„1990“: Munur á milli breytinga
Útlit
Efni eytt Efni bætt við
m →Janúar |
m →Febrúar |
||
Lína 36: | Lína 36: | ||
===Febrúar=== |
===Febrúar=== |
||
[[Mynd:RIAN_archive_699865_Dushanbe_riots,_February_1990.jpg|thumb|right|Óeirðirnar í Dúshanbe.]] |
|||
* [[2. febrúar]] - [[F.W. de Klerk]], forseti [[Suður-Afríka|Suður-Afríku]], lofaði að láta [[Nelson Mandela]] lausan. |
* [[2. febrúar]] - [[F.W. de Klerk]], forseti [[Suður-Afríka|Suður-Afríku]], lofaði að láta [[Nelson Mandela]] lausan. |
||
* [[2. febrúar]] - [[Þjóðarsáttin|Þjóðarsátt]] um kaup og kjör gekk í gildi með það að markmiði að ná niður [[verðbólga|verðbólgu]] og tryggja [[atvinnuöryggi]]. |
* [[2. febrúar]] - [[Þjóðarsáttin|Þjóðarsátt]] um kaup og kjör gekk í gildi með það að markmiði að ná niður [[verðbólga|verðbólgu]] og tryggja [[atvinnuöryggi]]. |
||
* [[2. febrúar]] - [[Enrico De Pedis]], leiðtogi mafíunnar [[Banda della Magliana]], var skotinn til bana á miðri götu í Róm. |
|||
* [[3. febrúar]] - 200 verðmætum fornminjum var stolið úr safni muna frá [[Herculaneum]] í Napólí. |
|||
* [[7. febrúar]] – [[Hrun Sovétríkjanna]]: Miðstjórn kommúnistaflokksins samþykkti að aðrir flokkar gætu tekið þátt í stjórn landsins. |
* [[7. febrúar]] – [[Hrun Sovétríkjanna]]: Miðstjórn kommúnistaflokksins samþykkti að aðrir flokkar gætu tekið þátt í stjórn landsins. |
||
* [[11. febrúar]] - [[Nelson Mandela]] var sleppt úr |
* [[11. febrúar]] - [[Nelson Mandela]] var sleppt úr fangelsi í [[Suður-Afríka|Suður-Afríku]] eftir að hafa verið [[pólitískur fangi]] í 27 ár. |
||
* [[12. febrúar]] - Fulltrúar [[NATO]] og [[Varsjárbandalagið|Varsjárbandalagsins]] hittust á ráðstefnu um [[Samningur um opna lofthelgi|opna lofthelgi]] í Kanada. Þeir náðu meðal annars samkomulagi um herafla í Evrópu og [[endursameining Þýskalands|endursameiningu Þýskalands]]. |
|||
* [[12. febrúar]] - [[Óeirðirnar í Dúshanbe]] gegn aðfluttum Armenum brutust út í Tadjikistan. |
|||
* [[14. febrúar]] - Geimfarið ''[[Voyager 1]]'' sendi ljósmynd af jörðu, ''[[Föli blái punkturinn]]'', aftur til jarðar, yfir 5,6 milljarða kílómetra leið. |
|||
* [[15. febrúar]] - [[Siðmennt]], samtök áhugafólks um borgaralegar athafnir, voru stofnuð í Reykjavík. |
* [[15. febrúar]] - [[Siðmennt]], samtök áhugafólks um borgaralegar athafnir, voru stofnuð í Reykjavík. |
||
* [[15. febrúar]] - Breski blaðamaðurinn [[Farzad Bazoft]] var hengdur fyrir njósnir í Írak. |
|||
* [[23. febrúar]] - Ný lög um [[stjórnarráð Íslands]] voru samþykkt og [[umhverfisráðuneyti Íslands]] komið á fót. Fyrsti umhverfisráðherrann var [[Júlíus Sólnes]]. |
* [[23. febrúar]] - Ný lög um [[stjórnarráð Íslands]] voru samþykkt og [[umhverfisráðuneyti Íslands]] komið á fót. Fyrsti umhverfisráðherrann var [[Júlíus Sólnes]]. |
||
* [[26. febrúar]] - [[Sandínistar]] biðu ósigur í kosningum í [[Níkaragva]]. [[Violeta Chamorro]] var kjörin forseti. |
|||
* [[27. febrúar]] - [[Fáni Lettlands]] aftur tekinn í notkun í Lettlandi. |
|||
* [[28. febrúar]] - [[Daniel Ortega]] lýsti yfir vopnahléi í baráttunni gegn [[Kontraskæruliðar|Kontraskæruliðum]] í Níkaragva. |
|||
===Mars=== |
===Mars=== |
||
* [[8. mars]] - Samtökin [[Stígamót]] voru stofnuð. |
* [[8. mars]] - Samtökin [[Stígamót]] voru stofnuð. |
Útgáfa síðunnar 13. október 2016 kl. 13:11
Ár |
Áratugir |
Aldir |
Árið 1990 (MCMXC í rómverskum tölum) var 90. ár 20. aldar sem byrjaði á mánudegi. Lokaár Kalda stríðsins er ýmist talið vera þetta ár eða árið 1991.
