Naar inhoud springen

Swiebertje

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Swiebertje
Acteur Joop Doderer als Swiebertje in Oisterwijk ca 1968
Acteur Joop Doderer als Swiebertje in Oisterwijk ca 1968
Genre Komedieserie
Speelduur per afl. 30 tot 45 minuten
Bedenker John Henri uit den Bogaard
Hoofdrollen Joop Doderer
Riek Schagen
Piet Ekel
Lou Geels
Bert Dijkstra
Regie Paul Cammermans
Max Douwes
Ton Verwey
Dick van Bommel
Sjef van Leeuwen
Dick van 't Sant
Klaas Rusticus
Henk Veenstra
Peter Holland
Muziek Harry de Groot
Robert Farnon
Land van oorsprong Nederland
Taal Nederlands
Uitzendingen
Start 20 april 1955 (tv-spelen)
18 oktober 1961 (serie)
Einde 25 april 1975
Afleveringen 103 + 4 tv-spelen
Seizoenen 14
Netwerk of omroep NCRV
Zender Nederland 1
Officiële website
Portaal  Portaalicoon   Televisie
Borstbeeld van Swiebertje in Oudewater

Swiebertje is een reeks Nederlandse kinderboeken, vanaf 1936 geschreven door John Henri uit den Bogaard, en een Nederlandse televisieserie die op de boeken gebaseerd is, uitgezonden door de NCRV in de jaren 60 en 70.

De hoofdpersoon is de landloper Swiebertje (naar eigen zeggen zowel zijn voornaam als zijn achternaam), een zwerver die het steeds aan de stok krijgt met veldwachter Bromsnor. Daarnaast maakt hij voortdurend juffrouw Saartje, de huishoudster van de burgemeester, het hof. Hij werd vooral bekend door de populaire televisieserie, waarin Joop Doderer de rol van Swiebertje vertolkte. De figuur van Malle Pietje kwam er in 1968 als vast personage bij. De serie kwam pas echt op gang rond 1960, na een aantal proefuitzendingen, de eerste daarvan in 1955. Doderer improviseerde zijn tekst zodanig, dat in de huiskamers aan het schudden van het beeld zichtbaar was dat de cameralieden ook schaterden van het lachen. Swiebertje werd gedurende 14 jaar, vanaf 1961, met een proefaflevering in 1955 op televisie uitgezonden. De serie eindigde met het vertrek van Swiebertje naar Canada.

Van de afleveringen in kleur (1973-1975) zijn inmiddels tien dvd's uitgebracht, met in totaal 20 afleveringen. Ook van de zwart-witafleveringen van 1961 tot en met 1963 zijn er dvd's uitgebracht. De periode oktober 1964-1972 is nagenoeg helemaal verloren gegaan omdat de Ampexbanden waarop werd opgenomen zijn gewist. Ten tijde van de tv-afleveringen trokken Joop Doderer en Lou Geels door het land om voor kinderen toneelvoorstellingen te geven als respectievelijk Swiebertje en Bromsnor. Joop Doderer vertolkte de rol van Swiebertje zó lang dat men tegenwoordig spreekt van het Swiebertje-effect wanneer het publiek een acteur sterk met één bepaalde rol vereenzelvigt.

In zijn rol had hij ook een apart taalgebruik. Hij voegde bijvoorbeeld aan veel woorden een "n" toe, als bij: kopjen, in plaats van kopje en koekjen, in plaats van koekje.

De sfeer in de serie is die van vóór de Eerste Wereldoorlog, en is sterk hiërarchisch, mogelijk zelfs feodaal getint. De verhalen spelen in de kleinere (fictieve) plattelandsgemeente Ouder-Angstel, waar schijnbaar een 'baron' de dienst nog uitmaakt. De aristocratisch pratende burgemeester, broer van de baron, wordt met 'edelachtbare' aangesproken en heeft een huishoudster in uniform, die de zwerver Swiebertje af en toe een boterham toestopt. De veldwachter Bromsnor – op een gemoedelijke manier likkend naar boven en trappend naar beneden – grijpt iedere gelegenheid aan om Swiebertje zonder duidelijke vorm van proces in het 'hok onder de toren' op te sluiten. Vaak is er een misverstand waarbij Swiebertje ergens valselijk van wordt beschuldigd, maar het loopt altijd goed af.

