Przejdź do zawartości

Vittorio Gassman: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ZéroBot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (Robot dodał ko:비토리오 가스만
Mike89 (dyskusja | edycje)
 
(Nie pokazano 36 wersji utworzonych przez 23 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Aktor infobox
{{Aktor infobox
|imię i nazwisko = Vittorio Gassman
|imię i nazwisko = Vittorio Gassman
|imię i nazwisko org =
|grafika = Vittorio Gassman.jpg
|grafika = Vittorio Gassman.jpg
|opis grafiki =
|opis grafiki =
|alt grafiki =
|prawdziwe imię i nazwisko =
|prawdziwe imię i nazwisko =
|data urodzenia = [[1 września]] [[1922]]
|data urodzenia = 1 września 1922
|miejsce urodzenia = [[Genua]]
|miejsce urodzenia = [[Genua]]
|data śmierci = [[29 czerwca]] [[2000]]
|data śmierci = 29 czerwca 2000
|miejsce śmierci = [[Rzym]]
|miejsce śmierci = [[Rzym]]
|zawód =
|zawód = aktor, reżyser
|współmałżonek =
|współmałżonek = Nora Ricci<br />(1944–1952; rozwód)<br />[[Shelley Winters]]<br />(1952–1954; rozwód)<br />Diletta D’Andrea<br />(1972–2000)
|lata aktywności =
|lata aktywności = 1945–1999
|zespół artystyczny =
|zespół artystyczny =
|odznaczenia = {{order|OMRI|KW}} {{order|OMRI|WO}} [[Plik:BenemeritiCultura1.png|40px|Medaglia d’oro ai benemeriti della Cultura e dell’Arte]]
|nagrody =
{{aktor infobox/nagroda|MFF w Cannes|<center>'''Najlepszy aktor'''<br />[[1975 w filmie|1975]] ''[[Zapach kobiety (film 1974)|Zapach kobiety]]''<center/>}}
|odznaczenia = {{order|OMRI|KW}} {{order|OMRI|WO}} [[Plik:BenemeritiCultura1.png|40px|Medaglia d'oro ai benemeriti della Cultura e dell'Arte]]
|commons = Category:Vittorio Gassman
|commons = Category:Vittorio Gassman
|wikicytaty =
|www =
|www =
}}
}}
'''Vittorio Gassman''', [[pseudonim|ps.]] "Il Mattatore" (ur. [[1 września]] [[1922]] w [[Genua|Genui]], zm. [[29 czerwca]] [[2000]] w [[Rzym]]ie) – [[Włosi|włoski]] [[aktor]] [[teatr]]alny i [[film]]owy oraz [[reżyser]].
'''Vittorio Gassman''', [[pseudonim|ps.]] „Il Mattatore” (ur. [[1 września]] [[1922 w filmie|1922]] w [[Genua|Genui]], zm. [[29 czerwca]] [[2000 w filmie|2000]] w [[Rzym]]ie) – włoski aktor teatralny i filmowy, reżyser.


== Biografia ==
== Życiorys ==
=== Wczesne lata ===
Urodził się w zamożnej [[Niemcy|niemiecko]]-[[Włosi|włoskiej]] rodzinie [[Kościół katolicki|rzymskokatolickiej]], jego matka pochodziła z [[Piza|Pizy]]. W latach szkolnych był dobrym [[Koszykówka|koszykarzem]]. Studiował aktorstwo w Accademia Nazionale d'Arte Drammatica w [[Rzym]]ie. W [[1942]] roku zadebiutował na scenie w [[Mediolan]]ie w przedstawieniu ''Nieprzyjaciółka'' (''La Nemica'') z Aldą Borelli w reżyserii Dario Niccodemi. Następnie przeniósł się do [[Rzym]]u i związał z zespołem Teatro Eliseo z Tino Carraro i Ernesto Calindri.
Urodził się w [[Genua|Genui]] w zamożnej niemiecko-włoskiej rodzinie [[Kościół katolicki|rzymskokatolickiej]] jako syn Luisy Ambron i inżyniera Heinricha „Enrico” Gassmana<ref name="ethnicelebs">{{cytuj stronę|url=https://ethnicelebs.com/alessandro-gassmann|data=16 czerwca 2015|tytuł=Alessandro ​Gassman – What Nationality Ancestry Race|opublikowany=Ethnicity of Celebs|język=en|data dostępu=2021-08-17}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=https://www.geni.com/people/Vittorio-Gassman/6000000006943019039|data=4 grudnia 2020|tytuł=Genealogy: Vittorio Gassman (1922-2000)|opublikowany=Geni|język=en|data dostępu=2016-07-12}}</ref>. Jego rodzina miała pochodzenie [[Żydzi|żydowskie]]<ref name="ethnicelebs"/>. Jego matka pochodziła z [[Piza|Pizy]] w Toskanii<ref name="ethnicelebs"/>. W latach szkolnych był dobrym [[Koszykówka|koszykarzem]]. Uczęszczał do szkoły prawniczej<ref name="filmreference">{{cytuj stronę|url=http://www.filmreference.com/Actors-and-Actresses-Ga-Ha/Gassman-Vittorio.html|tytuł=Vittorio Gassman (1922-2000)|opublikowany=Film Reference|język=en|data dostępu=2021-08-17}}</ref>. Następnie studiował aktorstwo pod kierunkiem Silvio D’Amico w [[Rzym]]ie<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.theguardian.com/news/2000/jun/30/guardianobituaries1|autor=John Francis Lane|data=29 czerwca 2000|tytuł=Vittorio Gassman|opublikowany=„[[The Guardian]]”|język=en|data dostępu=2021-07-12}}</ref>. W 1942 zadebiutował na scenie w [[Mediolan]]ie w przedstawieniu ''Nieprzyjaciółka'' (''La nemica'') z Aldą Borelli w reżyserii Dario Niccodemi. Następnie przeniósł się do [[Rzym]]u i związał z zespołem Teatro Eliseo z Tino Carraro i Ernesto Calindri<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.mymovies.it/biografia/?a=204|tytuł=Vittorio Gassman|opublikowany=MYmovies.it|język=it|data dostępu=2016-07-12}}</ref>.