Atburðir
Janúar
- 1. janúar - Fyrsti Mr. Bean-þátturinn var sýndur á ITV í Bretlandi.
- 1. janúar - Virðisaukaskattur var tekinn upp í stað söluskatts á Íslandi.
- 1. janúar - Pólland sagði sig frá Varsjárbandalaginu.
- 3. janúar - Manuel Noriega, forseti Panama, gaf sig fram við innrásarlið Bandaríkjanna.
- 3. janúar - Íslandsbanki hinn síðari hóf starfsemi sína. Hann var stofnaður 1. janúar með sameiningu Alþýðubankans, Útvegsbankans og Verslunarbankans.
- 4. janúar - Hundruð létust þegar tvær lestar skullu saman í Sangi í Pakistan.
- 7. janúar - Almenningi var meinaður aðgangur að skakka turninum í Pisa af öryggisástæðum.
- 9. janúar - Aðskilnaðardómurinn svokallaði féll í Hæstarétti Íslands.
- 9. janúar - Mikið stormflóð olli stórskemmdum á Stokkseyri, Eyrarbakka og í Grindavík.
- 11. janúar - Söngvabyltingin: 300.000 komu saman og mótmæltu í Litháen.
- 13. janúar - 132 armenar létu lífið í þjóðernisofsóknum í Bakú í Aserbaídsjan.
- 13. janúar - Fyrsta díselknúna IC3-lestin var tekin í notkun í Kaupmannahöfn.
- 15. janúar - Búlgarska þingið samþykkti að afnema flokksræði Búlgarska kommúnistaflokksins.
- 15. janúar - Þúsundir manna réðust inn í höfuðstöðvar austurþýsku leyniþjónustunnar, Stasi, til að skoða skjöl um sig.
- 20. janúar - Yfir 130 mótmælendur voru drepnir af Rauða hernum í Bakú í Aserbaídsjan.
- 20. janúar - Herforingjastjórn Prosper Avril á Haítí lýsti yfir neyðarástandi og afnam borgararéttindi.
- 22. janúar - Samband kommúnista í Júgóslavíu samþykkti að leysa sjálft sig upp.
- 25. janúar - Avianca flug 52 hrapaði á Long Island í New York með þeim afleiðingum að 73 fórust.
- 25. janúar - Skógrækt ríkisins var flutt til Egilsstaða, fyrsta ríkisstofnunin, sem var flutt út á land.
- 25. janúar - Stefán Hörður Grímsson hlaut Íslensku bókmenntaverðlaunin, sem veitt voru í fyrsta sinn.
- 25. janúar - 97 létust þegar Burnsdagsstormurinn gekk yfir norðvesturhluta Evrópu.
- 25. janúar - Jóhannes Páll 2. páfi hóf opinbera heimsókn sína til Grænhöfðaeyja, Gíneu-Bissá, Malí, Búrkína Fasó og Tsjad.
- 27. janúar - Borgin Tíraspol í Moldavíu lýsti yfir sjálfstæði frá Sovétríkjunum.
- 31. janúar - Fyrsti rússneski McDonaldsstaðurinn var opnaður í Moskvu.
- 31. janúar - Hófsami músliminn Rashad Khalifa var myrtur í Tucson, Arisóna. Talið er að morðingi hans hafi verið meðlimur í Al-Kaída.
Febrúar
- 2. febrúar - F.W. de Klerk, forseti Suður-Afríku, lofaði að láta Nelson Mandela lausan.
- 2. febrúar - Þjóðarsátt um kaup og kjör gekk í gildi með það að markmiði að ná niður verðbólgu og tryggja atvinnuöryggi.
- 2. febrúar - Enrico De Pedis, leiðtogi mafíunnar Banda della Magliana, var skotinn til bana á miðri götu í Róm.
- 3. febrúar - 200 verðmætum fornminjum var stolið úr safni muna frá Herculaneum í Napólí.
- 7. febrúar – Hrun Sovétríkjanna: Miðstjórn kommúnistaflokksins samþykkti að aðrir flokkar gætu tekið þátt í stjórn landsins.
- 11. febrúar - Nelson Mandela var sleppt úr fangelsi í Suður-Afríku eftir að hafa verið pólitískur fangi í 27 ár.
- 12. febrúar - Fulltrúar NATO og Varsjárbandalagsins hittust á ráðstefnu um opna lofthelgi í Kanada. Þeir náðu meðal annars samkomulagi um herafla í Evrópu og endursameiningu Þýskalands.
- 12. febrúar - Óeirðirnar í Dúshanbe gegn aðfluttum Armenum brutust út í Tadjikistan.
- 14. febrúar - Geimfarið Voyager 1 sendi ljósmynd af jörðu, Föli blái punkturinn, aftur til jarðar, yfir 5,6 milljarða kílómetra leið.
- 15. febrúar - Siðmennt, samtök áhugafólks um borgaralegar athafnir, voru stofnuð í Reykjavík.
- 15. febrúar - Breski blaðamaðurinn Farzad Bazoft var hengdur fyrir njósnir í Írak.
- 23. febrúar - Ný lög um stjórnarráð Íslands voru samþykkt og umhverfisráðuneyti Íslands komið á fót. Fyrsti umhverfisráðherrann var Júlíus Sólnes.
- 26. febrúar - Sandínistar biðu ósigur í kosningum í Níkaragva. Violeta Chamorro var kjörin forseti.
- 27. febrúar - Fáni Lettlands aftur tekinn í notkun í Lettlandi.
- 28. febrúar - Daniel Ortega lýsti yfir vopnahléi í baráttunni gegn Kontraskæruliðum í Níkaragva.
Mars
- 8. mars - Samtökin Stígamót voru stofnuð.
- 11. mars - Litháen varð sjálfstætt ríki með Vytautas Landsbergis sem forseta.
- 16. mars - Söngkeppni framhaldsskólanna fór fram í fyrsta sinn.
- 20. mars - Hundrað bílar lentu í árekstrum í Reykjavík vegna blindbylja sem gengu yfir.
- 21. mars - Namibía fékk sjálfstæði frá Suður-Afríku.
- 25. mars - Fyrstu lýðræðislegu kosningarnar í Ungverjalandi fóru fram.
- 27. mars - Bandarísk stjórnvöld hófu sjónvarpsútsendingar í áróðursskyni til Kúbu. Sjónvarpsstöðin heitir TV Martí.
Apríl
- 1. apríl - Seyðisfjarðarkaupstaður og Seyðisfjarðarhreppur vou sameinaðir undir merkjum Seyðsfjarðarkaupstaðar.
- 10. apríl - Kvikmyndin The Juniper Tree var frumsýnd í Bandaríkjunum.
- 15. apríl - Mikið hættuástand skapaðist þegar eldur kom upp í ammoníakstanki Áburðarverksmiðjunnar í Gufunesi. Eldurinn var fljótlega slökktur.
- 23. apríl - Neslistinn, fyrsta bæjarmálafélag á Íslandi, var stofnaður á Seltjarnarnesi.
Maí
- 4. maí - Stöð 2, Sýn og Bylgjan-Stjarnan ákváðu að sameina rekstur sinn sem gekk í gildi 1. ágúst sama ár.
- 4. maí - Lettland lýsti yfir sjálfstæði.
