Jump to content

«Օֆելյա (նկար, Միլլե)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
չ oգտվելով ԱՎԲ
 
(34 intermediate revisions by 7 users not shown)
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Նկար}}
{{Տեղեկաքարտ Նկար}}
'''«Օֆելյա»''' ({{lang-en|Ophelia}}) կամ '''«Օֆելյայի մահը»''', [[Միացյալ Թագավորություն|անգլիացի]] նկարիչ [[Ջոն Էվերեթ Միլլե]]ի նկարը՝ ստեղծված 1852 թվականին<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Милле, Джон}}</ref>։ Նկարի հիմքում [[Ուիլյամ Շեքսպիր]]ի «[[Համլետ (ողբերգություն)|Համլետ]]» ողբերգության սյուժեն է։ Կտավը, որը ցուցադրվել է Լոնդոնի [[Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա (Լոնդոն)|Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա]]յում 1852 թվականին, ժամանակակիցները միանգամից գնահատանքի չի արժանացել<ref name="lor">{{книга |автор = Лоранс де Кар. |заглавие = Прерафаэлиты: модернизм по-английски | ответственный = Пер. с англ. Ю. Эйделькинд |место = М. |издательство = Астрель |год = 2003 |isbn = 5-17-008099-9}}</ref><ref name="dailytel">{{cite web|last=Secher|first=Benjamin.|url=http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=/arts/2007/09/22/baophelia122.xml|title=Десять вещей, которые вы не знали об «Офелии»|lang=en|accessdate=2008-02-07|archiveurl=https://www.webcitation.org/64yiiyvhd?url=http://www.telegraph.co.uk/culture/art/3668050/Ten-things-you-never-knew-about-Ophelia.html|archivedate=2012-01-26|deadlink=no}}</ref>։
'''«Օֆելյա»''' ({{lang-en|Ophelia}}) կամ '''«Օֆելյայի մահը»''', [[Միացյալ Թագավորություն|անգլիացի]] նկարիչ [[Ջոն Էվերեթ Միլլե]]ի նկարը՝ ստեղծված [[1852]] թվականին<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Милле, Джон}}</ref>։ Նկարի հիմքում [[Ուիլյամ Շեքսպիր]]ի «[[Համլետ (ողբերգություն)|Համլետ]]» ողբերգության սյուժեն է։ Կտավը, որը ցուցադրվել է [[Լոնդոն]]ի [[Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա (Լոնդոն)|Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա]]յում 1852 թվականին, ժամանակակիցների գնահատանքին միանգամից չի արժանացել<ref name="lor">{{Ռուսերեն գիրք |автор=Лоранс де Кар. |заглавие=Прерафаэлиты: модернизм по-английски |ответственный=Пер. с англ. Ю. Эйделькинд |год=2003 |место=М. |издательство=Астрель |isbn=5-17-008099-9}}</ref><ref name="dailytel">{{Cite web |last=Secher |first=Benjamin. |title=Десять вещей, которые вы не знали об «Офелии» |url=http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=/arts/2007/09/22/baophelia122.xml |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/64yiiyvhd?url=http://www.telegraph.co.uk/culture/art/3668050/Ten-things-you-never-knew-about-Ophelia.html |archivedate=2012 թ․ հունվարի 26 |accessdate=2008 թ․ փետրվարի 7 |language=en}}</ref>։