=== Kariera ===
Po raz pierwszy wystąpił na ekranie w filmie ''Spotkanie z Laurą'' (''Incontro con Laura'', [[1945 w filmie|1945]]). Wraz z Stoppą, Riną Morelli i Paolą Borboni występował w sztukach reżyserowanych przez [[Luchino Visconti]]ego. Grał energicznego Stanleya Kowalskiego w sztuce [[Tennessee Williams]]a ''[[Tramwaj zwany pożądaniem]]'' (''Un tram che si chiama desiderio''). Następnie dołączył do Teatro Nazionale z Tommaso Salvini, Massimo Girotti, Arnoldo Foà w spektaklu [[Henryk Ibsen|Henryka Ibsena]] ''[[Peer Gynt (dramat)|Peer Gynt]]''. W [[1952]] roku wraz z Luigi Squarziną założył Teatro d'Arte Italiano i zrealizował pełną wersją [[dramat]]u ''[[Hamlet]]'', a następnie rzadkie utwory [[Seneka Młodszy|Seneki]] ''Tyestes'' (''Tieste'') lub [[Ajschylos]]a ''Persowie''. W [[1956]] roku zagrał tytułową postać w ''[[Otello]]''.
Po raz pierwszy wystąpił na ekranie w filmie ''Spotkanie z Laurą'' (''Incontro con Laura'', 1945). Wraz ze Stoppą, Riną Morelli i Paolą Borboni występował w sztukach reżyserowanych przez [[Luchino Visconti]]ego<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.comingsoon.it/personaggi/vittorio-gassman/36764/biografia/|tytuł=Vittorio Gassman biografia|opublikowany=Comingsoon.it|język=it|data dostępu=2021-07-12}}</ref>. Grał energicznego Stanleya Kowalskiego w sztuce [[Tennessee Williams]]a ''[[Tramwaj zwany pożądaniem]]'' (''Un tram che si chiama desiderio''). Następnie dołączył do Teatro Nazionale z Tommaso Salvini, Massimo Girotti, Arnoldo Foà w spektaklu [[Henrik Ibsen|Henryka Ibsena]] ''[[Peer Gynt (dramat)|Peer Gynt]]''. W 1952 wraz z Luigi Squarziną założył Teatro d’Arte Italiano i zrealizował pełną wersją [[dramat]]u ''[[Hamlet]]'', a następnie rzadkie utwory [[Seneka Młodszy|Seneki]] ''Tyestes'' (''Tieste'') lub [[Ajschylos]]a ''Persowie''. W 1956 zagrał tytułową postać w ''[[Otello|Otellu]]''<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.csfd.cz/tvurce/4539-vittorio-gassman/prehled/|tytuł=Vittorio Gassman|opublikowany=[[ČSFD.cz]]|język=cs|data dostępu=2016-07-12}}</ref>.


Dużą popularność przyniósł mu udział w [[Czarna komedia|czarnej komedii]] ''Sprawcy nieznani'' (''I Soliti ignoti'', [[1958 w filmie|1958]]) jako złodziej z [[Claudia Cardinale|Claudią Cardinale]], [[Komediodramat|komediodramacie]] [[Film wojenny|wojennym]] ''Wielka wojna'' (''La Grande guerra'', [[1959 w filmie|1959]]), [[Komediodramat|komediodramacie]] ''Fanfaron'' (''IL Sorpasso'', [[1962 w filmie|1962]]), komedii ''Potwory'' (''I Mostri'', [[1963 w filmie|1963]]), komedii ''Brancaleone i Krzyżowcy'' (''Brancaleone alle crociate'', [[1970 w filmie|1970]]), [[Komediodramat|komediodramacie]] ''Zapach kobiety'' (''Profumo di donna'', [[1974 w filmie|1974]]) jako kapitan Fausto Consolo i dramacie ''Drogi papa'' (''Caro papà'', [[1979 w filmie|1979]]) . Pomimo sukcesu w filmach, Gassman nigdy nie opuścił teatru. Założył szkołę teatralną we [[Florencja|Florencji]].
Dużą popularność przyniósł mu udział w czarnej komedii ''Sprawcy nieznani'' (''I soliti ignoti'', 1958) jako złodziej z [[Claudia Cardinale|Claudią Cardinale]], komediodramacie wojennym ''Wielka wojna'' (''La grande guerra'', 1959), komediodramacie ''Fanfaron'' (''Il sorpasso'', 1962), komedii ''Potwory'' (''I mostri'', 1963), komedii ''Brancaleone i Krzyżowcy'' (''Brancaleone alle crociate'', 1970), komediodramacie ''Zapach kobiety'' (''Profumo di donna'', 1974)<ref name="allmovie">{{cytuj stronę|url=https://www.allmovie.com/artist/vittorio-gassman-p26125|autor=Sandra Brennan|tytuł=Vittorio Gassman Biography|opublikowany=[[AllMovie]]|język=en|data dostępu=2021-08-17}}</ref> jako kapitan Fausto Consolo i dramacie ''Drogi papa'' (''Caro papà'', 1979)<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.cinemagia.ro/actori/vittorio-gassman-2496/|tytuł=Vittorio Gassman – Actor|opublikowany=CineMagia.ro|język=ro|data dostępu=2016-07-12}}</ref>. Pomimo sukcesu w filmach Gassman nigdy nie opuścił teatru. Założył szkołę teatralną we [[Florencja|Florencji]].


== Życie prywatne ==
Był trzykrotnie żonaty; z Norą Ricci ([[1944]]-[[1952]]), z którą ma córkę Paolę, aktorką [[Shelley Winters]] (od [[28 kwietnia]] [[1952]] do [[1954]]), z którą ma córkę Vittorię (ur. [[1953]]), i Diletta D'Andrea (od [[1972]] do jego śmierci), z którą ma syna Jacopo. Z nieformalnego związku z Juliette Mayniel, ma syna [[Alessandro Gassman|Alessandro]] (ur. [[24 lutego]] [[1965]]).
Był trzykrotnie żonaty. W czerwcu 1943 ożenił się z Norą Ricci, z którą ma córkę Paolę. 16 kwietnia 1967 ślub został anulowany. 28 kwietnia 1952 poślubił amerykańską aktorkę [[Shelley Winters]], rozwiedli się 2 czerwca 1954. Mieli córkę Vittorię (ur. 14 lutego 1953). Z nieformalnego związku z francuską aktorką [[Juliette Mayniel]] miał syna [[Alessandro Gassman|Alessandro]] (ur. 24 lutego 1965), później również aktora<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.nytimes.com/1998/12/06/movies/film-fresh-faces-familiar-names.html|autor=Ted Loos|data=6 grudnia 1998|tytuł=Fresh Faces, Familiar Names|opublikowany=„[[The New York Times]]”|język=en|data dostępu=2021-07-12}}</ref>. 7 grudnia 1970 po raz trzeci ożenił się – tym razem z Dilettą D'Andreą, z którą miał syna Jacopo.


