Ռաջիվ Գանդիի սպանություն

Ռաջիվ Գանդիի սպանություն;
Տեսակ	ահաբեկիչ-մահապարտի պայթյուն և քաղաքական սպանություն
Երկիր	Հնդկաստան
Գրոհի վայր	Թամիլ Նադու
Տեղադրանք	Sriperumbudur?
Գրոհի նպատակ	Ռաջիվ Գանդի
Տարեթիվ	մայիսի 21, 1991
Զենք	Շահիդի գոտի
Զոհվածներ	16 մարդ
Վիրավորներ	43

Հնդիկ քաղաքական գործիչ, 1984-1989 թվականների Հնդկաստանի վարչապետ Ռաջիվ Գանդին մահացել է 1991 թվականի մայիսի 21-ին՝ ահաբեկչության հետևանքով։

Ահաբեկչական գործողություն

Ռաջիվ Գանդին սպանվել է 1991 թվականի մայիսի 21-ին՝ նախընտրական արշավի ժամանակ, «Թամիլ Իլամի ազատագրման վագրեր» ահաբեկչական կազմակերպության անդամ մահապարտի իրականացրած ահաբեկչական գործողության հետևանքով, Շրիպերումբուդուր քաղաքի մոտակայքում, Թամիլ Նադու նահանգի Մադրաս քաղաքից ոչ հեռու։

Գանդին նախընտրական շրջայց է կատարել երկրում՝ Մադրասի վարչական կենտրոնի մոտ գտնվող փոքրիկ քաղաքում։

(1996 թվականից՝ Չեննաի) Մի կին պարզում է ծաղկաշղթայից պատրաստված ավանդական զամբյուղը։ Այն պահին, երբ աղջիկը ավանդական ողջույնի արարողության ժամանակ խոնարհվել է վարչապետի առջև, հզոր պայթյուն է տեղի ունեցել։ Ահաբեկչության հետևանքով տեղում զոհվել է 15 մարդ, այդ թվում՝ վարչապետը։ Պայթուցիկը մահապարտի մոտ ամրացված է եղել գոտուն։

Գանդի ընտանեկան զույգը միշտ համարվել է ԽԱՊԿ կենտկոմի բարձրագույն ղեկավարության հուսալի գործընկեր։ Երկրի ղեկավարության պաշտոնական ցավակցություններից բացի, մայիսի 22-ին այրի Սոնիա Գանդիին հեռագիր է հասել Դելի Միխայիլ և Ռաիսա Գորբաչևներից։ Դիմումում ասվում է. «Մեզ ցնցել է սարսափելի և չարագուշակ սպանության լուրը»։

ԽՍՀՄ-ից զոհվածների պաշտոնական հրաժեշտի արարողությանը ժամանել էր նաև կառավարական պատվիրակություն՝ ԽՍՀՄ փոխնախագահ Գ. Ի. Յանաեևի գլխավորությամբ։ Նրա մահից հետո Հնդկական ազգային կոնգրեսը մնում է Ներու-Գանդի դինաստիայի ձեռքում. չնայած նախնական մերժմանը, կուսակցության առաջնորդ դառնում Ռաջիվի այրին՝ Սոնյա Գանդին, որը իտալացի էր։

Դատական գործընթաց

1998 թվականին դատապարտվել են սպանության կազմակերպմանը մասնակցած 28 դավադիրներ։ Պարզվել է, որ սպանությունը կազմակերպել է «Թամիլ Իլամի ազատագրման վագրերը» խմբավորումը։ Այդ շարժման ներկայացուցիչները փորձել են խանգարել Գանդիին կրկին վարչապետ դառնալ^[1]։ 2002 և 2006 թվականներին «վագրերը» ափսոսանք էին հայտնում Ռաջիվի սպանության կապակցությամբ։ Մասնավորապես, կազմակերպության առաջնորդներից Անտոն Բալասանհամը Գանդիի մահը «մեծ ողբերգություն» է անվանել։ Դրա հետ մեկտեղ նա կոչ է արել Հնդկաստանի կառավարությանը ոխ չպահել անցյալի համար և առաջնորդվել օբյեկտիվ նկատառումներով լանքիական էթնիկական հակամարտությունը գնահատելիս։ Հնդկաստանի արտաքին գործերի նախարար Անանդ Շարման կառավարության անունից հայտարարել է, որ ներել Գանդիի սպանությունը՝ «կնշանակեր ընդունել բռնության և ահաբեկչության փիլիսոփայությունը»^[2]։ 2011 թվականին Հնդկաստանի նախագահ Պրատիբհա Պատիլը մերժել էր համաներում շնորհել խմբավորման երեք անդամներին, որոնք մահվան էին դատապարտվել դեռևս 2000 թվականին և հաղորդվել էր, որ դատավճիռը կիրագործվի^[3]։ Սակայն 2014 թվականի փետրվարին Հնդկաստանի Գերագույն դատարանը մեղմացրել է երեք տղամարդկանց մահապատիժը և որոշում կայացրել նրանց դատապարտել ցմահ ազատազրկման՝ պայմանավոևված նրանով, որ նրանց ներման խնդրագրերի վերաբերյալ որոշման ընդունումը տևել է 11 տարի^[4]։ Ավելի ուշ Թամիլնադ նահանգի կառավարությունը որոշել է ազատ արձակել Գանդիի սպանությանը մասնակցած յոթ մարդկանց, սակայն Գերագույն դատարանը կասեցրել է ազատ արձակումը, քանի որ նահանգի որոշման մեջ հայտնաբերվել են դատավարական խախտումներ։ Հնդկաստանի վարչապետ Մանմոհան Սինգհը հայտարարել է, որ հանցագործների ազատ արձակումը կհակասի արդարության բոլոր սկզբունքներին^[5]։

Ծանոթագրություններ

[1] Lenta.ru: Мир: Преступность: Верховный суд Индии отменил казнь убийц Раджива Ганди

[2] Lenta.ru: Мир: «Тамильские тигры» извинились за убийство Ганди

[3] Lenta.ru: Мир: Президент Индии отказалась помиловать убийц Ганди

[4] Индия: суд смягчил приговор убийцам Раджива Ганди — BBC Russian — Лента новостей

[5] Индия: освобождение убийц Раджива Ганди под вопросом — BBC Russian — Лента новостей

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]