Powiat włoszczowski

Powiat włoszczowski – powiat w Polsce (województwo świętokrzyskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Włoszczowa.

Powiat włoszczowski

powiat
Wjazd na teren powiatu od strony Krzętowa
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
TERC	2613
Siedziba	Włoszczowa
Starosta	Dariusz Czechowski
Powierzchnia	907,86 km²
Populacja (30.06.2023) • liczba ludności	43 085
• gęstość	47 os./km²
Urbanizacja	22,93%
Tablice rejestracyjne	TLW
Adres urzędu: ul. Wiśniowa 10 29-100 Włoszczowa
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 1 Liczba gmin wiejskich 5
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Włoszczowa
• gminy wiejskie: Kluczewsko, Krasocin, Moskorzew, Radków, Secemin
• miasta: Włoszczowa

Powiat włoszczowski graniczy z trzema powiatami województwa świętokrzyskiego: koneckim, kieleckim i jędrzejowskim, z dwoma powiatami województwa śląskiego: zawierciańskim i częstochowskim oraz z jednym powiatem województwa łódzkiego: radomszczańskim.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku powiat zamieszkiwało 45 059 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 44 933 osoby.

Gminy

Liczba ludności i powierzchnia gmin wg stanu na październik 2018

Gmina	Ludność	Powierzchnia
Włoszczowa (w tym miasto)	19 658 (10 096)	254,61 km² (30,30 km²)
Krasocin	10 752	192,79 km²
Kluczewsko	5 300	136,87 km²
Secemin	4 891	162,60 km²
Moskorzew	2 814	72,89 km²
Radków	2 487	88,10 km²
Razem	45 901	907,86 km²

Transport

Drogowy

Przez obszar powiatu włoszczowskiego przebiega jedna droga krajowa oraz cztery drogi wojewódzkie:

• Droga krajowa nr 78 z Chmielnika do Chałupek przebiega przez gminę Moskorzew
• Droga wojewódzka nr 786 z Częstochowy do Kielc przebiega przez gminy Secemin, Włoszczowa, Krasocin oraz przez miasto Włoszczowa
• Droga wojewódzka nr 742 z Przygłowa k. Piotrkowa Trybunalskiego do Nagłowic przebiega przez gminy Kluczewsko i Włoszczowa oraz przez miasto Włoszczowa
• Droga wojewódzka nr 785 z Ciężkowic do Włoszczowy przebiega przez gminę i miasto Włoszczowa
• Droga wojewódzka nr 795 z Secemina do Szczekocin przebiega przez gminę Secemin

Droga krajowa 78 krzyżuje się poza granicami powiatu z drogą wojewódzką 742 (w Nagłowicach) i drogą wojewódzką 795 (w Szczekocinach).

Drogi wojewódzkie 786, 785 i 742 krzyżują się ze sobą na obszarze miasta Włoszczowa

Drogi wojewódzkie 786 i 795 krzyżują się ze sobą w Seceminie

Kolejowy

Przez obszar powiatu włoszczowskiego przebiegają następujące linie kolejowe:

• Linia kolejowa nr 4, Grodzisk Mazowiecki–Zawiercie, Centralna Magistrala Kolejowa (CMK)
• Linia kolejowa nr 61, Kielce Główne – Fosowskie

Stacje kolejowe:

• Ludynia (LK 61)
• Włoszczowa (LK 61)
• Włoszczowa Północ (LK 4 - CMK)
• Żelisławice (LK 61)

Przystanki kolejowe:

• Bukowa (LK 61)
• Czarnca (LK 61)
• Ludynia Dwór (LK 61)

Perony stacji Włoszczowa Północ (2018); linia kolejowa nr 4 (CMK).

Peron stacji kolejowej Włoszczowa (2018); linia kolejowa nr 61.

Demografia

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2010):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	46 462	100	23 411	50,39	23 051	49,61
Miasto	10 657	22,94	5567	11,98	5090	10,96
Wieś	35 805	77,06	17 844	38,41	17 961	38,66

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

• Piramida wieku mieszkańców powiatu włoszczowskiego w 2014 roku.