=== Śmierć ===
W późnych latach swojego życia padł ofiarą [[depresja (choroba)|depresji]]. Zmarł w wieku 78. lat na [[zawał mięśnia sercowego]]. Pochowany został na słynnym cmentarzu [[Campo Verano]] w [[Rzym]]ie.


W późnych latach swojego życia padł ofiarą [[Zaburzenia depresyjne|depresji]]. Zmarł w wieku 78 lat na [[zawał mięśnia sercowego]]. Pochowany został na słynnym cmentarzu [[Campo Verano]] w [[Rzym]]ie.
== Wybrana filmografia ==
*[[1998 w filmie|1998]]: ''Kolacja'' (''La Cena'') jako Maestro Pezzullo
*[[1996 w filmie|1996]]: ''Uśpieni'' (''Sleepers'') jako King Benny
*[[1993 w filmie|1993]]: ''[[Abraham (film)|Abraham]]'' (TV) jako Terah
*[[1991 w filmie|1991]]: ''Rossini! Rossini!'' jako Beethoven
*[[1990 w filmie|1990]]: ''[[Baśnie tysiąca i jednej nocy (film 1990)|Baśnie tysiąca i jednej nocy]]'' (''Les Mille et une nuits'') jako Sinbad
*[[1987 w filmie|1987]]: ''Rodzina'' (''La Famiglia'') jako Carlo w dojrzałym wieku
*[[1983 w filmie|1983]]: ''Życie jest powieścią'' (''La Vie est un roman'') jako Walter Guarini
*[[1982 w filmie|1982]]: ''Hrabia Tacchia'' (''Il Conte Tacchia'') jako Książę Torquato Terenzi
*[[1982 w filmie|1982]]: ''Burza'' (''Tempest'') jako Alonzo
*[[1981 w filmie|1981]]: ''Maszyna Sharky'ego'' (''Sharky's Machine'') jako Victor Score
*[[1980 w filmie|1980]]: ''Naga bomba'' (''The Nude Bomb'') jako Sauvage/Nino Salvatori Sebastiani
*[[1979 w filmie|1979]]: ''Kwintet'' (''Quintet'') jako Saint Christopher
*[[1978 w filmie|1978]]: ''Dzień weselny'' (''A Wedding'') jako Luigi Corelli
*[[1977 w filmie|1977]]: ''Nowe potwory'' (''I Nuovi mostri'') jako różne role
*[[1976 w filmie|1976]]: ''Pustynia Tatarów'' (''Il Deserto dei Tartari'') jako Filimore
*[[1974 w filmie|1974]]: ''Tacy byliśmy zakochani'' (''C'eravamo tanto amati'') jako Gianni Perego
*[[1974 w filmie|1974]]: ''Zapach kobiety'' (''Profumo di donna'') jako kapitan Fausto Consolo
*[[1969 w filmie|1969]]: ''12+1'' (''12 + 1'') jako Mario Beretti
*[[1967 w filmie|1967]]: ''Tygrys i kotka'' (''Il Tigre'') jako Francesco Vincenzini
*[[1967 w filmie|1967]]: ''Siedem razy kobieta'' (''Woman Times Seven'') jako Cenci
*[[1966 w filmie|1966]]: ''Armia Brancaleone'' (''L'Armata Brancaleone'') jako Brancaleone da Norcia
*[[1965 w filmie|1965]]: ''Włoch w Argentynie'' (''Il Gaucho'') jako Marco Ravicchio
*[[1965 w filmie|1965]]: ''Slalom'' jako Lucio
*[[1965 w filmie|1965]]: ''Koniuktura'' (''La Congiuntura'') jako Giuliano
*[[1964 w filmie|1964]]: ''Porozmawiajmy o kobietach'' (''Se permettete parliamo di donne'') jako Dziwny gość/Dowcipniś/Klient/Kochanek/Niecierpliwy kochanek/[[Kelner]]/Nieśmiały brat/Choleryk/Więzień
*[[1963 w filmie|1963]]: ''Sukces'' (''Il Successo'') jako Ceriani
*[[1963 w filmie|1963]]: ''Potwory'' (''I Mostri'') jako Różne role
*[[1963 w filmie|1963]]: ''Trudna miłość'' (''L'Amore difficile'') jako L'avvocato
*[[1962 w filmie|1962]]: ''Rozbójnicy sycylijscy'' (''I Briganti italiani'') jako O Caporale
*[[1962 w filmie|1962]]: ''Czarna dusza'' (''Anima nera'') jako Adriano Zucchelli
*[[1962 w filmie|1962]]: ''Fanfaron'' (''IL Sorpasso'') jako Bruno Cortona
*[[1962 w filmie|1962]]: ''Marsz na Rzym'' (''La Marcia su Roma'') jako Domenico Rocchetti
*[[1961 w filmie|1961]]: ''Barabasz'' (''Barabba'') jako Sahak
*[[1961 w filmie|1961]]: ''Duchy w Rzymie'' (Fantasmi a Roma) jako Giovanni Battista Villari "il Caparra"
*[[1961 w filmie|1961]]: ''Zbrodnia'' (''Crimen'') jako Remo
*[[1961 w filmie|1961]]: ''Życie jest ciężkie'' (''Una Vita difficile'') jako gra siebie
*[[1961 w filmie|1961]]: ''Sąd ostateczny'' (''Il Giudizio universale'') jako Cimino
*[[1959 w filmie|1959]]: ''Skok w Mediolanie'' (''Audace colpo dei soliti ignoti'') jako Peppe er pantera
*[[1959 w filmie|1959]]: ''Niespodzianki miłości'' (''Le Sorprese dell`amore'') jako mistrz szkoły
*[[1959 w filmie|1959]]: ''Wielka wojna'' (''La Grande guerra'') jako Giovanni Busacca
*[[1959 w filmie|1959]]: ''Cud'' (''The Miracle'') jako Guido
*[[1958 w filmie|1958]]: ''Sprawcy nieznani'' (''I Soliti ignoti'') jako Peppe
*[[1958 w filmie|1958]]: ''Burza nad stepem'' (''La Tempesta'') jako Prokurator
*[[1956 w filmie|1956]]: ''Wojna i pokój'' (''War and Peace'') jako Anatol
*[[1956 w filmie|1956]]: ''Kean'' jako Kean
*[[1955 w filmie|1955]]: ''Najpiękniejsza kobieta świata'' (''La Donna piu bella del mondo'') jako Książę Sergiej
*[[1954 w filmie|1954]]: ''Mambo'' jako Mario
*[[1953 w filmie|1953]]: ''Handel żywym towarem'' (''La Tratta delle bianche'') jako Michele
*[[1952 w filmie|1952]]: ''Znak Zorro'' (''Il Sogno di Zorro'') jako Zorro
*[[1951 w filmie|1951]]: ''Anna'' jako Vittorio
*[[1951 w filmie|1951]]: ''Czarna korona'' (''La Corona negra'') jako Mauricio
*[[1949 w filmie|1949]]: ''Wilk z Sewilli'' (''Il Lupo della Sila'') jako Pietro
*[[1949 w filmie|1949]]: ''Wyjęci spod prawa'' (''I Fuorilegge'') jako Turi
*[[1949 w filmie|1949]]: ''[[Gorzki ryż]]'' (''Riso amaro'') jako Walter
*[[1947 w filmie|1947]]: ''Elena'' (''Daniele Cortis'') jako Daniele Cortis


