Սուսեդգրադ

Սուսեդգրադ (խորվ.՝ Susedgrad), միջնադարյան բերդ, որի ավերակները պահպանվել են Խորվաթիայի մայրաքաղաք Զագրեբի մերձակայքում։ Համարվում է Խորվաթիայի Հանրապետության պատմա-մշակութային ժառանգության օբյեկտ և ենթակա է պետական պահպանության^[1]^[2]։

Պատմություն

Բերդը կառուցվել է ռազմավարական տեսակետից կարևոր վայրում՝ Մեդվեդնիցա սարի հարավարևմտյան լանջին, Մեդվեդգրադ և Սամբոր քաղաքների մոտ։ Հնագիտական պեղումների արդյունքում բերդի տարածքում հայտնաբերվել է զինվորի դամբան՝ երկաթե թրով և այն գոտուց կախելու համար նախատեսված բրոնզե կանթով։

Պատմական փաստաթղթերում Սուսեդգրադն առաջին անգամ հիշատակվել է 1316 թվականին, հունգարա-խորվաթական թագավորության միապետ Կարլ Ռոբերտի ընծայագրում, որով բերդը նվիրվել է ֆեոդալներից մեկին։ Հետագայում բերդի տերերն են դարձել ազնվականական տարբեր տոհմերի ներկայացուցիչներ, որոնցից առավել հայտնին Ֆրանյո Տահին էր։

1530 թվականին թուրքերի ներխուժման վտանգի պատճառով բերդը վերակառուցվել է, ավելի ամրացվել^[3]։ 1573 թվականին հայտնվել է գյուղացիական ապստամբության կենտրոնում։ XVII դարում հրդեհի ճարակ դառնալու պատճառով լքվել է, ժամանակի ընթացքում վերածվել ավերակների։ Ռազմավարական նշանակությունը կորցնելու պատճառով հետագայում չի վերականգնվել։

XX դարի 30-ական թվականներին մշակվել է բերդը վերակառուցելու և այն իր շրջակայքով զբոսաշրջային գոտու վերածելու նախագիծ, բայց այդ նախագիծը չի իրականացվել^[4]։