Wikipedia

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2024 roku

60. wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych

Ten artykuł dotyczy trwającego wydarzenia. Informacje w nim zamieszczone mogą się zmienić lub zdezaktualizować wraz z postępem zdarzenia, a początkowe doniesienia mogą być niepewne. Ostatnie zmiany tego artykułu mogą nie odzwierciedlać najbardziej aktualnych informacji.

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2024 roku – sześćdziesiąte wybory prezydenckie, w których głosowanie wyborców odbyło się 5 listopada 2024 roku, ale zakończy się formalnym głosowaniem kolegium elektorów i podliczeniem głosów przez Kongres Stanów Zjednoczonych do 6 stycznia 2025 roku. Celem wyborów jest wyłonienie jednego z kandydatów na stanowisko 47. prezydenta Stanów Zjednoczonych i jednego z kandydatów na 50. wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych na czteroletnią kadencję, która rozpocznie się 20 stycznia 2025 roku i potrwa do 20 stycznia 2029 roku. W ich wyniku na prezydenta-elekta został wybrany Donald Trump, ubiegający się o urząd prezydenta po raz trzeci.

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2024 roku
Państwo

 Stany Zjednoczone

Rodzaj

wybory prezydenckie

Data przeprowadzenia

5 listopada 2024 (głosowanie powszechne)
17 grudnia 2024 (kolegium elektorów)

Podstawa prawna

Konstytucja Stanów Zjednoczonych

Ordynacja wyborcza

Głosowanie w Kolegium Elektorów wybieranych na różnych zasadach w poszczególnych stanach i w Dystrykcie Kolumbia na podstawie głosowania powszechnego w danym terytorium

Głosowanie
poprzednie:
2020 		następne:
2028
Multimedia w Wikimedia Commons

Ustępującym prezydentem jest Joe Biden, który początkowo zgłosił swoją kandydaturę, został wybrany w prawyborach, jednak w późniejszym czasie zrezygnował z ubiegania się o reelekcję. Spośród dwóch głównych partii politycznych o najwyższy urząd w Stanach Zjednoczonych zmierzyli się Kamala Harris, kandydatka demokratów, będąca wówczas urzędującą 49. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych oraz Donald Trump, miliarder i 45. prezydent Stanów Zjednoczonych.

Pierwsze wybory w historii USA, w których o najwyższy urząd ubiega się kobieta innego koloru skóry niż biały, i drugie (ostatnimi były wybory w 2016), w których o urząd prezydenta ubiega się kobieta jako kandydatka jednej z dwóch głównych sił politycznych w Stanach Zjednoczonych[1].

W wyborach prezydenckich w 2020 roku urzędujący prezydent i ubiegający się o reelekcję Donald Trump przegrał z kandydującym z ramienia Partii Demokratycznej Joe Bidenem[2]. Trump publicznie wyrażał opinię, że wybory zostały sfałszowane[3]. Złożył w związku z tym ponad 60 pozwów, ale żaden z nich nie został rozpatrzony na jego korzyść[4]. 15 listopada 2022 roku Donald Trump potwierdził zamiar ubiegania się o ponowny wybór na prezydenta[5].

6 stycznia 2021 roku, przed zaprzysiężeniem Joego Bidena na prezydenta, doszło do ataku na Kapitol przeprowadzonego przez zwolenników Donalda Trumpa[6]. Sam Trump został oskarżony o przyczynienie się do ataku przez dezinformację i namawianie swoich zwolenników do podjęcia działania[7]. W jego sprawie zostało wszczęte śledztwo[7].

25 kwietnia 2023 roku urzędujący prezydent Joe Biden ogłosił, że zamierza ubiegać się o reelekcję[8]. Przyznał, że głównym powodem jego decyzji było ogłoszenie swojej kandydatury przez byłego prezydenta Donalda Trumpa[9]. Biden nazwał Trumpa zagrożeniem dla kraju i wyraził opinię, że przez Trumpa demokracja jest zagrożona[9], jednak po występie w debacie prezydenckiej w czerwcu 2024 roku, wielu Demokratów wezwało go do zawieszenia kampanii. Pomimo początkowego oporu, Biden wycofał się z wyścigu 21 lipca i poparł wiceprezydent Kamalę Harris[10].