== Linki zewnętrzne ==
== Filmografia ==
; Filmy
* {{imdb|osoba|0002094|Vittorio Gassman}}
{| class="wikitable sortable"
* {{filmweb|imię|5496|Vittorio Gassman}}
|-
* {{nndb name|id=740/000131347|name=Vittorio Gassman}}
! Rok !! Tytuł !! Rola !! Reżyser
|-
| [[1945 w filmie|1945]]
| ''Spotkanie z Laurą'' (''Incontro con Laura'')
| Franco
| Carlo Alberto Felice
|-
| [[1946 w filmie|1946]]
| ''Preludium miłości'' (''Preludio d’amore'')
| Davide
| Giovanni Paolucci
|-
| rowspan="4"| [[1947 w filmie|1947]]
| ''Elena'' (''Daniele Cortis'')
| Daniele Cortis
| [[Mario Soldati]]
|-
| ''[[Pinokio (powieść)|Pinokio]]'' (''Le avventure di Pinocchio'')
| Zielony Rybak
| Gianetto Guardone
|-
| ''Il cavaliere misterioso''
| [[Giacomo Casanova]]
| Riccardo Freda
|-
| ''Córka kapitana'' (''La figlia del capitano'')
| Svabrin
| Mario Camerini
|-
| rowspan="5"| [[1949 w filmie|1949]]
| ''[[Gorzki ryż]]'' (''Riso amaro'')
| Walter
| [[Giuseppe De Santis]]
|-
| ''Wilk z Sewilli'' (''Il Lupo della Sila'')
| Pietro Campolo
| Duilio Coletti
|-
| ''Una voce nel tuo cuore''
| Paolo Baldini, dziennikarz
| Alberto D’Aversa
|-
| ''Wędrujący Żyd'' (''L'ebreo errante'')
| Mathieu Blumenthal
| [[Goffredo Alessandrini]]
|-
| ''Marzyłem o raju'' (''Ho sognato il paradiso'')
| Giorgio
| Giorgio Pàstina
|-
| rowspan="2"| [[1950 w filmie|1950]]
| ''Wyjęci spod prawa'' (''I Fuorilegge'')
| Turi
| Aldo Vergano
|-
| ''Krogulec Nilu'' (''Lo sparviero del Nilo'')
| Yusuf
| Giacomo Gentilomo
|-
| rowspan="2"| [[1951 w filmie|1951]]
| ''Anna''
| Vittorio
| [[Alberto Lattuada]]
|-
| ''Czarna korona'' (''La Corona negra'')
| Mauricio
| Luis Saslavsky
|-
| [[1952 w filmie|1952]]
|''Znak Zorro'' (''Il Sogno di Zorro'')
| Don Juan
| [[Mario Soldati]]
|-
| rowspan="2"| [[1953 w filmie|1953]]
| ''Handel żywym towarem'' (''La Tratta delle bianche'')
| Michele
| [[Luigi Comencini]]
|-
| ''Sombrero''
| Alejandro Castillo
| Norman Foster
|-
| rowspan="3"|[[1954 w filmie|1954]]
| ''Mambo''
| Mario
| [[Robert Rossen]]
|-
| ''Ściana ze szkła'' (''Il muro di vetro'')
| Peter Kaban
| Maxwell Shane
|-
| ''Rapsodia''
| Paul Bronte
| [[Charles Vidor]]
|-
| rowspan="2"|[[1955 w filmie|1955]]
| ''Najpiękniejsza kobieta świata'' (''La donna più bella del mondo'')
| Książę Sergiej
| [[Robert Z. Leonard]]
|-
| ''Kean'' (''Kean – Genio e sregolatezza'')
| [[Edmund Kean]]
| [[Francesco Rosi]], Vittorio Gassman
|-
| rowspan="2"|[[1956 w filmie|1956]]
| ''[[Wojna i pokój (film 1956)|Wojna i pokój]]'' (''War and Peace'')
| Anatol Kuragin
| [[King Vidor]]
|-
| ''Bronię mojej miłości'' (''Difendo il mio amore'')
| Giovanni Marchi
| Giulio Macchi
|-
| [[1957 w filmie|1957]]
| ''Miłość specjalistka'' (''La ragazza del Palio'')
| Piero di Montalcino
| [[Luigi Zampa]]
|-
| rowspan="2"|[[1958 w filmie|1958]]
| ''[[Sprawcy nieznani]]'' (''I Soliti ignoti'')
| Giuseppe Marchetti „Peppe er Pantera”
| [[Mario Monicelli]]
|-
| ''Burza nad stepem'' (''La tempesta'')
| Prokurator
| [[Alberto Lattuada]]
|-
| rowspan="4"|[[1959 w filmie|1959]]
| ''Skok w Mediolanie'' (''Audace colpo dei soliti ignoti'')
| Giuseppe „Peppe er Pantera” Baiocchi
| [[Nanni Loy]]
|-
| ''Niespodzianki miłości'' (''Le sorprese dell’amore'')
| mistrz szkoły
| [[Luigi Comencini]]
|-
| ''[[Wielka wojna (film)|Wielka wojna]]'' (''La Grande guerra'')
| Giovanni Busacca
| [[Mario Monicelli]]
|-
| ''Cud'' (''The Miracle'')
| Guido
| Irving Rapper, Gordon Douglas
|-
| [[1960 w filmie|1960]]
| ''Zbrodnia'' (''Crimen'')
| Remo Capretti
| Mario Camerini
|-
| rowspan="4"| [[1961 w filmie|1961]]
| ''[[Barabasz (film 1961)|Barabasz]]'' (''Barabba'')
| Sahak
| [[Richard Fleischer]]
|-
|''Duchy w Rzymie'' (''Fantasmi a Roma'')
| Giovanni Battista Villari „il Caparra”
| Antonio Pietrangeli
|-
| ''Życie jest ciężkie'' (''Una Vita difficile'')
| w roli samego siebie
| [[Dino Risi]]
|-
| ''Sąd ostateczny'' (''Il giudizio universale'')
| Cimino
| [[Vittorio De Sica]]
|-
| rowspan="4"| [[1962 w filmie|1962]]
| ''Rozbójnicy sycylijscy'' (''I briganti italiani'')
| Vincenzino
| Mario Camerini
|-
| ''Czarna dusza'' (''Anima nera'')
| Adriano Zucchelli
| [[Roberto Rossellini]]
|-
| ''Fanfaron'' (''IL sorpasso'')
| Bruno Cortona
| [[Dino Risi]]
|-
| ''Marsz na Rzymu'' (''La Marcia su Roma'')
| Domenico Rocchetti
| [[Dino Risi]]
|-
