Station Antwerpen-Berchem

spoorwegstation in België

Station Antwerpen-Berchem is een spoorwegstation in het Antwerpse district Berchem. Van hieruit vertrekken zowel binnenlandse als internationale treinen (via Antwerpen-Centraal naar Amsterdam Centraal en naar Roosendaal via Essen)

Het station in 2021
Het station in 2021
Opening 1 maart 1865
Telegrafische code FCV
Lijn(en) 25 - 27 - 27A - 59 - 59/1
Reizigerstellingen[1]
  •  Weekdag
  •  Zaterdag
  •  Zondag
(2022)
13.994
9.172
9.426
Beheerder NMBS
Architectuur
Aantal sporen 10
Ligging
Plaats Berchem
Coördinaten 51° 12′ NB, 4° 26′ OL
Externe link  Stationsinformatie NMBS
Station Antwerpen-Berchem (Belgisch spoorwegstation)
Station Antwerpen-Berchem
Portaal  Portaalicoon   Openbaar vervoer
Plaatsnaambord op een perron
Zicht op de sporen

De eilandperrons zijn bereikbaar via een tunnel die zowel vanuit de vertrekhal als vanaf de Posthoflei betreden kan worden.

Geschiedenis

bewerken

Het station Berchem werd op 1 maart 1865 geopend met een provisorisch stationsgebouw aan wat toen nog de Schelpstraat heette. Het station lag binnen de eerste fortengordel van de Stelling van Antwerpen. Dichtbij was de Spoorbaanpoort in de fortengordel.[2] De spoorlijn naar Lier en verder was een jaar eerder, 1864, geopend. De andere spoorlijn naar Brussel werd in 1836 geopend.

 
Het toen nieuwe stationsgebouw in 1898

In 1898 werd met het verhogen van de spoorwegberm het definitieve stationsgebouw aan de Stanleystraat geopend.[3]

Met de opening van de Kennedyspoortunnel en de aanleg van de Antwerpse ring werd het hele Antwerpse spoorwegnet veranderd. De treinen uit Sint-Niklaas en Boom werden via een nieuwe spoorverbinding langs de ring naar station Berchem en Antwerpen-Centraal geleid. De aantakking van de nieuwe verbinding op de bestaande spoorlijnen gebeurt ongelijkvloers.[4] Er is een ongelijkvloerse aansluiting op zowel spoorlijn 25 (met aansluitende sporen 6 en 7) als de spoorlijn 27 (met aansluitende sporen 2 en 3). Deze laatste sporen worden enkel gebruikt voor goederentreinen daar er geen aansluiting is naar Antwerpen-Centraal. Hierdoor is de spoorligging van het station grondig aangepast en is de stationsligging naar het zuiden verplaatst. In 1968 is de nieuwe spoorverbinding naar Antwerpen-Zuid geopend. Het stationsgebouw van 1898 werd gesloopt en vervangen door een nieuw stationsgebouw.

In 1995 werd het ontvangstgedeelte van het station grondig gerenoveerd.[5] Dit kwam ook doordat vanaf 1996 Thalystreinen in het station stopten.

Sinds 9 december 2007, na de openstelling van de Noord-Zuidverbinding, stopten de treinen naar Amsterdam en Parijs (Thalys en Beneluxtrein) te Antwerpen niet meer in Antwerpen-Berchem, maar alleen nog in Antwerpen-Centraal. Sinds 14 december 2014 stopt de Beneluxtrein zowel in Antwerpen-Centraal als in Antwerpen-Berchem.[6]

Het station heette aanvankelijk gewoon Berchem. In 1975 werd deze benaming gewijzigd in Berchem (Antwerpen), toen de internationale treinen voortaan hier stopten en niet langer in Antwerpen-Oost. Na de fusie in 1983 van Berchem met Antwerpen kreeg het station uiteindelijk de naam Antwerpen-Berchem.

Omgeving

bewerken

Tegelijk met de bouw van de Noord-Zuidverbinding is het voorplein en de voorgevel van het station gerenoveerd. Onder het Burgemeester Edgard Ryckaertsplein is een parkeerplaats ingericht. Voor de trams zijn nieuwe perrons en haltevoorzieningen gekomen.

Het stationsplein grenst zowel aan de drukke Binnensingel (R10) als aan de trendy wijk Zurenborg. Aan de andere kant van het stationsplein (Burgemeester Edgard Ryckaertsplein) stoppen de tramlijnen, 4, 9 en 11 die het station zowel met het stadscentrum als de wijken Gitschotel (in het district Borgerhout extra-muros), Eksterlaar en Silsburg (beide laatsten in Deurne-Zuid) verbinden.