Swiebertje woont overal in het dorp. De ene keer in de hooiberg en de andere keer in het tuinhuisje van de baron. Swiebertje werkt overal om aan geld te komen. Hij werkt bij de boeren, de burgemeester, bij de barones, in de herberg "De Vergulde Kip" en bij Piet van Dijk. Swiebertje verdient het geld altijd eerlijk. Als hij veel geld vindt, gaat hij op zoek naar de eigenaar van het geld. Bromsnor denkt altijd iets anders, maar toch wil hij Swiebertje altijd wel helpen.

Personage Acteur Periode
Swiebertje Joop Doderer 1955, 1961-1975
Saartje van Santen, de huishoudster van de burgemeester Coba Kelling 1955
Sophie Köhler 1955
Conny Stuart 1961
Annie Leenders 1961-1964
Jetty Cantor 1964-1966
Riek Schagen 1966-1975
Bromsnor, de veldwachter Tonnie Foletta 1955
Lou Geels 1961-1975
Cornelia Bromsnor, de vrouw van de veldwachter Diny Sprock 1955, 1961-1962
Coba Kelling 1967
Lies de Wind 1970
Teddy Schaank 1973-1975
Robèrt van Troetelaer tot Stoethaspel, de burgemeester Guus Hermus 1955
Jo Vischer jr. 1955
Jan Blaaser 1961-1962
Rien van Nunen 1962-1970
Louis Borel 1970-1972
Bert Dijkstra 1972-1975
Malle Pietje (Piet van Dijk) Piet Ekel 1968-1975

Terugkerende gastrollen

[bewerken | brontekst bewerken]
Personage Acteur Periode
Barones Henriëtte van Troetelaer tot Stoethaspel Emmy van Swoll 1962-1963
Ellen de Thouars 1971-1975
Freule Nicolien, de nicht van de barones Kitty Janssen 1962-1963
Conny van Manen 1974
Marijke Bakker 1969-1975
Jacobus, de huisknecht van de barones Rob Milton 1962-1963
Peter Holland 1973-1975
Bella, het dienstmeisje van de barones Elisabeth Wetzer 1962-1963
Leontien Ceulemans 1974-1975
Kokky, de kok van de barones Johan van Doorn 1962-1963
Paul Meijer 1974-1975
Personage Acteur
Piëtro Peter Holland
Bakker Rob Milton
Boer Rob Milton
Borreboem de beer Rob List
Sulletje Sijbel Jan Hahn
Thérèse Sijbel Hella Faasen
Lodewijk Sijbel John Soer
Fraulein Ingelein Coba Kelling
Jan Duim Ben Hulsman
Meneer van Pannerden Frans Koppers
Annemarie Rita Schipper
Pier de knokker Rudi Falkenhagen
Boer Derks Jan Apon
Klaasdirk Derks Wim de Meyer
Jorus Jengel Frans Zuidinga
Jodocus Jengel Gerard Heystee
Verhuizers De Wama's
Pierre Meier Arend Hauer
Mary Meier Emmy Lopes Dias
Madeleen Christine de Gier
Juffrouw Petronella Nel Kars (1965-1966) en Tineke van Leer (1970-1971)
Jonker Simonus Kater van Vlaswijk Lou Steenbergen
Gozewijn Lambertus Wim Kouwenhoven
Gemeentesecretaris Jan Blaaser
Barend Okkel Herbert Joeks
Josefien Diny de Neef
Orgeldries Pierre Biersma
Frieda Zilverschoon Joekie Broedelet
Elise Zilverschoon Sara Heyblom
Claartje Maroesja Lacunes
Cheffin Teddy Schaank
Olivier Vingervlug Bert van der Linden
Boer Dykema Paul Meijer (1971-1972) en Tonnie Foletta (1974-1975)
Opoe Klaassen Sara Heyblom
Meester Hipsilon Eli Blom
Hendrik Kleun Herbert Joeks
Ferdinand van der Grijp Dick Swidde
Clementine Deuterhops Ingeborg Uyt den Boogaard
Sientje Ineke Swanevelt
Filibert Deuterhops Greg Palmer
Boerin Struik Emmy Lopes Dias
Boer Struik Jan Juray
Molenaar Kwispel Peter Holland
Professor John Leddy
Ulkie Bulkie Wim Hoddes
Boerin Stine Lerou (1971-1972) en Ditty Doornbos (1973-1974)
Karel van Borselen François Bernard
Habakuk Rozemeijer Dries Krijn
Fridolinus Piet van der Meulen
Stien Dommel Tineke van Leer
Driekus Dommel Wim Hoddes
Pianist Ted Perron
Walter Starkenborg Joop Schouman
Sander Stegeman Tom van Beek
Ada Spanjers Helen Hedy
Peer Mulder Ton Merkelbach
Leendert Spruyt Peter Voormey
Jonker Godert van Kwispelstein Floris van Spronsen
Miebet Ineke Swanevelt
Jaap Olaf Wijnants
Bode Hubbezak Tonnie Foletta
Lobbes Hans Hoekman
Tommy Sanders uit Canada John Leddy