| rowspan="3"| [[1963 w filmie|1963]]
| ''Sukces'' (''Il successo'')
| Giulio Cerioni
| Mauro Morassi, [[Dino Risi]]
|-
| ''Potwory'' (''I mostri'')
| różne role
| [[Dino Risi]]
|-
| ''Trudna miłość'' (''L'Amore difficile'') – ''L'avaro''
| prawnik
| Luciano Lucignani
|-
| [[1964 w filmie|1964]]
| ''[[Porozmawiajmy o kobietach (film 1964)|Porozmawiajmy o kobietach]]'' (''Se permettete parliamo di donne'')
| Dziwny gość/Dowcipniś/Klient/Kochanek/Niecierpliwy kochanek/[[Kelner]]/Nieśmiały brat/Choleryk/Więzień
| [[Ettore Scola]]
|-
| rowspan="3"|[[1965 w filmie|1965]]
| ''Włoch w Argentynie'' (''Il Gaucho'')
| Marco Ravicchio
| [[Dino Risi]]
|-
| ''Slalom''
| Lucio Ridolfi
| [[Luciano Salce]]
|-
| ''[[Koniunktura (film)|Koniunktura]]'' (''La congiuntura'')
| Giuliano
| [[Ettore Scola]]
|-
| [[1966 w filmie|1966]]
| ''[[Armia Brancaleone]]'' (''L'armata Brancaleone'')
| Brancaleone da Norcia
| [[Mario Monicelli]]
|-
| rowspan="2"|[[1967 w filmie|1967]]
| ''Tygrys i kotka'' (''Il tigre'')
| Francesco Vincenzini
| [[Dino Risi]]
|-
| ''Siedem razy kobieta'' (''Woman Times Seven'')
| Cenci – odc. 'Two Against One'
| [[Vittorio De Sica]]
|-
| [[1969 w filmie|1969]]
| ''12+1'' (''12 + 1'')
| Mario Beretti
| Nicolas Gessner, Luciano Lucignani
|-
| rowspan="2"| [[1974 w filmie|1974]]
| ''[[Tacy byliśmy zakochani]]'' (''C'eravamo tanto amati'')
| Gianni Perego
| [[Ettore Scola]]
|-
| ''Zapach kobiety'' (''Profumo di donna'')
| kapitan Fausto Consolo
| [[Dino Risi]]
|-
| [[1976 w filmie|1976]]
| ''[[Pustynia Tatarów (film)|Pustynia Tatarów]]'' (''Il Deserto dei Tartari'')
| Filimore
| [[Valerio Zurlini]]
|-
| [[1977 w filmie|1977]]
| ''[[Nowe potwory]]'' (''I Nuovi mostri'')
| różne role
| [[Mario Monicelli]], [[Dino Risi]], [[Ettore Scola]]
|-
| [[1978 w filmie|1978]]
| ''[[Dzień weselny]]'' (''A Wedding'')
| Luigi Corelli
| [[Robert Altman]]
|-
| rowspan="2"|[[1979 w filmie|1979]]
| ''Kwintet'' (''Quintet'')
| Saint Christopher
| [[Robert Altman]]
|-
| ''Drogi papa'' (''Caro papà'')
| Albino Millozza
| [[Dino Risi]]
|-
| [[1980 w filmie|1980]]
| ''Naga bomba'' (''The Nude Bomb'')
| Sauvage / Nino Salvatori Sebastiani
| [[Clive Donner]]
|-
| rowspan="2"|[[1981 w filmie|1981]]
| ''[[Sprawa Sharky’ego (film)|Sprawa Sharky’ego]]'' (''Sharky’s Machine'')
| Victor Score
| [[Burt Reynolds]]
|-
| ''Camera d'albergo''
| Achille Mengaroni
| [[Mario Monicelli]]
|-
| rowspan="2"| [[1982 w filmie|1982]]
| ''Hrabia Tacchia'' (''Il Conte Tacchia'')
| Książę Torquato Terenzi
| [[Sergio Corbucci]]
|-
| ''Burza'' (''Tempest'')
| Alonzo
| [[Paul Mazursky]]
|-
| rowspan="2"|[[1983 w filmie|1983]]
| ''Życie jest powieścią'' (''La Vie est un roman'')
| Walter Guarini
| [[Alain Resnais]]
|-
| ''Benvenuta''
| Livio Carpi
| [[André Delvaux]]
|-
| [[1985 w filmie|1985]]
| ''[[Paradygmat, czyli potęga zła]]'' (''Le Pouvoir du mal'')
| Gottfried
| [[Krzysztof Zanussi]]
|-
| [[1987 w filmie|1987]]
| ''[[Rodzina (film 1987)|Rodzina]]'' (''La Famiglia'')
| Carlo w dojrzałym wieku
| [[Ettore Scola]]
|-
| [[1988 w filmie|1988]]
| ''Piraci'' (''I Picari'')
| Marquis Felipe de Aragona
| [[Mario Monicelli]]
|-
| rowspan="3"|[[1990 w filmie|1990]]
| ''[[Baśnie tysiąca i jednej nocy (film 1990)|Baśnie tysiąca i jednej nocy]]'' (''Les Mille et une nuits'')
| Sinbad
| [[Philippe de Broca]]
|-
| ''Biorę sobie trud'' (''Tolgo il disturbo'')
| Augusto Scribani
| [[Dino Risi]]
|-
| ''I divertimenti della vita privata''
| Marquis
| Cristina Comencini
|-
| [[1991 w filmie|1991]]
| ''Rossini! Rossini!''
| [[Ludwig van Beethoven]]
| [[Mario Monicelli]]
|-
| rowspan="2"|[[1992 w filmie|1992]]
| ''Quando eravamo repressi''
| seksuolog
| Pino Quartullo
|-
| ''Długa zima'' (''El largo invierno'')
| Claudio
| Jaime Camino
|-
| [[1993 w filmie|1993]]
| ''[[Abraham (film)|Abraham]]'' (TV)
| Terah
| [[Joseph Sargent]]
|-
| [[1994 w filmie|1994]]
| ''Każdego roku raz w roku'' (''Tutti gli anni una volta l’anno'')
| Giuseppe
| Gianfrancesco Lazotti
|-
| [[1996 w filmie|1996]]
| ''[[Uśpieni (film 1996)|Uśpieni]]'' (''Sleepers'')
| King Benny
| [[Barry Levinson]]
|-
| [[1997 w filmie|1997]]
| ''Ogień pustyni'' (''Deserto di fuoco'', TV)
| Tarek
| Enzo G. Castellari
|-
| [[1998 w filmie|1998]]
| ''[[Kolacja (film 1998)|Kolacja]]'' (''La Cena'')
| Maestro Pezzullo
| [[Ettore Scola]]
|-
|}