 
Het Post X-kantorencomplex gezien van de Borsbeeksebrug

Een tiental buslijnen zoals bus 20, 21, 30, 31, 32, 34 en 38 verzekeren aansluitingen naar de rest van de wijde omgeving. Vanaf 1 september 2012 is een nieuwe busterminal geopend waar twee streeklijnbundels: (51, 52, 53) en (90, 91, 92) hun eindpunt hebben. Streekbuslijn 298 eindigde hier al langer.

In 2017 werd beslist om aan de oostkant van het Burgemeester Edgard Ryckaertsplein het nieuwe hoofdgebouw van de Antwerpse lokale politie te bouwen, ter vervanging van Den Oudaan.[7] Het politiegebouw zou een ontwerp worden van Stéphane Beel [8], net als het kantorencomplex Post-X, dat reeds werd opgeleverd.

Graffiti

bewerken

Bij het station is er een experiment gaande waardoor een aantal geselecteerde graffitikunstenaars de kans krijgen om graffitikunstwerken te schilderen op muren zichtbaar vanaf de perrons. De hoop is dat "wilde" graffitispuiters deze kunstwerken respecteren en niet zelf gaan schilderen.[9]

Fietsvoorzieningen

bewerken

Op 25 maart 2015 is aan de westkant van het station een fietsparkeergebouw geopend dat plaats biedt aan 2.150 fietsen.[10]

Treindienst

bewerken

Internationaal

bewerken
Serie Treinsoort Route Bijzonderheden
9200 IC 35 Intercity direct, Beneluxtrein (NS International) Amsterdam CentraalSchiphol AirportRotterdam CentraalBredaNoorderkempenAntwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemMechelenBrussels Airport-ZaventemBrussel-NoordBrussel-CentraalBrussel-Zuid Via HSL, tussen Schiphol en Rotterdam is bij een reis binnen Nederland een toeslag verschuldigd.

Nationaal

bewerken
Serie Treinsoort Route Bijzonderheden
IC 02 Intercity (NMBS) OostendeGent-Sint-PietersAntwerpen-BerchemAntwerpen-Centraal
IC 04 Intercity (NMBS) Antwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemGent-Sint-PietersKortrijkPoperinge
IC 05 Intercity (NMBS) Charleroi-CentraalBrussel-ZuidAntwerpen-BerchemAntwerpen-CentraalAntwerpen-Luchtbal Rijdt alleen op werkdagen.
IC 07 Intercity (NMBS) Charleroi-CentraalBrussel-ZuidAntwerpen-BerchemAntwerpen-CentraalEssen Rijdt alleen op werkdagen.
IC 08 Intercity (NMBS) Antwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemMechelenBrussels Airport-ZaventemHasselt
IC 09 Intercity (NMBS) Antwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemAarschot – [ Leuven – ] HasseltLuik-Guillemins Rijdt in het weekend Antwerpen-Centraal - Luik-Guillemins.
IC 10 Intercity (NMBS) Antwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemMolHamont
IC 22 Intercity (NMBS) Brussel-ZuidMechelenAntwerpen-BerchemAntwerpen-Centraal
IC 28 Intercity (NMBS) Antwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemGent-Sint-PietersLichterveldeDe Panne Rijdt alleen op werkdagen.
IC 30 Intercity (NMBS) TurnhoutAntwerpen-BerchemAntwerpen-Centraal Stopt op werkdagen niet tussen Herentals en Lier.
IC 31 Intercity (NMBS) [ Charleroi-Centraal – ] Brussel-ZuidMechelenAntwerpen-BerchemAntwerpen-Centraal In het weekend vanaf Charleroi-Centraal.
L 2850 L-trein (NMBS) Antwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemAarschotLeuven
S 1 S-trein Brussel (NMBS) Charleroi-Centraal – /NijvelBrussel-ZuidMechelenAntwerpen-BerchemAntwerpen-Centraal Op zondag een deel Brussel-Noord - Nijvel en een deel Brussel-Zuid - Antwerpen-Centraal.
Tijdens de week eerste en laatste ritten van/naar Charleroi-Centraal.
S 32 2350 S-trein Antwerpen (NMBS) PuursAntwerpen-BerchemAntwerpen-CentraalEssen Rijdt alleen op werkdagen.
S 32 2550 S-trein Antwerpen (NMBS) PuursAntwerpen-BerchemAntwerpen-CentraalEssenRoosendaal
S 33 S-trein Antwerpen (NMBS) Antwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemHerentalsMol Rijdt alleen op werkdagen.
S 34 S-trein Antwerpen (NMBS) [ Dendermonde – ] LokerenAntwerpen-BerchemAntwerpen-Centraal Rijdt 1×/u tussen Antwerpen - Sint-Niklaas. Rijdt in de spits verder naar Dendermonde. Rijdt alleen op werkdagen.
S 53 S-trein Gent (NMBS) RonseOudenaardeGent-Sint-PietersGent-DampoortLokerenAntwerpen-BerchemAntwerpen-Centraal In het weekend wordt lijn S53 verlengd tot Antwerpen-Centraal, en vervangt daarmee lijn S34 van het Antwerpse S-netwerk.
P 4150 Piekuurtrein (NMBS) Antwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemLierHerentals Rijdt alleen op werkdagen. Sommige treinen vanaf Lier.
P 7200/8200 Piekuurtrein (NMBS) RoosendaalAntwerpen-Centraal Rijdt alleen op werkdagen.
P 7210/8210 Piekuurtrein (NMBS) HasseltAntwerpen-BerchemAntwerpen-Centraal Rijdt alleen op werkdagen.
P 7260/8260 Piekuurtrein (NMBS) Antwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemLierHerentals Rijdt alleen op werkdagen. Sommige treinen vanaf Lier.
P 7280/8280 Piekuurtrein (NMBS) AarschotAntwerpen-BerchemAntwerpen-Centraal Rijdt alleen op werkdagen.
P 7290/8290 Piekuurtrein (NMBS) Sint-NiklaasAntwerpen-BerchemAntwerpen-Centraal Rijdt alleen op werkdagen.
P 8220 Piekuurtrein (NMBS) [ Hamont – ] / [ EssenAntwerpen-CentraalAntwerpen-Berchem – ] LeuvenHeverlee Een trein op zondagavond.
ICT 6705 Toeristentrein (NMBS) Antwerpen-CentraalAntwerpen-BerchemGent-Sint-PietersBruggeBlankenberge Rijdt in juli en augustus.