== Սյուժե ==
== Սյուժե ==
Օֆելյան արքայազն Համլետի սիրեցյալն էր, սակայն իմանալով, որ նա սպանել է իր հորը՝ Պոլոնիուսին, կորցնում է ողջամտությունը և ինքնասպան լինում՝ խեղդվելով գետում։ Ինչպես ողբերգությունում ասում են գերեզմանափորները, նրա «մահը կասկածելի էր, և եթե շնորհիվ բարձր հրամանի կարգը չփոխվեր, նա պետք է մնար անսուրբ հողի մեջ»<ref name="libru">{{cite web|url=http://www.arak29.am/shakespeare/index.php?view=book&id=24&part=0&act=0&page=1|author=Ուիլյամ Շեքսպիր|accessdate=19.04.2020}}</ref>։ Միլլեն պատկերել է տեսարանը, որը նկարագրել է Թագուհին՝ Համլետի մայրը։ Նա պատմում է դժբախտ պատահարի մասին.
[[Օֆելյա]]ն արքայազն Համլետի սիրեցյալն էր, սակայն իմանալով, որ նա սպանել է իր հորը՝ Պոլոնիուսին, կորցնում է ողջամտությունը և ինքնասպան լինում՝ խեղդվելով գետում։ Ինչպես ողբերգությունում ասում են գերեզմանափորները, նրա «մահը կասկածելի էր, և եթե շնորհիվ բարձր հրամանի կարգը չփոխվեր, նա պետք է մնար անսուրբ հողի մեջ»<ref name="libru">{{Cite web |author=Ուիլյամ Շեքսպիր |url=http://www.arak29.am/shakespeare/index.php?view=book&id=24&part=0&act=0&page=1 |accessdate=19.04.2020}}{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }}</ref>։ Միլլեն պատկերել է տեսարանը, որը նկարագրել է Թագուհին՝ Համլետի մայրը։ Նա պատմում է դժբախտ պատահարի մասին.
{{քաղվածք|<poem>Մի ուռենի կա, որ մի գետակի ափին է բուսել
{{քաղվածք|<poem>Մի ուռենի կա, որ մի գետակի ափին է բուսել
Եվ ցոլացնում է արծաթ սաղարթը բյուրեղ ջրի մեջ։
Եվ ցոլացնում է արծաթ սաղարթը բյուրեղ ջրի մեջ։
Տող 17. Տող 18.
Իր հագուստները փռվելով իսկույն ջրի երեսին
Իր հագուստները փռվելով իսկույն ջրի երեսին
Մի րոպե նրան ծովահարսի պես վերև բռնեցին...<ref name="libru"/></poem>|}}
Մի րոպե նրան ծովահարսի պես վերև բռնեցին...<ref name="libru"/></poem>|}}
Օֆելյան նկարում պատկերված է գետն ընկնելուց անմիջապես հետո, երբ մտածում էր իր պսակները կախել ուռենու ճյուղերից։ Նա երգում էր սգո երգեր՝ կիսով չափ ընկղմված ջրում։ Նրա կեցվածքը՝ բացած ձեռքեր և երկնքում խորասուզված հայացքը, զուգորդվում են [[Քրիստոսի խաչելություն|Քրիստոսի խաչելության]] հետ, ինչպես նաև բազմիս այլ մեկնաբանություններ է ունեցել, նաև էրոտիկ։ Աղջիկը դանդաղ խորասուզվում է ջրում վառ, ծաղկած բնության ֆոնին, նրա դեմքին չկա ոչ մի խուճապ, ոչ մի հուսահատություն<ref name="victorianweb">{{cite web|url=http://www.victorianweb.org/painting/millais/paintings/johnson3.html|title=Momentary Detail in Millais's Ophelia|author=Adrienne Johnson|publisher=The Victorian Web|datepublished=[[2004]] год|lang=en|accessdate=28.06.2008|archiveurl=https://www.webcitation.org/66Ar62WvF?url=http://www.victorianweb.org/painting/millais/paintings/johnson3.html|archivedate=2012-03-15|deadlink=no}}</ref>։ Թեպետ մահն անխուսափելի է, նկարում ժամանակը կարծես սառած լինի։ Միլլեին հաջողվել է վարպետորեն պատկերել ժամանակը, որն անցնում է կյանքի և մահի միջև<ref name="victorianweb"/>։
Օֆելյան նկարում պատկերված է գետն ընկնելուց անմիջապես հետո, երբ մտածում էր իր պսակները կախել ուռենու ճյուղերից։ Նա երգում էր սգո երգեր՝ կիսով չափ ընկղմված ջրում։ Նրա կեցվածքը՝ բացած ձեռքեր և երկնքում խորասուզված հայացքը, զուգորդվում են [[Քրիստոսի խաչելություն|Քրիստոսի խաչելության]] հետ, ինչպես նաև բազմիցս այլ մեկնաբանություններ է ունեցել, նաև էրոտիկ։ Աղջիկը դանդաղ խորասուզվում է ջրում վառ, ծաղկած բնության ֆոնին, նրա դեմքին չկա խուճապի, հուսահատության ոչ մի նշան<ref name="victorianweb">{{Cite web |author=Adrienne Johnson |date=[[2004]] год |title=Momentary Detail in Millais's Ophelia |url=http://www.victorianweb.org/painting/millais/paintings/johnson3.html |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/66Ar62WvF?url=http://www.victorianweb.org/painting/millais/paintings/johnson3.html |archivedate=2012 թ․ մարտի 15 |accessdate=28.06.2008 |publisher=The Victorian Web |language=en}}</ref>։ Թեպետ մահն անխուսափելի է, նկարում ժամանակը կարծես սառած լինի։ Միլլեին հաջողվել է վարպետորեն պատկերել ժամանակը, որն անցնում է կյանքի և մահվան միջև<ref name="victorianweb"/>։