2020 ← 5 XI 2024 → 2028 Donald Trump Kamala Harris
Mapa z wynikami wyborów
Mapa z wynikami wyborów
Fotografia portretowa Donalda Trumpa
 Fotografia portretowa Joego Bidena.
Partia polityczna Partia Republikańska Partia Demokratyczna
Stan rezydencji Floryda Kalifornia
Kandydat na wiceprezydenta J.D. Vance Tim Walz
Głosy elektorskie 312[11] 226[11]
Głosy powszechne 77 297 721[11] 75 009 338[11]
Stany 31 + ME-02 19 + DC + NE-02
Wynik procentowy 49,9%[11] 48,4%[11]

Podstawa prawna

edytuj

Termin wyborów

edytuj

Artykuł 2., sekcja 1. Konstytucji Stanów Zjednoczonych określa, że prezydent jest wybierany na czteroletnią kadencję[12]. Konstytucja weszła w życie 4 marca 1789 roku[13]. Pierwsze wybory prezydenckie odbywały się w różnych stanach i w różnych terminach w latach 1788 i 1789[14]. Dlatego wybory od 1788 roku odbywały się regularnie co 4 lata w XVIII, XIX, XX i XXI wieku[15]. Rok 2024 jest jednym z tych, które na tej podstawie zostały wyznaczone do przewidzenia wyborów prezydenckich[16].

Zgodnie z ustawą An act to establish a uniform time for holding elections for electors of President and Vice-President in all the States of the Union z 23 stycznia 1845 roku wybory prezydenckie muszą odbyć się w pierwszy wtorek po pierwszym poniedziałku listopada roku wyborów[17]. W 2024 roku ta data przypada na 5 listopada[18].

Do 11 grudnia 2024 poszczególne stany wydadzą potwierdzenia wyboru obywateli, które staną się podstawą dla głosowania elektorów, planowanego na 17 grudnia. Do czwartej środy grudnia, czyli 25 grudnia, głosy powinny dotrzeć do senatu i biura National Archives. 6 stycznia 2025 roku nowy Kongres oficjalnie podliczy głosy elektorów i ogłosi wyniki wyborów na prezydenta i wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych. Zaprzysiężenie na nową kadencję jest planowane na 20 stycznia 2025 roku w południe[19].

Sposób wyboru prezydenta

edytuj

Zgodnie z artykułem 2., sekcja 1. Konstytucji Stanów Zjednoczonych prezydenta i wiceprezydenta wybiera Kolegium Elektorów na określonych przez konstytucję zasadach[12]. Każdy stan i Dystrykt Kolumbia mianuje liczbę elektorów równą całkowitej liczbie senatorów i reprezentantów, jaka przypada danemu terytorium w Kongresie[12]. Sposób wyznaczenia elektorów określa każde terytorium z osobna[12]. Każde terytorium przed 2024 rokiem wprowadziło przepisy, zgodnie z którymi obywatele mogą oddawać głosy na kandydatów na prezydenta w wyborach powszechnych i na podstawie wyników głosowania terytoriu, deleguje na wybory prezydenckie elektorów przypisanych do odpowiedniego kandydata[20]. Większość stanów i Dystrykt Kolumbia wprowadziły system, według którego zwycięski kandydat w danym stanie lub dystrykcie pozyskuje liczbę elektorów równą całkowitej liczbie elektorów przypisanych do danego stanu[20]. Artykuł 2., sekcja 1. Konstytucji Stanów Zjednoczonych określa też, kto może zostać elektorem[12]. Prawo federalne nie zobowiązuje elektorów do zagłosowania na określonego kandydata, ale niektóre stany przewidują kary w przypadku niezagłosowania na kandydata przypisanego do danego elektora[12].

Prawo nie przewiduje reprezentacji w Kolegium Elektorów dla terytoriów zależnych, czyli Guam, Marianów Północnych, Portoryka, Samoa Amerykańskiego i Wysp Dziewiczych[21]. Oznacza to, że obywatele tych rejonów, pomimo bycia obywatelami Stanów Zjednoczonych, nie mogą brać udziału w wyborach prezydenckich[21].

Zgodnie z artykułem 2., sekcja 1. Konstytucji Stanów Zjednoczonych, osoba, która zdobędzie większość głosów w Kolegium Elektorów zostaje prezydentem[12]. Jeśli żaden kandydat nie uzyska większości, wyboru prezydenta dokonuje Izba Reprezentantów na specjalnych zasadach[12]. Prezydentem może zostać tylko osoba, która od urodzenia jest obywatelem Stanów Zjednoczonych, ukończyła 35 lat i mieszka na terenie Stanów Zjednoczonych przynajmniej przez 14 lat[12].

Kadencja

edytuj

Zgodnie z 20. poprawką do Konstytucji Stanów Zjednoczonych początek kadencji prezydenta zaczyna się w południe 20 stycznia kolejnego roku po wyborach prezydenckich[22]. Zgodnie z tym prawem początek kadencji prezydenta wybranego w roku 2024 zaczyna się w południe 20 stycznia 2025, a kończy 20 stycznia 2029 roku. Artykuł 2., sekcja 1. Konstytucji Stanów Zjednoczonych stanowi, że jeśli urząd prezydenta zostaje opróżniony w trakcie kadencji lub prezydent elekt jest niezdolny do przejęcia urzędu, do końca kadencji urząd pełni wiceprezydent, a w przypadku niezdolności wiceprezydenta do pełnienia urzędu, zastępuje go inny urzędnik zgodnie z ustawami uchwalonymi przez Kongres[12].