Charakterystyka geograficzna

Powiat na mapach regionalizacji fizycznogeograficznej Polski

Czarna Włoszczowska w miejscowości Pilczyca

Powiat włoszczowski położony jest, według Jerzego Kondrackiego, w obrębie Megaregionu Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Wyżyny Polskie, podprowincji Wyżyna Małopolska, makroregionu Wyżyna Przedborska, w obrębie mezoregionów: Niecki Włoszczowskiej (większość powiatu), Płaskowyżu Jędrzejowskiego (południowo-wschodnie części gmin Radków i Moskorzew), Pasma Przedborsko-Małogoskiego (pas ciągnący się przez gminy Kluczewsko i Krasocin) i mezoregionu Wzgórza Łopuszańskie (północno-wschodni kraniec gminy Krasocin). Wśród utworów geologicznych występujących na powierzchni dominują utwory Czwartorzędu w postaci glin morenowych i piasków akumulacji lodowcowej (morena denna). Utwory starsze występują m.in. na terenie Pasma Przedborsko - Małogoskiego (Jura) i w niektórych miejscach Niecki Włoszczowskiej (skały kredowe tworzące urodzajne rędziny). Pod osadami czwartorzędu dominują utwory Mezozoiczne (kampan pod większością Niecki Włoszczowskiej, pod częścią północno-wschodnią powiatu występują utwory okresów mastrycht, kreda niższa od kampanu nierozdzielna, turon i cenoman).

Flora i fauna

Na terenie Powiatu znajdują się duże obszary leśne, bogate w faunę i florę. Obszary prawnie chronione to m.in.:

• Przedborski Park Krajobrazowy;
• Włoszczowsko-Jędrzejowski Obszar Chronionego Krajobrazu;
• Konecko-Łopuszniański Obszar Chronionego Krajobrazu;

rezerwaty przyrody:

• Rezerwat przyrody Bukowa Góra;
• Rezerwat przyrody Murawy Dobromierskie;
• Rezerwat przyrody Oleszno;
• Rezerwat przyrody Ługi

oraz pomniki przyrody i użytki ekologiczne:

• Park Arboretum w Czarncy;
• zbiornik Klekot;

Historia

Powiat został stworzony przez władzę rosyjską w 1867 roku jako fragment guberni kieleckiej. Obszar nie zmieniał się do roku 1975, obejmował obszar obecnego powiatu oraz gminy: Koniecpol, Szczekociny, Lelów i Irządze. Po likwidacji w ramach reformy z 1975 roku został on ponownie odtworzony w obecnym kształcie w roku 1999.

Naczelnicy Powiatu Włoszczowskiego (1867-1914)

1. Nikołaj Nikołajewicz Wasilisin /1867-1868/
2. Karl Bernard Karlowicz von Derfelden /1868-1872/
3. Fiodor Jemilianowicz Bujanowskij /1872-1873/
4. Iwan Samojłowicz Swiedierus /1873-1879/
5. Lew Fiodorowicz Gorbaczewicz /1879-1883/
6. Awskienij Jakowlewicz Aleszko /I-XII 1884/
7. Oskar Silwester Lubrecht Reinheldowicz von Bock /1884-1894/
8. Nikołaj Aleksandrowicz Wwiedienskij /1894-1900/
9. Antonin Michajłowicz Kazarinow /1904-1905/
10. Nikołaj Władimirowicz Wołkow /1905-1906/
11. Nikanor Kliemientijewicz Sawicz /1906-1909/
12. Anton Nikołajewicz Sziłow /1909-1914/
13. Ignatij Aleksandrowicz Piewcow /1914-1915/

Komendanci Obwodu (Powiatu) Włoszczowskiego (1915-1918)

1. płk. Emil von Eltz /1915-1916/
2. płk. Roman Żaba /XI-XII 1916/
3. płk. Alojzy von Göttl /1916-1918/