- 5. maí - Ísland náði fjórða sæti í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva með laginu „Eitt lag enn“, sem flutt var af Stjórninni.
- 12. maí - Ásgeir Sigurvinsson lauk ferli sínum sem atvinnuknattspyrnumaður, en hann hófst 1973.
- 19. maí - Í Laugardal í Reykjavík var opnaður nýr fjölskyldu- og húsdýragarður með tuttugu tegundir húsdýra, sjávardýra og villtra dýra. Meira en tíu þúsund gestir komu í garðinn fyrsta daginn.
- 22. maí - Norður-Jemen og Suður-Jemen á Arabíuskaganum sameinuðust í Jemen.
- 26. maí - Sveitarstjórnarkosningar voru haldnar á Íslandi.
- 31. maí - Karmelítaklaustrið í Hafnarfirði varð 50 ára. Í tilefni þess var klaustrið opnað fyrir forseta Íslands, biskupi og fleiri gestum.
Júní
- 1. júní - George H. W. Bush, forseti Bandaríkjanna, og Mikhaíl Gorbatsjev, leiðtogi Sovétríkjanna, skrifuðu undir samkomulag um að hætta framleiðslu á efnavopnum. Um leið hófu ríkin að eyða birgðum sínum.
- 8. júní - Fyrstu lýðræðislegu kosningarnar í Tékkóslóvakíu frá 1945 fóru fram.
- 19. júní - Konur fjölmenntu í Alþingishúsið til að halda upp á 75 ára afmæli kosningaréttar kvenna á Íslandi.
- 27. júní - Bob Dylan hélt tónleika í Laugardalshöll á vegum Listahátíðar.
- 30. júní - Efnahagskerfi Austur- og Vestur-Þýskalands voru sameinuð.
- 30. júní - Kvennahlaup ÍSÍ var haldið í fyrsta sinn og var hlaupið á sex stöðum.
Júlí
- 1. júlí - Innleiðing Efnahags- og myntbandalags Evrópu hófst.
- 4. júlí - Bandaríska kvikmyndin Die Hard 2 var frumsýnd.
- 10. júlí - Hið íslenska biblíufélag varð 175 ára og gáfu þá bankarnir á Íslandi félaginu Guðbrandsbiblíu, sem verið hafði í eigu Halldóru, dóttur Guðbrands Þorlákssonar biskups á Hólum, en hann stóð fyrir fyrstu útgáfu biblíunnar á íslensku.
- 16. júlí - Yfir 1600 manns létust í jarðskjálfta á Filippseyjum.
- 24. júlí - Fyrra Persaflóastríðið: Írakar hófu liðssafnað við landamærin að Kúveit.
- 27. júlí - Hvíta-Rússland lýsti yfir sjálfstæði frá Sovétríkjunum.
Ágúst
- 2. ágúst - Fyrra Persaflóastríðið: Írak réðist inn í Kúveit.
- 18. ágúst - Listaverkið Sólfar eftir Jón Gunnar Árnason var afhjúpað við Sæbraut í Reykjavík.
- 30. ágúst - Aserbaídsjan lýsti yfir sjálfstæði frá Sovétríkjunum.
September
- 29. september - Nesjavallavirkjun í Grafningi var gangsett. Fyrsti áfangi hennar var 100 megawött.
Október
- 1. október - Borgarastyrjöldin í Rúanda hófst með innrás tútsa úr Úgandaher yfir landamærin við Kagitumba.
- 3. október - Sameining Þýskalands (Wiedervereinigung). Þýska alþýðulýðveldið lagt niður og sameinað Sambandslýðveldinu Þýskalandi.
- 11. október - Útvarpsþátturinn Party Zone hóf göngu sína á útvarpsstöðinni Útrás.
- 13. október - Sýrlandsher réðist inn í Líbanon og batt enda á borgarastyrjöldina þar.
- 17. október - Internet Movie Database var stofnuð á Usenet.
Nóvember
- 10. nóvember - Pétur Guðmundsson kastaði kúlu 21,26 metra og bætti með því þrettán ára gamalt Íslandsmet Hreins Halldórssonar.
- 15. nóvember - Samþykkt var í borgarstjórn Reykjavíkur að gefa afgreiðslutíma verslana frjálsan.