== Nagrody ==
{{DEFAULTSORT:Gassman, Vittorio}}
* [[Festiwal Filmowy w Cannes|Nagroda na MFF w Cannes]] Najlepszy aktor: [[1975 w filmie|1975]] ''[[Zapach kobiety (film 1974)|Zapach kobiety]]''
[[Kategoria:Włoscy aktorzy filmowi]]

[[Kategoria:Włoscy reżyserzy filmowi]]
== Przypisy ==
[[Kategoria:Włoscy scenarzyści]]
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* {{IMDb|osoba|0002094|Vittorio Gassman}}
* {{Filmweb|osoba|5496|Vittorio Gassman}}
* {{NNDB|osoba|740/000131347|Vittorio Gassman}}

{{Donostia Award}}
{{Honorowy Złoty Lew}}
{{Nagroda za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes}}
{{Kontrola autorytatywna}}

{{SORTUJ:Gassman, Vittorio}}
[[Kategoria:Laureaci Honorowej Nagrody David di Donatello za całokształt twórczości]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody David di Donatello]]
[[Kategoria:Laureaci nagrody za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Genui]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Campo Verano w Rzymie]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Campo Verano w Rzymie]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1922]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1922]]
[[Kategoria:Zmarli w 2000]]
[[Kategoria:Włoscy aktorzy filmowi]]
[[Kategoria:Włoscy aktorzy teatralni]]
[[Kategoria:Włoscy aktorzy teatralni]]
[[Kategoria:Włoscy aktorzy telewizyjni]]

[[Kategoria:Włoscy reżyserzy filmowi]]
[[an:Vittorio Gassman]]
[[Kategoria:Włoscy scenarzyści]]
[[ca:Vittorio Gassman]]
[[Kategoria:Zmarli w 2000]]
[[cs:Vittorio Gassman]]
[[de:Vittorio Gassman]]
[[el:Βιτόριο Γκάσμαν]]
[[en:Vittorio Gassman]]
[[es:Vittorio Gassman]]
[[eu:Vittorio Gassman]]
[[fr:Vittorio Gassman]]
[[gl:Vittorio Gassman]]
[[ko:비토리오 가스만]]
[[io:Vittorio Gassman]]
[[id:Vittorio Gassman]]
[[it:Vittorio Gassman]]
[[la:Victorius Gassman]]
[[lv:Vitorio Gasmans]]
[[hu:Vittorio Gassman]]
[[ja:ヴィットリオ・ガスマン]]
[[no:Vittorio Gassman]]
[[pms:Vittorio Gassman]]
[[pt:Vittorio Gassman]]
[[ro:Vittorio Gassman]]
[[ru:Гассман, Витторио]]
[[fi:Vittorio Gassman]]
[[sv:Vittorio Gassman]]
[[vec:Vittorio Gassman]]

Aktualna wersja na dzień 12:34, 5 sty 2024

Vittorio Gassman
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 września 1922
Genua

Data i miejsce śmierci

29 czerwca 2000
Rzym

Zawód

aktor, reżyser

Współmałżonek

Nora Ricci
(1944–1952; rozwód)
Shelley Winters
(1952–1954; rozwód)
Diletta D’Andrea
(1972–2000)