Reizigerstellingen

bewerken

De grafiek en tabel geven het gemiddeld aantal instappende reizigers weer op een week-, zater- en zondag.[11]

Tabel: aantal instappende reizigers station Antwerpen-Berchem
Weekdag Zaterdag Zondag
1977 8 000 1 871 1 860
1978 8 000 1 747 1 796
1979 8 300 1 822 1 893
1980 8 534 2 205 1 405
1981 8 882 2 108 3 182
1982 9 310 2 625 3 235
1983 10 487 2 463 2 940
1984 8 423 2 138 2 993
1985 8 718 2 428 3 603
1986 8 137 2 310 2 456
1987 8 328 2 650 3 750
1988 8 223 2 337 2 862
1989 7 901 2 364 2 687
1990 7 659 2 884 2 884
1991 8 197 2 454 3 172
1992 7 928 2 575 3 470
1993 7 586 2 612 3 366
1994 10 851 3 056 3 656
1995 8 617 3 442 3 667
1996 10 719 3 589 3 897
1997 8 725 3 802 4 280
1998 22 374 8 100 9 750
1999 17 492 8 713 9 100
2000 19 620 11 524 11 243
2001 18 976 7 824 8 194
2002 20 500 9 121 9 234
2003 22 251 11 086 11 448
2004 15 775 6 924 7 873
2005 13 760 8 641 9 066
2006 16 676 8 489 9 388
2007 12 729 7 102 8 751
2008 - - -
2009 9 594 5 145 5 441
2010 - - -
2011 - - -
2012 12 550 3 968 5 320
2013 15 229 5 573 6 241
2014 12 212 6 633 6 127
2015 15 145 5 549 6 078
2016 15 317 5 447 6 101
2017 15 378 6 908 8 083
2018 15 001 7 304 8 488
2019 17 289 8 163 8 506
2020 9 322 5 008 4 918
2021 - - -
2022 13 994 9 172 9 426
2023 14 747 11 372 10 689

Tariefzone

bewerken

Bij zowel het binnenlandse als het SCIC-NRT-tarief behoren volgende stations tot één tariefzone: Antwerpen-Berchem, Antwerpen-Centraal, Antwerpen-Luchtbal, Antwerpen-Noorderdokken en Antwerpen-Zuid.[12][13]

Zie de categorie Antwerp Berchem Station van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.