Goudplevier
| Goudplevier IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2016) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Goudplevier in winterkleed | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Pluvialis apricaria (Linnaeus, 1758) | |||||||||||||
| |||||||||||||
Verspreidingsgebied van de goudplevier ■ broedgebied (oranje)
■ permanent leefgebied (paars)
■ niet-broedgebied (blauw)
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| Goudplevier in zomerkleed | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
Goudplevier op  Wikispecies
| |||||||||||||
| (en) World Register of Marine Species | |||||||||||||
| |||||||||||||
De goudplevier (Pluvialis apricaria) is een vogel uit de familie van de plevieren (Charadriidae). De goudplevier heet ook wel Euraziatische goudplevier omdat er nog twee sterk gelijkende goudplevieren bestaan: de Amerikaanse goudplevier (Pluvialis dominicus) en de Aziatische goudplevier (P. fulva). Het is een vrij grote plevier (26 cm), iets kleiner dan de zilverplevier maar duidelijk groter dan de bontbekplevier (18 cm).
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]In broedkleed is de volwassen vogel goudkleurig gespikkeld op de rug en kruin, met een zwarte buik, hals en kop en verder zwart tot aan het oog bij het mannetje. In de winter verdwijnt het zwart en is de buik lichtbruin gestippeld. De zilverplevier heeft in de zomer ook een zwarte onderkant, maar is van boven eerder zilverkleurig dan goudkleurig gestippeld.
Voorkomen
[bewerken | brontekst bewerken]Rond 1900 broedde de goudplevier in Nederland in kleine aantallen in de heidegebieden van de Peel en in Drenthe. Mede door ontginningsactiviteiten is hij als broedvogel sinds de jaren 1930 in Nederland uitgestorven, daarom staat de vogel op de Rode Lijst. In Duitsland heeft de vogel zich langer kunnen handhaven, maar in het laatste bolwerk, het hoogveen van de Esterweger Dose, zijn sinds 2015 geen broedgevallen meer vastgesteld.[2]
In Nederland en België zijn goudplevieren het meest in het voorjaar (maart-april) en in het najaar (september-november) te zien.[3] Deze trekvogels broeden 's zomers in Scandinavië en Rusland.
Als trekvogel gaat het niet slecht met de goudplevier, tussen 1980 en 2006 is er sprake van een lichte toename in getelde aantallen.[4] De grootte van de populatie is in 2015 geschat op 1,3-1,7 miljoen volwassen vogels. De vogel staat ook als niet bedreigd op de IUCN-lijst,[1] maar valt wel onder het AEWA-verdrag.
Trivia
[bewerken | brontekst bewerken]De goudplevier was het onderwerp van discussie tussen de directeuren van de Guinness Brouwerijen aan het begin van de jaren vijftig. Door een van de heren werd beweerd dat deze vogel de snelste ter wereld was. De bestaande naslagwerken gaven echter geen uitsluitsel. Uiteindelijk is hier het Guinness Book of Records uit ontstaan.
In IJsland, waar ongeveer een derde van alle goudplevieren broedt, werd de vogel in 2021 als eerste soort tot vogel van het jaar gekozen.[5] De goudplevier is daar algemeen en de terugkeer van de goudplevier geldt er als een teken dat de winter voorbij is.[6]
Tekening Jos Zwarts
Video
[bewerken | brontekst bewerken]-
Winterkleed
-
Zomerkleed
-
Goudplevieren in vlucht
Bronnen en verwijzingen
- ↑ a b (en) Goudplevier op de IUCN Red List of Threatened Species.
- ↑ (de) Der Goldregenpfeifer in Niedersachsen - NABU Niedersachsen. NABU - Naturschutzbund Deutschland e.V.. Gearchiveerd op 3 januari 2022. Geraadpleegd op 3 januari 2022.
- ↑ Bijlsma, R.G., F. Hustings & C.J. Camphuysen, 2001. Avifauna van Nederland 2. ISBN 9074345212
- ↑ SOVON Verspreiding en aantalsontwikkeling van de goudplevier in Nederland
- ↑ (en) Iceland's Bird of the Year 2021 is the Golden Plover. Iceland Review (23 april 2021). Gearchiveerd op 3 januari 2022. Geraadpleegd op 3 januari 2022.
- ↑ (en) K. Jóhannsson, The Golden Plover has arrived, indicating spring in Iceland | IceNews - Daily News (27 maart 2017). Gearchiveerd op 3 januari 2022. Geraadpleegd op 3 januari 2022.
Literatuur
- Boena van Noorden (1997), Waarom verdween de Goudplevier Pluvialis apricaria als broedvogel uit Nederland?, Limosa 70: 89-96
- Sake P. Roodbergen (redactie en mede-auteur) e.a. Kieviten & Plevieren; Ljippen & Wilsters (Uitgeverij Wijdemeer, Leeuwarden 2013)
Externe links
- SoortenBank.nl beschrijving, afbeeldingen en geluid
- Kaarten met waarnemingen: