Jump to content

Միկեններ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Միկեններ
ԵրկիրՀունաստան Հունաստան
ՀամայնքԱրգոս Միկենե
Մակերես0,32 կմ²
Պաշտոնական լեզուMycenaean Greek?
Ժամային գոտիUTC+2 և UTC+3
Միկեններ (Հունաստան)##
Միկեններ (Հունաստան)

Միկեններ կամ Միկենք (հին հունարեն՝ Μυκῆναι, հուն․՝ Μυκήνες), հնադարյան քաղաք Արգոլիդայում, Միկենյան մշակույթի, իսկ ավելի ուշ` հունական քաղաքակրթության կենտրոններից մեկը։ Թվագրվում է մ.թ.ա. 3 հարյուրամյակով։ Գտնվում է Աթենքից 90 կմ դեպի հարավ-արևմուտք։ Ներկայումս ավերակների մեջ է։

Ըստ ավանդության՝ քաղաքը կառուցել է Պերսևսը։ Այստեղ ապրել են Դանաոսի ժառանգները և Հելիդայից վերաբնակեցված ամիֆաոնիդները, այնուհետև նաև պելոնիդները, որոնց օրոք հարևան Արգոսը իրեն է ենթարկել Միկեններին։

Հերակլիդների վերադարձից հետո քաղաքը սկսեց անկում ապրել, իսկ հույն-պարսկական պատերազմների ժամանակ վերջնականապես կործանվել է։

Մինչ անտիկ շրջանը Միկենները եղել են Միկենյան քաղաքակրթության խոշոր կենտրոններից մեկը, որը կործանվել է բրոնզի դարի ճգնաժամի արդյունքում։

Մ.թ.ա. 1350 թվականին Միկեններն ունեին 30 000 բնակիչ և 32 հեկտար տարածք[1]։

Նկարագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքը տեղադրված էր երեք բլուրների վրա, որոնցից մեկի վրա՝ միջնաբերդը։ Միջնաբերդն իր մոտավորապես եռանկյունաձև պարագծով շրջապատված էր կիկլոպյան տեխնիկայով կառուցված պարիսպներով։ Պաշտպանական կառուցվածքների շնորհիվ նա բավականաչափ անառիկ էր։ Գլխավոր մուտքը (այսպես կոչված «առյուծների դարպասը») գտնվում էր հյուսիսարևելյան անկյունում։

Հենրիխ Շլիմանի պեղումների միջոցով հայտնաբերվել են բարձրարվեստ իրերով հարուստ դամբարաններ, որոնք շրջապատված էին քարե օղակաձև պատով։ «Առյուծնրի դարպասը» ամփոփված է հաստ պատերի արանքում։ Նրա լայն բացվածքը ծածկված էր քարե մեծ հեծանով՝ վրան բեռաթափման եռանկյունի, որում ավելի ուշ տեղավորված է առյուծների բարձրաքանդակը։ Պալատը տեղավորված է բլրի գագաթին։ Պալատական համալիրը բաղկացած էր մի քանի սենյակներից, սանդղքատնից և այլն։ Պալատի իշխող դիրքը և լավ տեսանելիությունը բոլոր կողմերից ընդգծում էր նրա նշանակությունը Միկենի միջնաբերդի ճարտարապետական համալիրում։ Միջնաբերդում կային նաև բնակելի և տնտեսական շենքեր[2]։

Միկենյան դամբարաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամրոցների և քաղաքների կառուցումից առաջ միկենացիները իրենց թագավորներին թաղում էին գմբեթավոր դամբարաններում, որոնք կառուցվում էին մեծ քարե սալիկներից և իրենց ձևով հիշեցնում էին հսկա գմբեթներ։

Վայրէջք և անկում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մ.թ.ա. մոտ 1450 թվականին միկենացիները գրավել են Կրետեն և Եգեյան ծովի ափին, Հռոդոս և Կիպրոս կղզիներում սկսել են գաղութներ հիմնել։ Առևտուրն ընթանում էր ողջ Միջերկրածովյան տարածաշրջանում, մասնավորապես Փյունիկիայի, Եգիպտոսի և Իտալիայի հետ։ Համաձայն դիցաբանական ավանդույթի, մ.թ.ա. 13-րդ դարում Միկենները եղել են մայրցամաքային Հունաստանի ուժեղագույն պետությունը և, հնարավոր է, նրանց կառավարիչները գլխավորում էին պելոպենեսյան թագավորությունների կոնֆեդերացիան, ինչպիսին է միկենյանը։ Այդ ներկայացումների հետ համընկնում են նաև այդ ժամանակաշրջանում Միկեններում կառուցված նոր ամրոցները, որոնց կիկլոպական պատերը պահպանվել են մինչ օրս[3]։ Սակայն մ.թ.ա. մոտ 1200 թվականին Միկենյան քաղաքակրթության պալատական կենտրոնների մեծ մասը ավերվել է։ Միկենների բնակիչները ստիպված էին արտագաղթել այլ երկրներ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Chew, Sing C. (2000). "Neglecting Nature: World Accumulation and Core-Periphery Relations, 2500 BC to AD 1990". In Denemark, Robert A. World-System History: The Social Science of Long-Term Change. London and New York: Routledge. pp. 216–234.
  2. Վարազդատ Հարությունյան, Հին աշխարհի ճարտարապետություն, Երևան, 1978
  3. French, Elizabeth Bayard (2002). Mycenae: Agamemnon's Capital. Stroud: Tempus. ISBN 0-7524-1951-X.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միկեններ» հոդվածին։