Główni kandydaci

edytuj

Partia Demokratyczna

edytuj

25 kwietnia 2023 roku, Prezydent Joe Biden ogłosił, że będzie ubiegał się o reelekcję, pozostawiając wiceprezydent Kamalę Harris jako swoją kandydaturę na wiceprezydenta[23]. 12 marca 2024 roku Biden uzyskał większość delegatów, stając się oficjalnie potencjalnym kandydatem Demokratów na prezydenta[24]. 21 lipca 2024 roku Biden opublikował na platformie X oświadczenie, że wycofuje się z wyścigu prezydenckiego, umożliwiając Partii Demokratycznej wybór nowego kandydata. W następnym oświadczeniu poinformował, że popiera urzędującą wiceprezydent Kamalę Harris w ubieganiu się o nominację na prezydenta[10]. Pod koniec następnego dnia, 22 lipca, Harris uzyskała wystarczające poparcie delegatów, aby zostać nowym przypuszczalnym kandydatem Partii Demokratycznej[25]. Ze względu na obawy dotyczące terminów głosowania w Ohio, partia 2 sierpnia przeprowadziła wirtualne głosowanie delegatów w celu wybrania kandydata partii przed osobistą konwencją, na której Harris zapewniła sobie większość głosów delegatów[26]. Harris zapewniła sobie nominację po zamknięciu głosowania 5 sierpnia[27]. Następnego dnia Harris wybrała gubernatora Minnesoty Tima Walza na swojego kandydata na wiceprezydenta[28].

 
Kandydaci Partii Demokratycznej na rok 2024
Kamala Harris Tim Walz
na Prezydenta na Wiceprezydenta
 
 
49.
Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
(od 2021) 		41.
Gubernator stanu Minnesota
(od 2019)
 

Partia Republikańska

edytuj

12 marca 2024 roku, Donald Trump oficjalnie został przypuszczalnym kandydatem Partii Republikańskiej na prezydenta[29]. 15 lipca 2024 roku, pierwszego dnia Narodowej Konwencji Republikanów, Trump oficjalnie ogłosił, że jego kandydatem na wiceprezydenta będzie senator J.D. Vance. Trump kilka dni wcześniej przeżył zamach z raną postrzałową w ucho[30].

 
Kandydaci Partii Republikańskiej na rok 2024
Donald Trump J.D. Vance
na Prezydenta na Wiceprezydenta
 
 
45.
Prezydent Stanów Zjednoczonych
(2017–2021) 		37.
Senator stanu Ohio
(od 2023)
 

Kandydaci ze strony trzeciej i niezależni

edytuj

Znaczące nominacje partyjne

edytuj

Partia Libertariańska

edytuj

Chase Oliver został wybrany przez Partię Libertariańską na swojego kandydata na prezydenta 26 maja 2024 roku, podczas Narodowej Konwencji Libertarian[31].

 
Kandydaci Partii Libertariańskiej na rok 2024
Chase Oliver Mike ter Maat
na Prezydenta na Wiceprezydenta
 
 
Kierownik ds. sprzedaży
z Georgii 		Ekonomista
z Wirginii
 

Partia Zielonych

edytuj

Jill Stein ogłosiła 26 maja 2024 roku, że jej kampania zgromadziła wystarczającą liczbę delegatów, aby zapewnić nominację Partii Zielonych i tym samym stała się prawdopodobną kandydatką[32]. 16 sierpnia Stein wybrała naukowca Rudolpha „Butcha” Ware’a jako kandydata na wiceprezydenta.

 
Kandydaci Partii Zielonych na rok 2024
Jill Stein Butch Ware
na Prezydenta na Wiceprezydenta
 
 
Lekarz
z Massachusetts 		Naukowiec
z Kalifornii
 

Kandydaci niezależni

edytuj

Sondaże ogólnokrajowe uwzględniały następujące osoby, które zgłosiły swoją kandydaturę:

  • Cornel West[33] – filozof, który 5 czerwca 2023 roku zapowiedział swoją kandydaturę z ramienia Partii Populistycznej[34]. 14 czerwca ogłosił, że jednak będzie ubiegał się o nominację z ramienia Partii Zielonych[35]. 5 października wycofał się z decyzji i zapowiedział swoją kandydaturę jako kandydat niezależny[36].

Wycofani kandydaci

edytuj

Zgłoszone kandydatury

edytuj

W Stanach Zjednoczonych od połowy XIX wieku funkcjonował system dwupartyjny[40]. Jedynymi partiami uznawanymi za istotne przez środki masowego przekazu zazwyczaj były Partia Demokratyczna i Partia Republikańska[40]. Przypadki, kiedy osoby niezwiązane z żadną z tych partii wygrywały w tym czasie wybory do Kongresu były rzadkie[40]. Ostatni raz kandydat innego środowiska pozyskał w głosowaniu powszechnym jakiekolwiek głosy elektorskie w 1968 roku[41].