Lata aktywności

1945–1999

Odznaczenia
Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy (1951-2001) Order Zasługi Republiki Włoskiej II Klasy (1951-2001) Medaglia d’oro ai benemeriti della Cultura e dell’Arte

Vittorio Gassman, ps. „Il Mattatore” (ur. 1 września 1922 w Genui, zm. 29 czerwca 2000 w Rzymie) – włoski aktor teatralny i filmowy, reżyser.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Genui w zamożnej niemiecko-włoskiej rodzinie rzymskokatolickiej jako syn Luisy Ambron i inżyniera Heinricha „Enrico” Gassmana[1][2]. Jego rodzina miała pochodzenie żydowskie[1]. Jego matka pochodziła z Pizy w Toskanii[1]. W latach szkolnych był dobrym koszykarzem. Uczęszczał do szkoły prawniczej[3]. Następnie studiował aktorstwo pod kierunkiem Silvio D’Amico w Rzymie[4]. W 1942 zadebiutował na scenie w Mediolanie w przedstawieniu Nieprzyjaciółka (La nemica) z Aldą Borelli w reżyserii Dario Niccodemi. Następnie przeniósł się do Rzymu i związał z zespołem Teatro Eliseo z Tino Carraro i Ernesto Calindri[5].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy wystąpił na ekranie w filmie Spotkanie z Laurą (Incontro con Laura, 1945). Wraz ze Stoppą, Riną Morelli i Paolą Borboni występował w sztukach reżyserowanych przez Luchino Viscontiego[6]. Grał energicznego Stanleya Kowalskiego w sztuce Tennessee Williamsa Tramwaj zwany pożądaniem (Un tram che si chiama desiderio). Następnie dołączył do Teatro Nazionale z Tommaso Salvini, Massimo Girotti, Arnoldo Foà w spektaklu Henryka Ibsena Peer Gynt. W 1952 wraz z Luigi Squarziną założył Teatro d’Arte Italiano i zrealizował pełną wersją dramatu Hamlet, a następnie rzadkie utwory Seneki Tyestes (Tieste) lub Ajschylosa Persowie. W 1956 zagrał tytułową postać w Otellu[7].

Dużą popularność przyniósł mu udział w czarnej komedii Sprawcy nieznani (I soliti ignoti, 1958) jako złodziej z Claudią Cardinale, komediodramacie wojennym Wielka wojna (La grande guerra, 1959), komediodramacie Fanfaron (Il sorpasso, 1962), komedii Potwory (I mostri, 1963), komedii Brancaleone i Krzyżowcy (Brancaleone alle crociate, 1970), komediodramacie Zapach kobiety (Profumo di donna, 1974)[8] jako kapitan Fausto Consolo i dramacie Drogi papa (Caro papà, 1979)[9]. Pomimo sukcesu w filmach Gassman nigdy nie opuścił teatru. Założył szkołę teatralną we Florencji.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był trzykrotnie żonaty. W czerwcu 1943 ożenił się z Norą Ricci, z którą ma córkę Paolę. 16 kwietnia 1967 ślub został anulowany. 28 kwietnia 1952 poślubił amerykańską aktorkę Shelley Winters, rozwiedli się 2 czerwca 1954. Mieli córkę Vittorię (ur. 14 lutego 1953). Z nieformalnego związku z francuską aktorką Juliette Mayniel miał syna Alessandro (ur. 24 lutego 1965), później również aktora[10]. 7 grudnia 1970 po raz trzeci ożenił się – tym razem z Dilettą D'Andreą, z którą miał syna Jacopo.

Śmierć

[edytuj | edytuj kod]

W późnych latach swojego życia padł ofiarą depresji. Zmarł w wieku 78 lat na zawał mięśnia sercowego. Pochowany został na słynnym cmentarzu Campo Verano w Rzymie.