== Ստեղծման պատմություն ==
Համարվում է, որ «Օֆելյայի» [[բնանկար]]ը անգլիական բնության կվինտէսենցիան է։ Միլլեն ստեղծել է այն Սուրեյ կոմսությունում գտնվող Հոգսմիլ գետը պատկերելով՝ մոլբերտի մոտ անցկացնելով օրական 11 ժամ։ Նկարիչը հումորով է հիշատակել այդ գործընթացի մասին.
{{քաղվածքի սկիզբ}}
Տասնմեկ ժամ շարունակ ես ոտքերս խաչած նստել եմ, ինչպես դերձակ, հովանոցի տակ, որը ստվեր է գցում կեսպեննիանոցից ոչ մեծ, խմելու մանկական բաժակով… Ինձ մի կողմից սպառնում է մագիստրատների առաջ կանգնելու կարգադրությունը՝ դաշտ ներխուժելու համար, մյուս կողմից՝ ցլի դաշտ ներխուժելը, երբ բերքը հավաքված կլինի։ Ինձ սպառնում է քամին, որն ինձ կարող է ջուրը գցել և ծանոթացնել խեղդված Օֆելյայի տպավորություններին, ինչպես նաև որկրամոլ ճանճերի մեղքով լրիվ անհետացման հնարավորությունը (ընդ որում՝ քիչ հավանական)։ Իմ դժբախտությունը կրկնապատկում են երկու կարապներ, որոնք համառորեն տնտղում են ինձ հենց այն վայրից, որը ես ուզում եմ նկարել՝ ընթացքում ոչնչացնելով ջրային ամբողջ բուսականությունը, ինչքան որ կարող էին ձգվել<ref name="lor"/>։
{{oq||I sit tailor-fashion under an umbrella throwing a shadow scarcely larger than a halfpenny for eleven hours, with a child's mug within reach to satisfy my thirst from the running stream beside me. I am threatened with a notice to appear before a magistrate for trespassing in a field and destroying the hay; likewise by the admission of a bull in the same field after the said hay be cut; am also in danger of being blown by the wind into the water, and becoming intimate with the feelings of Ophelia when that lady sank to muddy death, together with the (less likely) total disappearance, through the voracity of the flies. There are two swans who not a little add to my misery by persisting in watching me from the exact spot I wish to paint, occasionally destroying every water-weed within their reach.}}
{{քաղվածքի ավարտ}}
[[Պատկեր:Siddal-self-portrait.jpg|thumb|left|160px|[[Էլիզաբեթ Սիդալ]]ի ինքնադիմանկարը (1854), կեցվածք է ընդունել Օֆելյայի համար]]
Աշխատանքին նման նվիրվածությունը բացատրվում է Միլլեի հայացքներով, որը պայքարել է արվեստում [[պրեռաֆայելիտներ]]ի սկզբունքների հաստատման համար։ Պրեռաֆայելիտների հիմնական գաղափարներից մեկն այն էր, որ բնությունը պետք է պատկերել առավելագույն ստույգությամբ, այդ իսկ պատճառով կտավում նույնիսկ ծաղիկները նկարված են [[Բուսաբանություն|բուսաբանական]] ճշգրտությամբ<ref>{{Cite web |title=Братство прерафаэлитов. |url=http://eur-lang.narod.ru/histart/xix/gallery2/prb.html |accessdate=28.06.2008}}</ref>։ Քննադատ [[Ջոն Ռասկին]]ը նշել է, որ «դա անգլիական ամենահիասքանչ բնատեսարանն է՝ համակված սգով»<ref name="jericho">[http://www.arbib.org/jcby/docs/PRB_ESSAY_HEATHCOTE.pdf Heathcote Williams. Jericho and the Pre-Raphaelites] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080301021628/http://www.arbib.org/jcby/docs/PRB_ESSAY_HEATHCOTE.pdf |date=2008-03-01 }} (англ., [[PDF]], 3 [[Мегабайт|MB]])</ref>։