Od 1912 roku Partia Demokratyczna i Partia Republikańska przeprowadzają ogólnokrajowe prawybory do wyznaczenia partyjnych kandydatów na prezydenta[42].

Poniżej wymienieni zostali tylko kandydaci, którzy byli brani pod uwagę w sondażach ogólnokrajowych, otrzymali głosy elektorskie lub zostali wyróżnieni przez swoją partię w przypadku, gdy sondaże brały pod uwagę kandydata danej partii, ale nie podawały konkretnej osoby.

Partia Demokratyczna

edytuj
Zobacz też: Prawybory prezydenckie Partii Demokratycznej w 2024 roku.

Zwycięzca prawyborów w Partii Demokratycznej

edytuj

Pozostali uczestnicy prawyborów w Partii Demokratycznej

edytuj

Partia Republikańska

edytuj
Zobacz też: Prawybory prezydenckie Partii Republikańskiej w 2024 roku.

Zwycięzca prawyborów w Partii Republikańskiej

edytuj

Pozostali uczestnicy prawyborów w Partii Republikańskiej

edytuj

Partia Libertariańska

edytuj

Niektóre sondaże ogólnokrajowe uwzględniały kandydatów określonych jako generic libertarian[43][44], odnosząc się do Partia Libertariańskiej ze względu na jej wyróżniające się wyniki na tle innych partii, niż Partia Demokratyczna i Partia Republikańska[45]. W XXI wieku kandydat Partii Libertariańskiej osiągnął swój najlepszy wynik w wyborach w 2016 roku, zdobywając 3,3% głosów powszechnych[45].

Zwycięzca prawyborów w Partii Libertarańskiej

edytuj

Pozostali uczestnicy prawyborów w Partii Libertarańskiej

edytuj

Partia Zielonych

edytuj

Niektóre sondaże ogólnokrajowe uwzględniały kandydatów określonych jako Green Party candidate[43][44], odnosząc się do Partia Zielonych ze względu na jej wyróżniające się wyniki na tle innych partii, niż Partia Demokratyczna i Partia Republikańska[45]. W XXI wieku kandydat Partii Zielonych osiągnął swój najlepszy wynik w wyborach w 2016 roku, zdobywając 1,1% głosów powszechnych[45].

14 czerwca 2023 roku Cornel West ogłosił chęć ubiegania się o nominację Partii Zielonych na kandydata na prezydenta[35]. Od tego czasu był uwzględniany w sondażach ogólnokrajowych[46]. 5 października wycofał się z decyzji i zapowiedział swoją kandydaturę jako kandydat niezależny[36]. 9 listopada Jill Stein ogłosiła swoją kandydaturę z ramienia Partii Zielonych[47]. Wcześniej dwukrotnie kandydowała na prezydenta z ramienia tej partii[47]. Została też uwzględniona w sondażach ogólnokrajowych[33].

Zwycięzca prawyborów w Partii Zielonych

edytuj

Pozostali uczestnicy prawyborów w Partii Zielonych

edytuj

Liczba elektorów w każdym stanie

edytuj
 
Mapa wyborcza Stanów Zjednoczonych w 2024 roku. Liczba na mapie określa liczbę głosów stanu w Kolegium Elektorów
Liczba elektorów możliwych do pozyskania przez kandydata w każdym stanie[48]
Stan Liczba elektorów
Alabama 9
Alaska 3
Arizona 11
Arkansas 6
Connecticut 7
Dakota Południowa 3
Dakota Północna 3
Delaware 3
Dystrykt Kolumbii 3
Floryda 30
Georgia 16
Hawaje 4
Idaho 4
Illinois 19
Indiana 11
Iowa 6
Kalifornia 54
Kansas 6
Karolina Południowa 9
Karolina Północna 16
Kentucky 8
Kolorado 10
Luizjana 8
Maine 4
Maryland 10
Massachusetts 11
Michigan 15
Minnesota 10
Missisipi 6
Missouri 10
Montana 4
Nebraska 5
Nevada 6
New Hampshire 4
New Jersey 14
Nowy Jork 28
Nowy Meksyk 5
Ohio 17
Oklahoma 7
Oregon 8
Pensylwania 19
Rhode Island 4
Teksas 40
Tennessee 11
Utah 6
Vermont 3
Waszyngton 12
Wirginia 13
Wirginia Zachodnia 4
Wisconsin 10
Wyoming 3

Debaty

edytuj

20 listopada 2023 roku organizacja Commission on Presidential Debates(inne języki) (CPD) ogłosiła zaplanowane terminy debat prezydenckich[49]. W maju 2024 roku kampania Bidena zaproponowała zorganizowanie dwóch debat poza harmonogramem CPD i odmówiła pojawienia się na debatach organizowanych przez CPD. Zarówno Biden, jak i Trump zgodzili się na debatę zorganizowaną 27 czerwca w CNN i 10 września w ABC News.

