Osiągnięcia

[edytuj | edytuj kod]
Reprezentacyjne
Klubowe
  • Złoty medal mistrzostw ZSRR: 1963, 1964, 1965, 1966, 1968, 1970, 1971, 1972, 1973 z CSKA Moskwa
  • Srebrny medal mistrzostw ZSRR: 1967, 1969 z CSKA Moskwa
  • Brązowy medal mistrzostw ZSRR: 1962 z CSKA Moskwa
  • złoto Puchar ZSRR: 1966, 1967, 1968, 1969, 1973 z CSKA Moskwa
  • złoto Puchar Europy: 1969, 1970, 1971, 1972, 1973 z CSKA Moskwa
Indywidualne
Szkoleniowe

Wyróżnienia i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnienia sportowe
Odznaczenia państwowe

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i Firsov was Russia's greatest player. nhl.com, 2008-11-20. [dostęp 2013-11-01]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g ФИРСОВ Анатолий Васильевич. biograph.ru. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
  3. ↑ a b c d e Анатолий Фирсов. calend.ru, 2013-10-01. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
  4. ↑ Сегодня исполнилось бы 70 лет Анатолию Фирсову. sports.ru, 2011-02-01. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
  5. ↑ a b c d e f g Три периода Анатолия Фирсова. old.redstar.ru, 2001-02-10. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
  6. ↑ Sport. Po turnieju „Izwiestii”. „Nowiny”, s. 2, Nr 353 z 23 grudnia 1973. 
  7. ↑ Firsow Anatolij. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2013-11-01]. (pol.).
  8. ↑ Grenoble ’68 : Firsov Was Fearsome. goironpigs.com, 2013-11-01. [dostęp 2013-11-01]. (ang.).
  9. ↑ a b Звезды советского льда. Анатолий Фирсов, Владимир Юрзинов. culture.ru. [dostęp 2013-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-03)]. (ros.).
  10. ↑ a b c d Умер Анатолий Фирсов. kommersant.ru, 2000-07-25. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
  11. ↑ Беллетристика → Зажечь победы свет. eknigi.org. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
  12. ↑ 1989: Millions of Russians go to the polls. news.bbc.co.uk. [dostęp 2013-11-01]. (ang.).
  13. ↑ Anatolij Firsow nie żyje. dziennikpolski24.pl, 2000-07-25. [dostęp 2013-11-02]. (pol.).
  14. ↑ a b «Комсомолка» помогла поставить памятник Анатолию Фирсову. kp.ru, 2001-11-02. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
  15. ↑ В честь Анатолия Фирсова назвали якутский алмаз. kp.ru, 2001-06-24. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
  16. ↑ Алмаз массой 158,2 карата найден компанией АЛРОСА в Якутии. forbes.ru. [dostęp 2013-11-01]. (ros.).
  17. ↑ КРУПНЕЙШИЕ АЛМАЗЫ, НАЙДЕННЫЕ НА ТЕРРИТОРИИ РОССИИ. awros.ru. [dostęp 2013-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-27)]. (ros.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anatolij_Firsow&oldid=72793116”