Er zijn vier tv-spelen en daarna 103 serieafleveringen gemaakt:

Tv-spelen (1955)

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (tv-spelen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 1 Swiebertje als burgemeester 20 april 1955
2 2 Swiebertje als woonwagenklant 2 november 1955 4 minuten in archief Beeld en Geluid[1]

Tv-spelen (1961)

[bewerken | brontekst bewerken]

Het betreft hier herhalingen van de tv-spelen uit 1955, maar in een nieuwe uitvoering.

Afl. (tv-spelen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 3 Swiebertje als burgemeester 3 mei 1961
2 4 Swiebertje als woonwagenklant 31 mei 1961 dvd 10/zwart-wit, dvd 1

Seizoen 1 (1961-1962) - Pas op, Swiebertje

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 5 Gefeliciteerd, Saartje! 18 oktober 1961 20 minuten in archief Beeld en Geluid[2]
2 6 Oei, Bromsnor 15 november 1961 5 minuten in archief Beeld en Geluid[3]
3 7 Gebraden kip 13 december 1961 zwart-wit, dvd 1
4 8 Eind goed, al goed 7 februari 1962 zwart-wit, dvd 1

Seizoen 2 (1962-1963) - Baron Swiebertje

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 9 Freule Nicolien 3 november 1962 zwart-wit, dvd 2
2 10 Daar klopt iets niet 29 december 1962 zwart-wit, dvd 2
3 11 Welterusten, Jacobus 26 januari 1963 zwart-wit, dvd 3
4 12 Die Bromsnor toch 23 februari 1963 zwart-wit, dvd 3
5 13 Dromen zijn bedrog 23 maart 1963 zwart-wit, dvd 4
6 14 De burgemeester gaat op bezoek 20 april 1963 zwart-wit, dvd 4
7 15 Meneer de baron komt thuis 18 mei 1963 zwart-wit, dvd 5

Seizoen 3 (1963-1964) - Swiebertje en de vreemdelingen

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 16 Saartje in de knel 5 oktober 1963 zwart-wit, dvd 5
2 17 Van kasten en katjes 2 november 1963 zwart-wit, dvd 6
3 18 Huishoudster gevraagd 28 december 1963 zwart-wit, dvd 6
4 19 Huishoudster op zicht 25 januari 1964 zwart-wit, dvd 7
5 20 Kleren maken de man 22 februari 1964 zwart-wit, dvd 7
6 21 Welkom vreemdeling! 21 maart 1964 zwart-wit, dvd 8
7 22 Swiebertje zoekt het uit 18 april 1964 zwart-wit, dvd 8

Seizoen 4 (1964-1965) - Bravo Swiebertje

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 23 De jas van Swiebertje 17 oktober 1964
2 24 Pas op voor bolhoeden 14 november 1964
3 25 Allemaal smoesjes 12 december 1964
4 26 Koek en ei... maar vooral: koek! 9 januari 1965
5 27 Vergeet-me-nietjes met koek! 6 maart 1965
6 28 Nauwelijks begonnen, bijna gewonnen! 3 april 1965
7 29 Bruidsboeket en boerendans 15 mei 1965

Seizoen 5 (1965-1966) - Hiep, hiep, voor Swiep

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 30 Zomaar een gewone dag 16 oktober 1965 3 minuten in archief Beeld en Geluid[4]
2 31 Zeg maar gewoon: Saartje 13 november 1965
3 32 Koffiepraatjes! 8 januari 1966
4 33 Swiebertje als tijgerjager 5 februari 1966
5 34 Bromsnor in het nauw 5 maart 1966
6 35 Hoog bezoek 2 april 1966
7 36 Allemaal malligheid 30 april 1966 aftiteling 1 minuut in archief Beeld en Geluid[5]