Debaty prezydenckie w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych w 2024 roku
 Numer Data i czas Organizator Lokalizacja Prowadzący Uczestnicy
Klucz:

  P   Uczestnik.   I   Zaproszony.   A   Wstrzymał się.   W   Wycofał się.   N/A   Nie dotyczy.

Demokratyczna Demokratyczna Republikańska
Joe Biden Kamala Harris Donald Trump
1 27 czerwca 2024
21:00 EDT[50] 		CNN Atlanta, Georgia Jake Tapper(inne języki)
Dana Bash(inne języki)[51] 		P N/A P
2 10 września 2024[52]
21:00 EDT 		ABC News Filadelfia, Pensylwania David Muir(inne języki)
Linsey Davis(inne języki)[53] 		W P P
Debaty wiceprezydenckie w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych w 2024 roku
 Numer Data i czas Organizator Lokalizacja Prowadzący Uczestnicy
Klucz:

  P   Uczestnik.   I   Zaproszony.   A   Wstrzymał się.   W   Wycofał się.   N/A   Nie dotyczy.

Demokratyczna Republikańska
Tim Walz J.D. Vance
1 1 października 2024[54]
21:00 EDT 		CBS News Nowy Jork, Nowy Jork Margaret Brennan(inne języki)
Norah O’Donnell(inne języki) 		P P

27 czerwca

edytuj

CNN było gospodarzem pierwszej dużej debaty wyborczej 27 czerwca, którą obejrzało 51 milionów widzów[55]. Media określiły przebieg debaty Bidena jako „katastrofę”. Niektórzy eksperci zauważyli, że często tracił tok myślenia i udzielał krętych, niejasnych odpowiedzi[56][57][58].

G. Elliott Morris(inne języki) i Kaleigh Rogers z 538(inne języki) ABC News argumentowali, że Biden nie zapewnił wyborców, że jest w stanie sprawować funkcję prezydenta przez kolejne cztery lata[59]. Po debacie wybrani urzędnicy, stratedzy partii i osoby zajmujące się zbiórką pieniędzy rozmawiały na temat zastąpienia Bidena na stanowisku kandydata partii, w tym na temat tego, czy wybitni Demokraci powinni złożyć publiczne oświadczenie, prosząc go o ustąpienie[60]. W odpowiedzi Biden początkowo oświadczył, że nie wycofa się, a wybitni politycy Demokratów, Barack Obama i Hillary Clinton, po debacie ponownie wyrazili swoje poparcie dla Bidena[61][62][63]. Przebieg debaty ostatecznie doprowadził do szeregu wydarzeń, w wyniku których 21 lipca Biden wycofał swoją kandydaturę na reelekcję.

10 września

edytuj

Druga debata prezydencka odbyła się 10 września, a gospodarzem było ABC News[64]. 2 sierpnia 2024 roku Trump ogłosił, że wycofuje się z debaty, ponieważ zgodził się debatować jedynie z Bidenem, a nie z Harris i zaproponował debatę w Fox News[65]. Jednak 8 sierpnia 2024 roku ABC poinformowało, że obaj kandydaci zgodzili się na debatę zgodnie z pierwotnym planem[66].

Debata odbyła się w National Constitution Center(inne języki) w Filadelfii. Moderatorami byli David Muir(inne języki) i Linsey Davis(inne języki), a ich wystąpienie trwało około 100 minut. Mikrofony były włączane, gdy nadeszła kolej kandydata na zabranie głosu, i poza tym wyciszane[67]. Tematy debaty ABC obejmowały aborcję, gospodarkę, politykę zagraniczną i imigrację. Były pytania, na które żaden z uczestników nie odpowiedział[68]. Większość organizacji informacyjnych uznała Harris za zwycięzcę debaty, a sondaże wykazały, że wyborcy uważali, że Harris wygrała debatę z „historycznie dużą” przewagą, jak określił to The Washington Post[69]. Podczas debaty Trump wygłosił wiele fałszywych twierdzeń i skrajnych stwierdzeń, w tym fałszywe twierdzenia o imigrantach zjadających zwierzęta domowe i o Demokratach popierających dzieciobójstwo[70]. CNN odkryło, że Trump wygłosił podczas debaty ponad 30 fałszywych twierdzeń, podczas gdy Harris tylko jedno[71]. Republikanie przypisywali słaby występ Trumpa w debatach ich odczuciu, że ABC News jest stronnicze w moderowaniu debat, ponieważ moderatorzy sprawdzali fakty dotyczące jego wypowiedzi ponad cztery razy, ale nie sprawdzali faktów dotyczących Harris[72][73].

Nielsen Media Research podało, że debatę oglądało 67,1 mln widzów w ABC i 16 innych sieciach telewizyjnych, podczas gdy debatę prezydencką między Bidenem a Trumpem z 27 czerwca oglądało 51,3 mln widzów[74]; dodatkowe siedem milionów widzów oglądało transmisję na platformach streamingowych należących do Disneya[75].