== Նկարի սիմվոլիկա ==
== Նկարի սիմվոլիկա ==
[[Պատկեր:Millais - Ophelia (detail) - scull.jpg|thumb|Որոշ ուսումնասիրողներ ենթադրում են, որ նկարի աջ անկյունում թաքնված է գանգի պատկեր<ref name="flowers"/>]]
Նկարը հայտնի է գետի և գետափի [[բուսական աշխարհ]]ի մանրամասն պատկերման շնորհիվ։
Նկարը հայտնի է գետի և գետափի [[բուսական աշխարհ]]ի մանրամասն պատկերման շնորհիվ։


Ծաղիկները գետում՝ «արտասովոր դրասանգները», որոնք հյուսել էր [[Օֆելյա]]ն, ևս կրում են սիմվոլիկ իմաստ։ Համաձայն ծաղիկների լեզվի՝ [[հրանունկ]]ը անշնորհակալության կամ [[ինֆանտիլիզմ]]ի խորհրդանիշ է, աղջկա վրա թեքված լացող [[ուռենի]]ն՝ մերժված սիրո, [[եղինջ]]ը նշանակում է ցավ, աջ ձեռքի մոտի [[Մարգարտածաղիկ բազմամյա|մարգարտածաղիկը]] խորհրդանշում է անմեղություն<ref name="flowers">{{cite web|url=http://www.tate.org.uk/ophelia/subject_symbolism.htm|title=Work In Focus: Millais's Ophelia. Subject &amp; Meaning|publisher=[[Галерея Тейт]]|lang=en|accessdate=28.06.2008|archiveurl=https://www.webcitation.org/66ArBPLOJ?url=http://www.tate.org.uk/ophelia/subject_symbolism.htm|archivedate=2012-03-15|deadlink=yes}}</ref>։ Նկարի վերին աջ անկյունի [[Արենածաղիկ սովորական|արենածաղիկը]] Շեքսպիրի «հանգուցյալ մատներն» են, մեկ այլ թարգմանությամբ՝ ծիրանեգույն ծաղիկները ({{lang-en|long purples}})<ref>{{cite web|url=http://www.lib.ru/SHAKESPEARE/hamlet3.txt|title=«Трагедия о Гамлете, принце датском» (пер.К.Р.)|author=Уильям Шекспир.|publisher=[[Библиотека Максима Мошкова]]|accessdate=28.06.2008}}</ref>։ Շեքսպիրը, խոսելով այդ բույսի մասին, հավանաբար ենթադրել է արտաքինից նման, բայց ոչ արենածաղկին ոչ ցեղակից բույս՝ խոլորձների ընտանիքի խոլորձին։ [[Վարդ]]երն ավանդաբար համարվում են սիրո և գեղեցկության սիմվոլ, բացի այդ հերոսներից մեկը Օֆելյային անվանում է «մայիսյան վարդ»։ [[Մանուշակ բուրավետ|Մանուշակներից]] վզնոցը նշանակում է հավատարմություն, ձախ անկյունի [[Փրփրուկ (բույս)|փրփրուկը]] կարող է նշանակել Օֆելյայի մահվան անհեթեթությունը։ Ափին աճած [[անմոռուկ]]ները հավատարմության սիմվոլ են, աջ ձեռքի մոտ լողացող ալ և կակաչին նմանվող [[կուժկոտրուկ]]ները խորհրդանշում են վիշտ<ref name="flowers"/>։
Ծաղիկները գետում՝ «արտասովոր դրասանգները», որոնք հյուսել էր [[Օֆելյա]]ն, ևս կրում են սիմվոլիկ իմաստ։ Համաձայն ծաղիկների լեզվի՝ [[հրանունկ]]ը անշնորհակալության կամ [[ինֆանտիլիզմ]]ի խորհրդանիշ է, աղջկա վրա թեքված լացող [[ուռենի]]ն՝ մերժված սիրո, [[եղինջ]]ը նշանակում է ցավ, աջ ձեռքի մոտի [[Մարգարտածաղիկ բազմամյա|մարգարտածաղիկը]] խորհրդանշում է անմեղություն<ref name="flowers">{{Cite web |title=Work In Focus: Millais's Ophelia. Subject &amp; Meaning |url=http://www.tate.org.uk/ophelia/subject_symbolism.htm |url-status=dead |archiveurl=https://www.webcitation.org/66ArBPLOJ?url=http://www.tate.org.uk/ophelia/subject_symbolism.htm |archivedate=2012 թ․ մարտի 15 |accessdate=28.06.2008 |publisher=Галерея Тейт |language=en}}</ref>։ Նկարի վերին աջ անկյունի [[Արենածաղիկ սովորական|արենածաղիկը]] Շեքսպիրի «հանգուցյալ մատներն» են, մեկ այլ թարգմանությամբ՝ ծիրանեգույն ծաղիկները ({{lang-en|long purples}})<ref>{{Cite web |author=Уильям Шекспир. |title=«Трагедия о Гамлете, принце датском» (пер.К.Р.) |url=http://www.lib.ru/SHAKESPEARE/hamlet3.txt |accessdate=28.06.2008 |publisher=Библиотека Максима Мошкова}}</ref>։ Շեքսպիրը, խոսելով այդ բույսի մասին, հավանաբար ենթադրել է արտաքինից նման, բայց ոչ արենածաղկին ոչ ցեղակից բույս՝ խոլորձների ընտանիքի խոլորձին։ [[Վարդ]]երն ավանդաբար համարվում են սիրո և գեղեցկության սիմվոլ, բացի այդ հերոսներից մեկը Օֆելյային անվանում է «մայիսյան վարդ»։ [[Մանուշակ բուրավետ|Մանուշակներից]] վզնոցը նշանակում է հավատարմություն, ձախ անկյունի [[Փրփրուկ (բույս)|փրփրուկը]] կարող է նշանակել Օֆելյայի մահվան անհեթեթությունը։ Ափին աճած [[անմոռուկ]]ները հավատարմության սիմվոլ են, աջ ձեռքի մոտ լողացող ալ և կակաչին նմանվող [[կուժկոտրուկ]]ները խորհրդանշում են վիշտ<ref name="flowers"/>։