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Filmy
Rok Tytuł Rola Reżyser
1945 Spotkanie z Laurą (Incontro con Laura) Franco Carlo Alberto Felice
1946 Preludium miłości (Preludio d’amore) Davide Giovanni Paolucci
1947 Elena (Daniele Cortis) Daniele Cortis Mario Soldati
Pinokio (Le avventure di Pinocchio) Zielony Rybak Gianetto Guardone
Il cavaliere misterioso Giacomo Casanova Riccardo Freda
Córka kapitana (La figlia del capitano) Svabrin Mario Camerini
1949 Gorzki ryż (Riso amaro) Walter Giuseppe De Santis
Wilk z Sewilli (Il Lupo della Sila) Pietro Campolo Duilio Coletti
Una voce nel tuo cuore Paolo Baldini, dziennikarz Alberto D’Aversa
Wędrujący Żyd (L'ebreo errante) Mathieu Blumenthal Goffredo Alessandrini
Marzyłem o raju (Ho sognato il paradiso) Giorgio Giorgio Pàstina
1950 Wyjęci spod prawa (I Fuorilegge) Turi Aldo Vergano
Krogulec Nilu (Lo sparviero del Nilo) Yusuf Giacomo Gentilomo
1951 Anna Vittorio Alberto Lattuada
Czarna korona (La Corona negra) Mauricio Luis Saslavsky
1952 Znak Zorro (Il Sogno di Zorro) Don Juan Mario Soldati
1953 Handel żywym towarem (La Tratta delle bianche) Michele Luigi Comencini
Sombrero Alejandro Castillo Norman Foster
1954 Mambo Mario Robert Rossen
Ściana ze szkła (Il muro di vetro) Peter Kaban Maxwell Shane
Rapsodia Paul Bronte Charles Vidor
1955 Najpiękniejsza kobieta świata (La donna più bella del mondo) Książę Sergiej Robert Z. Leonard
Kean (Kean – Genio e sregolatezza) Edmund Kean Francesco Rosi, Vittorio Gassman
1956 Wojna i pokój (War and Peace) Anatol Kuragin King Vidor
Bronię mojej miłości (Difendo il mio amore) Giovanni Marchi Giulio Macchi
1957 Miłość specjalistka (La ragazza del Palio) Piero di Montalcino Luigi Zampa
1958 Sprawcy nieznani (I Soliti ignoti) Giuseppe Marchetti „Peppe er Pantera” Mario Monicelli
Burza nad stepem (La tempesta) Prokurator Alberto Lattuada
1959 Skok w Mediolanie (Audace colpo dei soliti ignoti) Giuseppe „Peppe er Pantera” Baiocchi Nanni Loy
Niespodzianki miłości (Le sorprese dell’amore) mistrz szkoły Luigi Comencini
Wielka wojna (La Grande guerra) Giovanni Busacca Mario Monicelli
Cud (The Miracle) Guido Irving Rapper, Gordon Douglas
1960 Zbrodnia (Crimen) Remo Capretti Mario Camerini
1961 Barabasz (Barabba) Sahak Richard Fleischer
Duchy w Rzymie (Fantasmi a Roma) Giovanni Battista Villari „il Caparra” Antonio Pietrangeli
Życie jest ciężkie (Una Vita difficile) w roli samego siebie Dino Risi
Sąd ostateczny (Il giudizio universale) Cimino Vittorio De Sica
1962 Rozbójnicy sycylijscy (I briganti italiani) Vincenzino Mario Camerini
Czarna dusza (Anima nera) Adriano Zucchelli Roberto Rossellini
Fanfaron (IL sorpasso) Bruno Cortona Dino Risi
Marsz na Rzymu (La Marcia su Roma) Domenico Rocchetti Dino Risi
1963 Sukces (Il successo) Giulio Cerioni Mauro Morassi, Dino Risi
Potwory (I mostri) różne role Dino Risi
Trudna miłość (L'Amore difficile) – L'avaro prawnik Luciano Lucignani
1964 Porozmawiajmy o kobietach (Se permettete parliamo di donne) Dziwny gość/Dowcipniś/Klient/Kochanek/Niecierpliwy kochanek/Kelner/Nieśmiały brat/Choleryk/Więzień Ettore Scola
1965 Włoch w Argentynie (Il Gaucho) Marco Ravicchio Dino Risi
Slalom Lucio Ridolfi Luciano Salce
Koniunktura (La congiuntura) Giuliano Ettore Scola
1966 Armia Brancaleone (L'armata Brancaleone) Brancaleone da Norcia Mario Monicelli
1967 Tygrys i kotka (Il tigre) Francesco Vincenzini Dino Risi
Siedem razy kobieta (Woman Times Seven) Cenci – odc. 'Two Against One' Vittorio De Sica
1969 12+1 (12 + 1) Mario Beretti Nicolas Gessner, Luciano Lucignani
1974 Tacy byliśmy zakochani (C'eravamo tanto amati) Gianni Perego Ettore Scola
Zapach kobiety (Profumo di donna) kapitan Fausto Consolo Dino Risi
1976 Pustynia Tatarów (Il Deserto dei Tartari) Filimore Valerio Zurlini
1977 Nowe potwory (I Nuovi mostri) różne role Mario Monicelli, Dino Risi, Ettore Scola
1978 Dzień weselny (A Wedding) Luigi Corelli Robert Altman
1979 Kwintet (Quintet) Saint Christopher Robert Altman
Drogi papa (Caro papà) Albino Millozza Dino Risi
1980 Naga bomba (The Nude Bomb) Sauvage / Nino Salvatori Sebastiani Clive Donner
1981 Sprawa Sharky’ego (Sharky’s Machine) Victor Score Burt Reynolds
Camera d'albergo Achille Mengaroni Mario Monicelli
1982 Hrabia Tacchia (Il Conte Tacchia) Książę Torquato Terenzi Sergio Corbucci
Burza (Tempest) Alonzo Paul Mazursky
1983 Życie jest powieścią (La Vie est un roman) Walter Guarini Alain Resnais
Benvenuta Livio Carpi André Delvaux
1985 Paradygmat, czyli potęga zła (Le Pouvoir du mal) Gottfried Krzysztof Zanussi
1987 Rodzina (La Famiglia) Carlo w dojrzałym wieku Ettore Scola
1988 Piraci (I Picari) Marquis Felipe de Aragona Mario Monicelli
1990 Baśnie tysiąca i jednej nocy (Les Mille et une nuits) Sinbad Philippe de Broca
Biorę sobie trud (Tolgo il disturbo) Augusto Scribani Dino Risi
I divertimenti della vita privata Marquis Cristina Comencini
1991 Rossini! Rossini! Ludwig van Beethoven Mario Monicelli
1992 Quando eravamo repressi seksuolog Pino Quartullo
Długa zima (El largo invierno) Claudio Jaime Camino
1993 Abraham (TV) Terah Joseph Sargent
1994 Każdego roku raz w roku (Tutti gli anni una volta l’anno) Giuseppe Gianfrancesco Lazotti
1996 Uśpieni (Sleepers) King Benny Barry Levinson
1997 Ogień pustyni (Deserto di fuoco, TV) Tarek Enzo G. Castellari
1998 Kolacja (La Cena) Maestro Pezzullo Ettore Scola

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Alessandro ​Gassman – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs, 16 czerwca 2015. [dostęp 2021-08-17]. (ang.).
  2. Genealogy: Vittorio Gassman (1922-2000). Geni, 4 grudnia 2020. [dostęp 2016-07-12]. (ang.).
  3. Vittorio Gassman (1922-2000). Film Reference. [dostęp 2021-08-17]. (ang.).
  4. John Francis Lane: Vittorio Gassman. „The Guardian”, 29 czerwca 2000. [dostęp 2021-07-12]. (ang.).
  5. Vittorio Gassman. MYmovies.it. [dostęp 2016-07-12]. (wł.).
  6. Vittorio Gassman biografia. Comingsoon.it. [dostęp 2021-07-12]. (wł.).
  7. Vittorio Gassman. ČSFD.cz. [dostęp 2016-07-12]. (cz.).
  8. Sandra Brennan: Vittorio Gassman Biography. AllMovie. [dostęp 2021-08-17]. (ang.).
  9. Vittorio Gassman – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2016-07-12]. (rum.).
  10. Ted Loos: Fresh Faces, Familiar Names. „The New York Times”, 6 grudnia 1998. [dostęp 2021-07-12]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]