1 października

edytuj

15 sierpnia 2024 roku kandydaci na wiceprezydenta J.D. Vance i Tim Walz zgodzili się na debatę zorganizowaną w CBS News 1 października w CBS Broadcast Center w Nowym Jorku[76][77]. Podczas debaty poruszono tematy imigracji, aborcji i gospodarki[78][79]. Weryfikacja faktów odbywała się głównie online, przy czym Vance przedstawił więcej fałszywych i wprowadzających w błąd twierdzeń niż Walz[80].

43 miliony widzów oglądało debatę[81]. Wielu widzów debaty postrzegało ją jako „pozytywną” i „cywilizowaną”. Według sondaży obaj kandydaci uzyskali mniej więcej tyle samo głosów wśród widzów, którzy zostali zapytani, kto wygrał debatę[82], natomiast Vance został uznany za zwycięzcę przez większość felietonistów.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Kamala Harris is now Democratic presidential nominee, will face off against Donald Trump this fall. apnews.com, 6 sierpnia 2024. [dostęp 2024-08-23].
  2. ↑ Matthew Choi, Poll: Majority of Republicans would support Trump in 2024 [online], Politico, 24 listopada 2020 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
  3. ↑ Trump: Przedstawię dowody, że wygraliśmy wybory [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-01-04] (pol.).
  4. ↑ William Cummings, Joey Garrison, Jim Sergent, By the numbers: President Donald Trump's failed efforts to overturn the election [online], USA Today, 6 stycznia 2021 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
  5. ↑ 2024 Presidential Candidates Fast Facts [online], CNN, 10 marca 2023 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
  6. ↑ Jan. 6 committee condemns Trump as ‘central cause’ of insurrection in sweeping report [online], ABC News, 19 grudnia 2022 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
  7. ↑ a b Patricia Zengerle, Richard Cowan and Doina Chiacu, Trump incited Jan. 6 attack after ‘unhinged’ White House meeting, panel told [online], Reuters, 13 lipca 2022 (ang.).
  8. ↑ Wybory w USA. Joe Biden ogłosił swoją decyzję [online], Polsat News, 25 kwietnia 2023 [dostęp 2024-01-04] (pol.).
  9. ↑ a b Niespodziewane wyznanie Joe Bidena dotyczące wyborów. Zaskoczyło nawet jego doradców [online], TVN24, 6 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-04] (pol.).
  10. ↑ a b Maciej Siwiak, Weronika Waldon: Joe Biden rezygnuje ze startu w wyborach prezydenckich. Jest oświadczenie. Onet.pl, 2024-07-21. [dostęp 2024-07-21]. (pol.).
  11. ↑ a b c d e f 2024 Presidential Election Results. Associated Press. [dostęp 2024-11-07].
  12. ↑ a b c d e f g h i j U.S. Constitution [online], National Constitution Center [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  13. ↑ On this day, government begins under our Constitution [online], National Constitution Center, 4 marca 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  14. ↑ The Electoral Count for the Presidential Election of 1789 [online], Papers of George Washington, 14 września 2013 [dostęp 2024-01-07] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
  15. ↑ November 2020 – History – U.S. Census Bureau [online], Census History Staff US Census Bureau [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  16. ↑ Martín González Gómez, Maggie Astor, Who’s Running for President in 2024?, „The New York Times”, 22 lutego 2023, ISSN 0362-4331 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  17. ↑ Frederick Charles Brightly, Supplement to Purdon’s Digest ... A Digest of the Laws of Pennsylvania, from the Twenty-second Day of April, One Thousand Eight Hundred and Forty-six, to the Eleventh Day of April, One Thousand Eight Hundred and Forty-eight, Etc, J. Kay, Jun. & Bro., 1848, s. 33 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  18. ↑ Rozina Sabur, 2024 US election: Your complete guide, The Telegraph, 16 sierpnia 2023, ISSN 0307-1235 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  19. ↑ Electoral College Timeline of Events [online], National Archives, 12 września 2019 [dostęp 2024-11-06] (ang.).
  20. ↑ a b How Are Electoral College Electors Chosen? [online], History, 14 grudnia 2020 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  21. ↑ a b Stacey Plaskett, The Second-Class Treatment of U.S. Territories Is Un-American [online], The Atlantic, 11 marca 2021 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  22. ↑ Why Does Inauguration Day Fall on January 20? [online], History, 31 października 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  23. ↑ Claire Rafford, Biden commits to Harris as his running mate for 2024 [online], Politico, 25 kwietnia 2023 (ang.).