== Տես նաև ==
== Տես նաև ==
* [[Մելանխոլիա (ֆիլմ, 2011)]]<ref>{{Cite news |last=Owen |first=Paul |date=2011 թ․ սեպտեմբերի 12 |title=Poster notes: Melancholia |url=https://www.theguardian.com/film/filmblog/2011/sep/12/poster-notes-melancholia-lars-von-trier |access-date=2019 թ․ ապրիլի 11 |work=The Guardian |language=en-GB |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{Cite web |last=Zoladz |first=Lindsay |date=2011 թ․ նոյեմբերի 23 |title=Is "Melancholia" a feminist film? |url=https://www.salon.com/2011/11/23/is_melancholia_a_feminist_film/ |access-date=2019 թ․ ապրիլի 11 |website=Salon |language=en}}</ref>
* [[Մելանխոլիա (ֆիլմ, 2011)]]
* [[Օֆելյա (նկար, Ուոթերհաուս)]]

== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{ծանցանկ}}

== Արտաքին հղումներ ==
{{Commons category}}
*[http://www.tate.org.uk/learn/online-resources/ophelia Tate ''Ophelia'' learning resource] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170824043836/http://www.tate.org.uk/learn/online-resources/ophelia |date=2017-08-24 }} – a Tate learning resource about Millais's painting ''Ophelia''
*{{Citation |title=Painters took to local colour |date=2004 թ․ մայիսի 6 |df=dmy-all |url=http://www.thisislocallondon.co.uk/archive/display.var.486584.0.painters_took_to_local_colour.php |url-status=dead |publisher=This is Local London |ref=none |archivedate=2007 թ․ նոյեմբերի 6 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071106005229/http://www.thisislocallondon.co.uk/archive/display.var.486584.0.painters_took_to_local_colour.php}}
*[http://www.cazbo.co.uk/MillaisOphelia700.shtml Millais ''Ophelia''] – a website about the painting
*[http://www.lizziesiddal.com LizzieSiddal.com] – a weblog researching and discussing the life of Elizabeth Siddal
*[http://smarthistory.org/blog/89/two-paintings-by-the-pre-raphaelite-john-everett-millais Smarthistory: ''Ophelia''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071215033900/http://smarthistory.org/blog/89/two-paintings-by-the-pre-raphaelite-john-everett-millais |date=2007-12-15 }} – a short video podcast about the painting