Komisarze Cywilni (starostowie) Obwodu Włoszczowskiego (1915-1918)

1. Nowicki /1915/
2. Artur Łaszowski /1915-1916/
3. Roman Żurowski /1916-1917/
4. Konstanty Starosolski /1917-1918/

Przewodniczący Sejmiku Powiatu i Wydziału Powiatowego oraz Komisarze rządowi na Powiat Włoszczowski (1918-1919)

1. Ignacy Kamocki /IX-XI 1918/
2. Zygmunt Glinka /XI-XII 1918/
3. Jan Ledwoch /XII 1918-I 1919/

Starostowie Włoszczowscy (1919-1939)

1. Włodzimierz Wyszkowski /1919-1920/
2. Stanisław Wasiak /1920-1922/
3. Stanisław Krzewski /1922-1923/
4. Mieczysław Małaczyński /1924-1926/
5. Konstanty Kossobudzki /1926-1928/
6. Zygmunt Kotłubaj /1928-1929/
7. Eugeniusz Rychłowski /1929-1934/
8. Jakub Kurcz, pełniący obowiązki /IX-X 1934/
9. Włodzimierz Wyszkowski /1934-1937/
10. Jan Żenczykowski, pełniący obowiązki /XI 1937/
11. Roman Kędzierski /1937-1939/
12. Seweryn Weiss /VIII-IX 1939/

Starostowie Włoszczowscy (1999-obecnie)

1. Wiktor Krotla /1998-2002/
2. Zbigniew Krzysiek /2002-2006/
3. Ryszard Maciejczyk /2006-2010/
4. Zbigniew Matyśkiewicz /2010-2014/
5. Jerzy Suliga /2014-2018/
6. Dariusz Czechowski /2018-obecnie/

Ważniejsze zabytki

Dwory, zespoły dworskie i pałace

• dwór drewniano-murowany z II poł. XVIII w. w Ludyni
• dwór obronny Szafrańców we Włoszczowie
• dwór rodziny Niemojewskich w Olesznie
• zespół dworski w Chlewicach
• pałac w Nieznanowicach
• murowany zespół pałacowy w Radkowie
• neogotycki spichlerz dworski w Kluczewsku

Ruiny zboru kalwińskiego w Łapczynej Woli

Kościoły

• barokowy kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Włoszczowie
• kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca w Kluczewsku
• kościół św. Jakuba Apostoła w Stanowiskach
• kościół drewniany pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Bebelnie
• kościół Najświętszej Maryi Panny i św. Floriana w Czarncy
• kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kurzelowie
• kościół pw. Nawiedzenia NMP w Koniecznie
• kościół gotycki pod wezwaniem Świętej Katarzyny i Jana Ewangelisty w Seceminie
• kościół parafialny pw. św. Małgorzaty w Moskorzewie
• kościół parafialny pw. św. Doroty i św. Tekli w Krasocinie

Kościół w Moskorzewie

Kaplice

• kaplica na cmentarzu parafialnym we Włoszczowie
• kaplica cmentarna rodziny Czaplickich w Kopruszy
• kaplica św. Anny w Kurzelowie
• kościół w Chlewicach
• wczesnobarokowy kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP w Olesznie
• kościół św. Michała w Gruszczynie

Zabytki techniki i przemysłu

• wiatrak holenderski z początku XX wieku w Krasocinie

Zbory i ruiny zborów

• Zbór braci polskich w Ludyni (XVI w.)
• Zbór braci polskich w Moskorzewie (tzn. "Murowaniec"; XVI w.)
• Ruiny zboru kalwińskiego w Łapczynej Woli (XVII w.)

Inne zabytki

• pozostałości średniowiecznej wieży w Bebelnie
• Kopiec św. Jana Nepomucena we Włoszczowie
• Kopiec Kościuszki w Chebdziu koło Moskorzewa

Linki zewnętrzne

• Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w powiecie włoszczowskim (1932) w bibliotece Polona