  24. ↑ Aditi Sangal, Elise Hammond, Jack Forrest i Maureen Chowdhury, Biden and Trump head toward rematch after securing party nominations [online], CNN, 14 marca 2024 (ang.).
  25. ↑ Aleksandra Hutzler i inni, Election 2024 updates: Harris secures enough delegates to become presumptive nominee [online], ABC News, 22 lipca 2024 (ang.).
  26. ↑ Harris has secured enough Democratic delegate votes to become their party’s nominee, chair says [online], Associated Press, 2 sierpnia 2024 (ang.).
  27. ↑ Kamala Harris is now Democratic presidential nominee, will face off against Donald Trump this fall [online], Associated Press, 6 sierpnia 2024 (ang.).
  28. ↑ Harris selects Minnesota Gov. Tim Walz to be VP running mate, sources say [online], CNN, 6 sierpnia 2024 (ang.).
  29. ↑ Natalie Allison, It’s official: Donald Trump is the GOP’s presumptive presidential nominee [online], Politico, 12 marca 2024 (ang.).
  30. ↑ Brett Samuels, Trump picks JD Vance for VP [online], The Hill, 15 lipca 2024 (ang.).
  31. ↑ Nick Robertson, Libertarian Party chooses Chase Oliver as presidential nominee [online], The Hill, 26 maja 2024 (ang.).
  32. ↑ Jill Stein, Breaking: We have received enough delegates to clinch the @GreenPartyUS presidential nomination! We have swept 21 states’ delegate selection conventions, bringing our total delegate count to 219. [online], X, 26 maja 2024 (ang.).
  33. ↑ a b c National Survey Results 1,000 General Election Likely Voters Political Environment, Trends & Analysis [online], Mclaughlin & Associates (ang.).
  34. ↑ Kierra Frazier, Cornel West announces he’s running for president [online], Politico, 5 czerwca 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  35. ↑ a b Jared Gans, Cornel West seeking Green Party nomination for presidential run [online], The Hill, 14 czerwca 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  36. ↑ a b Brittany Gibson, Cornel West leaves the Green Party in favor of an independent bid [online], Politico, 5 października 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  37. ↑ Kennedy kontra Biden? Bratanek byłego prezydenta stanie w szranki z obecnym [online], Bankier.pl, 6 kwietnia 2023 [dostęp 2024-01-07] (pol.).
  38. ↑ Maciej Czarnecki, USA. Robert F. Kennedy jr. wystartuje jako kandydat niezależny. Odbierze głosy i Bidenowi, i Trumpowi? [online], Gazeta Wyborcza, 10 października 2023 [dostęp 2024-01-04] (pol.).
  39. ↑ RFK Jr. suspends campaign, throws support behind Trump [online], The Hill, 23 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-23] (ang.).
  40. ↑ a b c Edyta Bieńczak, Amerykańskie prawybory: Jak wybiera się kandydata na prezydenta USA? [online], RMF24, 2 lutego 2020 [dostęp 2024-01-07] (pol.).
  41. ↑ Zachary B. Wolf, The curse of third-party presidential candidates [online], CNN, 17 lipca 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  42. ↑ Leonard Weinberg, Joseph Crowley, Primary Success as a Measure of Presidential Election Victory: A Research Note, „Midwest Journal of Political Science”, 14 (3), 1970, s. 506–513, ISSN 0026-3397, JSTOR: 2110317 (ang.).
  43. ↑ a b Hannah Bleau Knudsen, Poll: Donald Trump and Biden Tied in Head-to-Head Matchup [online], Breitbart, 25 września 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  44. ↑ a b Danielle Kurtzleben, Trump’s voters are more excited than Biden’s. But Trump could lose a lot if convicted [online], npr, 4 października 2023 (ang.).
  45. ↑ a b c d Steven Shepard, The Electoral College is the big factor in a third-party nightmare for Democrats [online], Politico, 15 lipca 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  46. ↑ Camille Mumford, August 2023 National Poll: Trump Debate Snub May Open Door for Other Candidates [online], Emerson Polling, 28 sierpnia 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  47. ↑ a b Aaron Pellish, Jill Stein announces 2024 bid under Green Party line [online], CNN, 9 listopada 2023 (ang.).
  48. ↑ Distribution of Electoral Votes [online], National Archives, 19 września 2019 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  49. ↑ Ethan Cohen, Commission on Presidential Debates announces dates and locations for 2024 general election debates | CNN Politics [online], CNN, 20 listopada 2023 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  50. ↑ CNN to host 2024 election Presidential Debate between president Joe Biden and former president Donald J. Trump on June 27 [online], CNN [dostęp 2024-05-15] (ang.).