{{Ջոն Էվերեթ Միլլե}}


[[Կատեգորիա:Ջոն Էվերեթ Միլլեի նկարներ]]
[[Կատեգորիա:Ջոն Էվերեթ Միլլեի նկարներ]]
[[Կատեգորիա:Թեյթ Բրիտանական պատկերասրահի նկարներ]]
[[Կատեգորիա:Թեյթ բրիտանական պատկերասրահի նկարներ]]
[[Կատեգորիա:Պրեռաֆայելիտներ]]
[[Կատեգորիա:Պրեռաֆայելիտներ]]
[[Կատեգորիա:Համլետ]]
[[Կատեգորիա:Կանանց դիմապատկերներ]]
[[Կատեգորիա:Կանանց դիմապատկերներ]]
[[Կատեգորիա:1852 նկարներ]]
[[Կատեգորիա:1852 նկարներ]]
[[Կատեգորիա:Շեքսպիրի ստեղծագործությունների հիման վրա նկարներ]]
[[Կատեգորիա:Նկարներ մահվան մասին]]

Ընթացիկ տարբերակը 21:14, 12 Մայիսի 2024-ի դրությամբ

Օֆելյա
տեսակգեղանկար
նկարիչՋոն Էվերեթ Միլլե[1]
տարի1851 և անհայտ[1]
բարձրություն111,8 սանտիմետր[2]
լայնություն76,2 սանտիմետր[2]
ուղղությունՊրեռաֆայելիտներ[3]
ժանրպատմական գեղանկարչություն
նյություղաներկ[4] և կտավ[4]
գտնվում էԹեյթ Բրիտանիա[5]
հավաքածուԹեյթ, Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ և Թեյթ Բրիտանիա[5]
քաղաքՎեստմինստեր
սեփականատերԹեյթ Բրիտանիա[5] և Թեյթ[5]
հիմնական թեմաՕֆելյա
http://www.tate.org.uk/art/artworks/millais-ophelia-n01506, https://www.wga.hu/html/m/millais/ophelia.html կայք
Ծանոթագրություններ
 Ophelia (painting) Վիքիպահեստում

«Օֆելյա» (անգլ.՝ Ophelia) կամ «Օֆելյայի մահը», անգլիացի նկարիչ Ջոն Էվերեթ Միլլեի նկարը՝ ստեղծված 1852 թվականին[7]։ Նկարի հիմքում Ուիլյամ Շեքսպիրի «Համլետ» ողբերգության սյուժեն է։ Կտավը, որը ցուցադրվել է Լոնդոնի Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիայում 1852 թվականին, ժամանակակիցների գնահատանքին միանգամից չի արժանացել[8][9]։

Օֆելյան արքայազն Համլետի սիրեցյալն էր, սակայն իմանալով, որ նա սպանել է իր հորը՝ Պոլոնիուսին, կորցնում է ողջամտությունը և ինքնասպան լինում՝ խեղդվելով գետում։ Ինչպես ողբերգությունում ասում են գերեզմանափորները, նրա «մահը կասկածելի էր, և եթե շնորհիվ բարձր հրամանի կարգը չփոխվեր, նա պետք է մնար անսուրբ հողի մեջ»[10]։ Միլլեն պատկերել է տեսարանը, որը նկարագրել է Թագուհին՝ Համլետի մայրը։ Նա պատմում է դժբախտ պատահարի մասին.