- 23. nóvember - Örn og Örlygur gáfu út Íslensku alfræðiorðabókina, en hún var með 37 þúsund uppflettiorðum.
Desember
- 3. desember - Miðneshreppur fékk kaupstaðaréttindi og nefndist þá Sandgerðisbær.
- 9. desember - Lech Wałęsa varð fyrsti lýðræðislega kjörni forseti Póllands.
- 12. desember - Gísli Sigurðsson, læknir, sem verið hafði gísl í Kúveit í 4 mánuði kom aftur heim.
- 21. desember - Skipafélagið Samskip var stofnað um skiparekstur Sambands íslenskra samvinnufélaga.
- 22. desember - Löggjafarþing Króatíu samþykkti núverandi stjórnarskrá Króatíu.
- 31. desember - Rússinn Garrí Kasparov varði titill sinn í heimsmeistaramótinu í skák þegar hann lagði landa sinn Anatolíj Karpov að velli.
- 31. desember - Útvarpsþátturinn Kryddsíld var sendur út í fyrsta sinn á Bylgjunni.
Ódagsettir atburðir
- Sinfóníuhljómsveit áhugamanna var stofnuð.
- Hljómsveitin D12 var stofnuð.
- Hljómsveitin Fear Factory var stofnuð.
- Hljómsveitin Bikini Kill var stofnuð.
- Vísitala um þróun lífsgæða var þróuð af pakistanska hagfræðingnum Mahbub ul Haq.
- Tim Berners-Lee lauk við alla þætti Veraldarvefsins: HTTP-staðalinn, HTML-ívafsmálið, fyrsta vafrann og fyrsta vefþjóninn.
Fædd
- 3. febrúar - Sean Kingston, jamaísk-bandarískur tónlistarmaður.
- 4. febrúar - Karen Knútsdóttir, íslensk handknattleikskona.
- 30. mars - Stella Sigurðardóttir, íslensk handknattleikskona.
- 15. apríl - Emma Watson, ensk leikkona.
- 19. júlí - Aron Pálmarsson, íslenskur handknattleiksmaður.
- 15. ágúst - Jennifer Lawrence, bandarisk leikkona.
- 29. ágúst - Davíð Hildiberg Aðalsteinsson, íslenskur sundmaður.
- 29. september - Sara Björk Gunnarsdóttir, íslensk knattspyrnukona.
- 16. október - Jóhanna Guðrún Jónsdóttir, íslensk söngkona.
Dáin
- 6. janúar - Pavel Alekseyevich Čerenkov, rússneskur eðlisfræðingur og Nóbelsverðlaunahafi (f. 1904).
- 21. janúar - Mariano Rumor, ítalskur stjórnmálamaður og fyrrum forseti Ítalíu (f. 1915).
- 6. febrúar - Guðmundur Daníelsson, íslenskur rithöfundur (f. 1910).
- 11. apríl - Ivar Lo-Johansson, sænskur rithöfundur (f. 1901).
- 15. apríl - Greta Garbo, sænsk leikkona (f. 1905).
- 2. maí - Sigursveinn D. Kristinsson, tónskáld (f. 1911).
- 16. maí - Sammy Davis yngri, bandarískur tónlistarmaður (f. 1925).
- 10. júní - Ludvig Holm-Olsen, norskur textafræðingur (f. 1914).
- 4. júlí - Hesturinn Milton sem keppti í hindrunarstökki (f. 1977).
- 25. júlí - Óskar Gíslason, íslenskur kvikmyndagerðarmaður (f. 1901).
- 1. ágúst - Norbert Elias, þýskur félagsfræðingur (f. 1897).
- 4. ágúst - Norman Malcolm, bandarískur heimspekingur (f. 1911).
- 18. ágúst – B.F. Skinner, bandarískur atferlisfræðingur (f. 1904).
- 27. ágúst - Stevie Ray Vaughan, bandarískur gítarleikari (f. 1954).
- 1. september - Geir Hallgrímsson, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1925).
- 30. september - Patrick White, ástralskur rithöfundur (f. 1912).
- 23. nóvember - Roald Dahl, breskur rithöfundur (f. 1916).