  51. ↑ Dominick Mastrangelo: Jake Tapper and Dana Bash tapped to moderate CNN debate. The Hill, 2024-05-15.
  52. ↑ Biden and Trump, trading barbs, agree to 2 presidential debates, in June and September [online], Associated Press [dostęp 2024-05-15] (ang.).
  53. ↑ Ted Johnson: ABC News’ David Muir And Linsey Davis To Moderate September Presidential Debate. Deadline Hollywood, 2024-05-15.
  54. ↑ Gov. Tim Walz, Sen. JD Vance agree to VP debate hosted by CBS News on Oct. 1 [online], CBS News [dostęp 2024-08-15] (ang.).
  55. ↑ Hadas Gold: 51 million viewers tuned in to CNN’s presidential debate with Biden and Trump. CNN, 2024-06-28.
  56. ↑ Alex Shepard: Ditch Biden. That Debate Performance Was a Disaster. The New Republic, 2024-06-28.
  57. ↑ Natasha Korecki, Matt Dixon i Jonathan Allen: ‘Babbling’ and ‘hoarse’: Biden’s debate performance sends Democrats into a panic. NBC News, 2024-06-28.
  58. ↑ Stephanie Kelly, Steve Holland i Nandita Bose: Biden’s shaky Trump debate alarms Democrats, raises questions for his campaign. Reuters, 2024-06-28.
  59. ↑ G. Elliott Morris i Kaleigh Rogers: Biden’s biggest weakness -- his age -- on full display at debate: ANALYSIS. ABC News, 2024-06-28.
  60. ↑ Brad Ryan; Emily Clark; Jade Macmillan; Andrew Thorpe; Matt Bevan: Joe Biden and Donald Trump get personal in ‘game-changing’ debate ahead of 2024 election – as it happened. ABC News, 2024-06-28.
  61. ↑ Colleen Long; Seung Min Kim: Biden dismisses age questions in interview as he tries to salvage reelection effort. Associated Press News, 2024-07-05.
  62. ↑ Chris Cameron: Obama Defends Biden: ‘Bad Debate Nights Happen’. The New York Times, 2024-06-29.
  63. ↑ Eden Teshome: Hillary Clinton after debate: ‘I’ll be voting Biden’. The Hill, 2024-06-28.
  64. ↑ Caitlin Yilek: When will the next presidential debate of 2024 take place and who will moderate it?. CBS News, 2024-08-08.
  65. ↑ Alexandra Marquez i Yamiche Alcindor: Trump ditches upcoming ABC debate, proposes Fox News debate instead. NBC News, 2024-08-02.
  66. ↑ Ebony Davis, Hadas Gold i Alayna Treene: Trump and Harris agree to debate on ABC on September 10, network says. CNN, 2024-08-08.
  67. ↑ Eric Bradner, Jeff Zeleny, Alayna Treene i Arit John: USA Today. CNN, 2024-09-08.
  68. ↑ Riley Hoffman: READ: Harris-Trump presidential debate transcript. ABC News, 2024-09-11.
  69. ↑ Aaron Blake: "How resounding was Kamala Harris's debate win? Let's look at the polls. The Washington Post, 2024-09-11.
  70. ↑ Alexandra Ulmer: At debate, Trump shares falsehoods about pet-eating, infanticide. Reuters, 2024-09-11.
  71. ↑ CNN Staff: Fact-checking the ABC News presidential debate. CNN, 2024-09-11.
  72. ↑ David Bauder: As Trump and Harris spar, ABC’s moderators grapple with conducting a debate in a polarized country. Associated Press, 2024-09-11.
  73. ↑ Emily Ngo; Kimberly Leonard; Natalie Allison; Jessica Piper; Holly Otterbein: Republicans have an answer for Trump’s poor debate performance. Politico, 2024-09-11.
  74. ↑ Ted Johnson: ABC News’ Trump-Harris Debate Draws 67.1 Million, Far More Than June’s Trump-Biden Event. Deadline Hollywood, 2024-09-11.
  75. ↑ Hadas Gold: 67 million watched first Harris-Trump debate, blowing past Biden matchup. CNN, 2024-09-11.
  76. ↑ Meg Kinnard: Vance and Walz agree to a vice presidential debate on Oct. 1 hosted by CBS News. Associated Press, 2024-08-15.
  77. ↑ Ximena Bustillo: Vance and Walz debate in New York City tonight. Here’s what you need to know. NPR, 2024-10-01.
  78. ↑ Nigel Chiwaya: Graphic: The topics mentioned in the VP debate. NBC News, 2024-10-02.
  79. ↑ Adam Gabbatt: Walz and Vance clash over abortion and immigration in vice-presidential debate. The Guardian, 2024-10-02.
  80. ↑ CNN Staff: Fact-checking the CBS News vice presidential debate between Vance and Walz. CNN, 2024-10-02.
  81. ↑ Brian Stelter: 43 million watched Walz-Vance VP debate, in significant drop from 2020 matchup. CNN, 2024-10-02.
  82. ↑ CBS News: Who won the VP debate? Here’s what debate watchers said in CBS News poll. Jennifer De Pinto, Fred Backus, Kabir Khanna, Anthony Salvanto, 2024-10-02.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybory_prezydenckie_w_Stanach_Zjednoczonych_w_2024_roku&oldid=75602504”