Մի ուռենի կա, որ մի գետակի ափին է բուսել
Եվ ցոլացնում է արծաթ սաղարթը բյուրեղ ջրի մեջ։
Քույրդ այնտեղ եկավ խիստ տարօրինակ պսակներ ձեռքին
Հրանունկներից, մարգարտիկներից և եղինջներից
Եվ այն կարմրագույն երկար տունկերից,
Որոնց անվայել անուն են տալիս լիրբ հովիվները,
Իսկ մեր ամոթխած աղջկերքն ասում են «մեռած մարդու մատ»։
Այնտեղ, երբ որ նա փորձեց բարձրանալ մի կոր ճյուղի վրա
Իր պսակները կախ տալու համար,
Դավաճան մի ոստ կոտրվեց հանկարծ,
Եվ նրա կանաչ ծաղկեփնջերը և ինքն էլ հետը
Ընկան արտասվող այն գետակի մեջ։
Իր հագուստները փռվելով իսկույն ջրի երեսին
Մի րոպե նրան ծովահարսի պես վերև բռնեցին...[10]

Օֆելյան նկարում պատկերված է գետն ընկնելուց անմիջապես հետո, երբ մտածում էր իր պսակները կախել ուռենու ճյուղերից։ Նա երգում էր սգո երգեր՝ կիսով չափ ընկղմված ջրում։ Նրա կեցվածքը՝ բացած ձեռքեր և երկնքում խորասուզված հայացքը, զուգորդվում են Քրիստոսի խաչելության հետ, ինչպես նաև բազմիցս այլ մեկնաբանություններ է ունեցել, նաև էրոտիկ։ Աղջիկը դանդաղ խորասուզվում է ջրում վառ, ծաղկած բնության ֆոնին, նրա դեմքին չկա խուճապի, հուսահատության ոչ մի նշան[11]։ Թեպետ մահն անխուսափելի է, նկարում ժամանակը կարծես սառած լինի։ Միլլեին հաջողվել է վարպետորեն պատկերել ժամանակը, որն անցնում է կյանքի և մահվան միջև[11]։

Ստեղծման պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համարվում է, որ «Օֆելյայի» բնանկարը անգլիական բնության կվինտէսենցիան է։ Միլլեն ստեղծել է այն Սուրեյ կոմսությունում գտնվող Հոգսմիլ գետը պատկերելով՝ մոլբերտի մոտ անցկացնելով օրական 11 ժամ։ Նկարիչը հումորով է հիշատակել այդ գործընթացի մասին.

Տասնմեկ ժամ շարունակ ես ոտքերս խաչած նստել եմ, ինչպես դերձակ, հովանոցի տակ, որը ստվեր է գցում կեսպեննիանոցից ոչ մեծ, խմելու մանկական բաժակով… Ինձ մի կողմից սպառնում է մագիստրատների առաջ կանգնելու կարգադրությունը՝ դաշտ ներխուժելու համար, մյուս կողմից՝ ցլի դաշտ ներխուժելը, երբ բերքը հավաքված կլինի։ Ինձ սպառնում է քամին, որն ինձ կարող է ջուրը գցել և ծանոթացնել խեղդված Օֆելյայի տպավորություններին, ինչպես նաև որկրամոլ ճանճերի մեղքով լրիվ անհետացման հնարավորությունը (ընդ որում՝ քիչ հավանական)։ Իմ դժբախտությունը կրկնապատկում են երկու կարապներ, որոնք համառորեն տնտղում են ինձ հենց այն վայրից, որը ես ուզում եմ նկարել՝ ընթացքում ոչնչացնելով ջրային ամբողջ բուսականությունը, ինչքան որ կարող էին ձգվել[8]։

Էլիզաբեթ Սիդալի ինքնադիմանկարը (1854), կեցվածք է ընդունել Օֆելյայի համար

Աշխատանքին նման նվիրվածությունը բացատրվում է Միլլեի հայացքներով, որը պայքարել է արվեստում պրեռաֆայելիտների սկզբունքների հաստատման համար։ Պրեռաֆայելիտների հիմնական գաղափարներից մեկն այն էր, որ բնությունը պետք է պատկերել առավելագույն ստույգությամբ, այդ իսկ պատճառով կտավում նույնիսկ ծաղիկները նկարված են բուսաբանական ճշգրտությամբ[12]։ Քննադատ Ջոն Ռասկինը նշել է, որ «դա անգլիական ամենահիասքանչ բնատեսարանն է՝ համակված սգով»[13]։