Seizoen 6 (1966-1967) - Aap, Snor, Swiep

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 37 Swiep staat voor aap 17 september 1966 12 minuten in archief Beeld en Geluid[5]
2 38 Proost, signora 15 oktober 1966
3 39 Zeg het met bloemen 7 januari 1967
4 40 Bar en boos, Swieber 4 februari 1967
5 41 Spoken op bezoek 4 maart 1967
6 42 Een avondje om nooit te vergeten 1 april 1967
7 43 Bromsnor, doe je plicht 29 april 1967 1 minuut in archief Beeld en Geluid[6]

Seizoen 7 (1967-1968) - Kop op, Swiebertje

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 44 De plu van Saartje 11 november 1967
2 45 Swieb in de greep van de griep 9 december 1967 7 minuten in archief Beeld en Geluid[7]
3 46 Burgemeester op z'n praatstoel 6 januari 1968
4 47 De mensenredders 3 februari 1968
5 48 Spoken op de trap 2 maart 1968
6 49 Cowboy Swiep 27 april 1968
7 50 Allemaal voor Saartje 25 mei 1968

Seizoen 8 (1968-1969) - Ha die Swiep

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 51 Bloemen voor tante Alida 12 oktober 1968
2 52 In de wei, daar staat een huis 9 november 1968
3 53 Wie een kuil graaft? 7 december 1968
4 54 Eens maar nooit meer, Swiep 4 januari 1969 1 minuut in archief Beeld en Geluid[8]
5 55 Laat Saartje maar schuiven 1 februari 1969
6 56 Sprekend een aap! Maar dan in 't lelijk 1 maart 1969
7 57 Met de tong op de schoenen 26 april 1969 3 minuten in archief Beeld en Geluid[9]

Seizoen 9 (1969-1970) - Met Swieb op avontuur

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 58 Help een handje 11 oktober 1969
2 59 Herry om Ferry 8 november 1969
3 60 De bedrieger bedrogen 6 december 1969 4 minuten in archief Beeld en Geluid[10]
4 61 Je hebt vrienden of je hebt ze niet 3 januari 1970
5 62 Brom ziet ze niet vliegen 31 januari 1970
6 63 Knorren en snuiven 28 februari 1970
7 64 Het moet een geheimpje blijven 28 maart 1970
8 65 Lentekriebels 25 april 1970 5 minuten in archief Beeld en Geluid[11]

Seizoen 10 (1970-1971) - Swiebertje

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 66 Een bittere tegenvaller 10 oktober 1970 9 minuten in archief Beeld en Geluid[12]
2 67 Saartje in de lappenmand 7 november 1970
3 68 Die brave juffrouw Cornelia 5 december 1970 5 minuten in archief Beeld en Geluid[13]
4 69 Wat een dag, wat een dag 2 januari 1971
5 70 Denk nog eens aan Nicolien 30 januari 1971 8 minuten in archief Beeld en Geluid[14]
6 71 Wie het laatst lacht... 27 februari 1971 4 minuten in archief Beeld en Geluid[3]
7 72 Zo'n fatsoenlijk mannetje 27 maart 1971 2 minuten in archief Beeld en Geluid
8 73 Twee lieve oude dametjes (Feestelijke uitzending i.v.m. twaalfeneenhalfjarig jubileum) 24 april 1971 Volledig in archief Beeld en Geluid

Seizoen 11 (1971-1972) - Zwerven met Swiebertje

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 74 Een zwerver keert terug 9 oktober 1971
2 75 Brom voelt nattigheid 6 november 1971 2 minuten in archief Beeld en Geluid[15]
3 76 Sinterswieb kapoentje 4 december 1971
4 77 Voetstappen in de sneeuw 1 januari 1972
5 78 Hokus pokus... Foetsjie 29 januari 1972
6 79 Swiebertje krijgt een punthoofd 26 februari 1971
7 80 Ruzie met Saar 25 maart 1971
8 81 Huisje, meisje, hondje 22 april 1971

