Нгонилер

Нгонилер
ангони, мазиту, мгвангара
Бүкіл халықтың саны
1,5 млн.
Ең көп таралған аймақтар
Малави	700 000
Танзания	340 000
Замбия	300 000
Мозамбик	60 000
Тілдері
суахили, ньянджа, т.б. тілдер
Діні
дәстүрлі діндер

Нгонилер (ангони, мазиту, мгвангара) — Малавидің Орталық және Оңтүстік провинцияларында тұрады. Солтүстік (чивере, мсакамбева) және оңтүстік (качиндамото, качере, гомани, масула, ликонгве, кандуку, бвумбве) болып бөлінеді. Жалпы саны 1,5 млн. адам. Негізгі қоныстанған елдер: Малави – 700 мың адам, Танзания – 340 мың адам, Замбия – 300 мың адам. Басқа қоныстанған елдер: Мозамбик – 60 мың адам.

Тілі

Көпшілігі суахили, ньянджа, т.б. тілдерде сөйлейді.

Діні

Нгонилер дәстүрлі діни культтерді (табиғат күштері, ата-бабалар) сақтаған, кейбіреулері исламды қабылдады.

Тарихы

Ежелгі тарихы туралы мәлімет аз кездеседі, 1820 жылы Оңтүстік Африкадан Ньяса кені маңына қоныс тепкен, 19 ғасырда бір бөлігі Виктория кені маңына келіп яо, малави, нсенга, т.б. халықтармен араласқан.

Кәсібі

Нгонилер мал және егін шаруашылығымен айналысады. Еркектер мал бағып, әйелдер жүгері, тары, жержаңғақ, көкөніс өсірді. 20 ғасырда ауыл шаруашылығы саласы кеңейіп, астық дақылдары пайда болды. Қазіргі Нгониде қолмен атқарылатын егіншілік жүйесі жиі кездеседі. Көркемдік қолөнерден – керамика (әшекейленген ыдыстар, тостағандар), төсеніш тоқу дамыған.

Өмір салты

Көпбалалы патриархалдық қауымдастық өз маңызын сақтап қалғанымен, әлеуметтік стратификация маңызды роль атқарады.

Қоныстары крааль деп аталады.

Киімдері Еуропалық үлгіде.

Негізгі тағамдары - жарма, тарыдан жасалған бұқтырылған тағамдар, жүгері, т.б., сирек етті пайдаланады.

Музыкалық-би фольклоры сақталған.

Сілтемелер

• Малави
• Крааль
• Нсенга
• Замбия