Կասկածող Թովմաս

Կասկածող Թովմաս, սկեպտիկ, ով հրաժարվում է հավատալ առանց անձնական փորձառության։ Տերմինը հղում է Հովհաննեսի Ավետարանում Թովմաս առաքյալի նկարագրությանը, ով, ըստ Հովհաննեսի, հրաժարվում էր հավատալ, որ հարություն առած Հիսուսը հայտնվել է մյուս տասը առաքյալներին, քանի դեռ նա անձամբ չի տեսել և չի զգացել Հիսուսի խաչելության վերքերը։

Ավետարան

Դրվագը պատմվում է Հովհաննեսի Ավետարանի 20-րդ գլխում։ Թագավոր Ջեյմս տարբերակի տեքստը հետևյալն է^[1].

24 Բայց Թովմասը՝ տասներկուսից մեկը, «Երկվորյակ» կոչվածը, նրանց հետ չէր, երբ Հիսուսը եկավ։

25 Մյուս աշակերտները նրան ասացին. «Տիրոջը տեսանք»։ Իսկ նա նրանց ասաց. «Եթե նրա ձեռքերի վրա մեխերի նշանը չտեսնեմ ու իմ մատը մեխերի տեղերը չդնեմ և իմ ձեռքը նրա կողի մեջ չխրեմ, չեմ հավատա»։
26 Ութ օր հետո աշակերտները դարձյալ ներսում էին. նրանց հետ էր նաև Թովմասը։ Հիսուսը մտավ փակ դռներով, նրանց մեջտեղում կանգնեց և ասաց. «Խաղաղությո՜ւն ձեզ»։
27 Հետո Թովմասին ասաց. «Բե՛ր քո մատը այստեղ և տե՛ս իմ ձեռքերը, բե՛ր քո ձեռքը և իմ կողի մե՛ջ խրիր. մի՛ երկմտիր, այլ հավատա՛»։
28 Թովմասը պատասխանեց ու ասաց նրան. «Դու իմ Տերն ես և իմ Աստվածը»։
29 Հիսուսը նրան ասաց. «Հավատացիր, քանի որ տեսար ինձ. երանի՜ նրանց, ովքեր կհավատան առանց տեսնելու»։

Մեկնաբանները նշել են, որ Հովհաննեսը խուսափում է ասել, թե արդյոք Թոմասը իրոք «խրել» է իր ձեռքը^[2]։

Անկախ նրանից, թե Թովմասը իրոք զգացել և տեսել է Հիսուսի Հարությունը, կաթոլիկ մեկնաբանությունն այն էր, որ թեև Հիսուսը պնդում է առանց ֆիզիկական ապացույցների հավատք ունեցողների գերազանցությունը, այնուամենայնիվ, նա պատրաստ էր ցույց տալ Թովմասին իր վերքերը, և թույլ տալ որ շոշափի դրանք։ Սա աստվածաբանների կողմից օգտագործվել է որպես աստվածաշնչյան խրախուսում այնպիսի ֆիզիկական փորձառությունների համար, ինչպիսիք են ուխտագնացությունները, մասունքների հարգման ծեսերը և քրիստոնեական համոզմունքներն ամրապնդելու համար ընդհանուր ծեսերը^[3]^[4]։

Պատկերասրահ

Ռելիեֆ Ռոմանական վանքում, Սանտո Դոմինգո դե Սիլոսի աբբայություն, 1150 թ.
Քրիստոս և Սուրբ Թովմաս Անդրեա դել Վերոկկիո (1467–1483)
Հենդրիկ թեր Բրյուգեն, 1622 թ
Ծնկի իջեցում և հպում, Մարտին Շոնգաուեր, 15-րդ դարի վահանակ
Ծնկի իջեցում և ցուցադրում, 16-րդ դարի շվեդական փայտե փորագրում, Ստրանգնաս տաճար
Պիտեր Պաուլ Ռուբենս (1613–1615), ձեռքերը «գրեթե անտեսանելի» վերքով «սխալ» կողմից ցույց տալով^[5] Նիկոլայ II Ռոքոքսի դոնորական դիմանկարների հետ միասին
19-րդ դարի դանիական լյութերական կոմպոզիցիա
Օստենտատիո վուլներում Գերտգեն տոտ Սինտ Յանսի (1485–1495) «Վշտերի մարդը» պատկերում
1609 թվականի հայկական ավետարանական ձեռագրից, պահվում է Բոդլեյան գրադարանում
«Թովմասի անհավատությունը» անգլերեն ձեռագիր, 1504 թվական