Seizoen 12 (1972-1973) - Zwerven met Swiebertje

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 82 De nieuwe burgemeester 7 oktober 1972 4 minuten in archief Beeld en Geluid[16]
2 83 Brom ziet spoken 4 november 1972 7 minuten in archief Beeld en Geluid[17]
3 84 Brom op het matje 2 december 1972 3 minuten in archief Beeld en Geluid[18]
4 85 Recht moet zegevieren 30 december 1972 2 minuten in archief Beeld en Geluid[19]
5 86 Pas op, Filifalderatus 27 januari 1973 dvd 9
6 87 Het zit snor met Brom 24 februari 1973 dvd 9
7 88 Steek je handen uit de mouwen, Swieberman 24 maart 1973 dvd 10
8 89 Het is een lamme(tjes) geschiedenis 21 april 1973 dvd 10

Seizoen 13 (1973-1974) - Zwerven met Swiebertje

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 90 Een dagje om nóóit te vergeten 20 oktober 1973 dvd 6
2 91 Alles draait om geld 3 november 1973 dvd 6
3 92 Een spekje naar Brom's bekje 1 december 1973 dvd 7
4 93 Leve de rompslomp 29 december 1973 dvd 7
5 94 Dat doet je de das om 26 januari 1974 dvd 8
6 95 Sjerrelok Hommeles op speurderspad[20] 23 februari 1974 dvd 8
7 96 Een goede oude bekende 23 maart 1974 dvd 8
8 97 Goed dat er nog kaboutertjes bestaan 20 april 1974 dvd 1
9 98 Swiebertje laat zich niet kisten 18 mei 1974 dvd 1

Seizoen 14 (1974-1975) - Zwerven met Swiebertje

[bewerken | brontekst bewerken]
Afl. (seizoen) Afl. (serie) Titel Uitzenddatum Uitgebracht op dvd
1 99 Een veelbewogen regendag 21 september 1974 dvd 2
2 100 Saar, daar ga je 11 oktober 1974 dvd 2
3 101 Slaap lekker Jacobus 8 november 1974 dvd 3
4 102 Pas op Swiebertje 6 december 1974 dvd 3
5 103 Veel drukte om niks 3 januari 1975 dvd 4
6 104 De plu van Saar 31 januari 1975 dvd 4
7 105 Baron Swabbertje 28 februari 1975 dvd 5
8 106 Saartje helpen 1 april 1975 Volledig in archief Beeld en Geluid[3]
9 107 Vaarwel Swiebertje[21] 25 april 1975 dvd 5

Opnamelocaties

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Voor het stadhuis dat in de serie te zien is (zowel op de maquette waarmee een aantal afleveringen begon als voor locatie-opnamen) stond het stadhuis van Naarden model.
  • Veel locatie-opnamen werden in Oudewater gemaakt en in 2003 werd aldaar een Swiebertje-borstbeeld onthuld.[22]
  • Rond 1964 verscheen er een single met een hoorspel van Swiebertje, getiteld Swiebertje als detective. Dit was een actie van BMW om reclame te maken voor de BMW LS. In dit hoorspel wordt Swiebertje ervan verdacht de BMW van de burgemeester te hebben gestolen. Swiebertje is echter onschuldig; hij vindt de auto terug en ontmaskert de werkelijke dader. Als dank mag hij samen met de burgemeester een hele dag in diens BMW rondtoeren.
  • Na het beëindigen van de serie in 1975 bleef Lou Geels nog optreden als Bromsnor in kinderprogramma’s, waaronder het door hemzelf geschreven toneelstuk Bromsnor slaat een flater, omdat Swiebertje naar het buitenland was vertrokken met een andere zwerver als tegenspeler, Slobbertje. gespeeld door onder andere Ger Asma en Adrie Dijkhuizen.[23][24]
  • De parodistische groep Hakkûhbar behaalde in 1996 een nummer 1-hit met Gabbertje, dat de melodie van de begintune uit Swiebertje gebruikte.
  • In 2001 werd het programma verkozen tot beste televisieprogramma van de afgelopen 50 jaar.
  • In 2011 werd het programma genomineerd bij de drie beste televisieprogramma's van de afgelopen 60 jaar, samen met Man bijt hond en Sonja op.... Uiteindelijk won Man bijt hond.
[bewerken | brontekst bewerken]