Նկարի սիմվոլիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Որոշ ուսումնասիրողներ ենթադրում են, որ նկարի աջ անկյունում թաքնված է գանգի պատկեր[14]

Նկարը հայտնի է գետի և գետափի բուսական աշխարհի մանրամասն պատկերման շնորհիվ։

Ծաղիկները գետում՝ «արտասովոր դրասանգները», որոնք հյուսել էր Օֆելյան, ևս կրում են սիմվոլիկ իմաստ։ Համաձայն ծաղիկների լեզվի՝ հրանունկը անշնորհակալության կամ ինֆանտիլիզմի խորհրդանիշ է, աղջկա վրա թեքված լացող ուռենին՝ մերժված սիրո, եղինջը նշանակում է ցավ, աջ ձեռքի մոտի մարգարտածաղիկը խորհրդանշում է անմեղություն[14]։ Նկարի վերին աջ անկյունի արենածաղիկը Շեքսպիրի «հանգուցյալ մատներն» են, մեկ այլ թարգմանությամբ՝ ծիրանեգույն ծաղիկները (անգլ.՝ long purples)[15]։ Շեքսպիրը, խոսելով այդ բույսի մասին, հավանաբար ենթադրել է արտաքինից նման, բայց ոչ արենածաղկին ոչ ցեղակից բույս՝ խոլորձների ընտանիքի խոլորձին։ Վարդերն ավանդաբար համարվում են սիրո և գեղեցկության սիմվոլ, բացի այդ հերոսներից մեկը Օֆելյային անվանում է «մայիսյան վարդ»։ Մանուշակներից վզնոցը նշանակում է հավատարմություն, ձախ անկյունի փրփրուկը կարող է նշանակել Օֆելյայի մահվան անհեթեթությունը։ Ափին աճած անմոռուկները հավատարմության սիմվոլ են, աջ ձեռքի մոտ լողացող ալ և կակաչին նմանվող կուժկոտրուկները խորհրդանշում են վիշտ[14]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 Կազմեք ցանկեր, ոչ թե պատերազմ — 2013.
  2. 2,0 2,1 http://www.tate.org.uk/art/artworks/millais-ophelia-n01506
  3. Կազմեք ցանկեր, ոչ թե պատերազմ — 2013.
  4. 4,0 4,1 Art UKArt UK.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 https://www.tate.org.uk/art/artworks/millais-ophelia-n01506
  6. 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 6,20 6,21 tweet — 2006.
  7. «Милле, Джон». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  8. 8,0 8,1 Лоранс де Кар. Прерафаэлиты: модернизм по-английски / Пер. с англ. Ю. Эйделькинд. — М.: Астрель, 2003. — ISBN 5-17-008099-9
  9. Secher, Benjamin. «Десять вещей, которые вы не знали об «Офелии»» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 7-ին.
  10. 10,0 10,1 Ուիլյամ Շեքսպիր. http://www.arak29.am/shakespeare/index.php?view=book&id=24&part=0&act=0&page=1. Վերցված է 19.04.2020-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)(չաշխատող հղում)
  11. 11,0 11,1 Adrienne Johnson (2004 год). «Momentary Detail in Millais's Ophelia» (անգլերեն). The Victorian Web. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 28.06.2008-ին.
  12. «Братство прерафаэлитов». Վերցված է 28.06.2008-ին.
  13. Heathcote Williams. Jericho and the Pre-Raphaelites Արխիվացված 2008-03-01 Wayback Machine (англ., PDF, 3 MB)
  14. 14,0 14,1 14,2 «Work In Focus: Millais's Ophelia. Subject & Meaning» (անգլերեն). Галерея Тейт. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 28.06.2008-ին.
  15. Уильям Шекспир. ««Трагедия о Гамлете, принце датском» (пер.К.Р.)». Библиотека Максима Мошкова. Վերցված է 28.06.2008-ին.
  16. Owen, Paul (2011 թ․ սեպտեմբերի 12). «Poster notes: Melancholia». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 11-ին.
  17. Zoladz, Lindsay (2011 թ․ նոյեմբերի 23). «Is "Melancholia" a feminist film?». Salon (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 11-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]